Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 20NÎSAN1991 Peugeot'nun yatınmı • ANKARA (AA) — Fransız Peugeot otomobil finnasının, Asil Nadir'in devreden çıkmasından sonra Çukurova Holding ile kurduğu yeni ortaklık, Türkiye'de yaklaşık 400 milyon dolarbk bir yatınma gidecek. AA muhabirinin DPT Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü'nden edindiği bilgiye göre aralık 1990'da yabancı sermaye iznini alan Peugeot fırmasfile Çukurova Holding yetkilileri arasında yapılan görüşmeler sonucunda, halen otomobil fabrikasının nerede kurulacağı konusunda araştırmalar yapılıyor. Türkiye'de kunılacak 150 milyon dolar sennayeli şirketin yüzde 51'ı Peugeot'ya, yüzde 49'u da Çukurova Holding'e ait olacak. Yılda üretilecek 100 bin otomobilin 50 bin adedi Citroen, 50 bin adedi de Peugeot olarak hedefleniyor. Türkiye'ye görülmemiş ilgi • YVASHINGTON (AA) — Dünyanın önde gelen îş- Ekonomi Dergisi Business Week, ABD ile bağlarım , güçlendiren, Ortadoğu ve SSCB'de yeni etki alanlan yaratan Türkiye'nin, Osmanlı Imparatorluğu'nun çökiişünden bu yana eri kapsamlı atıhmını yaptığını bildirdi. "Türkiye'nin Körfez kumarı, muhtemelen başarı kazanıyor" başlıklı yazıda, Türkiye'nin yeni dönemdeki öncelikleri sıralandı ve "Özal için Karadeniz'den Çin'e uzanan bölge, bu atılım için ana heder' denildi. Business Week, şu görüşlere yer verdi: "Batı, NATO'nun güney temeli olan Türkiye*ye 40 yıldır göstermediği #giyi, sınırda yığılan Kürtler dolayısıyla göstermeye başladı. Gerçekte Cumhurbaşkanı Turgut Ozal, Batı demokrasisinin Ortadoğu'daki en güçlü üç noktası olarak Türkiye'nin taşıdığı kilit önemi yıllardır vurguJuyordu. özal'ın göçmen sorununu nasıl çözeceği, Türkiye'yi bölgesel bir güç yapma hedefıne ulaşma konusunda da belirleyici olacaktır YBL£IŞ yüzleri güldtirdü • KONYA (Cumhuriyet) — Geçmiş yıllara göre en iyi ilkbaharı yaşıyor olmamız, nisan yağmurlarının bolluğu, Konya ve çevresinde hububatta rekor beklentisi yarattı. Konya Tanm ll Müdürü Yılmaz Gündoğdu "Konya ilginç özelüği olan bir yer. Haziran ayında ani bir sıcakhk olmazsa, sam yeÜ ekinleri kavurmazsa biz de rekor bekliyoruz" dedi. Tekel'iıı eski makinelerden zararı • ANKARA (AA) — Tekel Genel Müdürlüğü, filtreli sigara imal makinelerinin eskimiş olması yüzünden 1989 yılında 75 milyar lira üretim kaybına uğradı. Başbakanhk Yüksek Denetleme Kurulu'nun (YDK), TBMM Başkanhğı'na sunduğu denetim raporunda, filtreli sigara üretimi yapan makinelerinden Tokat'ta bulunan 36'sı hariç, diğer fabrikalardaki 157 makinenin tümünün 1976 ve daha önceki yıl yapımı olduğu belirtildi. Sigara makinelerinin normal olarak dakikada 3600 devir yapması gerekirken Tekel'in elindekilerin 1200-2000 devir yaptığı ifade edildi. Dolar yükseldi, altın geriledi • LONDRA/TOKYO (AA) — Avnıpa borsalarında ABD Doları yükselirken altın fiyatlan geriledi. Tokyo'da dün 1.63 yen yükselerek 137.90 yenden kapanan dolar daha sonra Londra'da ise 137.85 venden işlem gördür ABD Doları'nın, diğer para bırimı ı ı karşısında Avrupa borsalarında dün öğle saatleri itibarıyla belirlenen