Katalog

Cumhuriyet f Sahıbı Cumhunyet Matbaacılık ve Gazetecılık Türk Anonım Şırketı adına tç Polıtıka Mehmet Tezkan Ekonomı Meral Taner, Kültür Cetal Uster, lstanbul Haberlerı Muhıttin Bcrin Nadi • Murahhas Uye Emine Uşakbgil 0 Genel Yayın Müdüru Sırer, Spor Abdulkadır Yucelman, Makaleler Şahın Alpay, Duzeltme Abdullah Yazıcı 0 Koordına Hasao CemaJ, Yaa lşlerı Muduru Okay Gonensıo # Yazı tşlen Mudur tor Ahmel Korulsan 0 Malı Işler Erol Erkut 0 Muhasebe Bulenl Yener 0 Butçe-Planlama Sevgı Yardımcıları Salım Alpaslan, Krrem ÇaLşkan, Nfcdcl Dofan, Lutfu Tınç Osmanbeşeoğlu 0 Reklam A)şe Torun 0 Idare Huseyın Garer 0 Işletme Onder Çebk £ Bılgı-İşlem Sayfa Duzenı Yöneımenı \b Ac*r £ Ankara Temsılcısı Ahmet Tan Naıl İnal % Personei Sevgı BosUncıoglu Basan ve Yayan. Cumfaunyet Matbaacüık ve Gazdeolık T.A Ş. TOrkocagı Cad 39/4] Cıjaloğ 34334 l« PK 246 lstanbul Tc] 512 0< 05 (20 hal) Teloc 22246 F « (I) 526 60 72 % Borotû ArOın Zıya Gotalp Blv InMap S No 19/4 Td 133 11 41-47 Telex 42344 Fax (4) 133 05 I # İMâlr H Zıya Bl> 1352 S 2/3 TU 13 12 30 Tdej 52359 c ax (51) 19 53 60 0 A4am InOnu Cad 119 S Ko 1 Kaı l Td 19 37 52 (4 haı) Tdex 62155 Fax (71) 19 25 TAKVIM 24OCAK 1992 Imsak 5 46 Guneş 7 14 Oğle 12 21 Ikındı 14 53 Akşam 17 17 Yatsı 18 40 Rus atom uzmanı ABD'ye yerleştiEskı SSCB'nın gozde atom uzmanlarından Kasparov, dağılan ulkesınde bırçok taktik nukleer sılahın yerel komutanların elinde olduğunu ve nukleer tehlıkenın yayılmasını önlemenın çok guç olduğunu soyledı BRUKSEL (AA) — Sovyet- ler Bırlığı'nın dağılmasından sonra Irak, Lıbya gıbı Üçun- cü Dünya ülkelerıne gıtmele- nnden endışe edılen atom uz- manlannın ılkı ABD'de orta- ya çıktı Fransız televızyonu ıkıncı kanalı A-2'de öncekı gece ya- yımlanan "Yeni Nukleer Tehdit" adlı programda, en gözde Rus atom uzmanların- dan Kasparov'un kısa sure ön- ce ABD'ye geçtığı ve halen Las Vegas kentı yakınındakı bır nukleer araştırma merkezınde çaiıştığı, kendısıyie yapılan bır röportaj çerçevesınde açıklan- dı. Uzmanın aılesıyle birlikte gunluk yaşarmndan kesıtlerın de ekrana getırıldığı program- da Kasparov'un 4 aylık staj dönemı ıçın Amenkalılarla 25 bın dolara anlaştığı belırtıldı Programda konuşan Kaspa- rov, Sovyet nukleer teknolojı- sının Üçuncu Dunya ulkelerı- nın elıne geçmesı tehlıkesının gerçek olduğunu vurguladık- tan sonra "Gunıunuzde en ge- lişmiş nukleer sflahlar uçuncu kuşağa mensup. Şavet dor- duncu veya beşincı kuşak bır nukleer silah uretmek ısterse- niz bu çok komplıke bır şev Fakat Hiroşıma'>a alılan tur- de bir atom bombası yapmak istiyorsanız o zaman ışler çok kolaylaşıyor" şeklınde konuş- tu Rus uzman, Sovyetler Bır- Iığı'nın dağılmasından sonra nukleer yayılmayı önlemenın çok güç olduğuna da dıkkat çekü. Programda konuşan diğer uzmanlar da Rusya, Ukrayna, Kazakıstan ve Beyaz Rusya topraklarında buılerce çok kı- sa menzıllı taktik nukleer sılah bulunduğunu, bunların kulla- nımının yerel komutanlıklara verıldığını ve merkezı bır sıs- teme bağlı olmadığını