Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
9 AĞUSTOS 1991 EKONOMI CUMHURİYET/1S
SERBESTPİYASADADÖVİZ
ABO Oolan
AimanMartı
Isvıçre Frangı
Hollanda flonm
ingılız Steriını
Fransc Frangı
100 I LıreO
S A Rıyalı
Avus Şılını
Alış Satış
4420
2585
2955
2285
7575
758
344
1150
366
4430
2595
2965
2295
7635
765
348
1160
370
ALTIN-eÛMÛŞ
Cumhunyet
Reşat
24 ayar altın
22 ayar tateak
900 ayar gûmû;
Alış
337 000
360 000
50 900
45 750
625
Saüş
341000
375 000
51 100
50 300
652
Tasarruf
mevduatı artıyor
• ANKARA (ANKA) —
Bankalardaki vadeli
tasarruf mevduatındaki
artış suruyor. Vadeli
tasarruf mevduatı 12-19
temmuz gunleri arasında da
500 milyar liradan fazla
arttı. Merkez Bankası'nm
verilerine göre söz konusu
hafta içinde vadeli tasarruf
mevduatı 523 milyar lirahk
bir artış gösterdi ve 48
trilyon 471 milyar lira oldu.
Türkiye israf
şampiyonu
• İZMtR (ANKA) —
Izmir Zıraat Odası Başkanı
Reşit Kurşun, Turkiye'nin
yılda 24 milyon tonu bulan
sebze ve meyve üretiminin
yaklaşık yüzde 30'unun
soğuk hava deposu
yetersizliği ve pazarlama
olanaklarının
yaratılamaması yüzünden
çürumeye terk edildiğini
bildirdi. Reşit Kurşun, her
yıl çurütulen yaklaşık 8
milyon ton sebze ve
meyvenin parasal değerinin
bugünkü rayiçlerle 4.5-5
trilyon lira olduğunu
belirterek bırçok Batılı
gelişmiş ülkenin Turkiye'nin
çurümeye terk ettiği sebze
meyve kadar üretim
yapamadığını söyledi.
Fonlar işsizlik
nedeni oluyor
• KOCAELİ (AA) —
Izmit Ticaret Odası,
"Türkiye'de fon sisteminin
ulaştığı boyutlar ile sosyal
ve ekonomik hayatımız
üzerine etkileri" başbklı bir
rapor hazırladı. Fonlann,
çaJışanların ucretlerinden
yapılan kesintilerin
artmasına ve işverene işçi
maliyetinin yukselmesine
yol açtığı ifade edilen
raporda, "Bu da istihdam
politikalarını olumsuz
yönde etkileyerek bir ölçude
işsizliğin artmasına neden
>lmaktadır" denildi.
253.6 milyarlık
finansal
kiralanıa
• ANKARA (ANKA) —
Türkiye'de yerleşik finansal
kiralama şırketleri
tarafından yılın ilk beş
ayında toplam 253 milyar
555 milyon liralık kiralama
işlemi gerçekleştirildi.
Hazine ve Dış Ticaret
Müsteşarhğı'nın verilerine
göre finansal kiralama
işlemlerinı gerçekleştiren
şırket sayısı 20 olarak
belırlendi. Yapılan işlem
sayısınm ise 670 olduğu
kaydedildi. Finansal
kiralama işlemleri içinde en
büyük payı kara ulaşım
araçları aldı. Bu araçlara
yönelik finansal kiralama
işlemleri 180.5 milyar lira
düzeyinde hesaplandı.
İhracata
..eşvik az
• Ekonomi Servisi —
Turkiye'nin, halen
yürürlükte bulunan ihracat
teşvikleri itibarıyla, dünya
genelinde ve diğer gelişmiş
ülkeler arasında en az
teşvik kullanan ulkelerden
biri olduğu belirtildi.
Iktisadı Kalkınma Vakfı'nın
(İKV), "Dunyada ve
Türkiye'de ihracat
teşvikleri" konusundaki
araştırmanın sonuçları
açıklandı.
