Katalog

CUMHURÎYET/12 EKONOMI 9 AĞUSTOS 1991 DÖVIZ KURLARI Oovıan Cınsı 1 ABO Dolan 1 Aiman Markj 1 Avustraıya Dolan 1 Belçta Frangı 1 Fransc Frangı 1 Hollanda Fkmnı 1 Isveç Kronu 1 Isvıçre Franj 100 Italyan Lıret 1 Japon Yenı 1 StBrtm 1 SAfabteön Riyalı DAvız AJış 4422 14 2580 01 3468 28 125 18 75812 2289 48 709 59 2947 11 344 67 32 48 7550 80 117918 Dövu 1 EfekHf Satıs 443100 2585 18 3475.23 125 44 759 64 2294 07 71101 2953 02 345 36 32 55 7565 93 118154 AİIS 4417 72 2577 43 3409 32 123.06 757.36 228719 702 49 2944 16 338 81 3216 7543 25 1149 70 1 Efektf Satıs Ç 4444 29 2592 94 3485 66 125 81 761 92 2300 95 71314 296188 346 40 32 64 7588 63 1185 08 Ifti A M U Z K I K $ 1 7 U 0 Aiman Markı i 5 8330 Fr Franoı S 1 9315 Hol Flonnı i 1 5004 Isv. Frangı S 1283 00 Ital Uetı t 136 15 Japon Yem S 3 7501 S Arab Riyalı C 1 7074 $ BORSADA »A! M t IfİM "**TT*' 154.12fl.Z7l.i75 : 2O.J27J72 322M.15 I M M*kt: 2757.* SıMİ MMCS: 33M.75 (Önceki) Bıleşjk endeks 3222 41 Ma* endeks 2784 51 Sınaı endeks 3491 34 (ûnceta) Bıleşık endeks 3194 55 Matı endeks 2769 79 Sınaı endeks 3456 15 ManaÇın (A) MnaÇnn (C) Atyon ÇvnBfrto AkaiTıtttt « t o a * Aksa Atarlto HoMnç Amdokı Cam An»» Aaban AshnCım Ayça2 BlQfl$ Brtk Tuhın Bdu Çmsnto Bma Cn*a)ıÇ>m> ÇBHI Hatat Çımsa Ç EMttr* Oemrojra DefHZfi Cani Oermoö Deva HoMng DnasDoOan Doâusan DKSŞ Durın O1»t E Ba* Vatnm Eczaobası llac E*plp» EgtBtocM Ege Endustn EgeGüln Emak Sigoı1ı(BU) Enka HoHng. E-crns Braıhk EfijhOC Esiunk Ftntş AJumnyum Fmans&ank Gent» Good-Year Gortnn Isıl GnbrtFab Giney Bmmlık WsS*F Krtara Intema lUotMPBttn tnmrOÇ bocam Kartonsan Kav KtMMkUoMyl Kmttan. KoçHoMng Koç Yltırım KorryıCimnlD Kcnfcı Konıma Tar KöyOj KMHıyı Pasaıai LüksKadtfe MHdraTKom Mırdn Çvnsnto Mjr8t ManransM 0 H MaıSııll M Santr* (BU) Meu, Nmj NMank Net HUUBIÇ Net Tunzm Niğde Cmnnto OHnTîca rjmuksa Otosan PırsanfflÛ) PEGProfilo Pettam Pmar Sut Pınar Entejre El Pmar Su Pdaı Un PtBdOftsı Pohrten rsül Ratak Satjah Yaync*k SaMral HoMfig Sartajysm Sf3S(8U) SUsı SunEMKnnft Tam Sıgodi TDçOank Teksülbank Teletaş Tesan T Garane B TlşBann ıBHBUJ T 1$ B»nk.(A)fBU) T k; B r t (CK8U) TnKutsan TKB Toös TûrtOlo Topra* Kajıt Trakya Cam TScmaıs TŞoeCım T S K B (BU) T 0 Mtaım TunaTalall TuDiaş TW T Tllöorg Tûîûnbar* Unyt Çinııno(BÛ) UşA StW1i( Vestel VSbf F Kr*aıa Yasaş Yapı Kred Yunsa Ûncakı se- ansk 405000 7«X» 2000C 2800 4200 4100 16500 24000 1250 13750 2950 *toc 29500 1550 1350 2500 2750 1500 4S00 2200 5000 4150 3000 31M 15000 2900 2S0C 1500 7400 8000 25500 16250 4150 55000 1300 700 1900 8000 9300 3250 3050 9300 3000 4900 5400 4200 725 15750 1700 1550 19000 3500 725 7400 2100 7600 6400 28000 4100 15000 22000 34000 3350 1700 1900 7400 3550 1200 80000 3300 1150 4100 3200 500 17750 650 1050 1300 6300 89000 1000 1700 7800 1350 3150 1500 3500 600 1200 2400 2250 3150 2850 3300 1750 22500 8400 4400 7000 11750 2750 1750 3250 6900 5500 1650 10750 2000X10 2600 220ü 1700 13250 7200 1800 14000 2450 1950 12250 5600 1700 900 2800 