değerleri şöyle: Alman Markı 1.7185, tsviçre Frangı 1.4585, Fransız Frangı 5.7915, Hollanda Guldeni 1.9295, Italyan Lireti 1.270.50, Kanada Dolan 1.1540. Altının ons fiyatı da Avrupa ve Asya borsalannda dün öğle saatleri itibanyla şöyle oldu: Londra 357.10, Zürih 356.75, Hong Kong 357.99. New York Menkul Kıymetler Borsası'nda önceki gün hisse senetleri küçük çapta gerileyince, borsa endeksi Dow Jones, 5.20 puan kaybederek 2.999.26 puana Lndi. Endeks çarşamba günü 3.004.46 puanla kapanış rekoru kırmışü. Tokyo'da ise dün Nikkei Endeksi 256.93 puan kaybederek 26.541.97 puanda kapandı. Üreticînîn alacağı 1 trilyonÇay üreticilerinin Çay- Kur ve özel sektörden 270 milyar, şeker üreticisinin Şeker Fabrikaları'ndan 850 milyar, diğer üreticilerin kooperatiflerden 195 milyar alacağı bulunuyor. HAKANKARA İZMİR — Üreticinin alacak derdi bitmiyor. Çay, fındık, pamuk, şeker pancan ve zeytin üreticileri, geçen yıl teslim ettikleri ürünlerin parasını bek- liyorlar. Üreticilerin; Tanm Satış ko- operatifleri, Çaykur ve Şeker Fabrika- lan'ndan toplam 1 trilyon liradan fazla alacaklı olduğu bildirildi. Rize Ziraat Odası Başkanı Muhittin Tiiriit, çay üreticisinin geçen yıl Çay- kur ve özel sektöre verdiği ürünün pa-v rasını alamadığını belirtti. Çaykur'un bu yü paralan ödemekte geciktiğini ve üreticinin hâlâ Çaykur'dan alacağımn 70 milyar lira dolayında olduğunu di- le getiren Türiit, üreticinin özel sektör- den de 200 milyar lira alacaklı olduğu- nu vurguladı. Türüt şöyle dedi: "Ödemedeki gecikme yüzünden çay üreticisinin alacağı paranın değeri kal- madı. Çaykur yine belli bir ödeme pla- nıyla yavaş yavaş paralan veriyor. Özel sektörde ödeme planı da yok, düediği zaman veriyor. 210 bine yakın çay üre- ticisi sıkıntıda. Özel sektör için çay alımlannda, sonımluluk getirilmeli, Özel sektör çayı alırken bunun para- sını ne zaman ödeyecegine ilişkin bir taahhütname vermelidir." Fmdık üreticisinin Fiskobirlik'ten yaklaşık 60 milyar lira alacaklı oldu- ğunu belirten Ordu Ziraat Odası Baş- kam Cemal Cengiz, özellikle fmdıktan başka geçim kaynağı olmayan küçük üreticinin zor durumda olduğun.ı vur- guladı. Cengiz, fındık üreticisinin du- rumunu şöyle özetledi: "Ordu ve çevresi yemyeşil oldu. Ye- ni üriin geliyor. Araa geçen sene tes- lim edilen ürünün parası hâlâ gelme- di. Üretici sıfın tüketti. Hükümet des- tekJeyecegim di\e söz veriyor sonra pa- rayı zamanında ödemiyor. Zam yok deniyor, bakıyorsunuz tüm girdilere, gübreye, akaryakıta, ilaca zam gelmiş. Bir ttrünön parası 7-8 ay sonra ödense ne olur?" Türkiye Ziraat Odalan Birliği'nden alman bilgiye göre 15 mart tarihinde Şeker Fabrikalan, Tanm Satış Koope- ratifleri ve Çaykur'un üreticiye toplam borcu yaklaşık 2 trilyon liraydı. TZOB'a göre bir aylık bir dönemde üreticiye 1 trilyona yalun ödeme yapıl- dı. Özellikle bayram öncesi ödemeler birlik'in de pamuk üreticisine parası- hızlandırıkü. Şeker Fabrikalan Genel nı ödemek için para bulamadığım, so- Müdürii Ertan Yülek'e göre Şeker runlann hükümetin tanm politikasın- Fabrikalan'nın üreticilere 850 milyar dan