Araştırmada, dış ticaret
desteklerinin ihracata
oranının Türkiye'de yüzde 5
iken kalkınmış
ekonomilerde yüzde 10'lara
çıktığı, teşviklerin
GSMH'ye oranının
Turkiye"de yuzde 0.8 iken
Avrupa'nın kalkınmış
ekonomilerinde yuzde 2.5
dolaylannda olduğu belirtildi
Tekstil
araçtırması
• ANKARA (AA) —
t' ^EME, Avrupa Topluluğu
inVelerine yönelik hazır
giyim ihracatında
uzmanlaşma önerdi.
ÎGEME'nin gerçekleştirdiği
"Avrupa Topluluğu ulkeleri
hazır giyim piyasasına
ihracat imkânlan" konulu
araştırmada, pazarla ilgilı
bilgi verildi ve önerılerde
bulunuldu.
Kredi kartıvla taksit devriKaybettikleri kredi
kartı müşterilerini
yeniden kazanmak ve
satışlarım arttırmak
isteyen mağazalar,
"kartla taksit
uygulamasım"
başlattılar. Bazı
mağazalar bunu vitrin
yazılarıyla dahi
duyuruyorlar.
BÜLENT K1ZANLIK
Alışveriş yapanlarla kredı
kartı kullanmamalan için geçen
yıla kadar pazarlığa oturan ma-
ğazalar, şimdi karth satışlan art-
tırmamn yollannı anyorlar. Ma-
ğazaların bir bölumü artık kre-
di kartıyla beüi bir miktann üze-
rinde alışveriş yapan muşterıle-
rine 3-4 aya varan taksitler bile
uyguluyorlar.
Taksit sistemini belli bir alış-
verış tutarının uzerindeki harca-
malar için uygulamaya koyan
mağazalar, tum alışveriş bedeli
için tek bir alışveriş belgesi (slip)
düzenlemek yerine, taksit sayı-
sına bölup o miktarda belge ha-
zırlıyorlar. Ömeğin kredi kartıy-
la yapılan 600 bin lirahk bir alış-
veriş için mağaza o gunün tari-
hiyle 600 bin lirahk bir slip du-
zenlemek yerine, birer ay arayla
150 bin liralık 4 tane slip hazır-
hyor. Kredi kartı sahıbine imza-
latılan bu slipleri mağaza çalış-
tığı bankadan üzerinde yazılı ta-
rih geldikçe, birer ay arayla tah-
sil ediyor. Boylece banka da kre-
di kartı sahibine yaptığı harca-
manın taksitlerini birer ay arayla
gonderdiği ödeme emirlerinde
(ekstrelerde) yansıtmış ve kart
sahibi borcunu 4 taksitte ödemiş
oluyor. Mağazalar genellikle bı-
rinci satış belgesini ahşveriş ta-
rihi itibarıyla duzenleyerek ilk
taksidi bankadan hemen tahsil
ediyorlar ve kart sahibi de bu-
nu bankaya ilk hesap dönemin-
de odemiş oluyor.
Kaybettikleri kredi kartı muş-
terilerini yeniden kazanmak ve
v *
Mağazalar 'kartla taksit uygulamasım' başlattılar.
vevt—
"Zorunlu provizyon" gerektıren harcama lımıtlerı
byerinin
tûrii
Ote!