4250 5000 1100 6500 6100 1400 1900 1150 6u8~nkL BugiMüi «l duşuk 395000 71000 19250 2700 4000 3950 14750 22500 1200 13250 2800 28000 1400 1350 2350 2600 1500 2150 4500 3950 2850 2800 2550 1400 6700 7500 24500 15250 54000 1150 650 1900 7700 92O0 3100 8300 2900 4700 5100 700 15250 1550 1550 18000 650 7200 1950 7400 6000 3900 14250 21000 32500 3100 1600 1850 7400 1100 75000 3150 1100 3800 3000 450 17O00 600 950 1200 17X 7400 1150 2850 1300 550 1200 2150 3000 3050 1700 20500 7900 4150 6700 11000 2650 •600 6500 1500 100O0 2500 1700 12500 1650 13000 2300 1650 11500 1600 950 2700 4350 4750 1100 6200 6000 1300 1750 1100 cn yukstk 420000 75O00 19750 2750 4250 4100 14750 245O0 1250 14000 BugunKlj ooanrs 420000 75000 19750 27X 4000 4100 14750 24500 1250 13750 30001 3000 30000 1500 1350 2500 2850 1600 2250 5100 4200 2850 2900 2900 1600 7500 7800 26000 16250 56000 1300 700 1900 7700 9300 3350 8300 3000 4800 5300 725 16500 1600 1550 19500 725 7400 21X 7700 7200 4150 15000 22000 35000 3450 17O0 1900 7500 1200 82000 3200 1150 3950 3200 500 18250 650 1050 1350 1700 78O0 1250 3000 1400 575 1200 2150 3T50 3200 1750 22500 8400 4200 7000 12000 2750 1600 7000 1600 11250 2650 1700 13000 1750 13500 2550 2000 12500 1700 1000 2700 4350 500C 1100 6400 6100 1400 1850 1200 30000 1450 1350 2500 2850 1600 2250 5100 4150 2850 2800 2900 1600 7500 7800 26000 16000 56000 1250 675 1900 7700 9300 3300 8300 3000 4800 5300 725 16500 1600 1550 19250 700 7400 2100 77M 6000 4150 15000 J2000 35000 3450 1700 1900 7500 1200 82000 3200 1150 3950 3100 500 18250 650 1050 1350 1700 7800 1250 2950 1400 575 1200 2150 31» 3150 1700 22O00 8400 4200 7000 11750 2750 1600 7000 1600 11250 2650 17» 13000 1750 13500 2550 2000 12250 1700 1000 2700 4350 5000 1100 6400 6000 1400 1800 1150 YATIRIM FOMLARI şlen m*tan 15165 42910 25200 19178 70710 146328 3700 49530 4000 1215050 76500 127500 678520 400 135970 24306 11600 72 209320 6700 1220460 4000 4000 320603 2000 114596 162477 7000 526390 1265310 2150 175450 43080 500 1800 5000 5621850 3500 13000 2500 8953 42700 36270 '3100 1500 83800 223300 8000 70384 15100 1500 73070 324970 332704 194180 133983 6100 74850 5250 791M 130060 6030 2700 50800 261X 567900 405500 32238 59300 106300 75 1888 71858 17300 918199 626150 31900 5200 1200 203200 200 57000 86000 89500 417650 6010 12S00 14200 22000 2600 153906 119921 171610 202920 12X 11590 74000 4000 46380 16500 131570 396000 480X 500 396400 12900 42200 24450 1600 42453 309800 19175 8 rapdan üy 410000 75000 19500 1700 4200 4060 14750 24000 1250 13750 2900 29000 1400 1350 2500 2700 1500 2200 5000 4000 2850 2800 2800 15X 7200 7500 25500 16000 55000 1200 675 1900 77O0 9300 3200 8300 2950 4700 5100 700 15750 1550 1550 19000 700 7200 2000 7500 6000 4050 15000 21500 34000 3400 1600 1900 7500 1150 80000 3200 1100 3900 31X 475 17750 650 1000 1300 1700 760C 1250 2950 1350 575 1200 2150 3050 3150 1700 22500 8200 4150 6800 11500 2700 1600 6900 1550 11000 2600 17O0 12500 17X 135X 2350 1850 