Katalog

19 ŞUBAT1992 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI flzal'a ekonomi brifingi AA (Ankara) - Cumhurbaşkanı Turgut »özal'a bugün ekonomi brifingi verilecek. AA muhabirinin Cumhurbaşkanlığfndan edindiği bılgiyegöre.saat l l.30'daÇankaya Köşkü'nde verilecek ekonomi brifingine Başbakan Süleyman Demirel ileekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Tansu Çiller. Maliye ve Gümrük Bakanı Sümer Oral ve üst düzey ekonomi bürokratları katılacak. Çalnrtlanfilipinler'e ders • AA (Ankara) - Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarhğı (HDTM) Müşaviriîbrahim Çakır, Filipinler'e : özelleştirme ve yap-işlet-devret ** konulannda ders verdi. ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USİAD) tarafından düzenlenen bir programla Filipinler'debakanlar, müsteşarlar, senatörler ve diğer üst düzey yöneticilere özelleştirme ve yap-işlet-devret modeli konusunda forum düzenlendi. Manila'da gerçekleştirilen foruma konuşmacı olarak katılan Çakır, özelleştirme ve yap-işlet-devret modelinin Türkiye'deki uygulamalanna ilişkin bilgi verdi. Akbank'ta yüzde 300 zam Ekonomi Servisi - Akbankın 9 bin çalışanı ıçin 25 kasımdan bu yana sürdürülen toplu sözleşme görüşmelerindeanlaşmadünsağlandı. Akbank ile Banksis Sendikası arasında imzalanan toplu sözleşmeyle, giydirilmiş ücretlerde yüzde 200 ile 300, çıplak ücretlerde ise yüzde 138 ile yüzde İ7l arasındaartışsağlandı. Banksis Genel Sekreteri Edil Dilsiz, toplu sözleşme>le 500 bin lira ile 600 bin lira arasında değişen yakacak yardımının l .5 milyon ile l milyon 900 bin liraya yükseltildiğini, kreş yardımının ise 75 bin liradan 250 bin liraya çıkarıldığını söyledi. ABD işbirliğine hazır • Ekonomi Servisi- Türk-Amerikan İşkonseyi Başkanı Sedat Aloğlu, Türk-Amerikan ilişkilerinin savunma boyutundan politik ve ekonomik bir çerçeveye taşındığını söyledi. Aloğlu, düzenlediği basın toplantısında Başbakan Süleyman Demirel ve beraberindeki Türk heyetinin ABD'ye yaptığı geziyi değerlendirdi. Gezinin politik ve ekonomik açıdan ayn ayn değerlendirilmesi gerektiği görüşünü savunan Aloğlu, politik açıdan ABD yönetiminin yeni hükümete karşı son derece işbirliğine hazır bir tutum sergilediğini söyledi. Petrol 01isi 51 yaşında AA (Ankara)- PetrolOfisiGenel Müdürü Korel Aytaç. tüm çabalanna karşılıkOfis'in beyaz ürünlerdeki pazar payını önemli ölçüde kaybettiğini belirterek. "bunu önleyebilmek amacıyla yakın bir gelecekte kuponlu satış uygulamasına geçeceğiz" dedi. Petrol Ofisi'nin 51. lyıldönümü törenle kutlandı. Törende 'konuşan Aytaç, ülkemizde toplam enerji tüketiminin yüzde 47'sinin petrol ürünlerinden karşılandığını. sözkonusu ürünlerin dağıtımmda büyük role sahip olan kuruluşun ise Petrol Ofisi olduğunu bildirdi. Çikitaya tepki sürüyor • A.A.(Antalya)- İthalat Rejımi Kararnamesi'nde muzdaki koruma oranının yüzde 200'den 450'ye yükseltümesine ilişkin maddenin çıkanlmasına büyük tepki gösteriliyor. Muzcular Derneği Başkanı Prof.Dr.Hüseyin Sipahioğlu muz ithalinde uygulanan fonun arttırılmamasının üzüntü verici olduğunu kaydederek," Bu olay kazancını muz üretiminden sağlayan 500 bin kişinin geçimine ve muz tanmının gelişmesine engel olmakür" dedi. Çiftçiye 31 trilyon • ANKA(Ankara)- Tanm ve Köyişleri Bakanı Necmettin Cevheri bu yıl Ziraat Bankası tarafından tanmsal kredilere 31 trilyon 500 milyar lira kaynak aynldığını, çiftçilerin geçmiş yıllara ait 931 milyar lira faiz borcunun affedildiğini bildirdi. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda konuşan 'Cevheri tanmda sigorta sisteminin geliştirileceğini ve devlel desteği sağlanacağını kaydetti. Philip Morris ve Sabancı'dan son 15 yılınen büyük yatınmı TekePindev rakibi geldîCUMHURtYET(İzmir)-Marlboro'nunüreticisi Philip Morris ile SabancıHolding'inortaklığıyla kuru- lan Türkiye'nin ilk özel sektör sigara fabrikası Philsa'nm temeli dün İzmir Torbalı'da atıldı. Yerli Marlboro üretimine yıl sonunda başlayacak olan Philsa, Türkiye'de sigara tekelini de kaldıracak. Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sakıp Sabancıile Philip Morris Avrupa-Asya ve Philsa Yönetim Kurulu Başkanı Andreas Gambler'in ev sahipli- ğini yaptığı temel atma törenine Başba- kan Süleyman Demirel katılamadı. Törene Sanayi ve Ticaret Bakanı Tahir Köse ile birlikte katılan Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Ersin Faralyalı. Baş- bakan Demirel'i temsilen Philsa'nın temeliniattı. Sanayi ve Ticaret Bakanı Tahir Köse temel atma töreninde yaptığı konuşma- da, "Kendi sanayimizi yabancı sermaye- nin imkanlan ile birleştirerek problemle- rimizi çözmek durumundayız"dedi. Köse, Türkiye'nin en önemli problemle- Philsa Sigara Fabrikası'nın temelini Başbakan adına Ersin Faralyalı attı. rinin başında işsizliğin geldiğini belirte- k 400 bi d l h k il da burada yaptığı konuşmada, Philsa - ürelıme başlamasıyla Türkıye'de l b rek, "400 bin dolarlık yatınm ile da gerçekleştirilen bu fabrika faaliyete geç- m n tiğinde 1500 kişi çalışacak. Sabancı'ya Tekel'in monopolüne son vereccğinı be- Türkiye'nin sanayileşmesi yolunda daha »rttı. Philip Morris Avrupa-Asya ve fazla yatınm yapması, daha fazla işçi is- Philsa Yönetim Kurulu Başkanı Andre- tihdametmesi ve ülkeekonomisinedaha Gambler. Ege de Petkım'den sonra en fazla katkıda bulunması için buradan bu>uk vatırımı oluşturacak olan Philsa"- seşleniyorum" şeklinde konuştu. nın. Philip Morris'in son 15 vılda ABD İzmir Torbalfdaki fabrika sahasında dışındaki en büyük projesi olduğunu Demirel'e sunduklarını söyledi. Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sakıp Sabancı da. •"Vatanımızın menfaati yabancı sermayenin güçlerin- den daha fazla istifadeye bağlf' şeklinde konuştu. Sabancı, fabrikanın Türk tütün üreticisini de memnun edeceğini söyledi. Sakıp Sabancı, Philsa'nın ayrıca Philip Morris'in gıda konusunda Türkiye'ye butona basarak temele ilk harcı koyan vurguladı. Gambler. projeyi ılk olarak yatırım yapmasına basamak oluşturaca- Sanayi ve Ticaret Bakanı Ersin Faralyalı 1979'da zamanın başbakanı Süleyman ğını söyledi. Uygulamanın nasıl kaldınlacağı konusunda rapor hazırlattı Inönüzorunlu tasarrufun peşinde ANKA (Ankara)-Gazi Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Mustafa Altıntaş, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü'nün isteği üzerine hazır- ladığı raporda zorunlu tasarruf kesintilerine son verilmesi gerektiğini bildirdi. tnönü'nün zorunlu tasarruf hesabı Hesapta toplanan anapara ve nemanın geri ödenebileceği- ni bildiren Altıntaş, geri ödeme için 1992 yılı temmuz ayı ile 1993 yılı ocak aylarını önerdi. Prof. Altıntaş, çalışanların ta- sarrufa teşviki hesabında aralık sonu itibanyla 13.2 trilyon lira biriktiğine dikkat çekti. Bu tu- tann bir bölümünün ücretliler, bir bölümünün ise işveren ve devlet tarafından ödendiğini