Restaurant
Seyahat acentesı
Oto kıralama
Mağaza
Kuyumcu
THY
Hastane
Not: Bankalararas
Yartiçikretfl
kartiannda (TL)
800.000
500 000
500.000
500.000
400.000
150.000
1.000.000
1000.000
Ulularamı kredi
karttanada (doUr)
Visa Canl Mastv Cart
500
150
250
250
150
150
500
500
Kart Merkezı'nce ışyerlen içı
1 000
200
500
500
200
200
iooo
300
ı fartoı olarak belırle-
nen yukarıdakı harcama lımıtlennı aşan kartlı alışvenşierde. ışyerten ı\-
gılı bankadan provizyon almak zorundadır
satışlannı bıraz olsun canlandır-
mak için başlattıklan taksit uy-
gulamasım bazı mağazalar vit-
rin yaalanyla duyuruyorlar. Ba-
zı mağazalar ise kredi kartıyla
yüksek miktarda ahşveriş yapa-
bileceğini hıssettiği muşterileri-
ne "giıliden taksit" teklif edi-
yorlar. Vade farkı almadan yap-
tıklan bu taksitlerde, bir yandan
enflasyondan zarar gören mağa-
zalar, diğer yandan karth alışve-
rişlerin tutannı bankadan tahsil
ederken yüzde 10'lara varan ko-
misyon ödüyorlar. Ama satışla-
rım arttırabilmek için enflasyon
ve komisyon zararını göze al-
mak zorunda kalıyorlar ve bu
nedenle satış tutarı yuksek ahş-
verişler için bu kolaylığı sağla-
mayı tercıh ediyorlar.
Turkiye*deki kredi kartı siste-
minin en buyuk aksaklıkların-
dan biri aüşverişler sırasında
provizyon ahmında ortaya çıkı-
yor.
Işyerlennin Bankalararası
Kart Merkezi'nce (BKM) belir-
lenen harcama tutarlarını aşan
karth ahşverişlerde, ılgili banka-
dan provizyon alması gerekiyor.
Aksı halde banka kartla yapılan
ahşveriş tutannı işyerine ödeme-
me hakkına sahip bulunuyor.
"Kart sahibi muşterinin alışve-
riş tutan kadar haıramayı vapıp
yapamayacağını sormak" anla-
mına gelen provizyon işlemınin
telefonla yapılıyor olması, bu-
yuk zaman kaybı ve kargaşaya
neden oluyor. Ayrıca kart sahi-
binin limitini çok az oranda aş-
ması halinde bile banka proviz-
yon vermediğinden bu durum-
da ahşverişin gerçekleşememesi
ihtimali de beliriyor.
Başta 150 bin lirayı aşan alış-
verişler için provizyon almak zo-
runda olan kuyumcular ile 400
bin liradan sonrası için proviz-
yon zorunhıluğu bulunan mağa-
zalar, bu zorunluluktan kurtul-
manın çarelerini anyorlar. Top-
lam tutann takside bölünmesi
halinde ödeme tutan küçüldu-
ğunden taksitli satışlar mağaza-
lar için provizyondan bir kaçış
oluyor. Bankalararası Kart Mer-
kezi yetkilileri, "Ödeme tutan
birkaç satış belgesine bölünerek
harcamaları kuçuk gostererek
provizyon zorunlnluğundan
kurtulunamaz. Vakalanırsa ban-
ka odemez" derlerken Beşiktaş'-
ta 300 bin lirayı geçen ahşveriş-
ler için taksit yapan Grizo Ma-
ğazası'nın sahibi Ziya Koyunsa-
ğan, "Ayn tarihler için duzenle-
digimiz 400 bin lirayı aşmayan
satış belgeleri için provizyon al-
mamıza gerek yok" gorüşunü
savundu.
Büyük mağazalar kendi
kartını veriyor
Ozel müşten potansiyeline sa-
hip buyuk mağazalar ise son yü-
larda bankalan devreye sokma-
dan kendi kredi kartı sistemle-
rini kurdular. Beymen, Prin-
temps gibi mağazalar kredı kartı
isteyen müşterilerini tıpkı dığer
bankalar gibi incelemeye ahp,
ödeme gücüne gore limitlerle
kendi kredi kartlannı veriyorlar.
Mağazalann kredi kartlannı
alanlar da alışverişlennde limıt-
lerinı aşmamak kaydıyla normal
kredi kartlan avantajına sahıp
oluyorlar. Kart sahiplen ayrıca
indirimlerde de öncelik kazanı-
yorlar.
