Katalog

CUMHURİYET/10 DIŞ HABERLER 20NİSAN1991 Çılgmpilot Rııst • HAMBURG (AA) — Küçük uçağıyla Sovyet savunma sistemlerini aşarak Moskova'ya Kızılmeydan'a inerek sansasyon yaratan AJman pilot Mathias Rust, Hamburg'daki yargılanmasında, Sovyetler'de tutuklu bulunduğu süre içinde kendisine uyuşturucu ilaçlar verildiğini öne sürdü. Rust, 1989 yılında bir hemşıreyi bıçaklayarak öldurmeye teşebbüs etmek suçundan yargılanması sırasında yaptığı savunmada, saldırgan tutumunun Sovyetler'de kendisine verılen ilaçlann etkısiyle olabileceğini söyledi. Rust ne olduğunu bilmediği bu ilaçlann, "yorgunluk, ishal, kann ağnsı ve titremelere" yol açtığını söyledi. Woerner: Türkiye BAB tiyesi olmab • BONN (AA) — NATO Genel Sekreteri Manfred Woerner, Türkiye, Yunanistan, Norveç, Izlanda ve Danimarka'nın Batı Avrupa Birliği (BAB) üyeliğine ahnmasından yana olduğunu söyledi. Birleşmiş ve güçlü bir Avrupa'nın tesisi için Batı Avrupa Birliği'nin NATO'nun Avrupalı üyelerini bir çatı altında toplamasının yararlı olacağını belirten Woerner, "NATO'nun genişletilmesine yönelik çalışmalar şu anda görüş alışverişi safhasındadır" dedi. Woerner dün Bonn'da düzenlediği basın toplantısmda, Kuzey Atlantik Paktı'nın Avrupa Kıtası'nda banş güvenliğin sağlanması görevini başarıyla surdürdüğünü ve bundan sonra da sürdüreceğini ifade etti. Karabağ'da saldın: 3 ölti • MOSKOVA (AA) — Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde, devriye gezen Azeri polislerin araana Ermeniler silahlı saldın düzenledi. Olayda üç kişi hayatını kaybetti. Resmi haber ajansı TASS, saldırıda aracın sürücüsü t. Agayev ile araç komutanı N. Gümbetov'un öldüğünü beürtirken, bağımsız Interfaks ajansı, saldında araçtaki polislerden A.lmayev'in de hayatını kaybettiğini duyurdu. Olayda Azeri polis çavuşu Ismailov ile SSCB Içişleri Bakanhğı birliklerinde görevli bir astsubayın da yaralandığı bildirildi. Lübnaıva yardım • WASHINGTON (AA) — ABD yönetiminin, 1987 yıündan bu yana ilk kez Lubnan'a asİceri yardım gönderdiği bildirildi. 4 milyon dolar değerindeki malzemenin, askeri araçlar için yedek parçadan oluştuğu ve silah içermediği belirtildi. Kongre uyesi Larry Smith, Körfez savaşında pasif bir tutum alan Lubnan'ın askeri yardıma ihtiyaç duyduğuna ilişkin bir işaret olmadığıru, bu yardımın aslında Suriye tarafından istendiğine ilişkin varsayımlar yapıldığını belirterek, hükumetin bu karannın Lübnan uzerinde buyuk nflfuzu olan Suriye Ue varılan gizli anlaşmanın bir parçası olduğundan kuşkulandığını söyledi. Arnavutluk'ta erteleme • VÎYANA (AA) — Arnavutluk'ta muhalefet partisinin isteği uzerine, dun yapılması gereken yeni anayasa oylamasının bir hafta ertelendıği bildirildi. Arnavutluk resmi haber ajansı (ATA), anayasa taslağını gözden geçirmek isteyen Demokratik Parti'nin isteğinin meclisteki bir kısım komünist milletvekilinin desteğiyle kabul edildiğini duyurdu. Siyasal gözlemciler, Komünist Emek Partisi'nin meclisteki çoğunluğunun, anayasanın istedikleri biçimde kabul edilmesine yeterli olduğunu bildiriyorlar. Ajans, Emek Partisi yönetiminin, siyasal, ekonomik, toplumsal alanlarda özgurluklerin smırlarını genişletecek ve ülkenin dış dunyayla ilişkiJerinin geliştirilmesini sağlayacak olan yeni anayasanın bir an önce göruşülmesini istemesine karşın, partinin bilinmeyen sayıda bir kısım temsilcisinin muhalefetin erteleme isteğinin