kaynaklandığım vurguladı. lira borcu var. Tanm Satış Koopera- Eskişehir Ziraat Odası Başkanı Na- tifleri'nin de 195 milyar lira borçlu ol- zım Kenar, bayram öncesinde şeker duğu bildirildi. Bayram öncesi ödeme- pancan üreticilerine birer milyon Iira lerin hızlandınlmasına karşın ürün be- ödeme yapıldığını açıkladı. Kenar, dellerini çok geç alan üreticinin zara- ra uğradıgını belirten Aydın Ziraat Odası Başkanı Kemal Çetin, şu öneri- yi getirdi: "Ödemelerde yaşanan gecikmenin zaten alım gücü zayıf olan üreticiyi çö- kertmemesi için alacaklar dolara en- deksli olarak verilsin. Bu yontemlc üre- tici en azından gecikmeden doğacak zarardan kurtulur." Adana Ziraat Odası Başkanı Muh- sin Karaali, "Ziraat Bankası kânnı art- tınrken pamuk üreticileri icrada" di- "Ureticiye geçen dönem verilen fiyat- lar iyi ya da kötüydü tartışması kalma- dı. Çiinkii ödenen para, gecikme ne-' deniyle sakız parası oldu" dedi. Zeytin ve zeytinyağı üreticisinin bay- ramı parasız geçirdiğini belirten Ayva- lık Ziraat Odası Başkanı Lemi Sakar- ya, 1990'da var yılı yaşandıgı halde Ed- remit bölgesinde üretimin düşıik ger- çekleştiğini, var yılmda büyük yokluk yaşandığını vurguladı. Ürün bedelleri- nin geç ödenmesiyle üreticinin üst üs- te iki darbe yediğini belirten Sakarya, ye konuştu. Üreticiyi desteklemekle zeytin üreticisinin kredi borçlannm er- görevli kuruluşlann işlevlerini yerine telenmesini ve ürün bedellerinin en kısa getiremediğüıi belirten Karaali, Çuko- zamanda tümüyle ödenmesini istedi. Urfa'nın taşı toprağı altın oldu DÖVİZ KURLARI Dftvıan Cinsi 1 ABOOoları 1 Alman Markı 1 Avuslralya Dobn 1 BetçSa Frangı 1 Fransız Frangı 1 Holanda Florinı 1 isveç Kronu 1 isvıçre Frangı 100 İtalyan Lireti 1 Japon Yeni 1 Sterlın 1 S Arabıstan Rıya'ı Dövu Alıs 3774.44 2253 39 2958.02 109 98 666 56 2000.23 624.91 2663 30 363 90 27 77 6750 58 1006 38 Döra Satıs 3782.00 2257.91 296395 110 20 667.90 2004 24 62616 2668 M 304 51 27.83 676411 1008.40 YKTIRIM FONLARI İş fthnnvl İş Yiönro-2 İş YtaöfWT>-3 İş Y^tınfM b ftbnm-6 lnterfon-1 lmerton-2 imsrtbn-3 infcrton-4 HikMfun-5 Iktsat Yat-1 İk&sat Yat-2 lkfcatYat-3 İMJsat Vat-1 Ikfisat Attm Fon Garanf Vttnm-V GaranlYMnn-2 Gmnl Yafinm-3 6 n n f Vttınm-4 Garani Yatınn-5 Esbank Fon-1 Esbank Fon-2 Esbank Fon-3 YKB Ya&nm F. YKBSekttf R YKB Hisse F. YKBKamuF. YKBLitatF YKBKarmaF. YKBDövizF. YKB Kapital F. YKB Aktf F. Vakıf Fon-1 Vakıf Fon-2 Vakıf Fon-3 Vakrt Htsse Vakıf Dönya Fbn Vakıf Fbn-6 DısbankMavi Fon Oısbank Beyaz Oışbank Pembe Tûtûn Fon-1 Tûtün Fon-2 Mitsui fbn-1 Mrtsui Fon-2 Rnans fon-2 Rnans Fon-3 Rnans Fon-4 Rnans Fon-5 Ziraat Fon-1 Ziraat fbn-2 Ziraat Basak Fon Ziraat Fon-4 Hafc Fon-1 Hafc Fon-2 Pamuk Fon Pamuk Hisse Emlak Fon-1 Enfek Fon-2 lmpex Fon-1 lrnpcx Fon-2 TobankFon Sûmer Fon DencFon Ep,e Fon Kalkınma Fon Demir Fon •&riş Fon OrtakFon Türkbank Fon Netton Etifon M H 1307*7 14X089 091O89 170190 04JB90 19X1957 14.12.87 27.02*8 07.0839 09D190 160957 1O02A9 0802*9 28.02*9 11.1239 22.1087 1O0389 12.0230 300550 290331 16.11JB7 31.1089 11.0730 02.11*7 0/0388 070188 070388 070388 07.0388 