hatırlatan Altıntaş, işverenin zorunlu tasarruf kesintisini fi- yatlara yansıttığını kaydetti. Altıntaş kesintinin durdurul- masının enflasyon üzerinde de olumlu etkisi olacağını savun- du. Pröf. Mustafa Allıntaş, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Erdal Inönü'ye sunduğu raporda geri ödeme konusunda da çeşitli öneriler sundu. Geri ödemenin sadece ücretlilerden yapılan kesinti ve tutarın nemasından oluşabile- ceğini belirten Altıntaş, öde- menin iki taksitte yapılmasını önerdi. Altıntaş'ın önerileri arasında geri ödemenin özel- leştirilen kamu kuruluşlannın hisse senetlerinin hak sahiple- rine verilerek yapılması da yer aldı. Hazırladığı raporda. geri ödemenin gerektireceği finans- mana da değinen Prof. Altın- taş, bunun sorun olmayacağını savundu. Altıntaş şu görüşleri dile getirdi: "Her ay memurlann zorunlu tasarruf ödemeleri için devlet katkısı olarak bütçeden çok yüksek tutarda kaynak çıkı- yor. Üstelik, bütçeden verilen bu paranın kullanımı da dene- tim dışı kalıyor. Aktanmı sona ermiş olacak. Böylece, geri ödemenin finansmanı bir ölçü- de kendiliğinden oluşacak ve sistem, kısa sürede kendini amortiedecek." Zorunlu tasarruf kesintisine başlanan 1988 yılında ücretler- de gerileme olmaması için çalı- şanlardan yapılması gereken yüzde 2'lik İcesintiyi de işveren ödemişti. Bu çerçevede işvere- nin ödediği 100 milyar lira dik- kate alınmazsa şimdiye kadar ücretlilerden toplam 5.5 tril- yon lira zorunlu tasarruf kesin- tisi yapıldı. Sadece çalışanlar adına yapılan kesintinin geri ödenmesi durumunda bile işçi, memur ve bunların emeklileri- ne 5.5 trilyon lira ödenecek. tütünbank «* USTUN PERFORMANSIMIZIN RAKAMLARLA ANLATIMI MİLYON TL MEVDUAT KREDİLER (Nakdi+Gayrinakdi) NETKÂR AKTİF TOPLAMI MENKUL KIYMETLER İŞLEM HACMİ DÖVİZLİ İŞLEMLER HACMİ ($ - Bin) ARALIK '90 904.040 1.400.542 41.832 1.437.204 1.536.000 1.500 ARALIK '91 3.148.539 3.270.764 105.058 4.084.668 5.032.000 3.500 ARTIŞ % 248 134 151 184 228 133 İŞJE TÜTÜNBANK Tütünbank'ın son dört yıllık inanılmaz bilanço rakamları Türkiye'de bir bankaya duyulan güvenin ifadesidir. Bize inanarak bankacılık sektöründe hızla yükselmemizi sağlayan tüm mudi, müşteri ve dostlarımıza teşekkürü borç biliriz. M tütünbank ı _ E < r E G Ü V E N TüKETİCİ GöZÜYLE TuristiktarifeK noter MERAL TAMER "29.8.1991 tarihinde müvekkilim Al- man uyruklu David Andre, Peter Ury ile birlikte, size fotokopisini gönderdi- ğim vekâletnameyi çıkartmak üzere Kaş Noteri Hüseyin Karslı'ya başvur- duk. Vekâletnamenin 5 nüsha olarak çıkanlmasını istediğimizde bizden 192 bin 940 liranın 5 katı olan 964 bin 700 lira tahsil etmek istedi. Biz buna itiraz ettik ve beher nüshanın bedeli için aldı- ğını söylediği 50 bin lira tercüme ücreti- ni bir kez tahsil edebileceğini belirttik. Noter bey bunun üzerine "Siz parayı sterlinle kazanıyorsunuz nasıl olsa... Si- ze koymaz" diyerek ülkemizde maale- sef hâlâ yaygın olarak görülen turist soyma mantığını bir kez daha sergiledi. Bu yaklaşımın resmi şahıslara kadar yayılmış olması kaygı vericidir. Söz ko- nusu şahsa aynı vekâletnameyi tek nüs- ha olarak hazırlamasını ve suret cıkar- mayı ayn bir işlem olarak yapmasını söylediğimizde ise önce bunu reddet- miştir. Sonradan bu işlem yapılmış ve kendisine 192 bin 940 lira ödenmiştir. Bu paranın içinde nelerin yer aldığını sorduğumuzda da bize yine kaba bir ta- vırla herhangi bir açıİclama