Katalog

SAYFA. CUMHURİYET 19 ŞUBAT1992 ÇARŞAMBA 10 DIŞ HABERLER Erivan, Türk birliklerinin Kars, Sankamış ve Iğdır'da savaş durumuna geçirildiğini iddia etti Ermenistan: Türkiye gözdağı veriyor Gorbjsadevatandaş •AA(Moskova)-Rusya Merkezi Posta Idaresi, eski SSCB Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov'a yalnızca 'Moskova' adresıyle yollanan mektuplan geri gönderiyor. TASS'ın haberine göre Mihail Gorbaçov'un ""artık sade bir vatandaş" olduğunu bıldıren posta yönetimi, Gorbaçov 'a göndcrilen mcktuplara da adres yazılması gereküğini açıkladı. TASS. cskı Başkan Gorbaço\ "a göndcrilen "Mihail Gorbaçov-Moskova" adresli göndenlerin artık kabul edilmediğini duyurdu. BJrakyahuzursuz • AA (Atina) - İskeçe Bağımsız Milletvekıli Ahmet Faikoğlu. Yunanıstanın Türkiye ile 1968yıhnda imzaladığı kültür anlaşmasını ihlal ederek Batı TrakyadakiTürk azınlığı öğjencilerine Yunanhlar tarafuıdan yazılan ders kıtaplarını okutma teşebbüsünü parlamento gündernine getirdı. Faikoğlu, Eğitım ve Dın İşleri Bakanı Yorgo Suflıas tarafından cevaplandınlması islemiyle verdiği soru önergesinde Türk öğretmenlenn ıkı ülke arasmdaki 1968 kültür anlaşması uyannca Türkçe ders kıtaplarının Türkiye tarafından hazırlanmaları gerekliğinı belırtti. Faikoğlu. ilkokul öğrencilerinedağıtılması istenen kitabı almayı reddettiklerini de bildırdi. Camüon Ankara'tfa • AA (Ankara)-BM Genel Sekreteri'nin Kıbns özel temsilcisi OscarCamiIlion. "BM Genel Sekreteri, Türk Başbakanına herhangi bir belge vermedi"dedi. Beraberinde BM temsilcıleri Gustav Feissel ve Joun Paul Kavvanagh olduğu halde Kıbns konusunda temaslarda bulunmak üzere dün İstanbul'dan Ankara'ya giden Camillion, "Kıbns Rum basımna göre Türk Başbakanına BM Genel Sekreteıi tarafından bir belge yerilrniş. ne diyorsunuz" şeklindekl soruya, "Hayır, Sayın Başbakana belge verilmedi. Halendüşüncelerdizisini görüşüyoruz" yanıtını verdi. Tatarkomûnistteri • AA(\1oskova)- Rusya Federasyonu sınırları içinde yer alan Tataristan Cumhuriyeti'nde 300 dolayında komünistin Tataristan Komünistleri örgütü adıyla parti kurduklan bildirildi. TASS'ın haberine göre yeni parti toplumsal ilerleme ve adalct. halkın refah ve özgürlüğüyle gerçek hümanizm için mücadele edeceğını ilan ettı. Tataristan, halen Rusya Federayonu içinde eski KP örgütünün gücünü en etkin biçimde koruyabildiği yerlerin başında geliyor. Ankara'ya özel görev • AA (Bonn) - Federal Almanya Dışişleri Bakanı Hans Dietrich Genscher, "Türkiye'nin Orta Asya cumhuriyetleri ile özel ilişkisi ve bu bolgede görevi vardır" dedi. Bonn'da yabana gazetecilerle yaptığı yemekli toplantıda çeşitli sorulan cevaplandıran Genscher, "Türkiye, Birleşmiş Milletler, NATO, AGİK, Avrupa Konseyi üyesidir. Türkiye ile özel ilişkilerimiz bulunmaktadır. Türkiye'nin Orta Asya cumhuriyetleri ile özel ilişkisi ve bu bölgede görevi vardır" dedi Dışişleri Bakanı Genscher, bu arada bir Yunanh gazetechıin, "Türkiye'nin Ermenistan'a karşı Azerbaycan'ı desteklemesi konusunda ne düşündüğü" şeklindeki sorusunu ise cevaplandırmadı. GLKore'öeaçlıkgpevi • AA (Seul) - Güney Kore'de 900 siyasi tutuklunun güvenlikle ilgilı yasalann değiştirilmesi amacıyla süresiz açlık grevine başladığı bildirildi. Demokratik Hareketler Konseyi. 