02.0189 191690 19.0690 090588 240489 18.1089 22X090 260390 14.0630 2aO688 100489 280690 04X788 101290 15X788 201089 200789 18.1289 200390 05.1190 091089 140290 140290 200690 01.1189 080190 02.0190 280690 220190 180790 02.0290 04.0590 280390 12.0290 16.0430 080590 OB0S9O 070590 110690 270890 03.0930 05.1190 011190 Efektrt Alış 3770 67 2251 14 2907 73 10611 665 89 1998.23 618.66 2660 64 298.73 27.50 6743.83 981.22 *+* 10800 2O000 1O0O0 1O0O0 10000 10661 9960 9353 11200 10.000 9.754 9806 9596 9890 10000 9976 a731 10.437 9936 9.209 10319 10.000 1O00O 10477 9.785 9.713 9.795 9693 9828 9.294 iQooo 9542 10.000 48279 10444 9994 9874 10000 10X67 20558 10011 11.021 10.000 40.000 10000 9966 10428 9958 10000 10100 10000 10.000 10000 11397 10357 10724 10469 1(1000 10000 10066 9962 10000 10405 10506 10000 1O000 10006 10000 10000 10000 10.000 10.000 EfekUf Satış 3793 32 2264 68 2972 84 11053 669 90 2010 25 628 04 2676 65 305 42 27 91 6784 40 101143 *•* 74091 48776 19511 16658 14.179 56.660 48862 25.264 22688 11898 46964 38417 ia291 18.477 14.171 57602 26650 14384 13036 9.185 58448 19397 13776 53882 41807 70689 41.459 35308 42.019 18334 13838 13.130 42019 107.416 19742 13505 16.715 12901 37367 50130 13962 41383 11575 149.167 18150 21914 18511 11349 12.173 22.219 16539 17259 15826 21408 16544 22 064 15038 17848 14.245 15769 12661 15.240 17.138 17903 14885 15320 14317 14518 12930 12633 12329 11957 19tfSAR1N1 ÇAPMZKM $ 1 6750 Alman Markı J 5 6625 Fr Frangı J 1 8869 Ho< Flonoı $ 1,4172 Isv Frangı $ 1241 99 rtaJ LireD $ 135 90 Japon Yem $ 3 7504 S Arab Föyalı £17885$ 19NtSM1991 74.458 050 49007 047 19.705 048 16734 046 14.245 047 56925 047 49086 046 25381 046 22792 046 11933 029 47.208 052 38609 050 18390 054 18577 054 14.240 049 57949 060 26.747 036 14.409 017 13057 016 9.235 054 58.753 052 19503 055 13844 049 54.144 049 42007 048 70770 011 41666 050 35.494 053 42.214 046 18379 025 13907 050 13.259 098 42.197 042 107885 044 19*23 041 13571 049 16929 128 12957 043 37542 047 50363 046 14.046 060 41581 048 11631 048 149689 035 18.204 030 22.022 049 18617 057 13379 022 12.236 052 22.272 0.24 16605 040 17329 041 15*95 044 21.492 039 16689 027 22176 051 15113 050 17946 055 14317 051 16871 061 12.707 036 15311 047 17210 ' 042 17973 039 15.036 1.01 15320 000 14396 057 14645 087 12986 043 12694 048 12396 054 12015 049 Tanm reformu için pilot bölge seçilen Urfa'da 1980'ü yülann başında alıcı bulamayan tarım alanlarımn değeri hızla yükseliyor. GAP'la birlikte Harran Ovası'nda bazı yerlerde tarlaların dekan 1.5 milyon liraya çıktı. MUSTAFA BALBAY ANKARA — Urfa 1980'ü yıl- lara kadar nüfusu artmak bir yana, giderek azalan illerden bi- riydi. özellikle ku^al kesimde- kiler biraz para bulunca ya Al- manya'nın ya da büyük kentle- rin yolunu tutuyordu. Oysa bu- gün göç tam tersine dönmüş. Artık Urfa'nın taşı toprağı altın... GAP'la birlikte gelen bu be- reket, tanm reformu için pilot bölge seçilen Urfa'daki arazile- rin olağanüstü değer kazanma- sını sagladı. Tanm Reformu Ge- nel Müdürlüğü yetkilileri, halen bölgedeki köylüler arasında top- rağa ihtiyacı olanları belirleme- ye çalışıyorlar. Urfa'da 11 mil- yon dönüm toprak köylüye da- ğıtılacak. 