12250 1700 1000 2700 4350 4900 1100 6300 6100 1350 1800 1150 ortfiy 407461 73703 19448 2702 4152 4034 14750 23588 1225 13658 2902 29192 1415 1350 2470 2701 1534 2202 4961 4051 2850 2625 27B7 1509 7252 7525 25234 15826 55000 1231 675 1900 7700 9250 3220 8300 2946 4720 5147 707 15824 1572 1550 18870 695 7273 2017 7478 6066 4030 14775 21561 33643 3286 1630 1885 7455 1165 78953 3190 1110 3874 3101 476 17796 642 1004 1280 1700 7546 1216 2940 1335 570 1200 2150 3087 3143 1714 21873 8134 4166 6864 11535 2696 1600 6824 1567 10787 2586 17X 12741 1701 13275 2369 1862 12047 167' 994 27X 4350 4893 6319 6050 1337 1799 1130 AfcUSTOS 1991 Iş tttnm-1 Is Yatnm-2 İ5VSılınnv3 Iş Yatnm-4 İş Yatnm-6 trrterton-1 tntertoo-? lnterton-3 lmer*m-4 lnterion-5 Ikisat Yal-1 Ikbsat Vat-2 Ikteat Yat-3 IkUsai r a M Idısat Aftdm Fon Garamı Vatmm-1 Gararrt «ınm-2 Garanl Yatnn>3 Garam YSınm-4 Garant YaOnm-5 EsbankFon 1 Esbank Fon 2 EsbankFon 3 YKB YalmmF YKB SMDr F YKB rtsseF YKB Kamu F YKBüHtF YKB KarmaF YKBDİM2F YKB Kaatal F YKB Attf F tokji Fon-1 \&Kıf Fon-2 \Wc f Fon-3 Vafc- Hısse Vak.1 Dünya Fon \»c1Fon-6 Dıştank Uavı Fon Oşta.-K Beyaz dşoank Pembe Tûtun Fon-1 Tûiun Foo-2 Mıtsu. Fon-1 Mftut Fon-2 Finans Fon-2 Finans fon-3 Fians Fon-4 FiBns Fon-5 Sraat Fon-1 Zkaat Fon-2 Ziraal Basak Fon Zraatftn-* Halk Fon-1 Halk Fon-2 Pamırt Fon Pıiiuk Hısse Emtak Fon-1 Errt* Fon-2 lmpex Fon-1 Imp» Fon-2 TobankFon Sûmer Fon Denz Fon Ege Fon Kalkmma Fon Demr Fon Tans Fon OtiakFon Tûrtöank Fon Net Fon EbFoo 13.0Z87 10BOO ucaas 2XUXM oaias9 10JM0 1701* 10X00 040650 «000 19JE87 10661 1412.87 9560 270239 9359 D70&89 11200 oaoiao mooo 1&0&87 9764 100239 9306 08.0239 959S 280239 9390 111239 10000 221087 9OT KL0339 9731 120230 10437 3O0&90 9336 2aO391 9208 K11S7 10319 311089 raooo 110790 1O000 021137 10477 070338 9785 07.0338 9713 070338 9795 070338 9.693 070338 9328 020139 9294 190690 10000 190690 9542 09.0538 »000 240439 4&2T9 181089 «444 220390 9994 26.0390 SSM 140S90 mooo 280888 10057 100489 20558 230690 100TI 04.0738 11021 101290 «000 15^788 40S00 201089 101100 2O0739 9356 181239 10428 200330 9358 05.1190 «000 09.1089 10.100 140230 10300 140230 1O0O0 2O.063C 10000 011139 11397 080130 10357 025130 10724 280630 «469 220130 «000 «0730 10000 02.0230 10086 04.0530 9362 2&0330 10.000 12X1230 10405 16D4S0 10308 04X630 10000 080530 «000 071690 «006 11X690 «000 27X890 «000 03X830 «000 051190 «000 010190 «000 8S737 49970 22325 18968 16121 64385 55639 28815 25394 11X68 54352 44367 21363 21581 15547 67295 26344 «264 «992 10921 68.027 22631 15345 61032 47794 65X63 47703 41032 47083 19375 15J21 15X64 47384 122378 22328 14543 19381 M320 41340 57566 «327 47454 13303 173158 20341 25339 21364 13327 14 483 24785 18707 19788 18166 24536 18793 25527 17008 21306 16624 197G9 13780 17513 19.190 20590 16333 17566 16734 17121 M£15 14347 14378 •»781 85353 0.14 49339 -0X6 22655 013 18391 012 16145 015 64 760 0.12 55754 0.12 28349 012 25925 012 •1129 037 54326 013 44328 014 