27 siyasi tutuklu tarafından başlatılan açlık grevine daha sonra ülke genelindeki diğer tutuklulann da katıldıklarını belirtti. Pencap'ta saldın • AA (Chandıgnıb) - Hindistan'ın Pencap Eyaletinde ayrıhkçı Sih MUitanlan'nın dün 17 kişiyi öldürdüğünü bildirildi. Polis yetkilileri, ölenlerden 12'sinin bir pamuk tarlasmda çalışan Hindu işçiler, 5'inin de aynı Sih ailenin fertleri olduğunu kaydettüer. Garipprotesto • AA (Moskova)- Ukrayna'nın Kiev askeri bölgesinde üslenmiş bulunan BDT silahlı kuvvetlerinin stratejık kuvvetlerinebağlıbırhava tümeni, komutanının BDT silahlı kuvvetler başkomutanlığınca görevinden alınmasını protesto etmek için Ukrayna yönetimının emrine gırmcye karar verdi. TASS, tümenın sayısal gücü ve sahip olduğu filoların niteliği konulannda aynntı vermedi. DışHaberlerServisi- Ermenistan yönetimi, Türkiye'nin, ortak sınırda bazı askeri faaliyetlerde bulunduğunu Öne sürerek 'gözdağı verme çabası içinde olduğunu' iddia etti. Erivan, Türkiye'nin askeri faali- yetlerinin, Karabağ sorununun tırmandığı bir dönemde rastlantı sayılamayacağını savundu. Moskova'dan Hakan Aksay'ın bildır- diğıne göre, Nezavisimaya Gazeta'da Ermenistan Devlet Başkanı Levon Ter Petrosyan'ın danışmanlanna dayandın- larak çıkan bir yazıda, Türkiye'nin Kars, Sankamış ve Iğdır yörelerindeki askeri birliklerini savaş durumuna getirdiği id- diasına yer verildi. Yazıda. NATO üyesi Türkiye'nin, bu konuda sının olan üİke- lere bilgi vermesi gerektiği, ancak bunu yapmadığı öne sürüldü. Yazıda, Türkiye'nin askeri faaliyetlere gırişmesi.ıın, Dağlık Karabağ sorunu- nun tırmandığı bir dönemde, Ermenis- tan'ın korkutulmasına yönelık bir güç gösterısı olduğu görüşü savunuldu. Azerba>can Cumhurbaşkanı Ayaz Mut- talibov'un. 'Dağlık Karabağ bölgesinde akıtılan kanlann karışılıksız kalmayaca- ğı' şeklindeki sözlerinin anımsatıldığı yazıda, Türk birliklerinin savaş durumu- na getirilmesinin, "basit bir rastlantı sayı- lamayacağı" iddia edildı. Izvestia gazetesi de dünkil sayısında altı sütuna manşetten verdiği bir haberle, Tür- kiye'nin Azerbaycan'la birleşmek için ET- menistan sınırına asker yığdığmı öne sürdü. Gazetede, Erivan'da kimliklerinin acıklan- masını istemeyen Ermeni kaynaklanna da- yanılarak verilen haberde, karargâhı Erzincan'da bulunan 3. Ordu'nun "Ikinci Dünya Savaşı'ndan beri görülmemiş düzeyde" bir savaşa haarlık durumuna geçtiği öne sürüldü. BDT Silahh Kuvvetler Başkomutanı Ma- reşal Yevgeni Şapoşnikov ise Türkiye'nin, Kafkasya'daki geüşmeleri hiçbir tarafı kış- kırtmaya kalkışmayacak derecede duyarb bir biçimde izlediğine inandığını bildirdi. Mareşal Şapoşnikov dün düzenledigi basın toplantısında, bir Rus gazetecinin, Nezavi- simaya Gazeta'da yayımlanan, Türkiye'nin Ermenistan'a gözdağı vermeye çalıştığı id- dialarına ilişkin bir soruyu yanıtlarken Türkiye'nin her