Katalog

CUMHURÎYET/12 EKONOMİ 28 MART 1991 DÖVİZ KURLARI 28 MART 1991 Oövran Ctnsı 1 ABOOotan 1 AkranMarkı 1 AvusMyıDotan 1 BeMaFnn» 1 FfimseFrangı 1 Holanda Ftorin 1 feveçKronu 1 F1 Rnnçv Fraıoj lOOttatyan üret 1 JaponYem 1 Sterlın 1 S.Aratret» Kyalı Dftviz Ahş 3688 61 2154 56 2863 88 104 76 635 70 1912 69 596 80 2540.38 290.21 26.52 6407 11 963.55 Mvız Satıs 3696.00 2158.88 285960 104 97 636.97 1916 52 600 00 2545 45 290 79 26 67 6419 95 985 52 Eteköl Altş 3684.92 2152 41 2805.36 102.98 635.06 1910 78 592 81 2537.82 285.28 26 25 6400 70 958 96 Etektrf Saoş ÇAPUZI 3707 09 2165 36 286818 105 29 638 88 1922 27 601 81 2553 09 29166 26 65 6439 04 988 48 S 1 7119 Aiman Mariu $ 5 8024 Ff Fratgı i 1 9284 HcK Rorin $ 1 4520 bv. Frangı S 1271 02 hal. üretı $ 139 10 Japon Y<n S 3 7503 S.Arab.Riyalı £ 1 7 3 6 9 » BORSADA 27I 131.858.081.65* 10JS5.7M _. , H t o 4 5 K » I M M M K 3 K U t Smat M M K 9M7.12 (ÖnceH) Bileşik endeks 4576 17 MaS endeks: 3953 44 Sınai endeks 4957 26 b t t a l H n f t M M * * : 45R.13 I M ıriıfcı: 3M7.13 SHHI « M K 4SM.20 (Önceki) Bileşık endeks 4603 15 Mali endeks 4005 26 Sınaı endeks 4969 16 •M. ıUOH ÖnoMst- anlapan SMO0O 110000 0 4900 6600 IM 20600 36000 30000 3850 27000 BM 12900 19000 6800 120000 9600 8000 147» 7700 12000 MM 1J250 20500 4150 53000 12250 11» 1900 11000 11000 7600 3900 7600 6300 7000 1450 8400 MH 19000 127» 13850 10500 33500 16750 19000 25000 4OO0O M t t 14750 3360 130000 M 2250 13750 6000 1050 IOOOO 11$» 1«H Z7M 7M 1350 2M* 13250 2600 5600 2000 7200 850 2300 4500 S7M 7100 7300 2350 45500 62000 13000 TtM 4800 tm 3700 4600 2600 40000 »20000 12750 2900 75O0 5000 16000 5400 3600 12500 4*00 23» 1900 9200 2200 6200 42SO Bugûnkû «ndûşûk 970000 105000 3S000 4800 6500 19500 35000 tm 29500 3650 12500 187» 9400 7900 147M 7400 12000 tm 17500 20000 51000 12000 1i» 1900 10750 7600 3650 7400 6000 6900 1400 tm* 8200 17M 19000 12750 47» 12750 9750 16500 18750 24500 40000 14750 3100 125000 tm 2250 13250 5900 1000 9500 1300 MM 12750 2500 5400 1900 7200 825 2250 4300 7100 44SO0 61000 12500 7SM 4600 77» 3600 2450 39500 12500 2850 4900 17000 5200 3300 12000 4600 2350 185C 9100 2150 6100 4250 Bugörtoı enyükSM 590000 115000 50000 4900 6700 m 19500 36500 I4M 31000 3600 12750 19250 7000 9500 8000 ia» 7500 12000 am 17750 flMJ 20500 52000 12500 1150 1900 11750 7600 3900 7500 6300 7000 1450 8300 MM 19600 13000 M M 13000 10250 16750 19500 26000 40500 47M 17» 14750 3300 130000 MM 2400 13500 6000 1050 9800 71» 1300 n» 13250 2600 5700 2000 7J00 850 23S0 4550 7300 48000 62000 12750 83» 5000 Z7M 3600 71» 2600 40000 130» 2850 5000 18000 5600 3550 12500 4800 2400 1900 9300 2200 6300 4350 