1980'li yıllara kadar fazla değer verilmeyen bu top- raklann dekan bugün yttzbin- lerle ifade edüiyor. Bazı yerler- de bu rakam 1.5 milyon lirayı buluyor. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Gaziantep, Adıyaman, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin ve Sürt'te 1.8 milyon hektarlık alanın sulanmasını sağlayacak. Projenin toplam alanı 74 bin ki- lometrekare. Aşağı Fırat Proje- si kapsamında yer alan Harran 19701i yıllarda toprak reformu mitinglerie sık sık gündeme geliyordu. Ancak Güneydoğu'da 1973'te kamulaştınlan topraklar soora yine sahiplerine verildi. (Fotograf: Erdoğaa Köscoğlu) Ovası'nda ise 140 bin hektarlık alan sulanacak. Yılda 2-3 ürün aünabilecek bu alanlann sahibi kim? Bu konuda ceşitli iddialar or- taya atılıyor. Bazı holdinglerin Urfa yöresinde büyük ölçüde tarla satın almaya giriştikleri yo- lundaki söylentiler yöneticilerce doğrulanmıyor. Bölgede yaygm- laşan bu söylentiler doğru olma- sa bile Urfa ve çevresindeki top- rak mülkiyeti bu konuda bir fî- kir veriyor. Bölgede halen çiftçi ailelerinin yüzde 53'ü toprağın ancak yüzde 8'ine sahip. Topra- ğın büyük bölümü küçük bir ke- simin elinde. Tanm alanlannın yansından çoğu nüfusun yüzde 7'sine ait. GAP'm getireceği bereketin toplum içinde dengeli dağıtılma- sı için ciddi bir tanm reförmu- nun kaçımlmaz olduğu vurgula- nıyor. Ancak bu konuda yürü- tulen çalışmalar tatmin edici değil. Şanlıurfa Valisi Zivaeddin Ak- bulut, Harran'da henüz toprak dağıtımı yapılmadığını belirtir- ken kente olan yoğun ilgiye dik- kat çekiyor. Akbulut, Harran- da toprak ahm-satımının izne bağlı olduğunu, herhangi bir toprak spekülasyonuna izin ve- rilmediğini belirtiyor. Vali'yi en- dişelendiren konu, kentin gelişi- minin "zapturapt" altına alına- mamış olması. GAP yatınmla- n sürerken bu projenin getirece- ği sosyal değişimler göz ardı edi- liyor. Akbulut, "Kentin çevresini gecekondular sarmaya başladı" diyor ve şöyle devam ediyor: "Son birkaç yıla kadar Urfa'- daki gecekondu sayısı yüzde 10'u geçmezdi. Şimdi yüzde 50-60'ı buldu. Büyük bir göç var. Nüfus bir önceki sayuna gö- re yüzde 50 arttı. 278 bine ulaş- tı. Bu durum beni ürkütüyor. Tabii belediyenin işin üzerİDe gitmesi gerekli." Urfa yöresindeki coğrafi de- ğişim doğal olarak toplumsal değişimi de beraberinde getire- cek. Ancak bölgenin eğitim du- rumu da buna uygun değil. Şan- hurfa'da okuma yazma bilme- yenlerin oranı yüzde 62. Bu oran kadınlarda yüzde 80'e varıyor. Tanm Reformu Genel Müdürlü- ğu'nün "toprak istek formu"n- da yer alan değerlendirmele- re göre okuma yaznu. bümeyen- lere ve "devlete karşı suç isleyenlere" toprak verilmeyeceği belirtiliyor. "Yöredeki büyük toprak sahip- lerinde ise reformla birlikte top- rağını kaybetme kaygısımn he- men hiç olmadığı belirtiliyor. Çünkü daha önceki reform gi- rişimlerinde onlann aleyhine bir gelisme olmamıs. 