yıl bu aylarda bölgede ola- ğan askeri Utbikatlar yaptığını belirtti. Ehşişleri Bakanlığı da Türkiye'nin Kaf- kasya sınınnda yürütülen hazırlıkların kış tatbikatına ilişkin olduğunu bildirdi. Dış ve iç basında, Türkiye'nin Kafkasya smınn- da askeri hazırlıklar yaptığı yolunda haber- ler bulunduğu belirtilen açıklamada, şöyle denildi: "Söz konusu haberlerin gerçekle bir il- gisi bulunmamaktadır. Yürütülen hazırlık- lar 27-28 şubat tarihleri için Sankanuş'ta programlanmış bir kış tatbikatına ilişkin- dir." Karabağ'da çatışmalar Dağlık Karabağ bölgesinde Ermeni ce- teciler ile Azerbaycan birlikleri arasında- ki çatışmalar da giderek büyüyor. AFP'- nin haberine göre, son iki gün içerisinde Karabağ'daki çatışmalarda 15 kişi öldü. Çatışmalann, Dağlık Karabağ'ın baş- kentı Hankenti çevresinde yoğunlaştığı bildirıliyor. Azerbaycan, Karabağ'da çatışmalann yoğunlaşması üzerine uluslararası kuru- luşlardan, Ermenistan'a yaptınm uygu- lanmasını istedi. Moskova televizyonu- nun haberine göre, Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, bu isteğine gerekçe olarak Er- menistan'ın iki ülke arasındaki ilişkileri şiddete yönehtiğinı gösterdi. öte yandan Azerbaycan Devlet Başkanı Ayaz Muttalibov'un, ABD Dışişleri Baka- nı James Baker'a, Dağlık Karabağ sorunu- nun çözumüne yönelik olarak yerel yönetim alanında özerkliği de içeren bir plan sun- duğu bildirildi. Ajansın haberinde, ABD Dışişleri Bakanı James Baker'ın ve Ermenistan yönetiminin bu plana nasü bir tepki gösterdikleri belir- tilmedi. Siyasi Komisyon'da görüşülen raporda, TSK'nın' Kürt yerleşim merkezlerine saldınlan' kınanıyor Avrupa Parlamentosu'ndany anlı rapor SABETAY VAROL (Briiksel) - Kürtlerin "bağımsız devlet" kurma- sını imkânsız gören Avrupa Parlamentosu karar taslağı, rapor- törü Jas Gawronski tarafından bazı dışişleri komisyonu üyeleri- nin isteklerine uygun olarak değiştirildi. Yeni metin, Türkiye kar- şıtı birçok madde içeriyor. "Türkiye ve Iran Kürtlerinin haklannı" yeterince dile getirmediği gerekçesiyle bun- dan önceki dışişleri komisyonu oturumun- da yoğun eleştiriye hedef olan Italyan libe- ral parlamenter Gawronski, bu eleştirileri hesaba katarak, söz konusu belgeyi yeni- den yazdı. "Kürt halkmın haklan" admı taşıyan taslak dün yeni şekliyle dışişleri ko- misyonunda bir kez daha görüşüldü. llk metinde, "çeşitli ülkelerin toprakla- n üzerinde yaşayan Kürtlerin self determi- nasyon hakkına kavuşmasının imkânsız olduğu" vurgulanırken, yeni belge, Kürt halkı için yalnızca "tam self determinasyon hakkı"nın imkânsız olduğuna işaret ediyor. Başka bir deyişle, siyaset bilimi dilinde, bir halkın "kendi bağımsız devletini kurup kurmama tercihi kullanma" anlamı taşıyan "self-determinasyon hakkı"nın dolayh ola- rak "ara şekiller"inin geçerli olabileceği ima edilmis oluyor. İkili kınama Yeni metinde, "PKK terorizmi" ile Turk ordusunun Kuzey Irak'taki askeri operas- yonlanru a>Tiı kefeye koyan, geeen yüın 11 temmuz tarihinde Avrupa Parlamentosu'- nun kabul ettiğj karardan yola çıkılarak Türk