Honda'nın *baWsı artık yok
Honda İmparatorluğu'nun
kurucusu artık yaşamıyor.
Ürettiği arabalarla 5 kıtayı
etkisi altına alan Soichiro
Honda 84 yaşında öldü.
Ekonomi Servisi — Motosiklet tamir
eden bir babanın imparatorluk kuran
oğlu: Soichiro Honda. Hayattayken ef-
sane haline gelebilen, karizmatik bir pat-
ron ve Japonya'nm ikinci dünya savaşı
sonrası sembolu olmuş bir kişilik. Evet
Honda İmparatorluğu'nun kurucusu ar-
tık yaşamıyor. Yarım yuzyıla yakın bir
zamanda Japon endüstnsinin gerçekleş-
tirdiği buyük gehşmenin öncüsü olan, 5
kıtayı feth eden, Formula 1 Grand Prix
yanşlannda rakipsizliğini kanıtlayan So-
ichiro Honda 84 yaşında öldü. Bir efsa-
ne sona erdi ya da pek çoğunun dediği
gibi "Efsane şimdi başlıyor".
Soichiro Honda, otomobil endustrisı-
nin öncu kuşağının son birkaç temsilcı-
sinden biriydi. Tıpkı kendisine idol seç-
tiği Henry Ford gibi küçük motor ta-
mircliğinden, kendi adını taşıyan kosko-
ca bir imparatorluk yaratmıştı. Tam bir
girişimciydi. 1%3'te, kuçuk motosiklet
şirketinin sektörde yer edinebilmesi için,
Japon hükümeti ve Japon otomobil dev-
lerine meydan okumayı göze alabilmişti.
Soichiro Honda'nın unünun "güneş
imparatoriuğu" sınırlannı aştığı tartışıl-
maz bir gerçek. Honda ürettiği arabalar-
la 5 kıtayı etkisi altına almasının yanı sıra
dunyanm en güçlu motorlannın denen-
Soichiro Honda 84 yaşında hayata gözlerini yumdu.
diği Formula 1 yanşlannda da McLaren
takımıyla son yılların en başanlı perfor-
mansmı gerçekleştirdi. Honda geçen gün
hayata gözlerini yummasına karşın adı
Gottlieb Daimler ya da Henry Ford'la
bırlikte uzun sure anılacak.
Efsanenin başlangıcı çok eskilere ka-
dar gitmiyor. 15 yaşında araba tamir ede-
rek "otomobil sektörüne giren" genç
Honda, 20 yaşına gehneden ilk spor ara-
basını yapmayı başardı. Bu iş için eski
bir uçak motonınu kullanmıştı. Bundan
sonrakı 12 yılda kendinı geliştirdi, me-
kanik bilgileri çok daha ıyi öğrenebıle-
ceği bir yuksek okulu bitirüi. 1945'li yıl-
larda Honda, saki ve muzik aletleri de
ımal eden küçük bir şirketin sahıbiydi.
Daha sonrakı yıllar Honda'nın kendi-
ni otomotiv sektörüne kabul ettirdigi yıl-
Iardı. 1960'lann sonlannda Soichiro
Honda'nın gelişttrümesine bizzat önayak
olduğu CVCC motoru, ABD temiz ha-
va standartlanna uygun ilk otomobil
olan Honda 1975 Civic'te kullanıldı.
Honda artık teknik açıdan üstün bir oto-
mobil olarak tanınmaya başlamıştı. Za-
ten Honda'nın ABD'de 1980'lerde ger-
çekleştirdiğı olağanüstu buyume de bu-
yük ölçude bu imaja bağlanıyor.
Soichiro Honda 1973'te emeklı oldu-
ğunda, Honda Amerikan pazanndaki o
görkemlı çıkışını henüz gerçekleştirme-
mışti. Ama kendisinden sonraki yöneti-
ciler onun ideallerine daima sadık kal-
dılar. Honda mühendislerin yonettiği bir
firma olmaya devam etti.