1973'te kamu- laştınlan topraklan kısa bir sü- re sonra iade edilmiş. Siyasi iktidar GAP'ı önemli bir propaganda malzemesi ola- rak kullanırken giderek kilitle- nen toprak reformunun sonuç- landınlmaması, "GAP'm ni- metleri kime" sorusunu günde- me getiriyor. Şeker Fabrikalan arsa satiyor ANKARA (AA)—Türki- ye Şeker Fabrikalan Genel Müdürlüğü, içinde bulun- dukları finansman sıkıntısı- nı gidermek amacı ile yeni kaynak arayışlarına başladı. Türkiye Şeker Fabrikalan Genel Müdürü Ertan Yülek, kurumun halen bankalara 1.3 trilyon, şeker pancan üre- ticisine ise 85Omilyar lira bor- cu bulunduğunu belirterek şöyle dedi: "Fabrikalanmızda defer- li arsalanmız var. Bu arsala- nn altvapısını. mevzi imar planını yaptırmak, elektrik, su, kanalizasyon ve telefonu- nu getirerek toplu konut ala- nı olarak kuUanmak ama- cındayız. Bu şekilde düzenlenecek arsalanmızı kat karşıiığı mu- teahhitlere vermek istiyonız. Bu değerii arsalardan 1 tril- yon lira bekliyoruz. F.ger 2 yıl içinde bu parayı taze ka> nak olarak enjekte edebilirsek. zannederim, şeker sanayünin bu sıkıntılı dunımu biter." Bankalara olan yaklaşık 1.3 trilyon liralık borcun yük- sek faizlerle alındığını ve bu borçlar için her ay 2 ile 3 mil- yar lira arasında faiz ödendi- ğini belirten Ertan Yülek, şe- ker şirketinin içinde bulun- duğu sıkıntmın, zamanında şekere zam yapılmaması, işçi ve diğer çalışanlann ücretle- rindeki artış ve yeni kurulan fabrikalara para temin edil- mesinden kaynaklandığım söyledi. Yülek'tn verdiği bilgiyegö- re, kurumun alacağı tedbirler arasında, bayilik sisıemi uy- gulamalan, ürün çeşitlendi- rilmesi ile bazı tesislerin mo- dernizasyonu bulunuyor. Borsanın kolları her yana uzandı Kapalıçarşrda 6 yavru borsalar ABDURRAHMAN YILDIR1M "Biz 200 yıldan beri burada borsa- tnlık yapıyoruz. Her sabah burada dün- ya yeniden kurulur. Gerçek borsa bu- radadır." "Kapalıçarşı esnafı ze>'tin)"ağı gibidir. Nerede iş varsa, nerede para varsa ora>°a doğru akar. Mevsimlik iş yapar," Kapaljçarşı'da "oyuncular", döviz ve altından sonra hisse senedinde de ağır- hklannı koyuyorlar. Varakçı Sokağı'n- da toplanan "simsarlar" her sabah al- tın fiyatlanm yeniden belirliyorlar, onun hemen yanındaki Çuhacı Hanı Sokağı'nda toplanan simsarlar dövizin serbest piyasadaki değerini oluşturu- yor. Hisse senedi yatınmcılan ise "perdelennıiş" salonlarda, sessizlik içinde alım satımlannı gerçekleştiriyor- lar. Borsanın bir kolu Kapalıçarşı'nın içine uzanmış durumda veya Kapalıçar- şı borsaya da kendi usulünce el atmış. "Panige kapılmayın", "Seans sırasın- da yorum vapmayınız, tartışmayınız", "Düşündüğün yaptığındır." Borsa'da oynayan yatırımcılan uyancı bu sözler, Kapalıçarşı-Zincirli Han'da şık doşen- miş bir borsa seans salonunda yer alı- yor. 40 kişinin oturabileceği bu salonda yatınmcılar sinema seyreder gibi, seans sırasında önlerindeki tahta>ı izliyorlar, kulakları da borsadan "naklen yayın" yapan 'broker'ların sesinde. Karşılann- daki tahtada butün hisse senetlerinin adları ve bir önceki seans kapanış fi- yatlan var. Hemen yanına, naklen ya- yın biçiminde alınan borsa tahtalann- daki en iyi alım ve satım emirleri (alım- 