kabulu doğrultusunda oy kullandıklannı duyurdu. ABD KongresiIraklı savaş suçlulannın yargılanmasını öngören biryasayı kabul etti Irak: Nükleer silahımız yok_ .. VIrak yönetimi, BM Güvenlik Konseyi'nin aldığı ateşkes kararı uyannca BM'ye elinde bulunan uzun menzilli ve tahrip gücü yüksek silahlann listesini verdi. Listeye göre Irak'ın elinde 52 Scud füzesi bulunuyor. Reuter, Irak'ta Sâddâm'a karşı mücadele eden Kürt örgütlerinin temsücilerinin Dışişleri Bakanı El Hudeyir ile Bağdat'ta önceki günden beri görüşmelerde bulunduklannı bildirdi. Dış Haberier Servisi — Irak, BM Guven- kemede yargılanmasını öngören bir yasayı ka- lik Konseyi'nin bir isteğini daha yerine geti- bul etti. Demokrat Parti senatorlerinden Ro- rerek elinde bulunan uzun menzilli ve tahrip bert Byrd ise Korfez savaşının ABD'ye 32.2 gucü yüksek silahlann listesini BM'ye verir- milyar dolara mal olduğunu, muttefîklerin ken Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na ABD'ye daha 21 milyar dolar ödemekle yü- (IAEA) gönderdiği mektupta elinde nukleer kumlu olduklarını açıkladı. silah bulunmadığmı bildirdi. ABD Kongresi Irak yönetimi, BM Güvenlik Konseyi'nin Iraklı savaş suçlulannın uluslararası bir mah- 3 Nisan 1991'de aldığı ateşkes karan uyannca BM'ye elinde bulunan uzun menzilli ve tah- rip gucu yüksek silahlann listesini verdi. Irak'ın 14 sayfâiık listesinde bir adet nor- mal Scud füzesi, 51 adet El-Hüseyin füzesi, 5 adet konvansiyonel Scud başüğı, 18 adet El- Hüseyin savaş başlığı, 30 adet de kimyasal başlık yer alıyor. Irak'ın BM temsılcısi Buyukelçi Abdiil Emir El Anbari Reuter haber ajansına ülke- sinin hâlâ balistik roketlere ve kimyasal si- lahlara sahip olduğunu, ancak biyolojik si- lahlan bulunmadığı söyledi. Öte yandan Irak, nukleer silahiara ve nuk- leer silah yapımında kullanılacak malzeme- ye sahip olmadığını bildirdi. Irak'ta Saddam'a karşı mücadele eden Kurt örgütkri Kürdistan Yunsever Birliği (KYB) ve Kurdistan Demokrat Partisi (KDP) temsflcilerinin Bağdat yönetiminden yetkili- lerle görüştükleri bildirildi. Reuter'm, Kürt örgutlerine yakın bir kay- nağa dayanarak Tahran'dan geçtiği habere göre, KYB ve KDP'den ikişer yetkiliden olu- şan dört kışilik Kurt grubu, Irak Dışişleri Ba- kanı Ahmet Hâseyin El-Hudeyir ile başkent Bağdat'ta önceki gün başlattıklan görüşme- leri surdurüyorlar. Adımn açıklanmasım is- temeyen kaynak, KYB lıderi Celal Talabani ile KDP lideri Mesut Barzani'nin gönışme- lere katılmadığını ve Bağdat'ta olmadıklannı belirtti. Şam'da öneki gün bir açıklama yapan KDP sözcüsü, Bağdat'ın "Kortlere özerkük BAKER'IN OKTADOĞUGEZİSİ tanınacağına ilişkin" önerisinin Kürt lider- lerince incelenebümesi için geçen sah günü taraflar arasında ateşkes konusunda anlaş- ma sağlandığım bildirmişti Öte yandan AA'nm bir haberine göre ABD Kongresi, Iraklı savaş suçlulannın uluslara- rası bir mahkemede yargılanmasını öngören bir yasayı kabul etti. Kongre'nin Dış flişki- ler Komitesi'nde benimsendikten sonra Kong- re'de onaylanan yasa, BM Güvenhk Konse- yi'ne ABD tarafından savaş suçlulannı yar- gılayacak uluslararası mahkeme kurulması- nm önerilmesini, Güvenlik Konseyi'nden bu doğrultuda bir karar çıkmaması halinde, söz konusu mahkemenin müttefikler tarafından kurulmasını ongöruyor. Israil ZOR ŞARTLAR — Iki a>hk olmasına rağmen kilosu ikinin altı- na döşen kıiçuk oğluna buyük bir