hatırlat- tılar, "bu silabların kontrolu çok zor" göruşunu dıle getır- dıler Aynı programa katılan Fransa Içışlen Bakanı Pierre Joxe da ulkesının BDT cum- hunyetlerının elındekı nükle- er sılahlann sökuımesı ışıne ta- lıp olduğunu açıkladı Sular yükseliyor Hasankeyf taşınacak yer buldu ARİF ARSLAN BATMAN — Ihsu baraj gölunun suları altında kalacak olan antık kent Hasankeyf ıçın aylardır aranüan yer bulundu Batman Valılığı'nce oluşturu- lan bır komısyon, HasankeyP- ın yem yerleşım yennın ılçenın doğusundakı Uçyol koyu ya- kınlannda olacağını bıldırdı GAP'ın onemlı kollanndan Ilısu baraj golunun suları al- tında kalacak olan Hasankeyf içın yem yerleşım alanınıh be- lirlenmesıne yonehk çalışmalar sonuçlandı Batman Valısı Sa- mi Seçkin, şunları söyledı "Hasankeyf'i taşıyacağımız yeni yer, ilçenin doğusunda bulunan Uçyol koyu civann- da Mahar mevkiidir. Binlerce donum alanı kapsayan bu bol- geyle ilgili ilçe krokısini Bayın- dırlık ve Iskân Bakanlığı'na gonderdik. " Taşıma nedenıyle Hasan- keyf'e bır yıldan berı hıçbır yatuımı yaparnadıklannı belır- ten Vah Samı Seçkin, El-Rızk- Sultan Suleyman Camıı mına- relerı ıle kale kapısı ve Zeynel Bey turbelerının sular altında kalacağı ıçın yeni yerleşım yer- lerıne taşınacağını bıldırdı Ilısu Baraj kodunun 526 metrenın altına duşurulmesı konusuna da değınen Batman Valısı Samı Seçkin, "Dısu Ba- rajı'mn son ayağı Hasankeyf- tir. Ancak buradaki su kodun- da duşme olduğu an barajdan yeterii duzeyde enerji elde edi- lemeyecektır. Yıne de DSt Ge- nel Mudurlugu ile Kultur Ba- kanlığı arasındakı isbirliği ile eserlenn kurtanlmasına çaltşı- lıyor. Ilısu Barajı'nı iptal et- mek mumkun değıl. Iki yıldır ilçe olan Hasankeyf te bugu- ne dek tek bır yatınm yapılma- mış. llçeye modern yatırımlar yapabılmek için yeni alan saptandı" dedı. World Scvcophone Quartet bu akşam İstanbullular için üfleyecek Saksofon zevkten dört köşeOliver Lake, Arthur Blythe, David Murray ve Hamiet Bluiett 25 yıldır çahyorlar. 'Kişilik olarak pek uyumlu değiliz' diyor Lake, 'ama çaldığımızda oluşan kimya bizi bir arada tutuyor! Büyük düşünen ve uygulayan grup, bu yüzden 'World Saxophone Quartet' adını almış. Dörtlü, Cemal Reşit Rey Salonu'nda iki konser veriyor bu akşam. SADETTÎN DAVRAN Saksofon geç "çıktı" ama, butun "kulaklan" geçtı, en one yerleşti Caz adına konuşuyor Yeni bır "saksofon" çıkar mı ne vakıt çıkar, kestırmek guç Bılınmez, yaşayan gorur Adolpbe Sax (1814-1894), ge- çen yuzyıhn ortalarında bu çal- gıya patent aldığuıda caz yok- tu Sax, bakır ufleme çalgıların gucu ıle yaylıların ton zengınlı- ğını bırleştırmek ıstıyordu Pa- zar sınırlıydı Çağdışı on doku- zuncu yuzyıl bestecılen -Berlıoz dışında- bu yeni çalgı ıle ılgılen- medıler, ama askerı bandolar sonrakı yuzydın en ozgur sesle- rınden bın olacak saksofonu beklenmedık bıçımde benımse- dıler Sax zengın olmuştu Ama Sydney Bechet'yı, Ben Webster'ı, Coleman Havvkıns'ı, Charlıe Parker'ı, Gerry Mullı- gan'ı, Paul Desmond'ı, John Coltrane'ı dınleyememıştı Duıleyebılseydı