Buguntu kapanş 580000 110000 39000 4800 6600 71M 19500 36000 NM 30X0 3800 1Z500 18750 M M 6900 9500 7900 1MM 7500 12000 zm 17500 zm» 200DO 51000 12250 1100 1900 107» tm 7600 3850 7500 6000 7000 1400 tm» 8300 tM* 19000 12750 M M 13000 9750 16500 18750 25O00 40500 47» «7M JT5» 14750 3150 130000 M M 2250 13250 6000 1050 9500 12» 1300 13000 2600 5503 1950 7200 »50 '2300 4300 6900 7200 44500 61000 12500 N M 4600 zm 3600 2500 39500 12500 2850 5000 18000 5200 3400 12250 «00 2350 1850 9100 2200 6200 4350 5700 14MM 36200 24MI 157300 27250 30266 561150 18950 Ei çoksta 580000 110000 36000 4800 19500 35S00 30000 3750 12500 18750 6900 9500 8000 7400 MM 12000 zm 17500 20000 52000 12250 1150 1900 11000 7600 3B50 7500 6200 7000 1400 zm* 8300 m* 19000 MM 127» 12750 10000 16500 19000 25000 40600 I7M 17M 14750 3200 13G0O0 MM 2350 13250 8000 1000 9500 MM 71» 1300 13000 2500 5500 1950 7200 850 2300 4550 6900 7200 45000 61000 12500 OM 4600 t7M 3600 2500 40000 12750 5000 172» 5300 3500 12500 4600 2350 1650 9200 5200 6200 (300 4 ortfiy S83754 109948 38655 4803 6572 7ta 19500 35848 HR 30092 3755 12564 18868 4tU 6944 9461 7959 MMS 7445 n» 12000 zm 17557 20055 51674 12323 1129 1900 10979 7600 3865 7450 6156 6950 1401 aaı 8252 101 19209 Mtt tCK 12833 MS 12837 9950 16540 18974 24979 40336 17» 14750 3177 129902 2309 13283 5970 1019 9593 1 1 » 1300 MM 12949 2514 5609 1943 7200 M5 2293 4431 STM 6800 7206 «176 61025 12583 (1M 4706 zm 3600 7M» 2503 39606 12752 2850 4962 17391 5M1 3471 12289 4800 2362 1863 9156 2187 6209 4294 YAHRM FONLARI Z7MMT1991 çfe* DM1 (H) iştoflnm-1 işttlnm-2 i$\Mnnv3 iş VabrtnH lşVttmn-6 !ı*rton-i tnteıfcn-2 interton-3 İmerton-4 interton-5 lkfeatYît-1 (kSsatYat-2 lttisatYat-3 »disatYat-4 Itteat At*m Fwı Garanf YSûnm-1 Garan* Yatmm-2 13(787 14.0189 091089 170130 040630 19.0&87 141257 Z7O2B9 07O6B9 09.0190 Gvant YBnm-4 EsbankFon-1 Esbank Fon-2 Esbank Fon-3 YKBVfc. Fonu YKBSektOf Fon YKBHfeseFon YKBKamu Fon YKBLMFon YKB KarmaFon YKBDovcFon YKBKapiülF. YKBM(6tF Vakrffbn-1 Vakıf Fon-2 Vtfof Fon-3 V*rf Hisse VUof Dönya Fon V5*r(Rxv6 Oışbank Mavı Fon DışbankBeyaz Dısbank Pembe Tûtün Fon-1 Tûtûn Fon-2 Mrtsu Fon-1 ttlsui Fon-2 Hnans Fon-2 Finans Fon-3 Rnans Fon-4 Finans Fon-5 Znat Fon-1 & * « Fon-2 Ziraal Başak Fon Ziraa» Fon-4 H * Fon-1 Hak Fon-2 PamukFon Pamukrtsse Emtak Fon-1 Emiak Fon-2 lmpex Fon-1 lmpex Fon-2 Töoank Fon Sümef Fon Denc Fon Ege Fon Kalkınma Fon Oeıror Fon •&nş Fon Ortak Fon TûrknankFon Nettbn EtHon 1Û02B9 0&02.89 28.0289 11.12B9 221087 100339 120230 30.05.90 1&11B? 311089 11 "730 021187 0703.88 (T0358 CP03S8 070338 020139 190630 19.0690 09.05B8 24WB9 18.1089 22.0330 260330 14X630 