21392 014 21311 014 15375 032 S364 0.13 26.415 027 16309 0.28 11X44 047 10367 042 68093 010 22399 008 15356 007 61134 017 47355 013 55327 117 47766 013 41091 014 47121 0X6 19989 0.07 15352 120 14907 -038 47340 012 '.22520 012 22349 012 14 769 086 19372 -0.05 14334 0.10 42X06 023 57657 016 16359 020 47512 012 13320 013 173396 0.14 20364 011 25370 0.12 21996 0.15 13356 021 14504 0->4 24855 028 18742 119 19306 3X6 18183 009 24599 026 18337 0.23 25B17 035 17092 049 21310 002 «647 d14 19796 QU 13321 030 17535 013 8223 017 20622 016 «953 012 17593 015 «756 013 17150 017 14332 012 14376 020 14399 015 13787 004 "Tatlı rekabet" yabancıların piyasaya girmesiyle giderek büyüyor Dondurma aldı başını gidiyor Türkiye'de dondurma potansiyelinin '"Algida" ile keşfedilmesinden sonra dünyanın ünlü ^markaları Baskin Robbins Mövenpick, Mars Bounty, Snickers değişik tadlar, bambaşka teknoloji ve değişik fiyatlarla piyasayı doldurdu. ESER ATİLLA 1991 yazında dondurma dinamitlen- di. Dondurma çözüldu, renklendi, çe- şitlendi. Tadıyla, lezzetiyle, dekoru, giy- sisi ve sunumuyla, dondurma aldı ba- şını gidiyor. Dondurma yok artık, don- durmalar var. Önceleri karsambaç vardı. Dağlara düşen üçuncü karla pekmez karıştın- lır, yenirdi. Sonra Kahramanmaraş dondurması sardı piyasayı. Derken pastaneler bu işe soyundu, her bıri ken- dine has tatlarla dondurmalar yaptı. Dondurma fabrikalannın geçmişi ise Türkiye'de o kadar da eski değil. Alaska-Frigo, Memo ve Panda bilinen- ler. Bu üç dondurma fabrikasına bu yıl bir de Ünilever kuruluşu olan Algida eklendi. Yabancı sermayeli kuruluş, yüklü bir pazarlama kampanyasıyla pi- yasaya gırerek Turkiye'de dondurma tuketimini arttırmak için kolları sıva- dı. Türkiye'de dondurma poıansiyelinin çok yuksek olduğunu keşfeden bu ku- ruluştan sonra, bir de ithal dondurma- lar piyasaya girdi. Önce Baskin Rob- ' Okyanusu aştım da geldim' Bugun Turkiye'de satılan Baskin Robbins dondurmalan, Amerika'dan geliyor. Amerika'dan yoia çıkan dondurmalar, eksı 33 derecedeki özel soğutucular içinde once gemiyle okyanusu geçerek, sonra da vinçlerle diğer ulaşım araçlarına yuklenerek Türk tüketicisine ulaşıyor. Franchising sistemiyle Best Gıda tarafından ıthal edilen dondurmaların, şu anda Galleria, Caddebostan ve Enka Spor Tesislerı'nde uç butiği bulunuyor. Amerika'nın yanı sıra 44 ülkede daha satılan dondurmaların 700'un üzerinde çeşidi var. Çeşitlerinin arasında yağ oraru ve kalorisi düşuk dıet dondurmalar (low-fat), şekeroız diebetik dondurmalar (sugar free) ve dondurulmuş yoğurt çeşitleri de bulunuyor. Baskin Robbins, dunyada "gounnet" dondurmada en büyük isim olarak tanımyor. Baskin Robbins'in logosu da, ayın her gunü için değişik bir tadı simgeleyen "31" rakamı. 