herhalde en çok kendısı şaşırırdı ıcadının sı- vıl yaşamdakı becerılerıne World Saxophone Quartet, Sax'ın olumunden tam seksen yıl sonra New York'ta kuruldu Fıkır yeni değıldı ama o gun bu gun onlardan daha ıyı bır sak- sofon dortlusu kurulamadı New Orleans'takı Southern Unıversity'nın muzık bolumu Hamiet Bluiett Bariton saksofon Davıd Murra enor saksofon Oliver Lake Alto saksofonlArthur Blvthe Alto saksofon başkam Ed Jordan çeşıtlı top- luluklar ıçınde tek tek dınledığı Julıus Hempball, Hamiet Blui- ett, Olıver Lake ve Davıd Mur- ray'ı konuyu açtı ve ılk konser Southern Unıversıty'de verıldı Herkes, ama en çok saksofon- cular memnundu kendılerıne "New York Sa- vophone Ouartet" adını uygun gormuşlerdı Ama kısa bır sure sonra bu adın tapulu bır ad ol- duğunu resmı bır dılle anlatan bır mektup aldılar Mektup bu adı çoktan ben kullanan bır başka New Yorklu dortlunun avukatından gelıyordu Onlar da adlannı "The Real New York Saxophone Quartet" olarak değıştırdıler 1 Bu kez hemşerılerını gerçekten sınırlen- dırmışlerdı "Sonunda" dıyor bunları anlatan Oliver Lake, "Bir loplantı yaptık, yahu de- dik; buyuk duşunelim. Ve bu adı aldık." VVorld Saxophone Quartet buyuk duşunmeye ve uygulama- ya böyle başlamış Muhendıslık ve ustalığı bır arada ısteyen ış- lerını yırmı beş \ıldır surduru- \orlar Bantoncu Hamiet Bluiett, al- tocu Julıus Hemphıll, altocu Oliver Lake ve tenorcu Davıd Murray Topluluğa 1989 kası- mında Julıus Hemphıll'ın yerı- ne bır başka tanınmış altocu Arthur Blythe katıldı Bu dort muzjsyenın arasın- dan su sızmıyor mu' Geçen yıl kendı topluluğu ıle ulkemıze de gelen Oliver Lake, "Kişilik ola- rak çok uyumlu olduğumuz soylenemez ama çalmaya başla- dıgımız zaman oluşan 'kımya' bızı bır arada tutuyor" dıyor "Aynca" dıyor, "Biryandan yuruttugumuz başka muzikal oluşumlar ıçındekı çalışmalar bizi rahatlatıyor." Davıd Murray de geçen yıl kendı topluluğu ıle Istanbul'a gelmış, konserler vermıştı Arthur Blythe ıse "Leaders" adlı son yıllann en ovguye de- ğer topluluklanndan bın olan Altılı'nın uyesıdır Kılolu bır zattır Nevv York'ta oturduğu apartmanda sadece muzısyenler yaşamaktadır Yıllar once aynı apartmanda daıre arayan davul- ı.u Can Kozlu'ya apartman yo- netıcısı, "Şu anda sadece bir basvıya ihtivacımız var" demiş- tır Boyle gıderse, yakında Lea- ders'ın butun uyelerı tstanbul'- da da çalmış olacaklar Lester Bovvıe, Kırk Lıghtsey, Don Mo- >e Ama kendı toplulukları ıle ama başka topluluklar ıçınde Saksafon Dortlusu bu gece saar 19 00 ve 21 15'te tstanbul Cemal Reşıt Rey Salonu'nda ıkı konser verecek Konser ucretı Tam bılet 40 bın, öğrencı 20 bın lıra Devecinin itibarı milletvekilinden fazlaEge yoresinde devecilik ve deve gureşleri başlıbaşına bir kultur gibi. Bolgedeki en onemli sosyal olay sayılan gureşlerin pehlivanı "tulu"lerin fiyatı 50 milyon dolayında. Gureşçi bir devenin yıllık masrafı 10 milyon. VEYSEL EROL Sur deveci (ululeri, salınsınlar şoyle er meydanında SELÇUK — "Allah herkesin kapısına bir deve nasip