28X688 10.0439 28.0650 10800 20000 1O000 1O0O0 1O000 10661 9360 9359 11.200 10000 9764 9306 9596 9390 1OO00 9376 1731 10437 9336 10319 10000 10.000 10477 9.785 9713 9.795 9£93 9328 9294 mooo 9542 mooo 101230 15.0788 201089 20Ü739 2O0330 05.1130 091089 14J0230 14.0250 2O0630 01.1189 08.0190 02X1130 2a0630 22in 30 ia0730 02.0230 040530 280330 12.0230 16.04.90 04.0530 08.0690 070590 11D630 270890 03.0930 061190 01.1150 10444 9394 9374 10000 10057 20558 1O011 1UB1 10.000 4O000 1O000 9356 10428 9358 1O000 1O100 mooo mooo mooo 11397 10357 10724 10469 mooo iaooo 10086 93S2 10.000 1O405 10308 10.000 10İM0 10006 mooo mooo mooo mooo 10000 72.230 48X05 19150 1&286 13584 55.296 47736 24395 22173 11932 45715 37394 17304 17385 14 264 56,047 26390 14336 13463 57024 18316 13529 52347 41.296 71.468 40635 35.096 41297 17.744 13556 12173 41Ü78 105320 19.295 11200 15341 12332 36509 48383 13546 40404 11.296 146.067 17771 21368 17381 13515 11363 21399 16158 16783 15.407 21043 1d429 21593 14.734 17.417 13321 16.293 12.482 14389 16.786 17371 14533 15.014 13.999 14 215 12645 12378 12.023 11688 72315 48X62 19173 16304 13300 55378 47300 24727 22.201 11385 45.776 37.445 17328 18X09 14.244 56.125 26378 14331 13388 57.095 18340 13529 52302 41346 71B19 40386 35.139 41356 17796 13368 12397 41.126 105.434 19331 11172 15799 12654 36568 49047 13573 40453 11310 146.206 17.789 21398 18X02 13371 11377 21.721 16.175 16319 15.435 21J042 16.422 21598 14.744 17.423 13335 16313 12.476 14305 16303 17.402 14551 15.026 14013 14 232 12.660 12398 12-039 11702 0.12 0.04 012 Û11 0.12 015 013 013 013 -039 013 014 013 013 -014 014 -005 -005 -056 012 013 0.00 010 012 -063 013 012 014 029 009 134 012 011 019 -021 1.01 017 016 013 020 012 012 010 010 014 012 -1XP 012 010 011 021 018 O00 -004 002 007 003 010 012 0X6 011 011 018 012 008 010 012 012 016 013 012 Kârlar yüksek,vergîler düşük Büyükşirket ve bankaların ödeyecekleri vergilery brütkârlarının dörttebiri düzeyinde ABDURRAHMAN YILDERIM Gelirlerini arttıramadığı için finans- man açığı dev boyutlara varan kamu kesimi, daha fazla vergi toplamak amacıyla son yıllarda bazı 'önlemler' aldı. Şu anda ikincisini yaşamakta ol- duğumuz 'vergi haftası' da bu faaliyet- lerden biri. Ancak vergi cephesinde de- ğişen fazla bir şey yok. Ne vergi gelir- lerinde reel anlamda bir artış ne vergi adaletinde bir düzelme görülüyor. Ça- lışanların yüzde 45'lik ortalama vergi yüküne karşılık işverenlerin ödedigi vergi, bunun tam yarısı düzeyinde. Vergi haftası nedeniyle gazetelere ve- rilen ilanlardan ve borsanın açıkladığı büançolardan hareket ederek büyük şirketlerin ve bankaların vergilerini ta- radık. Türkiye'nin en büyük sermaye gruplan olan Koç, Sabana, Eczaaba- şı, fş Bankası, Yaşar, Enka, Anadolu Endüstri Grubu, Bezmen Grubu, En- ka Grubu'na dahil toplam 41 şirketin 1990 yüı için vergi ve yasal yükümlü- lükleri, kârlarının yüzde 24.36 düzeyin- de kalıyor. 