ordusunun saldınlan ve PKK'nın te- rörist eylemleri kınanıyor. Ancak 11 tem- muz tarihli karardan farklı olarak bu kez Türk ordusunun Kuzey Irak'taki operas- yonlannın kınanması ile yetipilmiyor ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin "Anadolu'da- ki Kürt yerleşim merkezlerine düzenledigi saldırılar" da kınamaya dahil ediliyor. Kararın gerekçe bölümünde, gene aynı parlamenterlerden gelen bir başka eleştiri hesaba katılarak, Türkiye'de yaşayan Kürt- lerin sayısı 8 buçuk milyondan 12-15 mil- yona çıkanlıyor. Buna karşılık eski metin- de olduğu gibi Türkiye'de yeni hükümetin insan haklannı koruma amaayla aldığa ön- lemler, bir umut işareti olarak 'not' edili- yor. lran ve Suriye'de Kürtlerin insan hak- lan alanındaki çok kötü durumuna ise AT üyesi hükümetlerin dikkati çekiliyor. Bel- ge, AT üyelerini BM'den Irak'a Kürtleri koruma amaayla askeri müdahale hakkı çı- karmak üzere harekete geçmeye de davet ediyor. Uluslararası tanıtım Ankara'dan kültür atağı CUMHURİYET (Ankara) -Türkİ- ye, Sovyetler Birliği'nin dağıl- masıyla birlikte Türk kültürü- ne dünya çapında artan ilgiyi "olumlu yönde kanalize et- mek amacıyla" uluslararası düzeydebir kültür atağına ha- zırlamyor. Yalmz ABD'nin değil aynı zamanda dünyanın en ünlü üniversiteleri arasın- da yer alan Princeton, Harvard ve Ge- orgetown'da Türk kültürünü incelemek amacıyla kürsüler kurulması öngörülü- yor. öte yandan Bağımsız Devletler Bir- liği'ne bağlı Türki cumhuriyetler nez- dinde de Türk kültürü merkezlerinin açılması planlaruyoı. Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin, önce- ki gün Dışişleri Bakanlığı'nın 1992 but- çe tasarısım TBMM Plan ve Bütçe Ko- misyonu'na sunarken yapûğı konuşma sırasında bu konularda da açıklamalar- da bulundu. Türkiye'nin temsil ettiği özgün kül- tür sentezine işaret eden Çetin, 1992 yı- lında gerçekleştirihnesi planlanan çok sayıda kültür etkinliklerinden birkaçı- nı şöyle sıraladı: — Bakü, Aşkabad, Taşkent, Bişkek ve Ahna Ata'daki Türkiye büyükelçi- liklerine bağlı olarak Türk kültür mer- kezierinin açılması. — Bu ülketerle Balkanlar'daki tslam- Türk toplumlanndan gelecek öğrenci- ler için 157 yükseköğrenim, 55 araştır- ma veya doktora, 12 adet de yaz bursu verümesi. Yükseköğrenim ve teknik eği- tün amacıyla Orta Asya cumhuriyeüe- rinin her birinden bin dolayuıda soyda- şın Türkiye'ye gelmelerinin sağlanma- sı. — Princeton Üniversitesi'nde Os- manb ve modern.Türkiye tarihi ve Türk etütleri vakıf kürsüsü kuruhnası çahş- malannın en kısa zamanda sonuçlandı- rüması. Daha sonra Harvard, Chicago ve Georgetown üniversitelerinde de aynı tür vakıf kürsülerin kurulması. — Türk besteciltrinin yapıtlanmn uluslararası düzeyde tanıtımı amacıyla başlatılmış bulunan atıhmın sürdürüle- rek tamamlanması. — Nisan-ağustos aylan arasında Amerika Birleşik Devletleri'nde "Türk Saray Yaşamı" konulu geniş kapsamlı bir serginin açılması. U Yugoslavya'daki içsav aş gerisinde hüzün bıraktı. Yaşlı Sırp anne çatışmalarda ölen oğlunun mezarındadua ediyor. BM Barış