70-74 gram ağırlığında bir top Baskin Robbins 6 bin lıradan satılıyor. Dondurmaların üzerine konan meyveli ya da sıcak yaş sosların her biri de 2 bin lira. Kuru soslar ise ücretsiz. Best Gıda yetkılileri, Turkiye'de ozellikle Sovyetler Bırliği ve Arap ülkelerıne dondurma ihracatı yapmak amacıyla önumuzdeki yıllarda uretime geçmeyi planladıklannı söylüyorlar. bins, sonra Mövenpick ve şu anda sa- dece Ege bölgesinde satılan Mars Bo- unty ve Snickers marka dondurmalar, değişik tatlar, bambaşka teknoloji, de- ğişik fiyatlarla piyasayı doldurdu. Al- gida dahil bu markalann her biri dun- yanın dondurma piyasasının en buyuk isimleri olarak biliniyor. Böylece şu an- da Turkiye'de değişik damak tadına uy- gun, değişik gelir gruplanna seslenen farklı dondurmalar satıhr oldu. Artık Türkiye'de bin liradan 9-10 bin liraya kadar değişen fıyatlarda dondurma sa- tılıyor. Geçen yıl Çorlu'daki fabrikasında deneme uretimi yapıp bu yıl gerçek an- lamda piyasaya giren Algida, yerli don- durma üreticilerini de harekete geçir- di. Çok yoğun reklam ve promosyon- larla, dondurmayı "güncelkştiren" Al- gida, her satış noktasına yerleştirdıği şemsiyesi, bayrakları, çöp kovası ve ürun tablolanyla salt damak tadına de- ğil göze de hitap ediyor. Bunun üzeri- ne Panda ve Memo gibi yerli fabrika- lar aynı promosyona soyundular. Buz- dolaplan, şemsiyeler, bayraklarla adım başı dondurma imajı belleklere kazını- yor. Televizyondaki reklamlar da tuke- ticilerin evde de dondurmayı unutma- masını sağhyor. 1974 yılından bu yana Izmir'de üre- tim yapan Memo dondurmalarımn sa- hibi Hasan Onur Goker, Algida'nın pi- yasaya girmesinin yerli dondurma ure- tıcilerini kamçıladığını söylüyor. Algi- da'nın kendılerinı hem olumlu hem de olumsuz etkilediğını söyleyen Göker, "Olumlu etkiledi, çıinku bu fınnamn yoğun reklam kampanyalanyla piyasa- ya girmesi tüketimi arttırdı. Büyüyen bu pazardan bize ve Panda'ya da pay diıştıi. Olumsuz etkiledi, çıinku onla- nn promos>onlanna biz de ayak uydu- ralım derken, masraflanmız arttı. On- lardan oğrendik her şeji" diyor. Me- mo, Algida piyasaya ginnce, bu sezo- nu erken başlattı, yaklaşık 7 milyarbk yatınma gitti, şemsiyeler, tenteler için de 600-700 milyon liralık harcama yap- tı. Dondurma tüketiminin artması ve dondurmanın "faydalan"nı anlatmak için broşurler haarlamaya soyundu. Memo bununla da kalmadı. İthal don- durmalann da çoğalmaya başladığı bu- günlerde, dünyanın ikinci buyük don- durma ureticisi Fransız Effemes'in Türkiye distributörlüğünü aldı. 17 yıl- dır dondurma lireten firma, şimdi ken- dine rakip Mars Bounty ve Snickers markalı paket dondurma ithal etmeye başladı. Göker, "Bunda bir çelişki yok" diyor "Benira dondunnalanm 1000-3500 Ura arasında satılıyor. tthal ettiklerimiz ise 6 bin lira. Yani seslen- diğimiz kitleler farklı. Ama inanın it- haller o kadar guzel ki." Piyasadaki yaygın kanı da bu doğrultuda. Gerek Baskin Robbins olsungerekse Möven- pick ithal dondurmaların alıcısının ve tatlanmn çok farklı olduğu söyleniyor. Peki, aynı kitleye seslenen Algida, Panda ve Memo gibi firmalar arasın- da bir rekabet söz konusu mu? Bu so- nıya Algida'nın Pazarlama Mudürü Hakan Betalil, "Bizim en biıyuk raki- bimiz bulut ve yağmur. Arkasından da meşrubatlar