21 özel sektör bankasının vergi ortalaması ise kârlarının yalnız- za yüzde 15.13'ü düzeyinde. Hazırladığunız listede Yaşar, Koç ve Anadolu Endüstri Grubu'na ait şirket- lerin vergilerinin daha yüksek, buna karşılık Sabancı, Bezmen, Eczacıbaşı ve Eaka gruplarının daha düşük çıktı. Bu arada bazı şirketlerin vergi karşılı- ğı ve yasal yükümlülüğünün yüzde 49.5 oranımn çok üzerine çıktığı da dikka- ti çekti. Vergi uzmanı Turgut Anğ, 'kamuoynna şirin görünmek için' şir- ketlerin 'vergi ve yasal yükümlülükler' kalemine, yalnızca Kurumlar Vergisi'ni degil, her türlü diğer ödemeleri de ek- lemeye başladıklanru, yüksek vergi oranımn bundan kaynaklandığım be- lirtti. 41 şirketlik listede yer alan Koç Gru- bu'ndan 9 şirketin vergi öncesi kâr top- lamı 697.7 milyar liraya vanyor. Bu şirketler vergi ve yasal yükümlülük karşılığı olarak brüt kârlannın yuzde 38.7'sini oluşturan 270.3 milyar lira ayırdılar. Sabancı Gnıbu'nun yedi şir- keti ise toplam 965 milyar liralık kâr- lanna karşılık yüzde 10.63 oranında vergj ve yasal yükümlülük payı göster- di. Büyüklerin vergısı VtnjitaCMİ Ur Mıgros Kav Aygaz Koç Yatınm Otosan Maret Arçehk izocam 8.759 14.298 76126 27.235 185.152 5.050 288.000 31275 Türk Oemır Dökürr 61 835 'M- Ul Çimsa Yünsa Brisa Kordsa Olmuksa Akçimento Akbank 18 420 24.347 24.944 47.546 390 50 431 798 924 (•MyoaTL) 6.700 5.840 28.639 1.016 88.107 440 97.000 14 033 28 600 MKIflNNI 2005 7 268 3.920 • 8.201 176 15.525 65.537 MUr (•nynTl) •••2.059 8.458 47 487 26 219 97 045 4.610 191.000 17.242_, 33 235 16 415 17.079 21.024 39.345 214 34.906 733 387 Vergi te yasal fentkir I 76.49 40.84 37.62 3.73 Aslan Çimento Trakya Cam T. Şişe Cam Anadolu Cam 47.58 İ ^ H H İ ^ H 8.71 33.68 44.86 46.25 Yasaş T Tuborg Pınar Et Pınar Süt Pınar Su iO 88 Pna- UP 29.85 feng£^MMMİ«£, 15.71 İPimas 17.24 45.12 Kelebek Mobılya Enka Hotding 30.78 n ^ ^ ^ H 8 20 • ^ • H a V , BZACBAŞIGINN Eczacıbaşı llâç intema 80 704 824 Ec2acıbası Yatınn 4 801 14 979 148 1 401 tşususıamBU Iş Bankası 246 991 Dışbank 65 733 65 380 7 570 65 725 676 3.400 181 611 58 163 18 56 17 96 29.18 Ercıyas Bıracılık Gûney Bıracılık Ege Bıracılık Mensucat Santral ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ H Koruma Tanm 26.47 İRabak 1151 | M H I Î « P B M Ur 50.050 60.079 29.866 | 11.330 26.937 6.108 29 2.160 MUr 23.113 53 971 29.837 9.170 10 222 7.392 693 4.364 1703 5 499 5.250 0 3.455 