Honda 1989 yılında Amerika'mn en
çok satan arabası olmayı başardı. Artık
adı Porche ve Mercedes gibi lüks araba-
lann arasında anılıyor. Honda şirketi sa-
dece Amenka Birleşik Devietleri'nde 450
bin otomobil satıyor. Tum dünyada ise
1.5 milyonluk bir pazarın sahibi. Yine de
şirketin memnun olmadığı bir şey var:
Japonya'da halen en çok satan 4. otomo-
bil konumunda. Japonya'da sadece yuz-
de 7.4'luk bir pazara sahip olan Honda,
Toyota, Nissan ve Mazda'nın ardında yer
alıyor.
EKONOMİ NOTLABI
OSMAN ULAGAY
Ücret, İstihdam ve
1990'ların Dev Sorunu...
Ücret ve istihdam cephesinde ortaya çıkan yeni tablonun
dramatik sonuçlarını ızliyoruz. Grevler, yüksek ücret artışla-
rı, işten çıkartmalar, ışten cıkartmalara tepkiler art arda geli-
yor. işçıler elde ettıklerı ücret artışlarının bile geçmişieki ka-
yıplarını karşılamadığını ve iyi bir geçim standardı sağlama-
dığını belirtırken işverenler bu ücret artışlarıyla mevcut istih-
damı korumanın mümkün olmayacağını, işçı çıkartmanın al-
ternatifinin bazı fabrikalann kapanması olduğunu ileri sürü-
yorlar. Bu ortamda üretim kayıpları artıyor, anlaşmazlıklar bir-
birini izliyor.
Besbelli ki ücret ve istihdam cephesinde on yıl önceki tab-
lodan çok farklı bir tabloyla karşı karşıyayız. On yıl önce 12
Eylül yönetimi sendikaları demir yumruğuyla etkisiz hale ge-
tirmiş, ücret artışlannı frenlemiş, ancak bunlarla birlikte işçi
çıkartma yasağını da getırmişti Bu modele göre Türk sana-
yii ucuz işgücünü kullanarak rekabel gücünü artıracak, dı-
şa açılacaktı.
Bu modelin kendıne gore bir mantığı vardı Yüksek oranlı
devalüasyonlarla desteklendığinde bu model, ülke içinde iş-
çinin, memurun, çiftçinın görecelı olarak yoksullaşması pa-
nasına ihracatın sıçramasını sağlayabilırdı. 12 Eylul rejimi-
nin koşullarında bu model uygulanabildi ve Türkiye ihracat-
ta önemlı bir sıçrama yapabildi.
Geniş bir kesimın gelirlerinin baskı altında tutulabildiği 12
Eylül ortamında enflasyonun faturasının tamamen bu kesim-
lere çıkartılması da enflasyonun tırmanmasını önleyebilmiş,
hatta enflasyonda önemli gerilemeler sağlanabılmışti.
Bu çözümün sürekli olması ve hele demokrasi içinde aynı
başarıyla uygulanması olanaksızdı. Nitekim 12 Eylül rejimi
zamana yayılarak ortadan kalkarken işçi sendikalarının ye-
niden pazarlık gücü kazanmaya başlaması, çeşttlı toplum ke-
simlerinın yeniden seslerini duyurur hale gelmeleri ve ikti-
dar adaylarının oy almak zorunda olmalan, gıderek 1980'terin
başındaki koşulların neredeyse tam tersını gundeme getir-
di. Yüksek sayılabilecek ücret ve maaş artışlarıyla bırlikte kur
politikası da değiştı. Genelde gelirleri tırpanlayıcı etkı yapan
yüksek devalüasyon politikası yerinı düşük devalüasyon po-
litikasına bıraktı. Bu ortamda sanayiin rekabet gücü -özellikle
bu gücü düşük ücret ve yüksek devalüasyonlar sayesinde
artırmış olan kesimlerde- gerilemeye başladı. Sonunda işçi
çıkartmalar gündeme geldi ve bugün yaşanan sorunlar yu-
mağı oluştu.