yapılma- mıştır. Aynı vekâletnamenin İstanbul 6. No- terligi'nde çıkartılan suretleri için öde- nen ücret 26 bin 819 liradır. Bu durum- da Kaş Noteri'nin ekli faturada da görebileceğiniz gibi bizden tahsil ettiği 192 bin 940 lirada da usulsüzlük yaptığı endişesini taşımaktayım. Ya bir de 5 nüshayı gözü kapalı yaptırsaydık 700 bin lira dolayında bir zararımız olacak- tı. Söz konusu tahsilatın usulüne uygun- luğunun araştınlmasını ve herhangi bir usulsüzlük mevcutsa ilgili hakkında ge- reğininAapılmasını, ayrıca turistik böl- geîerdeki noterlerin konuyla ilgili ola- rak uyanlması suretiyle ülkemizin yanlış tanıtılmasına engel olunmasını ricaederim." İstanbullu okurumuz Bekir Kemal Ataman'dan aldığımız bu mektup üze- rine arkadaşımız Nuray Köroğlu önce İstanbul Noter Odası Başkanı Adnan Özdağrendeli ile görüştü. Özdağrendeli "Hesapta bir yanlışlık olsa gerek, bu kadar para alınmaması lazım. Konu Antalya Noter Odatı Başkanı'nı ilgi- lendirir. Onunla temas kurun" dedi. Ne var ki Antalya Noter Odası Baş- kanı Muzaffer Şükrü Yücel, kendi böl- gesindeki noter arkadaşını haklı buldu vealınan ücrette herhangi bir anormal- lik bulunmadığını belirterek "Her şey usulüne uygun. İstanbul'daki noter ter- cüme parasını koymamış. Ayrıca küçük yerlerde tercüme ücreti yüksek- tir" dedi. Arkadaşımız daha sonra Türkiye Noterler Birliği Başkanı Uğur Kalafat- oğlu'na konuyu aktardı. Çünkü Istan- bul'daki ve Antalya'daki noter odalan başkanlan farklı farklı konuşuyorlardı. Gönderdiğimiz belgeleri inceleyen Tür- kiye Noterler Birliği Başkanı Kalafat- oğlu, tek nüsha için bile fazla para tahsil edildiğini, 3 sayfalık tercüme için alınan 150 bin liranın aslında 75 bin lira olması gerektiğini, Kas noterinin, ken- dinde saklayacağı kopyalar için de 75 bin lira tercüme parası tahsil ettiğini be- lirterek tüketici başvurduğu takdirde 75 bin liranın kendisine iade edilecegini, tüketici yurtdışındaysa avukatına ya da bir yakınına vekâlet vererek bu parayı tahsil edebileceğini, eğer parayı alan ol- mazsa Noterler Birliği'ne gelir olarak kaydedileceğini belirtti. Kalafatoğlu bu arada Kaş noterinin disiplin kuruluna verildiğini de söyledi. Bu arada Antalya Noter Odası Başkanı gazetemize bir yazı göndererek Kaş no- terinin, Noterler Birliği tarafından di- siplin kurulan verilmesinin ardından gazetçmize bir yazı göndererek konunun hem Adalet BakanlığrnahemdeTürki- ye Noterler Birliği'ne intikali nedeniyle Antalya Noter Odası olarak bu olayda herhangi bir işlem yapmayacaklannı bildirdi. Demek ki bundan böyle noterle her- hangi bir işiniz varsa, "Burası resmi kuruluştur, ücreti de nasıl olsa bellidir" demeyeceksiniz. Hele de istenen noter parası yüklüce bir miktarsa, mutlaka zaman ayınp, birkaç noteri dolaşıp ya- pılacak işlem karşıhğı ödeyeceğiniz üc- retin ne olduğunu, işlemleri başlatma- dan önce öğreneceksiniz. Tüketicinîn Sesi Gümrük vergili çikolata 26.9.1991 tarihinde teslim aldığım, yurtdışından gönderilmiş 1 kilo çikola- ta için 10 Alman Markı, 24.10.1991 günü teslim aldığım, yine yurtdışından gönderilmiş bir adet kullanılmış motor- siklet giysisi için 40 Alman Markı güm- rük vergisi ödemek zorunda bırakıldım. İstanbul Karaköy Posta Gümrük Mü- dürlüğü'nde yapılan bu uygulamanın yasallığı konusunda- aşağıda sıraladı- ğım hususlarda kuşku duymaktayım: 1) Türk devleti, Almanya'nın bir sö- mürgesi midir ki, gümrük vergileri Al- man Markı üzerinden tahsil edilmek- tedir? 