ve mey\e geliyor" diye ya- nıt veriyor. Hasan Onur Göker ise, bu firmalar arasında "tath bir rekabet" ol- duğunu söylüyor. Göker, "DoDdurma- da satış noktalan çok fazla ve biz da- ha o noktalara ulasamadık. Onun için de kıncı bir rekabet değil tatlı bir re- kabet var ortada" diyor. Hakan Beh- lil'e göre de bu pazarda şimdilik her- kese pay var. Vergi iadeleri iyice eriditlkokul mezunu en düşük kademedeki memurun aldığı vergi iadesi, 1986 yılında maaşının yüzde 18.9'una karşılık gelirken bu oran son maaş artışı ile yüzde 7.4'e geriledi. Memurlarda iade/maaş oranları (bin TL) ANKARA (ANKA) — Me- mur maaşları ve işçi ücretlerin- dekı artışa karşılık vergi iadesin- deki tutar ve oranlarda önemli bir değişiklik yapılmaması sonu- cu iade giderek önemini yitirdi. tlkokul mezunu en düşuk kade- medeki memurun aldığı vergi ia- desi 1986 yılında maaşının yüzde 18.9'una karşılık gelirken, bu oran son maaş artışı ile bir- Iikte yüzde 7.4'e geriledi. Maliye ve Gumruk Bakanlığı verilerine dayanılarak yapılan hesaplamaya göre, 15'in birinde- ki ilkokul mezunu bır memur, vergi iadesi uygulamasının baş- latıldığı 1984 yılında 20 bin 120 lira maaş ve 2 bin lira vergi ia- desi alıyordu. Buna göre iadenin maaşa oranı yüzde 10 duzeyin- de gerçekleşiyordu. 1984 yılında 1986 yılına kadar iade uygulamasında uç kez de- ğişikliğe gidildi ve oran >Tiksel- tildi. Böylece 1986 yılına gelin- diğinde aynı memurun maaşı 37 bin 561 liraya, vergi iadesi 7 bin 100 liraya ve iadenin maaşa ora- nı yüzde 18.9'a yükseldi. Bu yıl- dan sonra ise söz konusu oran sürekli olarak gerilemeye başla- dı. Oran 1987 yılında yuzde 18'e, 1988 yılında yüzde 15.3'e, 1989 yılında yuzde 12'ye, 1990 yılın- da yüzde 8.3'e indi. Yılbaşında vergi iade tutar ve oranında yapılan değişiklikler, iadenin maaşa oranında bir ar- tış sağladı. Oran yılbaşında yüz- de 8.9'a yükseldi. Ancak tem- Menwr (Hkok«H5/1) Ona Yrttar Hmn b4e (%) 1984 20 1 2.0 10 0 1985 27 9 4.2 15 1 1986 37 6 7.1 18 0 1987 31 8 9 3 18 0 1988 84 8 13 0 15 3 1989 135.6 16.3 12 0 1990 228.9 23.9 8 3 1991 448.4 40 0 8 9 1991/7 740.0 54 6 7 4 (*) Aıle yardımı hariç 6MWI MMAr (1/4) Om Y«* Maaşn la* (H) 1984 87.4 5 9 6 8 1985 147 9 12 4 8 4 1986 207 8 19.9 9 6 1987 299 9 24.5 8 2 1988 460.2 32.5 7 1 1989 700.7 44.5 6 4 1990 1 657.4 97.4 5 9 1991 2.881 6 161 7 5 6 1991/7 4180 3 226 6 5 4 muz ayında maaşlarda yapılan artış sonrasında oran tekrar azaldı ve yüzde 7.4 oldu. En düşük kademedeki memu- run vergi iadesinde gözlenen bu buyük aşınma ust kademedeki memurları daha az etkiledi. Bi- rinci kademenin 4'üncü derece- sindeki genel mudur seviyesin- de bir memur 1984 yıh başında 87 bin 441 lira maaş ve 5 bin 872 lira vergi iadesi alıyordu. Vergi iadesinin maaşa oranı yuzde 6.8 düzeyinde bulunuyordu. Bu oran 1986 yılına gelindiğinde yüzde 9.6'ya yükseldi ve sonra da sürekli olarak geriledi. Oran 1987 yılında yüzde 8.2, 1988 yılında yüzde 7.1, 1989 yı- lında yüzde 6.4, 1990 yılında yüzde 5.9, 1991 yılı