Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3MABT1992SAU 18 HABERLER BÜLMACA SOLDAN SACA: 1/ Hz. Muham- med'in Hz. Ali'ye armağan ettiği ucu iki çatallı kılıç. 2/ Oylumlu... Kuru- yunca çatlayan toprak. 3/ Birçok bitkiyle özel koku verilmiş tatü bir şa- rap... Demirin sim- gesi. 4/ Parola... Bir haber ajansının simgesi... Bir şeyin yere bakan yanı. 5/ Osmanlılar ile MemJükler arasın- da 1517'de yapılan savaş. 6/ Sana- yi... Kripton elementinin simgesi. 7/ Penı'nun para birimi... Ucu ya- nık odun. 8/ Türkçede ilgi adıû... Uzay havacılığında tepkili bir mo- torla çalışan araç, 9/ Bir nota... De- ğirmen taşımn ekseni. YUKARIDAN AŞAGIYA 1/ Ege ve Akdeniz bölgelerinin kı- raç yerlerinde yetişen ve katırkuy- nığu adı da verilen zehirli ağacçık. 2/ Ürenin kanda birikmesi sonucu ortaya çıkan hastalık... Af- rika'da bir ırmak. 3/ Kaynağı mitolojik çağlara dayanan ki- rişli bir çalgı... Bir meyve. 4/ öğretim ve eğitim sistemi. 5/ Amerika'nın tropikal bölgelerinde yaşayan büyük sürüngen... Bir sayının üzerine yaalan ve kaçıncı kuvvete yükseltildiğini gösteren sayı. 6/ Engel... Cılız, zayıf. 7/ Güzel sanat... Bir za- man birimi... Sipersiz şapka. 8/ Dıştan gelen bir uyanm so- nucu doğan ve ic tepkilere yol açan istenc dışı sinir etkinliği. 9/ Kesintilerden sonra kalan miktar... Zarara uğrama tehlikesi. HAVA DURUMU Kastamonu Kavseri Kırklareli Kırşehır Kocaelı Konva Külahva Malatva Manısa K Maraş v. Mardın Muğla Mus Nevşchır N'ıede Ordu Rıze -3 -8 1 -6 0 -6 -3 -10 1 -2 -3 -1 .22 -10 -11 3 3 7 1 13 4 10 4 10 4 19 II 5 16 -4 3 3 9 9 p. buiutlu az buiutlu sisli az buiutlu sisli sisb az buiutlu az buiutlu az buiutlu az buiutlu az buiutlu az buiutlu az buiutlu az buiutlu az buiutlu p. buiutlu az buiutlu Sakarya 1 sıslı Samsun sisli Sıırt Türkiye'de Çorum p bulutlu Sinop 4 9 Denızlı 2 15 az bulutlu Sıvas -10 1 Dıvarbakır -6 6 az bulutlu Tekırdag Adana 2 17 az bulutlu Edırne 0 13 sıslı Tokat Adıyaman -3 8 az bulutlu Elaag -10 3 az bulutlu Trabzon 3 9 Afyon -6 4 az bulutlu Erzmcan -12 0 az bulutlu Tuncelı -11 -I Amasya I 10 p. bulutlu Erzurum -22 -5 az bulutlu Ş.Urfa Ankara -3 8 sisli Eskışehır -5 8 sisli L'şak Antalva 3 16 az bulutlu Gaziantep -2 10 az bulutlu Van -10 Anvın -2 4 az bulutlu Giresun p. bulutlu Yozgat Bıtlıs -12 0 az bulutlu Istanbul 2 11 sıslı Batman Bolu -4 8 p. bulutlu Izmır 2 18 az bulutlu Şırnak -4 6 Burdur II az bulutlu Kars -20 0 az bulutlu Bartın sisb 4 9 p. bulutlu 2 8 az bulutlu p bulutlu sisli 2 10 p. bulutlu 0 6 p. bulutlu p. bulutlu az bulutlu -1 13 az bulutlu -3 13 az bulutlu az bulutlu -14 3 az bulutlu Avdın Ağn Balıkesır Bilecık Bineol 3 -16 -4 _-> -14 19 -6 15 10 0 az bulutlu p bulutlu sıslı sisli az bulutlu Gümüşhane Hakkâri Hatay Isparta lcel -8 -16 7 -3 5 3 .2 16 11 16 az bulutlu az bulutlu az bulutlu az bulutlu az bulutlu Zonguldak Aksaray Bayburt Karaman Kınkkale 2 -7 -10 -7 -2 9 4 2 3 5 p. bulutlu az bulutlu az bulutlu az bulutlu az bulutlu -5 8 az bulutlu p. bulutlu 0 7 az bulutlu Sıcakhk artıyor Çevre Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden alınan bilgiye göre yurdun kuzey kesirnleri parçaJı bulutlu, öteki yerler az bulutlu ve açık, Marmara ile yurdun iç kesimleri yer yer yoğun sisli geçecek. Hava sıcaklığı artmaya devam edecek. Ruzgâr, değişik yörüerden hafif, ara sıra orta kuvvette esecek. Denizlerimizde riizgâr, Gûney Ege ve Batı Akdeniz'de günbatLSi ve karavel, öteki denizlerde kıble ve lodostan 3-5 kuvvetinde saatte 10-21 deniz mili hızla esecek. Van Gölü'nde hava, az bulutlu geçecek. Rüzgâr, kuzey yörüerden hafif olarak esecek. Göl küçûk dalgalı olacak. Cn yüksek hav a sıcaklığı olan illerimiz 19 derece ile Aydın ve Vlanisa olacak. Bu illerimizi 18 derece ile İzmir izleyecek. En düşük hava sıcaklıkları eksi 22 derece ile Erzurum, eksi 20 Kars, eksi 16 Hakkâri olacak. Dtş merkezlerde en y üksek hava sıcaklığı 19 derece ile Bağdat olacak. Helsınkı ÇJJ St Petersburg Moskova Kahıre» - ( HAVA SICAKU6ti| Cezayır 18 yağmurlu Dünyada Arasterdam 15 p. bulutlu Atına Amman Brüksel Berlın Barcelona Belgrad Baâdat Bonn 16 12 15 15 15 16 19 17 az bulutlu az bulutlu p. bulutlu sisli çok bulutlu az bulutlu az bulutlu sisli Helsinki Kahire Kopenhag Londra Madnd Moskova Milano Oslo Paris Roma St.Petersburg Sofya Şam Varsova Vıyana 3 16 10 16 12 5 17 4 16 14 3 14 12 14 15 çok bulutlu az bulutlu p. bulutlu p. bulutlu vafcmurlu çok bulutlu az bulutlu yagmurlu p bulutlu az bulutlu kariı az bulutlu az bulutlu p. bulutlu az bulutlu Buûape$te 14 a? bulutlu Zürih 14 az bulutlu AVRUPA'DA YENİ SOL AHMETİNSEL Wk işaret 68 Hareketi'yle verildiAvrupa'da "Yeni Sol", 68 kuşağınm 70'li yıllardaki dö- nüşümüyle ilk adımını attı. Bir yüzyıldan beri solun içinden yeni akımlar çıkar. Yerleşik sol anlayışı eleştiren yeni yorum- lar, yeni eylemler önerir; ama kendileri için "ye- ni" sıfatını pek kullanmamaya özen gösterirler. Lenin'in öncrdiği siyasal örgütlenme ve özel- likle az sanayileşmiş ülkede devrim modeli. dö- nemin yerleşik Marksist ortodoksisı için yeniy- di. 1919'dan itibaren egemen Bolşevik yoruma karşı Rusya'da gelişen "işçi muhalefeti" hareke- ti de. Maoizm, Uçüncü Dünyacılık, onu izleyen Marksist-Leninist oluşumlar da yeniydiler. Ama bu hareketler yeni yorumlar geliştiriyor. yeni si- yasal pratikler öneriyor olsalar da kendilerinin "gerçek Marksizme", "asıl sola", "öz sosyalız- mc" dönüş olduğunu iddia ediyorlardı. Hatta iç- lerinden çoğu, örneğin Bolşevikler ve 1970lerin Marksist-Leninist hareketleri, ortodoksinin ger- çek bekçisi sıfatına ısrarla sahipleniyorlardı Bunun nedeni, adı geçen hareketlerin bağnaz- lıklan mıydı? Birkaç tekil şahıs için belki. Çoğunluk için gerçek neden. bağnazlıkta veya taktik siyasal kaygılarda yatmıyordu. Bu hareketler, özünde gerçekten yeni değillerdi. Solun genel kavramla- nnı, kcndini tanımlamu biçimini ve toplumsal idealini eleştirmiyorlardı. Tersine, bunlann he- men hepsini doğru veriler olarak kabul ediyor; ama bunlara ulaşmak için geçerli sayılan pratik- leri, parti yapılannı, siyasal itüfaklan veya lider- lik biçimlerini eleştiriyorlardı. Eleştirdikleri ortodoks