'BORSA' tŞLEM SALONU -Ortadaki masalarda oturan yatınmcdar, karşıdaki ve sol yandaki tahtalardan deki fiyatlan izliyorlar. Telefonlu masadaki görevli aracılığıyla ahm-satım emri veriyorlar. Sağdaki duvarda Tofcyo, Londra ve New York saatleri göriilüyor.Karşı duvardaki boparlörlerden İMKB'den yapılan naklen yayın dinleniyor. da en yüksek fiyatlı emir, satımda en düşük fiyatlı emir) bir görevli tarafın- dan seanstaki tahtalara işleniyor. Ma- sada oturan ve 'broker'ı yöneten görevli ise aynı zamanda müşterilerin emirle- rini topluyor. Salonda, borsa endeksi- nin seyrini gösteren grafik, şirketlerin temettü ödemeleri ve sermaye arttınm- larına ilişkin- duyurular da yer alıyor. Ayrıca uluslararası piyasalar Reuters ekranından izlenebiliyor. Telerate ve Ve- ritel gibi para ve sermaye piyasalarına ilişkin bilgi yayan iletişim araçlan da var. Hesaplar bilgisayarla tutuluyor, se- ans salonları birden çok bölümlü. Bi- rinci ve büyük olan bölümde küçük ya- tınmcılar, daha küçük bölümde ise bü- joıkler oynuyor. Salonlara da ayrı ayrı 'broker'lar naklen yayın ^pıyor. Bu sa- Ioıılardan bazısında birkaç telefon Anadolu kentlerine tahsis edilmiş du- rumda. Anadolu kentlerinde de bu te- lefonlar aracılığıyla "'borsa seansları" düzenleniyor. Telefon hattı sayısı 13*ü bulan borsa seansları bile var. Seans düzenleyenlerden biri olan tb- rahim Sezgin, kendi adını verdiği bir "Yatınm-Danışmanlık" şirketi altında faaliyet gosteriyor. Mülkiyeli olan Sez- gin, "Ben 10 yıldır Kapalıcarşı'dayım. Bu işe iki yıl önce başladım" diyor. Aracı üyenin iki 'broker' kiralaması karşıhğmda günlük 500 milyon lirahk ciro garanti ettiğini söyleyen Sezgin, binde 5 komisyonla çahştıklarını belir- terek şöyle konuşuyor: "Genelde büyük tahtakr üzerinde iş- lem yapılır. Buradaki müşterilerimiz yatırımcı olmaktan zi>ade spekulatör- dür. Aldıgı hisse yüzde 10 değerlendi- ğinde satar. kânnı realize eder. Bura- da iş yapanların serma>esi döviz veya altındır. Türk Lirası değildir. Sürekli dövizden altına aldndan bisse senedi- ne, hisse senedinden dovize geçiş yapar. Öğleye kadar burada, öğleden sonra işinin başudadır." Bir başka seans düzenleyicisi Süley- man Balta ise "Biz borsanın uzanbsı- yız. Burada işlemler borsa fiyatlanyla yapılıyor. En ucuz hisse bana, en pa- halı hisse müşteriye değil. Emri veren müşteri işleminin gerçekleşip gerçekleş- mediğini. hangi fiyattan gercekleştiği- ni, borsadaki bu naklen yayından du- yuvor. Çarşının kendine göre prensip- İeri var. Bu prensipler de güven, kesin- lik ve müşteriye saygıdır. Bizimle çalı- şan müşteriler arasında çarşı esnafı ya- nında bankaeılar, gazeteciler de yer alı- yor. Tercih edilraemizin nedeni işlemlerin güven ortamı içinde gerçek- leşmesindendir." Sermaye piyasasının güvene dayan- dığını, güvenin de ancak "teminatla" sağlanabileceğini belirten Süleyman Balta, "acente şeklinde" çalışanlann ileride herhangi bir yolsuzluk olayı ile piyasaya zarar vermemeleri için "teminat" alınması gerektiğini söylü- yor. Kapalıçarşı'dan başlayan "acen- teleşme" hızla Karaköy, Kadıköy ve Bakırkö>'e