etsin. Devecinin itiban buyuk. Bir mil- letvekiliyle bir deveci, bir koye kasabaya gitse, devecinin itiba- rı daha fazladır." Ege, Marmara ve Akdenız'ın bazı yoreleıınde "Deveci" dıye anılan deve sahıplennden Cahit Kose tam bır deve âşığı 12 yıl- dır deve sahıbı olduğunu ve de- velennın gırdığı butun gureşleri kazandığını gururla anlatan Ko- se, deve gureşlennın dostluk ve centılmenlık çerçevesı ıçınde ya- pıldığını soyluyor Selçuk'ta festıvalleşen deve gureşlerının kesın tanhçesını or- taya koyan bır araştırma yok Uluslararası odullu Selçuk Efes Muzesı Muduru Selahattin Er- demgil, develerın suslenış bıçı- mınden yola çıkarak gureşlerın Asurlulara dayanan bır Anado- lu geleneğı olabıleceğını belırtı- yor Goçebe Törkmenlerın de deve kullandığına ve gureşlerın burada başlamış olabıleceğıne dıkkat çekılıyor 10 yıldan bu yana Selçuk'ta festıval olarak duzenlenen deve gureşleri, bolgedeki "en onemli sosyal etkinlik" olarak tammla- nıyor Genelükle yurda kaçak olarak getınlen develerın fıyatı 50 milyon lıraya kadar ulaşıyor Gureşçi devenın yılhk masrafı ıse 10 milyon lıra cıvarında Pe- kı kazancı 7 "En faria 5 milyon kazanır" dıyor deveci Cahıt Ko- se. Katıldığı gureşlerdekı bırkaç yuz bın lıralık para odulu ıle halı odulunden başka gelırı yok Tulu demlen gureşçi erkek de- ve, çıft horguçlu deve ıle maya denılen dışı devenın çıftleşme- sınden oluyor Tulunun mayay- la çıftleşmesınden de naar ya da kukurt denılen cıns ortaya çıkı- yor Pek makbul olmayan bu cınslere "piç deve" de denılıyor Gureşçı devenın yavru olanına boduk, 10 yaşına kadar olanına daylak, 10 yaşından buyuğune de tulu adı verılıyor 1 yaşından ıtıbaren kendı aralannda gureş- meye başlayan develer, 4 yaşın- da hamutlanıyor (semer) Ayak, başaltı, baş ve başustu olmak uzere devenın kılosuna ve gureş bıçemıne gore gureşler 4 kategorıde yapılıyor Develerın, yaptıkları oyunlara gore sağ ve sol makas, tekçı, çengelcı ve bağcı olmak uzere 4 gureş bıçe- mı var Deve gureşlerı, develerın çıftleşme zamanı olan yılın ılk uç ayında yapılabılıyor Gureş- ler bır anlamda erkek develerın eş seçme kavgası Deve bakıcı- sına "savran" denılıyor Turkı- ye'de 400 ya da 500 tulu olduğu sanılıyor Yazılı kuralı olmayan deve gureşlennın on bınlerce ız- leyıası, gureşleri rakı sofralann- da dostça, keyıfle ızlıyor "Aslında deve gureşi nedir" sorusuna vanıt olarak Cahıt Ko- se, "Bu bir erkeklık gostensidir. Galıp devenın sahıbınin keyfine diyecek yoktur. Yenilen devenin sahibınin ıse başı yerden kalk- maz. Gureşlerden oncekı eğlen- tiler -de tamamen erkeklere yo- neliktir. Dansozler oynar, rakı içilir" dıyor Yuzlerce yıllık bır kultur et- kınlığı oian deve gureşlerıne ıl- gı ısteyen devecılen ıse Kultur Bakanı Fikri Sağlar "Konuyu inceleyip gereken yapılacaktır" dıye yanıtlıyor Foçada SIT savaşına imzah mermilerFoça Belediye Başkanı, beldenin tumunun SIT alanı ılan edilmesine karşı çıkarak, bunu savunanlann Foçalı olmadığını soyluyor. Izmir Mimarlar Odası Başkanı Ali Donmez ıse Foça tum insanlığın