2) Bir kilo çikolatanın gümrük vergisi 10 mark ise (yakJaşık 36 bin lira), piya- sada yaklaşık 10 marka satılan çikola- talar, yurda kaçak mı gırmektedir? 3) Kullanılmış giysilerden alınan gümrük vergileri, yeni giysilerden alı- nan gümrük vergilerine eşit midir? Bekir Kemal Ataman-İstanbul XM.rkadaşımız Nuray Köroğlu'nun, Karaköy Posta Gümrük Bölümü yetkilile- rinden aldığı bilgiye göre tüm bu uygulamalar Bakanlar Kurulu kararıyla belirlen- miş. Yani gümrük vergilerinin döviz cinsi üzerinden tahsil edilmesi de, gelen maldan ahnacak verginin oranı da Bakanlar Kurulu kararı. Uygulamacılar "eski giysilerle yeni arasındafark vardır diye bir maddeyok. Bu nedenle, eğergiysikendi malı değil- se, ister kullanılmış, isteryeni olsun aynı vergimiktarını uyguluyoruz''diyorlar. Bel- ki bu noktada ilgili karar yeniden gözden geçirilebilir. Bu arada yeni yıl, noel gibi dönemlerde yurtdışından gönderilen mallar muafiyete giriyormuş. Yani o dönemde gelen mallar "armağan"sayılıyor ve vergialmmıyor. Bilgilerinize... Dernek üy eliğini özendirmek "Kaç derneğe üyesiniz?" başlıgıyla çıkan yazınızı sevinçle karşıladım. Konu kuşkusuz tüketiciyi koruma dernekleriyle sınırb değildir. Toplumumuzun hemen her kesiminde ciddi örgütlenme sorunlan yaşanmaktadır. özellikle ara rejim uygu- lamalan, demek kurrnayı ve dernekkre üye olmayı korkulu bir iş haline getirmiş, örgüt sözcüğü ise başlı başına "gizli suç yuvası" üe özdeş kıhnmışur. Siyasi ikti- darlann poüükası yüzünden halkımız ör- gütsüz ve korumasız konumlara itilmiştir. Çeşitli sektörlerde çahşan insanlar, ken- di meslek örgütlerine katılmak konusunda bile son derecede ürkek ve çekingen dav- ranmaktadırlar. Yeni hükümetin demok- ratik açılım programına karşın, sivil top- lum örgütlerini her alanda geliştirme ve Üretidye Teşekkür • DOĞU MONTAJ'a teşekkür - Başımdan geçen masalımsı bir öyküyü size anlatayım. 1988 yılında Akhisar'- dan bir fritöz satın aldım. Bilerek ya da bilmeyerek bu araçtan tam faydalana- madım. Bir de kapağını yaktık. Sonun- da üretici firmaya yazıyla durumu an- lattık. Firmadan 15.9.1988 günü gelen yanıtta tüm masraflar kendilerine ait olmak üzere fritözü göndermemiz is- tendi. Amnda aleti verilen adrese gön- derdim. Ancak aradan neredeyse 3 yıl yaygınlaştırma çabalannın önündeki engel- ler, henüz tam olarak kaldınlmış değUdir. Dernekler ve sendikalarla ilgili 12 Eylül mevzuaü bugündehalen yürürlüktedir. "Po- lis Vazife ve Selahiyetleri Yasası" ve " Antite- rör Yasası" ile dernekler konusunda polise verilmiş bulunan olağanüstü yetkiler bilin- mektedır. Bütün bu olumsuzluklann sürdüğü bir ortamda umanz ki yaanız, dernek üyeliğini özendiriçi etki yapar. Nükleer Savaşm ön- tenmesi İçin Hekimkr Derneği NÜSHED olarak bizler, Türkiye'de de İskandinav ül- kelerinde olduğu gibi her bireyin, cebinde 8 dernek kartı taşıdığı ve örgütlü toplum bi- lincinin tüm bireylere yer ettiği^günlere ulaş- mayı diliyoruz. Atilla Aşut-NUSHED Ge- nel Yönetmeni geçti, hiçbir yanıt alamadım. Bu arada sizin köşenizi okumaya başladım. Etki- lenerek 1991'in son aylannda, aradan 3 yılı aşkın bir süre gecmesine rağmen fir- maya laf olsun diye tekrar bir mektup yazdım. tnanın haftasına kalmadan son model bir fritöz gönderilmişti. Buna tüm ulaşım masraflan da dahil. Doğu Montaj ve Sanayi yetkililerine içten te- şekkürler. Ali Kaya - Akselendi Belediye Başkanı.