başında yuz- de 5.6 ve 1991 yılı ikinci yarısın- da yuzde 5.4 oldu. KDV pazartığı Vergi iadesindeki aşamanın devam etmesi sonucu "KDV pazçriığı" gündemdeki yerini korudu. Memur ve işçilerin alış- verişlerinde fış ya da fatura al- mak yerine fiyat ındirimini yeğ- ledikleri belirlendi. Uzmanlar, vergi iadesindeki aşınmanın sür- mesine paralel olarak bu yönde- ki eğilimin giderek artacağına dikkat çektiler ve ozellikle iade tutarı ya da oranında bir artışa gitmeden, gundemde olan KDV amşlannın gerçekleştirilmesinin bu pazarhğı körukleyeceğıni bil- dirdiler. Yurda sokulmak üzereyken Kapıkule ve Ipsala gümrüklerinde ortaya çıkanldı Hurda makine ithalî yokuzluğu ESAT PALA MEHMET DEMtRKAYA KAPIKULE — Almanya, Hollanda ve Ingiltere gibi geliş- miş ulkelerin 2. Dünya Savaşı'n- dan sonra kullanıp hurdaya çı- kardıklan iş makinelerinin üze- rindeki yapım tarihleri değişti- rilerek Türkiye'ye sokulduğu be- lirlendi. Ozellikle Almanya'dan yapı- lan hurda teknoloji ithalinin son haftalarda "furya" haline dö- nüştuğü öne sürüldü. Bunun üzerine Türk hükumeti, Kapı- kule ve İpsala gümrüklerinde 40'a yakın TIR'a giriş yasağı koydu. Gumrük sahasında 11 temmuzdan bu yana bekletilen TIR'ların surücüleri ile henüz tamamı orta^ çıkmayan mal sahipleri 14 ağustos günu Edir- ne Adliyesi'nde 1918 sayılı Ka- çakçılığın Men ve Takibi Kanu- nu'na aykırı davranmaktan yar- gılanacaklar. 1940, 50 ve 60 yıl- ları arasında yapılan iş makine- leri; pres, torna, matbaa, tekstil araçlanndan oluşuyor. Kapıkule Gümrük Müdürlüğu yetkilileri, 20 kadar TIR'ın bekletildiğini belirterek aynntıh bilgi verme- nin henuz mumkün olamayaca- ğını belirttiler. Uluslararası Nakliyeciler Der- neği (UND) bazı nakliyat şirket- leri, uygulama yuzunden güç dunımda kaldıklannı ve günler- dir her ikı gumrükte bekledik- tthali yasak 5 yıldan eski hurda makineleri taşıyan TIR'lara giriş yasağı konuldu. lerını anlatarak gumrük yetkiü- lerınin, 5 yıldan daha eski ma- kine getiren mal sahiplerini so- rumlu tutmalan gerektiğini söy- lediler. Türkiye'de bulunan çeşitli şir- ketlerin, Doğu Almanya, İngil- tere, Hollanda ve Danimarka gi- bi ülkelerdeki 2. Dünya Savaşı'n- dan sonra kullanıhp hurdaya çı- kartılan iş makinelerinin üzenn- deki yapım tarihlerini değiştir- dikleri ıfade edildi. Makinelere TIR'lara yuklenmeden önce 1985 ve sonrası tarihlerde yapıl- dığını gösteren yeni plakalann takıldığı öğrenildi. Son haftalarda Kapıkule ve tpsala sınır kapılanndan Tür- kiye'ye girış yapan çok sayıda TIR'da 5 yıldan daha eski ma- kinelerin bulunduğu saptandı. Bunun üzerine, Türk hükume- ti, sınır kapılarına 11 temmuz gunü bır yazı göndererek 1918 sayılı kanunda yer alan "eski makinelerin sokulmaması"nı içeren maddenin daha etkin uy- gulanması uyarısında bulundu. Kapıkule Gümrüğu'nde gö- revli bazı memurlar ile TIR su- rucüleri, yapılan kontrollerde makinelerin uzerinde 1957,61 ve 63 yıllarına ait 'yağlama'" tarih- leri bulunduğunu söyledıler. Gümrük yetkilileri, makinele- rin