yayılmış, Anadolu'ya sıç- ramış, köşebaşı bankerlerinin yerini al- maya başlamış. Sermaye piyasasına fı- ilen giren bu sistem, bir tehlike sinyali vermeden acilen "düzenleme"yi ve "mevzuata konulmayı" bekliyor. tş-Sendikası Servisi — THY grevin- de dün de bir gelişme olmadı, ancak HAVAŞ için taraflar masaya oturdu. THY araçlarının Çelebi ve istanbul Hava YoIIarı tarafından kullanılması- nı "yasadışı ve grev kırıcı" olarak sap- tayan mahkeme tedbir kararı verdi. Hava-lş Başkanı, hükümet, THY yö- netimi ve bazı basın mensuplarını ağır bir dilie suçladı. Hava-lş Sendikası'nın, bayram ön- cesi anlaşma için isteklerinde yaptığı son indirime işveren cephesinde henüz bir yanıt gelmedi. Hükümet ve THY'de yetkili kisilerin bayram tatili nedeni ile işçi sendikasından gelen son öneriyi de- için taraflar nıasava oturduğerlendiremedikleri bildiriliyor. Sendi- kanın son teklifı üzerinde görüşme için işverenden çağrı bekleniyor. Öte yandan grevdeki 10 bin 500 işçi- nin 2500'ünün ça..ştığı HAVAŞ işvere- ninin olumlu yaklaşımı ile taraflar sen- dikanın son teklifi üzerinden göruşme masasına oturdular. HAVAŞ işvereni- nin önerisi ile sendika işletmenin bilan- çosunu inceliyor. Buna göre toplusöz- leşme kalemleri ve işletmenin giderleri üzerinde yapılabilecek değişiklikler saptanarak taraflar yeniden masava oturacak. Taraflar ilke olarak HAVAŞ uyuşmazlığını THY'den bağımsız ola- rak yürütme konusunda anlaşmaya vardılar. Hava-İş'in açtığı bir dava üzerine Ba- kırköy İş Mahkemesi grevdeki THY'ye ait bazı araçların Çelebi ve İstanbul Hava YoIIarı tarafından kullanıldığını saptadı. Mahkeme, yasaya aykırı bu uygulamaya ilişkin ihtiyati tedbir ka- rarı verdi. Mahkemenin yasaya aykırı olarak grevdeki iş yerinin araçlarının başka şir- ketlerce kullanılmasına ilişkin davada verdiği ara kararın hükmunde özetle şöyle denildi: "THY'ye ait 4 adet uçak merdiveni, Çelebi ve İstanbul Hava Vollan'na ait araç parkurunda kanyon kapılarının üzerindeki THY amblemi boyanarak kapatıldığı ve bu işyerinde çalıştıgı, bu- nun dışında THY'ye ait bagaj yükle- me kontevnerlerinin adı geçen şirket- lerin şoforleri tarafından kullanıldığı sabit olmuş ve her ne kadar THY yet- kilileri tarafından bu durumdan haber- dar olmadıklan şeklinde savunma ya- pılmış ise de bu fiili durum karşısında yasaya aykın ofduğu anlaşılmakla on- lenmesi amacıyla ihtiyati tedbir kararı verilmesine, uygulanmasına karar ve- rildi." Ankara Bürosu'nun verdiği habere göre SHP Genel Sekreteri Hikmet Çetin devlet uçakları ile dolaşan hükü- met üyelerinin THY'de süren grev ve vatandaşın çektiği sıkmülan bir kena- ra ittiğini söyledi. Hava-lş Sendikası, THY AO'nun is- teğiyle Cumhurbaşkam Turgut Özal'- ın uçağında görevlendirilmek üzere 5 pilot, 4 hostes ve 1 şoförün grev dışı bırakılması nedeniyle İstanbul İş Mari- kemesi'ne başvurarak uygulamanın durdurulması için tedbir kararı veril- mesini istedi. Hava-İş avukatlarınca mahkemeye verilen dava dilekçesinde, THY'nin yaptığı söz konusu işlemin hukuka aykırıhğının saptanması ve ip- tal edilmesi talebinde bulunuldu.