1095 254 2*4 fflKfVtMHH 1.357 12.094 12.529 887 6.009 666 1 45.313 26.712 24.781 13.148 76.724 34 000 21.115 4.155 5 223 L462JM 3 050 526 1 325 587.614 4.723 2.142 693 909 608 40 470 6.085 11.863 20.532 13564 42 724 18 065 3629 3 898 1.855.346 "35 53.82 10.16 0.09 19.06 53.79 71.02 — 7917 64 29 84.25 65.36 49.68 54.68 49.21 44.31İ aı14.44 12.65 25 38 UM Bankaların vergisi Ur Türtsbar* TYîBa* 115.574 5.114 Iş Bankası 246 991 Demirtunk Iktsal Bankası Netöank Tâfişbank Irtfertank 23 102 77.048 6442 36 011 11933 17952 124.942 Verfjye yasal niîiı i ıflirii ı» ı J V M M M K N T Rctkar (mityoıı TL) yatHri- kamiı- ımUn oranı (H) 51.359 1.518 64.215 3.596 65 380 181 611 4 736 18 366 2.302 6.000 1.803 2.651 15.300 13439 11036 30 011 10130 15301 109.142 44.43 29.68 26.47 20 50 17.46 17.25 1566 1510 1476 12 64 Tüöinbartı Dfşöank TEB Akbank Ştfsbank YapıKredı FınansaanK TSKB Kfirtazösnk Garantı BariKası 229 063 26 661 202 201 Eoebank M V«|itacasl kar Vcfghf* yasal (nttyoıı Tl) •ctkar Tl) 47.461 65.733 48.395 798.924 75İ71 5.629 41.832 7.570 58163 3 768 44 627 65 537 733387 5.842 •24.250 50516 292982 V«Ü ı ı yaıal »*- mUra m11.8 . 11.51 844 820 7.69 764 73.668 S8 1S3 52 26' 31540 6.442 2Ü2 139 3C93 49 168 1.729 365 002 30.211 6.442 2034 479 5.41 15.13 Bankalarda az personel çok kâr Son on yılda bankalardapersonel giderinin toplam giderdekipayı yüzde 40'tan 10'a düştü YAVUZ ŞtMŞEK '12 Eylül yasaklan' tarafın- dan kuşatılan banka çalışanlan giderek yoksullaşıyor. Bir kısım banka çalışanı 'sendikalaşma yasagı', sendikalaşan banka ça- lışanı 'grev yasağı' tüm banka çalışanlan hızlı teknoloji yeni- lenmesi ve otoraasyona karşı, iş güvencesinin buhınmayışı yü- zünden son 10 yılda "bordrola- nnı işverenlere teslim etmek zo- runda kalınca" gerçek ücretle- ri düştü. Bankalarda personel giderlerinin toplam giderler için- deki payı 1980 öncesinde yüzde 40 iken, 1985'ten bu yana yüz- de 8-10 arasına yerleşti. Son 10 yılda bankaların personel başı- na kân ise büyük bir hızla arttı ve 1981'de 364 bin lira iken, 1989'da 12 milyon 305 bin lira- ya ulaştı. öte yandan sökterde son 10 yılda gözlenen hızh gelişmeye karşın istihdamda dikkate değer bir artış olmadı. Tüm bankalar- da çalışan personel sayısı 1981'de yaklaşık 153 binden yalnızca 8 bin kişilik artışla 1989'da 161 bine çıktı. Türkiye'deki 62 bankada 16!. bin 18 kişi çalışıyor. Bunların yaklaşık yüzde 35'i kadın, yüz- de*65'i erkek. Sektörde son yıl- larda büyük hız kazanan tekno- loji yenilenmesi ve otomasyona geçişle desteklenen uluslararası pazar koşullanna uyum çabala- n, beraberinde yoğun işten çı- karmaları da getirdi. Birçok bankada gözlenen 'verimsiz