veya egemen sol yakla- şımlan "sapma" olmakla suçlamalan bu bakım- 'Yeni Sol'ım Satırbaşlan Bugün "yeni sol" adı altında ifade edilen siyasal değerlendirme ve önerilerin anlaşılabilmesi için ön- ce bu yaklaşımlann esin kaynağını oluşturan sos- yolojik tespitleri ele almak gerekiyor. Sosyolog Alain Touraine 1984'te yayımlanan "Aktörün Dönüşü" adlı kitabında. "Toplumsal hareketler, sanayi sonrası toplumlara girdikçe dev- let iktidannı ele geçınneye yönelik siyasa! girişim- lerden bağımsız olarak kendilerini var edecekler- dir" diyordu. Merkezkaç hareketler Yeni toplumsal hareketlerin, sürekli siyasal ey- lem ve cepheden çatışmayla başları pek hoş de- ğil. Kamuoyunu etkilemeye daha önem veriyor- lar. îşçi sınıfı hareketleri ne kadar yoğun ve mer- keziyse, yeni toplumsal hareketler de o kadar yaygın ve merkezkaçlar. Tescilli eksperlere isyan Tourainee göre "Yeni toplumsal hareketler. kendilerinden önceki hareketlerden daha dolaysız bir biçimde toplum ve kültür değerlerini eleştin- yor." Ama eleştiri \e eylemleri sadece toplumsal olmakla kalmıyor. düşünsel ve etik inançlara da dayanıyor. Karnı toklann talepleri "Yeni sol"un başka bir esin kaynağı olan fîlozof Jürgen Habenmas bunu. "yaşanan dünyanın kolo- nileşmesine" karşı çıkış olarak tanımlıyor. İktisadi rasyonellik kıstaslannın egemen olduğu bir teknokratik kolonileşme bu. Aç ve açığın olma- dığı. hastalann tedavi gördüğü. ama hastanın uy- gulanan tedaviye kanşmak, hastalığıyla mücadele- yi yürütmek yetkisinin elinden alındığı, edilgin. ama karnı tok insanlar toplumu... Bu edilginliğe karşı tepkinin üretim ilişkilerinden çok. toplumsal ilişkiler içinde ifade edilmesi. Ha- bermas ve Gorz'a göre yeni toplumsal hareketlerin zayıf halkasını oluşturuyor. Andre Gorz. bu yeni toplumsal hareketlerin anti-teknokratik olduklan- nı, yani egemen sınıfın yönetici kesiminin kültürel hegemonyasına karşı çıktıklannı belirtiyor. Ama egemen sınıfın hükümranlığının sadece kültürel te- mellenne ve toplumsal sonuçlanna saldırdıklan için bu hükümranlığın maddi temeline. yani iktisa- di boyutuna önem vermediklerini ıddia ediyor. Yabancılaşmamn yaygınlaşması "Yeni sol'un esnek >apılar etrafında toplamaya çalştığı bu "yeni toplumsal hareketlerin" iktisadi üretim ilişkileri alanında kendini ifade edememesi- nı sosyologlar, sanayi sonrası toplumunda bireyle- rin meslekleriyle giderek daha az aidiyet ilişkisi içmde olmalan>la açıklıyorlar. Ç T FVTT TC Avrupa'da Yeni Sol'un ortaya & U i-^l LJ ty çıkışında, sadece varolanpartileri, varolan siyasalyapılan eleştirtnek değil, solun bugüne kadargeçerlikabulettiğibirçok kavram ve toplumsal referansmyenidengözdengeçirilmesi ve büyük bir hölümünün bir kernıra bırakılmasıyatar... Bugün A vrupa 'da YeniSol, bir siyasalhareket değil. Ne bir partiye tekabül ediyor ne de dernek,platform vs... benzeri biryapıya sahip. Yeni Sol, yeni bir siyasalgerçeği ifade ediyor. Bugerçek, kadın hareketi, çevre korumacılık, anti nükleer mücadeleler, tükeüci hareketleri türünden hareket ve istemler mozayiğinin ifade