'Iktisat, Işletme ve Finans' dergisınin haziran-temmuz sa-
yısında Türkiye ekonomısinin 1990'ların başındaki sorunla-
nnı tartışan değerli iktisatçılarımızdan Korkut Boratav ve Me-
rih Celasun, bu yazıya esın kaynağı olan çok önemli nokta-
ları vurgulamışlar. ttorkut Boratav şoyle demış:
"Iktıdar 1980 yılında bölüşümü bozarak kaynak yaratma
imkânına sahipti. Bölüşüm bozuldu ancak kaynak yaratma
imkânınt bana göre ıyi kullanmadı. 1990'a gekliğimiz zaman,
son ikı yılda bölüşüm cephesinde geçmış yılların kayıpları
telafı edilmeye başlandı Bu, hem ücretler hem de çiftçinın
eline geçen fiyatlar için söylenebilir. Bu yüzden 9O'lı yıllarda
ekonominin hareket kabiliyetınde daralma var. Şunu tekrar
vurgulamak istiyorum: 80'li yıllarda ekonominin üretken ka-
pasitesınin artış temposu çok zayıf kaldı. Bu, bir darboğaz
olarak 9O'lı yıllara geldi..."
Merih Celasun da şunları söylemiş:
"Birinctsi, 1979-88 yılları arasında Türkiye tanm üretıcileri
ve tanm dışı ücretliler aleyhıne gelır bolüşümünü bozarak kay-
nak yaratma imkânına kavuşabildi. Şimdi 1990'larda bu doğ-
rultuda adım atma imkânlarımız sınırlı bulunmaktadır. ikin-
cısi, Türkiye 1980'den ıtıbaren ithalatını daraltmadan, hatta
artırarak gelışme imkânını buldu... Türkiye'de gelir bölüşü-
münün bozulması mekanızmasıyla yaratılan kaynaklar yoluy-
la ve ıthalat artışının da fınanse edilebılmesı nedeniyle ülke-
miz görece yüksek büyüme hızlarını gerçekleştirebildi."
Daha sonra, 1988 sonbaharından itibaren Türk parasının
reel olarak değer kazanmasının ve 1979-88 arasındaki ücret
kayıplarının çok kısa bir sürede telafı edilmesi yonündekı bas-
kıların 199O'lı yılları etkileyeceginı belirten Celasun şöyle de-
vam ediyor:
"Söylemek ıstediğim, 1990'h onyıla gırerken Turkiye'nin gö-
reli fiyat yapısında tekrar bir sıkıntıya yönelmiş olmasıdır. Türk
parası değer kazanıyor ve ücret artışları prodüktivitenin üs-
tünde gerçekleşme ©gilımine girıyor. Ben burada çok kritik
bir sorun görüyorum. İkinci gördüğüm sorun, 1980'li yıllar-
da sanayıleşmenin sürdürülebilmesi ıçın gerekli olan yatırım-
ların yapılamamış olmasıdır."
İki değerli iktisatçımızın söyledikleri, 1990'lara damgasını
vuracak sorunlar yumağını ortaya koyuyor. Sanayide verim-
lıliği artıracak yatırımlara yönelmeden sorunun çözumü ola-
naksız görünüyor. Kaynak yaratma ve istihdamı artırma so-
runları da yumağı tamamlıyor. Gelir bolüşümünü daha fazla
bozmadan, çoğulcu demokrasi içinde ekonomik büyumeyi
hızlandırmanın ve sanayıleşmeyi sürdürmenin çaresini an-
yorsak öncelikle bu sorunlar üzerinde düşünmek zorundayız.