yapım tarihlerinin belirlen- mesi ve ekspertiz raporunun ha- zırlanması için Trakya Ünıversi- tesi ile bağlantılannı surdürüyor. Üniversite oğretim görevlileri ta- rafından oluşturulan bilirkişi heyetinin, makineleri tek tek ın- celeyerek 5 j.'aş sının dışında ka- lanlara eski raporu verdikleri öğrenildi. Nakliyat şirketleri de bir hayli dertli. Berker Nakliyat Genel Mudurü Ziilfü Onal, mal sahip- lerinin, yurtdışında çalışan işçi- lerin permi haklarını satın ala- rak makinelerini getirdiklerini söyledi. önal, "Ancak, TIR'la- nn veva sürucülerin bekletilmesi tamamen > î asaya aykın. Mal sa- hipleri, bize malın tiiru ve nite- liği konusunda bilgi veriyorlar. Kapıkule ve tpsala gumrukle- rınde Berker Nakliyat, Trans Frigo, Oktay Transport, Zafer ve Ege Nakliyat, Nuhoğlu ile tngi- liz ve Danimarkalı nakliyat şir- ketlerinin TIR'ları bulunuyor. Hazine bonosu îhaleye yine iptal ANKARA (AA) — Dev- let iç borçlanma araçlann- dan 9 ay vadeli Hazine bo- nosu ihalesi, geçen hafta ol- duğu gibi önceki gün de ip- tal edildi. Hazine'nin, geçen hafta da 12 ay vadeli devlet tahvili ihalesi iptal edilmiş- ti. Geçen hafta ihaleye çıka- nlan devlet tahvillerinin fa- izı yüzde 72.39, önceki gün ihale edilmesi gereken Hazi- ne bonosunun faızi ise yüz- de 68.17 olarak belirlenmiş- ti. Piyasaya son bir hafta içinde 229 milyar lira sürul- dü. 31 temmuz günü 17 tril- yon 967 milyar lira olan emisyon hacmi, önceki gün piyasadan 63 milyar lira çe- kümesine rağmen 7 ağustos itibarıyla 18 trilyon ^ m i l - yar liraya genişledi. Merkez Bankası verileri- ne göre piyasadaki banknot miktarı son bir ay içinde yuzde 6 oranında arttı. Ay- nı dönemdeki miktar artışı ise 1 trilyon 33 milyar lira düzeyinde oldu. Emisyon hacmi, 8 tem- muzda 17 trilyon 163 milyar lira düzeyinde iken, bir ay- lık dönem içerisinde en faz- la 15 temmuz gunu genişle- yerek 20 trilyon 274 milyar liraya ulaşmıştı. Böylece, 15 temmuz-7 ağustos tarihleri arasında piyasadan 2 trilyon lira çekilmiş oldu. Bu arada, bankalann kul- landırdığı krediler toplamı, mevduat hacmini 1 trilyon 12 milyar lira aştı. Mevduat hacmi 28 haziran-19 temmuz tarihle- ri arasında 1 trilyon 60 mil- yar lira genışleyerek 74 tril- yon 494 milyar liraya yük- seldi. Mevduat hacmi, 28 haziranda ise 73 trilyon 434 milyar lira düzeyinde bulu- nuyordu. Söz konusu süre içinde görülen mevduat artışı, va- deli tasarruf mevduatında görüldü. Vadeli hesaplar, bu dönemde 1 trilyon 267 milyar lira artarak 36 trilyon 762 milyar liraya yükseldi. Aynı dönemde, vadesiz tasarruf hesapları 113 mil- yar lira, mevduat sertifika- sı hesaplan da 104 milyar li- ra arttı. Vadesiz resmi he- saplarda 158 milyar üra, va- desiz ticari hesaplarda ise 214 milyar lira azalma mey- dana geldi. Ersin bey mucizeden çok sağduyusuna güvenir. 1 Ay:%57.5 3 Ay:% 64.5 WE MAKE YOUR MONEY GO ROUND. CITIBAN<OCITIBANKISTANBUL CITIBANK ANKARA CITIBANK IZMIR Tel 14143 00 Tel 117 50 60 Te> 41 59 69 Atılla Arslan Tan/u Yuksel Ahmet Gorkmen