ozenle, şınngayla mama ver- meye çalışan Kürt kadını, bebeginin derdine çare bulamadı. (Fotoğraf: Reuter) Dış Haberier Servisi — ABD Dışişleri Bakanı James Baker, son altı hafta içindekı uçuncü Ortadoğu gezisinin Israil dura- ğıda Dışişleri Bakanı David Lev> ve Başbakan tzak Şamir ile yoğun lemaslarda bulundu. İsraıllı bir yetkilinin yaptığı açıklamaya göre, görüşmelerde somut bir ilerleme kaydedileme- di. Bu arada ABD yetkililen, Baker'ın Israil temaslan ile ilgılı haberlere "şimdiük" kaydıyla sansur koydular. ABD Dışişleri Bakanı James Baker, Körfez Savaşı'ndan son- raki uçuncu Ortadoğu gezisinin ilk durağı olan Israil'de dun Dı- şişleri Bakanı David Levy ile iki saat, Başbakan İzhak Şamir ile uç buçuk saat suren görüşmeler yaptı. Ajanslann bildirdiğine gore, Israil yetkilileri ile ABD'li ba- kan arasıda yapılan göruşmeler- de Sovyetler Birliğı ile AT'nin bolgedeki barış sürecıyle ilgilı goruşmelere katılmalan, bu ka- tılımın nasıl olması gerektıği ko- nuları ele alındı. Goruşmelerin bir diğer ağırlık noktasını ise bolge barışı ile ilgili surece Fı- listinlilenn nasıl katılacaklan ve kim tarafından temsil ediiecek- leri oluşturdu. ABD'li bakanın temaslan su- rerken, Amerikan yetkilileri go- ruşmelerle ilgili haberlere şimdi- lik kaydıyla sansür koydular. Şamir'in önde gelen danışman- larından Avi Pazner ise Bakır'- ın temaslannda son on gun içın- de ceşitli Ortadoğu ulkelerinde ve Avrupa'da yaptığı temaslar- da edindiği izlenimleri aktardı- ğını behrtti. "Bürün bunlartar- tışma gerektiriyor, dikkal gerek- tiriyor, sonuca vımuV için he- niız erken oldugu kanısındayun" diyen Pazner, goruşmelerin yoğun olduğunu söyledi. ABD'li bakan ise daha önce 'yaptığı bir açıklamada, Israil Başbakanı İzhak Şamir ile gö- ruşmesinden sonra Dışişleri Ba- kanı Levy ile yeniden bir araya gelebileceğini belirtmişti. Reuter Haber Ajansı'nın bildirdiğine gore, Baker-Şamir göruşmesin- konusunda ABD'yi uyarmış, Is- rail radyosuna verdigı bir de- meçte, "tsraiTi tanıyan, baskı- niD esneklik yaratmayacagını da bilir" demıştı. Ajans haberlerıne gore, îsra- il, AT'nin bolgedeki banş sureç- lerinde rol oynamasına sıcak bakmıyor, ayrıca banş göruş- melerine Dofu Kudus'teki Filis- tinlilerin katılmalanna da karşı çıkıyor. Arap ulkeleri ise Israil- Arap anlaşmazlıklannın çözül- mesinde AT'ye önemli bir rol düştuğünu belırtiyorlar ve go- ruşmelere Doğu Kudus'ten Fı- ABD Dışişleri Bakanı James Baker'ın Israil Başbakanı tzak Şamir ve Dışişleri Bakanı David Levy ile yaptığı görüşmelerde somut bir ilerleme sağlanamadı. Israil, bölge barışı ile ilgili sürece Filistinlilerin katılmasına karşı. de iki dışişleri bakanının yeni- den bir araya gelmeleri olasılı- ğjnı arttıran gelişmeler oldu, an- cak yeni bir toplantı yapıbp ya-- pılmayacağı açıklanmadı. Israil'den sonra Ürdün, Mı- sır, Suudı Arabistan, Suriye ve Kuveyt'e gidecek olan Baker, Ortadoğu turunun ne zaman bi- teceği konusunda herhangi bir açıklamada bulunmadı. Ajans- lar, ABD'li bakanın gerekirse, bir mekık diplomasisi yapabile- ceğini, bu nedenle de gezisinin bitiş tarihi konusunda kesin ko- nuşmadığını belırtiyorlar. Baker'ın lsrail'e gelmesinden örice Israil Başbakanı tzhak Şa- mir, kendisine baskı yapmaması \ Mıllı Pıyango Idaresı nm BODB-1991/406-2S42 sayılı ıznı ile düzenlenmıştır listinlilerin katılmasını ıstıyor- lar. Ote yandan ABD'li