Artık sendikacılar da bu sorunlar üzerinde düşünmek, kafa
yormak ve çözüm önermek zorunda. Yalnızca ücret pazarlı-
ğını hedef alan bir sendikacılığın ancak geçicı ve aldatıcı za-
ferler kazanabıleceğini görmenin zamanı geldi de geçiyor
belkı.
Bankalar vergi dışıYılm ilk yarısmda
büançosunu açıklayan
10 bankanın toplam
kârı 1 trilyon 430
milyar 374 milyon
liraya ulaştı. Yasaların
kendilerine sağladığı
istisnalarını kullanan
bankalar Kurumlar
Vergisi'ni ortalama
yüzde 14.77'ye
düşürdüler.
Ekooomi Servisi — Bankala-
rın geçen yıllara oranla kat kat
artırdıklan kârları yine vergisiz
kalacak. Bankalann 6 ayhk kâr-
larından ödeyeceklerini bildir-
dikleri vergüerin kârlarma ora-
nı en fazla yüzde 24.2 olarak
açıklandı. Borsanın kâr rekort-
meni Akbank'ın ödeyeceği ver-
ginin oranı yuzde 14.7'de kalır-
ken, Tekstilbank en duşük ver-
giyi odeyecek banka oldu.
10 bankanın 1 trilyon 430 mil-
yar 374 milyon liralık kârına
karşılık, yüzde 14.77 oranında,
211 milyar 317 milyon üra vergi
Bankalann odeyeceğı vergiler (1991,
Baakaadı
Akbank
Oemırbank
Dışbank
Esbank
Fınansbank
Netbank
T Garanti Bankası
T.lş Bankası
Tekstilbank
Yapı Kredı Bankası
TOPLAM
(mityon TL)
698.887
17.523
51649
40102
59 564
1 515
147.068
199.042
5 547
209 487
1430 374
Vanji
(nrilyra H)
102 500
4.249
7.266
5.079
7.400
16.402
48.073
348
20 000
211 317
6 ayhk)
Vırgi
(*)
14.7
24.0
14.1
12.7
12 4
11.2
24.2
6.3
95
14 77
karşıhğı ayırdıkları belirlendi.
Bankalann İMKB aracılığıy-
la acıkladıklan bılançolara da-
yanarak yapılan hesaplam aya
göre kazançları Kurumlar Ver-
gisi'ne tabi olan bankalar, bu
yılda yasalann kendilerine sağ-
ladığı istisnaları sonuna kadar
kullandılar. Özellikle sermaye
piyasasından elde ettikleri ka-
zançlar ile diğer bazı gelirleri
vergüendirilmeyen bankalar, yıl-
lardır elde ettikleri kârlarına
oranla çok duşuk vergi oduyor-
lar. Bankalar, vergi istisnaları
bakımından Kurumlar Vergisi-
ne tabı diğer anonim şirketler-
den daha avantajh konumda
bulunuyorlar. Bankalar ödeye-
cekleri Kurumlar Vergisi'ni
azaltrnak için ellerindeki fonla-
n devlet tahvillerine ve Hazine
bonolanna yatırma yolunu seçi-
yorlar. Bankalar tahvil ve bono-
lardan elde ettikleri faiz gelirini
Kurumlar Vergisi matrahından
düşebihne olanağı sayesinde du-
şük Kurumlar Vergisi ödeme
olanağı buluyorlar. Bu yöntemle
yuzde 46 olan Kurumlar Vergi-
si oranı yüzde 10'un altına indi-
rilebiliyor.
tlk 6 ayhk bilanço verilerine
göre en düşuk oranlı vergiyi yuz-
de 6.3 ile Tekstilbank odeyecek.