Gücü, Hırvatistanyolunda Dış Haberler Servisi - Hırvatistan'da Sırp azınhk ile Hırvatlar arasında banş anlaşması imzalanması konusundakı uyuşmazhk sürerken, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Butros Gali, bölgede banşın sağlanması için Hırvatistan'a 14.000 kişilik BM Barış Gücü yerleştirilmesi çağnsında bulundu. Gali'nın Güvenlik Konseyi'ne sunduğu rapora göre, bölgede savaşan taraflann onay vermelerinin ardından gönderilecek olan Banş Gücü, en az bir yıl süreyle bölgede görev yapacak. Bu arada. Avrupa Topluluğu'nun, Yugoslavya'dan bağımsızlığını ilan eden Makedonya Cumhuriyeti'ni resmen tanımak için bir süre daha bekleyeceği bildirildi. Makedonya'nın tanınmasının, önceki günkü AT Dışişleri Bakanlan toplantısında Yunanistan'ın muhalefet etmesi nedeniyleertelendiği bildiriliyor. Yunanistan Atuıa'da dış politika arayışı STELYO BERBERAKİS (Atina) - Yunanistan'ın son zamanlarda Balkanlar'daki hernen her kom- şusuyla olan ilişkileri çıkmaza girince, bütün parti başkanlan dün Cumhurba*şkanı Konstan- tin Karamanlis'in başkanbğında toplanarak, dört saat süren bir görüşme yapülar. Yunan kamuoyunun bir haftadan bu yana merakla beklediği bu toplantıda, Yunanistan'ın bundan sonra izleyecegi â- yasetin hangj doğrultuda olması gerektiği konusu görüşüldü. Parti başkanlan bu toplantıda Yunanistan'ın dağümakta olan Yugoslavya'nın bağımsızlıklannı ilan eden cumhuriyetleri ve özellikle Türk-Vunan üişkilen ve Kıbns sorunuile ilgıli görüşlerini dile getirdiler. Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamada,, parti başkanlannın Yu- nanistan'ın toprak bütünlüğüne ya da güvenliğine yönelik olmasa bile bazı tehlikelerle İcarşı karşıya bulunduğu görüşünde birleşükleri belirtiliyor. Ancak bu açıklamada Yunanistan'ın, hangi tehlikelerle karşı karşıya bulun- duğu belirtilmedi. Parti başkanlan ise, dört saat süren bu maraton görüşme- den sonra ayn ayn açıklamalar yapü- lar. Bu açıklamalannda Yunanistan'ın Makedonya Cumhuriyeti ile olan iliş- kileri için bundan sonra izlenmesi gere- ken siyaset konusunda görüş birliği sağladıklannı, ancak Türk-Yunan iliş- kilerinde aynı derecede başanlı olama- dıklannı dile getirdiler. Yunanistan Başbakanı Konstanün Mitsotakis, Türk-Yunan diyaloğunun sürdürülmesiyle Kıbns sorununa daha kolay bir çözüm bulunacağı görüşünü savunuyor. Ana muhalefet sosyalist PASOK lideri Andreas Papandreu'ya göre Kıbns sorunu çözülmeden Türk- Yunan diyaloğu başlatılmamalı, ancak iki ülke arasındaki diplofnatik ilişkiler sürdürülmeli. Papandreu toplantıdan sonra gazetecilerin sorulannı yanıtlar- ken, "Türkiye'ye kapüan kapatmama- hyız, aramızdaki temas kanallan açık kalmahdır. Ancak Kıbns sorununa adil bir çözüm getirmedikçe Türkiye ile diyaloğa hayır diyoruz. Kıbns sorunu bir Türk-Yunan sorunu değildir, ulus- lararası bir sorundur, çünkü yabancı bir ülkenın diğer bir ülkeyı işgali söz konusudur. Konu BM'yi ilgilendirme- lidir. Kıbns şu anda Türkiye'nin esiri- dir" şeklinde konuştu. Dünkü toplantıya katılan dört parti liderinden biri olan sol ittifak