şu- belerin kapatüması' uygulama- sıyla birlikte çok sayıda banka- da yeni istihdam olanaklarının önü kapamnca sektördeki hızlı gelişmeye karşın çalışan sayısı âdeta 'dondu'. Tüm bankalar- da çalışanların sayısı yılda orta- lama 3 bin kişilik artışla son 19 yılda 132 binden 161 bine ulaş- tı. 1989 verilerine göre yerli ve yabancı 62 bankarun toplam net kân 1 trilyon 983 milyar 597 milyon liraya ulaştı. Yurtdışın- dakiler dahil 6 bin 617 şubede faaliyet gösteren bankacılık sek- töründe ortalama kâr şube ba- şına 299 milyon 772 bin lirayı, çalışan her personel başına da 12 milyon 319 bin lirayı buldu. Aynı yıl toplam giderler içinde personel giderlerinin payı ise yüzde 9.6 oranında kaldı. Ban- kacılık sektöründe personel gi- derlerinin toplam giderler için- deki payı 1980 öncesinde yüzde 40'lardan yüzde 10'lara düştü, 1981'de yuzde 25 dolayına indi. lzleyen yıllarda da sürekli aza- larak 1985'ten itibaren yuzde 10'lara düştü. Sendikal çevTeler bunun nedenini çeşitli etkenle- re bağbyor. Bunların başında da işkolunda işçi, memur, sözleş- meli personel gibi değişik statü- de kişi çalıştırmanın yanı sıra sendikal haklar bakımından da 'çelişkili ve eşitsiz' bir durumun yaşanması geliyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik BakanlığVnca yayımlanan Tem- muz 1990 işkolu istatistiklerine göre sendikalaşma hakkı bulu- nan banka ve sigorta işçilerinin sayısı 75 bin dolayında. Buna göre banka çahşanlannın yarı- dan fazlasınm yüzde 53 sendi- kalaşma hakkı bulunmuyor. Sendikalaşma hakkı tanınan iş- çilerden ise yine bakanlık ista- tistiklerine göre yaklaşık 61 bi- ni (yuzde 81) sendikalı. Bu he- saplamaya göre işkolunda çalı- şan işçilerden yalnızca yüzde 38'i sendikalı. Sendikalı işçiler ise 2'si Türk-Iş üyesi (BASISEN ve BASS) ikisi bağımsız (Bank- sis ve Bank-Si-Sen) sendikalan- na dağılmış durumda. Aralannda yaklaşık 40 bini aşkın kişinin çalıştığı Ziraat Bankası'nın da bulunduğu bir kısım bankada sendikalaşmak yasak. Devlet bankalarında ça- hşanlann büyük çoğunluğu 1988'den bu yana sözleşmeli personel statüsüne geçirildiler. Bir kısmı memur olarak çalış- masmı sürdürürken az bir bölü- mü de işçi statüsünde istihdam Yıilar 1981 1982 1983 1984 1985 1986 mm 1988 1989 nnaMi Sayısı 132.714 137.726 140.393 141.974 145.210 151.200 H3HO8SB4 159.088 161.018 Mlar IriİTOB TL) 48 306 45 816 60.567 180.027 244.817 489 068 923.116 1.819.470 1.981.292 (ırityMTL) 425.140 781.990 995.581 1 704.911 2.955.425 5 088 283 8.502.857 15.344.875 26.498.795 » • rvfSOOTı •Merttfl IrtlyMTL) 107.333 135.454 "148.140 206 589 292.988 413 848 700.597 1.349.012 2.541.788 Hmmittl •MerH 25.2 17.8 14.9 12 1 99 