ettiğibiryenisiyasal gerçek... Biz,buyazıdizisiçerçevesinde, Avrupa Yeni Solu 'nun kaynaklarma kısaca değindikten vegeleneks'el solkarşısmdakıgelişmeleriözetledikten sonra, sırasıyla, YeniSol 'unprogramsorununa, sendika olayına, çevreciliğe veparti örgütükonusunayaklaşımlarını tek tek elealacağız... dan anlamlıydı. Kendilerinin önerdiklen ise yeni bir sol içerik veya yorum değil. ancak "hakiki" veya "öz sol" olabilirdi. Marksizmin ilk sorgulamşı 1956"da Macar komünistleri. 1968'de Çckler ve Slovaklar "yeni sos>alızm" fikrini çekinerek dile getirdiler. Bu da solun hedeflerinden çok, bu hedeflere varmak için seçilen volla ilgıli bir yeni- likti. Yeni bir sol ufuk arayışı elbetıe sosyalist veya sosyaldemokrat hareket içinde daha rahat filiz- leneceti. Solun kurucu simgelerini sorgulayarak yeni bir öneri geliştirme geleneği en çok Almanya'dan gclmişti. Ne var ki bu harcketin,tarihi sımalan olan Bernstein ve Kautsky dünya savaşı.emper- yalizm ve Bolşevik devrim konusunda aldıklan tavırlar nedenıyle itibarlannı yitirmişlerdi. Alman sosyal demokrasisinin Marksizmin özüyle ilgili kapsamlı bir sorgulama yürütmesi- nin ilk durağı, 1959 Bad Godesberg Kongre- si'nde kabul edilen yeni program oldu. Burjuva toplumu içinde işçi sınıfı ve bağlaşıklannın ikti- dara banşçı yollardan gelmesinin önemi \e bur- juva demokrasisi kurumlannın yıkılmak yerine genişletilmesi hedefı kabul ediliyor. Marksizmin bazı temel kavram ve önerilerinin artık geçersiz olduğu ilan edilivordu. Ama SPD bir tarihi sü- rekliliğe sahip çıkmaya da özen gösteriyor ve kendini ne "yeni sosyal demokrasi" ne de "yeni sol" olarak taoımlıyordu. İtalya'da Gramsci'nin açtığı yolda ise orto- doks sosyalist ufuk kabaca kabul ediliyordu. Buna karşıhk işçi sınıfının siyasal mücadelesi konusunda "burjuva demokrasisi'nin kurum- lannı saklayan ve sosyalizme ulaşmak için ideo- lojik hegemonyayı ön plana çıkaran "bugün- den adım adım sosyalizme geçiş" stratejisi be- nimseniyordu. 68 döneml Avrupa'da "Yeni Sol" tabirini benimseyen ilk girişimler. 1970'lerin ortasında boy göstermeye başladı. Bunun ön işaretini Avrupa'yı kısa za- manda saran Mayıs 68 Hareketi vermişti. Tüm kavramlann şehvetle sorgulandığı, sosyalizmin "bugün v e burada" insanlann yaşamalan ve his- seimelcri gcreken toplumsal pratiklcr olarak ele alındıeı bu ikonoklast dönemden sonra iki farklı gelişme oriaya çıktı. Bir yandan Alman sosyal demokratlan. Fran- sız ve Ispanyol sosyalistleri, İtalyan ve İspanyol komünistleri içinde partinin sivil toplum örgütü olarak federatif bir yapıya kavuşmasını öneren- ler giderek çoğalmaya başladı. Diğer yandan ise Marksist-Leninist KareketlerdeR-^elenler silahlı devrim. proletarya diktatörlüğü, öncü kadro partisinden oluşan aziz teslisi hızla terk ettiler. Bunun yerine toplumun her alanına yay ılmış "al- ternatir' hareket ve yaşam biçimleri kurmaya yöneldiler. 