Banka 5 milyar 547 milyon lira-
hk kânna karşılık 348 milyon li-
ra vergi karşıhğı ayırdı. Ak-
bank'tan sonra borsanın en yük-
sek ikinci kârını yapan bankası
olan Yapı ve Kredi Bankası ise
209 milyar 497 milyon lira olan
kârının ancak yuzde 9.5'i ora-
nındaki 20 milyar lirasını vergi
olarak odeyeceğini açıkladı. Iş
Bankası bu alanda daha cömert
çıktı. tş Bankası'nm 199 milyar
40 milyon lira olan kânndan
yüzde 24.2 oranında 48 milyar
73 milyon lira vergi vereceği be-
lirtildi. Ancak Iş Bankası, bu
cömertliğiyle bile ücretliler için
ilk dilim olan yuzde 25'e ulaşa-
madı.
6 ayhk kârlardan, Demirbank
yüzde 24, Esbank yüzde 12.7,
Dışbank yuzde 14.1, Finans-
bank yuzde 12.4, Garanti Ban-
kası yüzde 11.1 vergi karşıhğı
ayırdılar. Netbank'ın 1 milyar
515 milyon lira olan 6 aylık kâ-
nndan hiç vergi odemeyeceği
bildirildi.
Orta ve Lise Mezunları, Beklemeli Öğrenciler, işsiz CENÇLER:
Aylar, yıllar geçiyor; Siz hâlâ boş mu bekliyorsunuz?
38 yıldan beri 54.965 genci iş sahibi yapan
ve sahasında DÜNYA ŞAMPİYONU olan
OZEL OAKTİLO SEKRETER Vt giUISAYAR KUHSUHI
MEVZUATIN İZİN VERDİĞİ SÜRELERDE:
BİLCİSAYARLA DAKTİLOGRAFİ; BİLCİSAYARLA MUHASEBE;
BİLCİSAYAR PROCRAMCILICI; YABANCI DİL Kurlanna
Hiçbır Bağlayıcı Ödeme Zorunluğu Olmaksızın BONOSUZ + TAAHHÜTSÜZ
veya ÖNCE ÖĞREN; SONRA ÖDE usuluyle
ya da ÖNCE ÖĞREN; SONRA ÇALIŞ;
daha sonra da ÜCRETİ TAKSİTLE ÖDE;
AİLENE YÜK OLMA, KENDİ KAZANCINLA ÖĞREN
Seçenekieri + Tüm Ödeme Koiayiıkları
ve İSTERSENİZ İŞE YERLEŞTİRME OLANAKLARIYLA
BEKLİYOR
Merkezi
Kacüköy
Beşıkrtaş
Şışlı
Balarköy
Beyazıt, Mithat Paşa Cad. 14/1
AJtıyol, KuşcüU Caddesi, 6/8
Çırağan, Asariye Cad. 7/2-3
Abideı Hürriyet C. Hasat Sok. İS
Hüsrevıye S. 18/4 (Mı^ros sırası)
Tel
Tel
Tel
Tel
Tel
517 92 57
338 08 42
158 24 97
130 90 37
571 31 31
517 92 58
336 11 50
158 24 98
175 43 14
561 29 06
Oıkfcat 3J 5 adresten başka ŞAMP1Y0N aıvta ;alışan hıçSır Dakoio Sekıeter « 3ıkjsayar kursu şubenız dejıUv
Eldivenden merdivene her şeyde3 %J
YKM indirimi sürüyor... YENİ KARAMURSEL
V) Büvük Mağaza
mm MARMARAADASI
^ r f f l A.ENÖN Tatil Köyü
S H DENİZ OTEL • •
^ ^ ^ ^ ^ H Mustat- l bir KO>ca D '' P"> 3BI<Z kenar roa
^ ^ P ^ ^ B stcak SUILJ oaaiarda f>u?u' u t>' tat
^ İ Q İ | veya hafta sonu
M M H M U | 1 kışı 1 gun ı r p ) 45 000-55 000 TL
mmJB&m 346 23 44 347 33 22 e-* 337 31 52
M AdflSt 9 1986 5032 ve 5600
Orman Muhendıslen Odası ve
Istanbul Buyukşehır
Belediyesi kımlik kartımı
ka\beHım Geçersizdır.
HİKMET YILD17