81 8.2 8.8 9.6 rvnwı maattr d*y«Tl.) 0.364 0.333 0 43Î < 268 1686 3 235 5.882 11.437 12.305 ediliyor. Sendikalaşma hakkı tanınan banka çahşanlannın ise bir bö- lumü henüz sendikalaşmış değil. Bu bankalarda da parasal hak- lan işveren tek taraflı olarak be- lirliyor. Sendikalaşmış banka çalışan- lan ise 12 Eylül 1980 sonrasm- da gerekleştirilen yasal düzenle- melerle birlikte getirilen grev ya- sağı ile kısıtlanmış durumda. Grev hakkını kallanamadıklan için toplu pazarlık gücünu bü- yük ölçüde >itiren sendikalar 'Yüksek Hakem Kurulu korkusu* nedeniyle toplusözleş- meleri işverenlerin son teklifi doğrultusunda bağıtlamak zo- runda kalıyorlar. Bu arada işkolunda sendika- cılığın 'esas olarak işyeri sendikacmğV özelliği taşıması da sendikalan güçsüz kılan di- ğer bir etken olarak işlev görü- yor. İşkolunda toplusözleşme yetkisi bulunan 4 sendikadan 3'ü toplusözleşme yapabilmek için gerekli yüzde 10'luk işkolu barajmı birkaç puan fazlahkla aşabiliyor. Bu da işverenlere sendikalan barajm altına duşü- recek 'operasyonlan' gerekleş- tirmeleri ya da 'baraj tehdidi" yapabilmeleri için büyük olanak sağlıyor. Işte tüm bu etkenler sonucu banka çalışanlan haklan bakı- mından 'yok aslında birbirimiz- den farkıınız' slogamnı mahçup etmiyorlar. Karamehmetler için suç duyurusu Impexbank'taki patronluk savaşı, Karamehmet kardeşlerin hile yaptığı gerekçesiyle savcılığa başvurulmasmdan sonra yeni bir boyut kazandı. Eliyeşil ailesinin Derinkök'e devrettiği ve bankarun yüzde 4.48 hissesine sahip olan Girişim AŞ, yaptığı suç duyurusunda, gerçekte hisselerinin yüzde 9.076 olduğunu öne sürüyor. AYŞEN GUR Impexbank*taki patronluk kavgası, Mehmet Reşat Karamehmet, Hasan Ka- ramehmet, Alev Karamehmet, Hasip Buldanlıoglu, Ahmet Karahan ve Mete Karamemiş hakkında Şişli Cumhuriyet Savalığı'na yapüan suç duyurusuyla yeni bir boyut kazandı. Suç duyurusunda bulunan Girişim Süs Bitkileri Sanayi ve Ticaret AŞ Impexbank'ın yüzde 4.48174 hissesine sahip görümlyor. Ancak şirketin daha önceden bankanın yüzde 9.076 hissesi- ne sahip olduğu, yüzde 4.5948'inin hile yoluyla Alev Karamehmet'e satıldığı id- dia ediliyor. Bu işlem dolayısıyla Kara- mehmet kardeşlerle işbirliği yapan lmpexbank eski Genel Müdürü Hasip Huidanhoghı ile Mete Karamemiş ve Ah- met Karahan'ın şirketin karar defterin- de tahrifat yaptıklan öne süriilüyor. lmpexbank, Asü Nedir tarafmdan Eli- yeşil ailesi ve Karamehmet kardeşlere sa- tılmıştı. Daha sonra Malatyalı işadamı Mustafa Kemal Derinkök, Eliyeşil aile- sine ait payları satın aldığını, bankanın çoğunluk hissesini ele geçirdiğini öne sürmüştü. Karamehmet kardeşler ise bu- na karşı çıkarak notere bir