malıdır goruşunden hareketle, antik kentin tarihi değerlerinin yok olmasına karşLçıkıyor. Kararı Yuksek Kurul verecek. BEHZAT ŞAHİN "Phokaia'yla Foça" arasında- kı tartışma suruyor Bır yandan ıkı ayn grubun yuruttuğu ımza kampanyası, bır yandan karşı- lıklı suçlamalar Izmır Muze Mudurluğu'nun hazırlayarak Kultur ve Tabıat VarLklarıru Ko- ruma Yuksek Kurulu'na sundu- ğu ve Foça'mn tamamının SİT alanı ılan edılmesının gereklıh- ğının savunulduğu rapor hak- kında verılecek karar, tartışma- nın sonucunu belırleyecek Halen yururlukte olan ımar planının değışmesıne karşı çıkan Foça Belediye Başkanı Nihat Di- rim, Foça'nın tamamının SIT alanı ılan edılmesuu ısteyenlenn Foçalılar olmadığını soyluyor "Sorunsal sadece 'ımar mı, SIT mı' tartışması degil. Foça- nın SİT alanı ilan edilmesını ıs- teyenler ya daha once e\ yaptır- mış ve evinın onunun kapanma- masını ısteyenler ya da Foça dı- şındaki insanlar" dıyen Nıhat Dırun, 1981 ımzalı dılekçenın Fo- çalılara aıt olmadığını savundu Arkeologlarla birlikte İzmır Muzesı'nın hazırladığı raporun onaylanmasını ısteyen Izmır Mi- marlar Odası Başkanı Ali Don- mez ıse Foça'ya sahıp çıkmak ıçın Foçalı olmak gerekmedığı- nı belırterek "Foça hepımizin, tum insanlığındır. Nasıl ki Ali- aga'ya, Gokova'ya karşı çıkıyor- sak, Foça'dakı tarihi degerlerin yok olmasına da karşı çıkmak bakkımız" dedı Dönmez, Foça Belediye Baş- kanı'nı da suçlayarak, "Kendisi ilginç bir tavır içinde. Foça için çalışan insanlara çamur atıyor. Daha once de, Foça'dakı kazı- larda buyuk bir ozveriyle calışan arkeolog Omer Ozyiğit için 'Profluk almak ıçın böyle yapıyor' dedi. Onurlu bır bilim adamına bile çamur atıyor" dı- ye konuştu Aü Donmez, koruma altında- kı yerlere ınşaat ruhsatı vermek ıçın Kultur ve Tabıat Varlıkları- nı Koruma Kurulu ıznı gerektı- ğı halde belediye başkanının 50'yı aşkın ınşaata ruhsat verdı- ğını öne surdu Bunlarla ılgıli hazırladıklan 10 dosyanm 9'unu savcılığa verdıklerını soyleyen Donmez, "Bize gore burada bir sacayağı van Belediye, muteah- hitler ve İzmir 1 Numaralı Kul- tur ve Tabıat Variıklannı Koru- ma Kurulu. Savcılık sonıştur- mayı surdunıyor. Biz, mevcut koruma planının Foca'yı koru- yamayacağım soyluyoruz. Bir dahakı seçımler için yatınm ya- pan başkan; muteahhitler ve ar- sa sahiplerinden gelen baskıla- ra karşı koymuyor" dedı Belediye Başkanı Nihat Dirim ıse suçlamalan reddederek "Biz, Phokaia'yı ve gunumuz Foça'sı- nı birlikte savunuyonız. Foça1 nın muteahhir cennetine donuş- mesinın nedeni, daha once ve- rilmiş yanlış kararlardır. Mimar- lar Odası saçmalıyor. Kendile- rinden, iddiatannı kanıtlamala- nnı istedik, kanıtlayamadılar. Bu insaniarın samimıyetıne inanmıyorum" dıye konuştu. Vatandaşlara venlen hakların korunmasını ıstedığını belırten Dınm, devletm çıfte standart uygulamadan bu haklan koru- ması gerektığını soyledı. Eski Foça'nın guzelligi şimdi uzakJardakı bır efsane gibi UNESCO'dan Ayasofya için 20 bin dolar • ANKARA (AA) — ' Ayasofya kubbe mozaıklennın onarımı amacıyla