68 kuşağının 70'li yıllardaki dönüşümünü iki Alman sosyoloğu, Martin ve Sylvia Greiffenha- gen şöyle özetliyor: "Bu ilk muhalif kuşağın içinden büyük bir karmaşayla yeni örgütler ve kişilikler çıktı. Anti- otoriterler, kaosu savunanlar, nümayişçiler. anarşistler. genç emekçiler, sürekli devrim taraf- tarlan. yöneticiler, propagandacılar ve bunlann yanında komünler, tekkeler, hippiler ve Tann'- nın çocuklan..." Bütün bu birbirine benzemez gibi gözüken akımlar aslında bir arayışı özetliyorlardı: "Kişi- nin kendisinin özgürleşmesi." Vatandaş inisiya- tıfleri, çevre korumacı hareketler. bölgecilik. banş hareketleri ve feminizm. bu özgürleşme arayışının kanalize olduğu toplumsal alanlar ol- dular. İktidarraı,gâıiik yaşan nuT Bu alternatif arayışlannın en yoğun yaşandığı ülke olan Almanya'da Yeşiller hızla siyaset sah- nesine giriyorlardı. Alternatif kahveler, kreşler, kitapçUar. okullar. matbaalar ve bunlan fınanse edecek bankalar kuruldu. Amaç, merkezi ikti- dan fethetmek değil, günlük yaşamı sahiplen- mekti. Benzer girişimler daha sınırlı boyuılarda İs- kandinav ülkelerinde yaşandı. Ama bu ülkeler- de sendikalar ve sosyal devlet kurumlan. alter- natif girişimleri kcndi içlerinde kısmen massede- bilecek yaygmlıktaydılar. Güney Avrupa'da ise alternatif yaşam biçimi arayışlan, kendi içinde kültürel farklılıklan daha fazla banndırmayı sürdürmüş toplumsal yapılar karşısında bekle- nen yanktyı uyandırmadı. Siyasetin merkezi ko- numu, sendika ve sol partilerin devletle daha az bütünleşmiş olmalan gibi etmenler yüzünden. varolan sol partiler kendi çatılannın dışında boy verecek alternatif arayışlannı sınırlayabildi- ler. 1980'lere girildiğinde, yukarıda belirttiğimiz :kı gelişme bırbirini etkilemeye başladı. Adı kon- nıamış bir "yeni sol" arayışı SPD. İngiliz İşçi Partisi ve İtalya Komünist Partisi gibi Avrupa'- da tarihi sol partilerin muhalefette kalan kesimi içinde giderek benimsenen bir kavram oldu. Ye- şiller hareketinin bir bölümü de "alternatif sol" tabirini benimsediler. Böylece 1980'lerin sonun- da Avrupa'da solun geleneksel tüm kalıplannı sorgula>an ve bunlan büyük ölçüde reddeden, solu esas olarak kapitalizme veya burjuva toplu- muna karşı direniş hareketi olarak değil, insan- lann her alanda özgürleşmenin önünü açma ha- reketi olarak görenler geleneksel partiler içinde seslerini duyurmaya başladılar. Önce Leninizmin rafa kaldınlması, ardından Sovyetler Birliği'nin tarihe kanşması. "yeni sol" arayışlan iki nedenden güçlendirdi. Birincisi. Sovyetler Birliği'nin temsil ettiği olumsuz örnek ortadan kalkınca sol kendi için- de özgürleşti. Sovyet modelinin kendini düzelt- me kabiliyetine inanmaya devam edip yeni bir sol ufuk aramaçabalannı engelleyenlerdevre dı- şı kaldılar. İkincisi. "Sosyalizm öldü, yaşasın pragmalik sağ!" haykınşlan ortalığı sannca. sol harekel içinde de yeni bir ufuk ve varoJuş tanımı arama ihtiyacı arttı. İtalyan komünistleri I987'de sapılan kongrc- lerinde, "Demokrasi. sosyalizme giden >oldur: sosyalizmi, kapitalizm ve sosyalizm arasındaki sistematik zıtlığın ötcsınde düşünmek gerekir" dıvordu. Eylemci işcilerden 20'si yaralandı. Yurtiçi Kargo'da iki yüz gözaltıw " lş-Sendika Servisi - Yurtiçi Kargo Servisi'nin Altunizade