bakanın bugün Kudus'te önde gelen Fi- listinlilerle de bir goruşme yap- ması bekleniyor. . Bu arada kimliklerinin açık- lanmasım istemeyen Doğu Ku- duslu beş Filistinli, bugün ABD Dışişlen Bakanı'yla bir göruşme yapabileceklerini belintiler. Fi- listinli yetkihler, ayrıca Kudüs- te Amerikan Başkonsolosu Phi- lip Wl)cox ile bir göruşme yap- tıklannı, kendisine Tunus'ta bu- lunan Filistin Kurtuluş örgtitu ile ilgili olarak Araplann endi- şe ettikleri noktalan içeren bir liste sunduklannı da açıkladılar. Yugoslav yazar Milovan Djilas: Karışıklık içsavaşa yol açmazDış Haberler Servisi — önemli Yugoslav yazarlanndan Milovan Djilas, Yugoslavya'da- ki kanşıklıklann bir iç savaşla sona ereceğine inanmıyor. Yu- goslavya devletinin kurucusu Josip Tito'nun yakın arkadaşla- nndan Djilas, 1948 yılında ülke- nin Sovyet hâkimiyetindeki bloktan çıkmasında önemli go- rev üstlenmişti. Reformist anla- yışı yüzünden daha sonra Tito yönetimi ile ters duşen yazar ul- kenin en ünlü muhaliflerinden biri hahne gelmişti. Yugoslavya'- nın içinde bulunduğu durumla ilgili goruşlerini Djilas Newsw- ek dergisine açıkladı. — Yugoslavya aylardır iç sa- vaşın eşiğinde göziikuyor. Savaş yaşanması olasılığı sizce ne ka- dar yüksek? DJİLAS — Son haftalarda bu risk oldukça arttı. Bunun bir nedeni federal ordunun tam an- lamıyla tarafsız olmamasından kaynaklamyor. Ordunun muda- hale etmesi durumunda, diğer •cumhuriyetlere bağh birlikler aynlacaklanndan ordu Sırbistan ordusuna dönuşecektir. Ben hâ- lâ iç savaş çıkacağma inanmıyo- rum. — O zaman Sırplarla Hırvat- lar arasındaki yuksek gergiolik ne 3e «çıklanabilir? DJİLAS — Her ikisi de mil- liyetçi. Tudjman daha muhafa- zakâr bir demokrat, Milosevıç sosyalizmle milliyetçiliğin kay- naştınlmasından yana. Tudj- mân, başkan seçilmeden önce "doğal ve tarihi smırlardan" söz ediyordu. Yugoslavya'da bunun ne anlama geldiğini herkes bîlir. Bosna kastedüir. Su-bistan sınır- lan içersindeki özerk bölge Bos- na kastedilir. Sırbistan hükümeti de ulusal duyguları yönlendir- meye çalışıyor. — Gerek Sovyetler Biriiği'nde gerek Yugoslavya'da işlerligi olan bir konfederas\ona nasıl gidilebilir sorusunun yanıtı aranıyor. Her biri diğerine bu konuda örnek olabilir mi? DJİLAS— Ashnda ikisi bir- birinden çok farklı.' Sovyetler Birliği bir imparatorluk, biz ise değiliz. Aynca Sovyetler Birliği 1 nde bu imparatorluğa damgası- nı vuran oldukça guçlü bir Rus ulusu var. Bizde ise böyle ağır- lığı olan bir ulus yok. 1ŞBASINDAN CORRIERE DELLA SERA Devletin üstünlüğü ve ilkeler Kürt, sorunu Batı için buyük sıkıntı yaratmıştır. Çunkü bir yanda "devletin üstunlüğu ilkesi" (raison d'etal) bir yanda da "demokratik ilkeler" açmazı ile karşı karşıya kahnmıştır. "Devletin üstünlügü" ilkesine göre uluslararası politika bir guç pohtikası üzerine kuruludur. Dunyanın en iyi niyetlerı bile bu ilkeyı değiştıremez. Bu göruşu savunanlar demokrasilenn de bu gerçeği kabul etmekten başka çareleri olmadığını soylemektedirler. Bu gorüş çerçevesinde bugun için Kurtleri, onlan yok eden gaddar diktatöre karşı korumamn olasılığı yoktur. Çünkü bu, Irak'ın parçalanması anlamına gelir ki bunu kimse istememektedir. Irak'ın parçalanması hem bolgedeki dengelerin Iran ve Suriye lehine değişmesine yol açacak hem de Kurt sorunu Türkiye, Iran, Suriye ve Sovyetler Birliği için istikrarsızlık ypratacaktır. Kürt olayına "demokratik ilkeler"i göz önune alarak bakanlann ise öncelikleri farklıdır. "Demokrasi" prensibinin bir "ahlaki ustunluğu" vardır. Bu "ahlaki üstünlüğü" ön plana almak beraberinde iki sonuç getirir. Bunlardan birincisi denenen diğer yollann sonuç vermemesi halinde otoriter rejimlere karşı açüan savaşiann "mübah" sayıhnasıdır. Ikinci sonuç ise, insan haklan uğruna "demokratik mudahalecUik"in otoriter rejimleri istikrarsızhğa sürüklemeyi göze almasıdır. Bugun işte ttalya başta olmak üzere, bu millahazayı yapan tüm Batı ulkeleri Bush'un zamanından önce ateşkes yapmasını eleştirmektedirler. Kanımca Kurt sorununda Batı demokrasileri (güvenlik gerekçelerine dayanan) "devletin üstünlüğü" ilkesi ile "demokratik mudahalecilik" ucu arasında gidip gidip geleceklerdir. Güvenh'k namına bazen demokrasilenn savunduklan prensipleri çiğneyecekler, bazen de dış poütikayı yapan profesyonelleri şaşkmlığa uğratmak pahasına körükörüne bu prensipleri savunmaya devam edeceklerdir. Neticede "demokrasi", dış politikayı kançilaryalann eline bırakmayacak denli önemli sayan rejimdir. (17 Nisan) "'* 33 IS. r. u ŞronffurtrrAllftruırinr İktidar boşluğuve istikrarsızlık Frankfurter Allgeraeine Amerikalılar, Ortadoğu'da yeni dunya düzenının nasıl olacağı hakkmda net bir vızyona sahip: Amaç Israil ve Arap komşuları arasında bir aranjmandır, anlaşmadır. Ama Washington'un Irak hakkında hiçbir tasansı yok. Amerikan politikasının yegâne odak noktasını anlaşıldığı kadarıyla Irak'ın parçalanmaması oluşturuyor. Bu Irak'ın komşulannın iştahını kabartabilecek, dıplomatlann da en çok korktuğu gibi bölgede bir iktidar boşluğu yaratıp istikrarsızlığa yol açacaktır. Bunu engellemek için Saddam Hüseyin'in Irak'ta iktidannı terör ve cinayetle yeniden tesis etmesine göz yumuldu. Körfez savaşından sonra ve Irak'taki iç savaş sırasmda ihmal edilen şeylerin bugun yapılması şarttır: Bağdat'taki rejim zorla alaşağı edilmeli, askeri potansiyeli sıkı gözetim altına alınmalıdır. Saddam Hüseyin'le banş olmaz; Saddam Irak'ta hüküm sürmeye devam ettikçe Ortadoğu'da katliam da devam edecektir. (17 nisan) Yeltsin'le yaşanan fîyaskolar Bay Boris Yeltsin'in Avrupa parlamenterlerine yaptığı ziyaret dolayısıyla Strasbourg'da çifte bir fiyasko yaşandı. Gorbacov'un büyük rakibi, ziyareti sırasında kendini gösteremedi. Çünkü en büyük handikapını, yani psikolojik narinliğini gizleyemiyor. Ama Strasbourg sınavından Avrupalı parlamenterlerin de başları dik çıktıkları söylenemez. Rusya Federasyonu Başkanı Yeltsin, bildiğimiz kadanyla A\Tupa Parlamentosu'na zorbahkla girmedi. Sosyalist grup tarafından davet edildiğini biliyoruz. Bu durumda aynı grubun başkanı J.P.Cot'un, konuğu Yeltsin'e yaptığı kabalık daha da açıklanmaz bir hal alıyor. Yoksa -aynı konuğa yöneltilen tüm eleştiriler de bunu gösteriyor- bütün bu manevranın amacı, Gorbaçov'la uzlaşmayan Yeltsın'i cezalandırmak için bir tuzak mı kurmaktı? Böyle bir tutum yetkilerinin genişietilmesini istemek için hiçbir fırsatı kaçırmayan Avrupa parlamenterlerinin çoğunun ciddiyetsizliğini bir kez daha ortaya koyuyor. Çünkü Yeltsin olaymı cici Bay Mihail Gorbaçov'un iyiniyetle yaptıklanm tehlikeye atan kişisel bir rekabete ındirgemek için kör ohnak gerek. Boris Yeltsin, felçli bir imparatorluğun devleşme, yayılma ve bürokratikleşmesinden kaynaîclanan bir halk tepkisinin öncüsudür. (17 nisan)