UNESCO Dunya Mıras Fonu'ndan 20 bın dolar tutarında teknık yardım yapılmasını öngören anlaşma ımzalandı Anlaşma, Ayasofya kubbe mozaıklennın durumunu saptamak uzere ılk aşamada Turkıye'ye 3 uzman gonderılmesını ongoruyor Tahsıs edılen teknık yardımın 15 bın dolarlık bolumu hemen, kalan 5 bın dolarlık bolumu ıse çalışma sonuçları UNESCO sekretaryasına ulaştığında verılecek Anlaşmada, uzmanların tespıtınde, ılk olarak Turkıye'nın tercıhıne öncelık tanındığı belırtıldı. Avrupa'da ornıan hasta • BRUKSEL (AA)— Avrupa Topuluğu Komısyonu'nca hazırlanan "AT ormanlannın yıllık sağlık raporunda", 1980-90 yıbnda topluluk ulkelerınuı sahıp olduğu tum ormanların sağlığında genel bır bozulma olduğu ve canlılıklarını yıtırmeye başladıkları ıfade edıldı 2005 ayn noktada yapılan araştırmalar, mcelenen ağaçlann yuzde 25'ının yaprak ve ığne kaybına uğradıklannı ortaya koydu Ormanların bozulmasında en önemlı etkenın yuksek orandakı hava kırlılığı olduğu ıfade edılıvor Soba patladı: 5 ^aralı • İST4NBUL (AA) — Bostancı'da bır motor tamırhanesınde kullanılan \e \ağ atıklarının >akıldığı el vapımı bır sobanın patlaması soncu 2'sı ağır 5 kışı varalandı Bostancı Sanavı Sıtesı D Blok 5 numaradakı Kemal Akçay'a aıt bır motor tamırhanesınde, ışçılerın kendılerının yaptıkları ve ıçınde atık yağ yakılan soba patladı Patlamada ışçılerden Selım Guney (18), Fuat Guney (15), Bavram Gemıu (26) ıle ışverı sahıbı kemal Akçav (32) ve muşterı olarak ıçerıde bulunan Mehmet Ozoğlu (28) çeşıtlı verlerınden varalandılar Haydarpaşa Numune Hastanesı'ne kaldırılan varalılardan Fuat ve Selım Gunev'ın durumlarının cıddı olduğu bıldırıldı Denizi kirleten gemiye ceza • lstanbul Haber Servısi — Havdarpaşa açıklannda denıze pıs sularını dökerek çevre kırlılığıne yol açan Sagur adlı gemıve 100 mılvon lıra para cezası verıldı lstanbul Buvukşehır Beledıve Başkanlığı'ndan venlen bılgıve gore halen Havdarpaşa'da bağlı bulunan 15 bın 788 grostonluk kuru vuk gemısıne verılen ceza, Beledıve Çevre koruma ekıplerınce tahsıl edıldı Şehirlerin a>dınlatılnıası •< • ISTANBUL (AA) — Yapı-Endustn Merkezı, "Şehirlerin <\ydınlatılması" konulu bır sempozyum duzenledı Sempozyumda konuşan lstanbul Teknık Unıversıtesı Elektrık- Elektronık Muhendıslığı Fakultesı oğretım uvesı Dov Dr Turgut Tufekçı, Istanbul'un aydınlatmasının fızyolojık, estetık ve psıkolojık bakımdan vetersız olduğunu soyledı. Avdınlatma sorununun tasarım, vapım, malzeme ve bakım-ışletmeden kavnaklandığını kaydeden Doç Dr Tufekçı, Istanbul'da halen yol avdınlatmdaa kullanılan ve ekonomık olmavan 150 bın tane lambanın bulunduğunu soyledı ITU Elektrık-Elektronık Muhendıslığı Fakultesı oğretım uvesı Prof Dr Muzaffer Ozkava da sempozvumda yol avdınlatması konusunda bılgı vererek, şehır aydınlatmasının dortte uçunu yol avdınlatmasının oluşturduğunu sovledı Sempozvumu voneten Prof Moıs Eskenazı de ıyı aydınlatmanın ekonomık potansıvelı arttıracağına ışaret ederek, avdınlatmanın bır toplumun uygarlık sevıyesını ortaya koyacağını belırttı