Aktarma Merkezi önünde dün yeniden bekleme eylemine baş- layan 200'ü aşkın işçi gözaltına alındı. Gözaltına alınırken cop darbeleriyle yaralanan 10 işçi Haydarpaşa Numune Hastane- si'ne kaldırıldı. Yurtiçi Kargo'nun Istanbul'- da kurulu işyerleri önünde sür- dürdükleri bekleme eylemleri bir süre önce güvenük kuvvet- lerince engellenen 200'ü askın işçi dün öğle saatinde Altuniza- de Aktarma Merkezi önünde toplandılar. Eş ve çocuklarını da getiren işçiler 'Direndik, di- reneceğiz, kazanacağız', 'İşçi kı- yımına son' sloganları atarken çevik kuvvet tarafından kordo- na ahndılar. Burada TÜMTİS Sendikası yönetim kurulunca yapılan açıklamada, 6 ocaktan bugüne kadar 200 işçinin gözal- tına ahndığı, sendika üyesi işçi- lere işkence yapıldığı öne sürül- dü. İzmir'de 11 işçinin tutuklan- dığı bildirildi. Açıklamada, sen- dikal nedenlerle Türkiye gene- linde işten atılan 800'ü aşkm Yurtiçi Kargo işçisinin işlerine dönmekten başk* amaçlan ol- madığı belirtilerek işçilere kar- şı girişilen saldırılarda cumhu- riyet savcıhklannın gerekli iş- lemleri yapması istendi. Toplan- tıya Türk-İş bölge temsilcileri, Petrol-İş, Hava-lş ve Deri-lş sendikaları yöneticileri de katı- larak işçilere destek verdiler. Güvenlik kuvvetleri, kordon altına aldıklan işcilerden dağıl- malarını istedi. lşçilerin dağıl- maması üzerine çevik kuvvetin coplayarak tüm işçileri gözalü- na aldığı görüldü. Gözaltına alı- nanlar arasında TÜMTİS Şube Sekreteri Ali Rıza Küçükosma- noğlu, Şube Başkam Hasan Er- sel ve Ali Kater'in de bulundu- ğu bildirildi. Sinagoğa UBajtarafı I. Sayfada Mudürü Necdet Menzir, "Değerlendirme çalışmalanmız sürüyor. Neticeye gitmeye ça- lışıyoruz" dedi. Menzir, olayda kullanılan el bombalarına ilişkin olarak da "dış ülke kaynaklı" olduğunu söyîemekle yetindi. İsrail'in tepkisi İsrail Dışişleri Bakanlığı söz- cüsü Barukh Binah, ülkesinin İstanbul'da Neve Şalom Sina- goğu'na yapılan saldırı sonucu derin kaygı duyduğunu bildirdi. Binah, Neve Şalom Sinagoğu'- na 1986 yılında yapılan bir baş- ka saldınnın da 25 kişinin ölme- sine yol açtığmı hatırlatarak, "Olayda ölen kimsenin ohna- ması, saldınnın ciddiyetini azaltmaz" dedi. Mayıs 1968 Paris: Avrupa'daki sol geleneğe göre gerçekten "yeni" olan Yeni Sol düşiincenin kök- lü yenileşme fikrini en iyi bir biçimde, 68 Hareketi'njn "değişirai değiştirmek" sloganı özetliyor. SURECEK VEFAT Baromuzun 9309 sicil sayısında kayıtlı Avııkat TACETTİNAKI vefat etmiştir. Aziz meslektaşımızın cenazesi salı günü (bugün) Aksaray Muratpaşa Camii'nde kılınacak öğle namazım müteakip ebedi istirahatgâhına defnedilecektir. Merhuma Tann'dan rahmet, kederli ailesine ve meslektaşlanmıza başsağlığı dileriz. İSTANBUL BAROSL BAŞKANTIĞI TEŞEKKÜR Babam Hamdi Kalaycı'run hastalığı sırasmda yardım ve ılgilerini esirgemeven. Haydarpaşa Numune Hastanesi Başhekim Muavini Sayın Dr. DOĞAN ÇORBACIOĞLU'na, ameliyatını başan ile gerçekleştiren değerli insan Sa> ın Opr. Dr. NECATİ KAY ABEYOĞLU'na, HcmşireGülveren Masak'a ve lüm hastane personeline sonsuz teşckkürederim. EROLKALAYCI