SINAS- PISMOS lideri Maria Damanaki de Türk-Yunan diyaloğunun sürdürül- mesinden yana. Ancak hükümetin bu konuda izlediğı sıyasette daha dikkatli olması gerektiğine inanıyor. Son olarak Yunanistan Komünist Partisi Genel Sekreteri Aleka Papariga da Türk-Yunan diyaloğunu destekli- yor, ancak bundan alınacak sonuçlann Kıbns sorununda kaydedilecek olum- lu gelişmelere bağlı ohnası gerektiği görüşünü savunuyor. Parti başkanlan dış siyasetle ilgili görüşlerini önümüz- deki pazartesi günü de parlamentoda açıklayacaklar. Mısır'a göre SSCB'nin dağılmasmdan sonra ortaya çıkan gelişmeler, Türkiye ile işbirliğini gerekli kılıyor Ilamlı Arap ülkelerinden Orta Asya'ya yakm takip AA (Kahire) - İran'ın, Orta Asya'daki Müslüman cumhuriyetlerle yakınlaşma çabalannı kaygı ile izleyen ılımlı Arap ülkeleri, bu ko- nuda Türkiye ile işbirliğine yoneliyorlar. Mısır Dışişleri Bakanhğı'na yakın bir kaynak, Orta Asya ve Balkanlar'daki ge- lişmelerin yanı sıra, Akdeniz'de işbirliği projelerinin, Ankara ve Kahire arasında siyasi koordinasyonu gerekli kıldığını belirtti Tarihi bağ Türkiye ve Mısır'ın tarihi ve dini bağ- lannın yanı sıra, ılımlı politikalar ve açık pazar ekonomısı ızlemek gibı ortak özel- likleri bulunduğuna dikkati çeken Mısırlı kaynak, Ankara ve Tahran arasında ise, Orta Asya cumhunyetlerindeki ekono- mik çıkarlar konusunda tam bir görüş- birliğine varılamadığını söyledi. Mısırh kaynak, PKK'nın yanı sıra, İran tarafından desteklendiği bildirilen aşın dinci örgütlerin düzenledigi terör evlemlerine son venneye çalışan Tür- kıye'nin. bu amaçla bölgedekı ılımlı ulke- lerle işbirliği yapmak istediğinı kaydettı. Ankara'nın. ayrıca Iran'ın. Rus T-7I tankı üretmek için fabrika kurduğu. bazı Rus nükleer fızikçilerin de İran'a gittiği yolundaki haberler ile Suriye'nin silah- lanma çabalanndan rahatsız olduğunu öne süren Mısırlı kaynak, "Türkiye. Mı- sır'ı, Ortadoğu'nun kiüesel imha sılahla- nndan arındıcılması konusunda da bir ortak olarak görüyor" dedi. Suudi Arabistan sermayesi ile Londra ve çeşitli Arap başkentlerinde yayınla- nan Eşşark El-Avsat gazetesinde yer alan %ir yorumda da Sovyetler Birliği nın da- gılmasından sonra Türkiye'nin çok şans- lı bir konum elde ettiğini. bunu Arap dünyası ile ilişkilerini daha fazla geliştir- mek için kullanması gerektiği kaydedildi. İranktygısı Bu arada, İran'ın Orta Asya cumhuri- yetlerine yakınlaşma çabaları. Tahran ile ilişkileri bozuk olan Kahire'de kaygıyla izlenirken, bazı Körfez ülkeleri de bu ko- nuda "gevşek" davranmakla suçlanıyor. Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Müba- rek'e yakınlığı ile tanınan gazeteci Semir Recep, bu konudaki yazısında, İran'ın, Orta Asya cumhuriyetlerindeki dini ve si- yasi nütuzunu arttırmaya çahştığını, Kör- fez ülkelerinın ise anlaşılmaz şekilde ses- siz kaldıklannı belirtti. Şii nüfusun yaşadığı Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Kuveyt'in yam sıra Umman'ın da Körfez _güvenliği ko- nusundaki düzenlemelere, iran'ın da ka- tılmasından yana olduklan biliniyor.