tutanak ha- zırlatmış ve bankanın pay defterindeki durumu şöyle tespit ettirmişlerdi: Karamehmet Grubu: Düzen Dokuma- cılık AŞ yüzde 9.7213 bisse, Uygun Alet AŞ yüzde 9.2531 hisse, Mehmet Reşat Karamehmet yüzde 8.5 hisse, Hasan Ka- ramehmet yüzde 8.5 hisse, Karamehmet Holding AŞ yüzde 8.5 hisse, Alev Kara- mehmet yüzde 4.59408 hisse, Mine De- niz Karamehmet yüzde 1.4 hisse. Böyle- ce Karamehmet Grubu'nun toplam his- sesi yüzde 50.46848 ediyor. Noter tuta- nağına göre diğer hissedarlar (Eliyeşil Grubu) ise şöyle: Girişim AŞ. yüzde 4.48174 hisse, Birlik AŞ yüzde 9.11552 hisse, Uyum AŞ. yüzde 9.9712 hisse, Mehmet Can Eliyeşil yüzde 9.75 hisse, Antonina Eliyeşil (Şemiler) yüzde 9.75 hisse, Derviş Manizade yüzde 6 hisse. Bu grubun toplam hissesi de noter tutana- ğına göre yüzde 49.068 ediyor. Ancak Girişim Süs Bitkileri AŞ'nin Şişli Cumhuriyet Savcılığı'na verdiği suç duyurusunda, şirketin Impexbank'taki hisselerinin aslmda yüzde 9.076 olduğu. bu hisselerin yüzde 4.59408 hissesinin Alev Karamehmet'e satdmadığı, satıldı- ğı yolundaki Girişim'in karar defterin- deki karann tahrifat sonucu işlendiği ile- ri sürülüyor. Suç duyurusundaki iddia özetle şöyle: "Asil Nadir, hisselerini emaneten es- ki tmpesbank Genel Müdfirü Hasip Bul- danlıoglu ile Ahmet Karahan ve Mehmet Karamemiş'e devretti. Daha sonra 10 Arahk 1990'da onlara yeddiemin görev- lerinin son bulduğunu yazıyla belirterek hisselerini geri istedi ve bunlan Kara- mehmet ve Eliyeşil grnplanna satü. An- cak Buldanlıoglu, Karahan ve Karame- miş, Karamehmet kardeşlerle işbirliği yapüJar ve 10 arahk tarihinden sonra, ya- ni Asil Nadir'i temsil yetkilerinin sona erdiği bir tarihte, Girişim şirketinin ka- rar defterinde bir tahrifat yaptılar ve 2 Eylül 1990 tarihinde şirketin sahibi ol- duğu yuzde 9.076 tmpexbank hissesinin yüzde 4.59408'inin Alev Karamehmet'e satıldığına dair bir karar yazdılar. His- selerin de karşılığı ödenmediği halde, Alev Karamehmet'e devir ve teslimini sağladılar. Bu hile yapılmamış olsaydı, Eliyeşil Gnıbu'nun (ya da o grnptan his- seleri devralan Mustafa Kemal Derin- kök'ttn) bankadaki toplam hissesi yüz- de S3.6 edecek ve böylece çogunluğn el- de etmiş olacaktı." Bu iddialarla Şişli Cumhuriyet Savcı- hğı'na başvuran Girişim AŞ, mahkeme- den, karar defterinde tahrifat yapüıp ya- pılmadığının anlaşıhnası için bir bilirkişi tayinini istedi. Şişli 1. Sulh Hukuk Hâ- kimliği tarafmdan bilirkişi olarak tayin edilen Istanbul Bölge Kriminal Polis La- boratuvar Müdürü, Grafoloji ve Sahte- cilik Uzmanı t. Meün Karabenli, yaptı- ğı incelemenin sonucunu dün mahİceme- ye iletti. Raporda hisselerin devrine ait karann deftere farklı bir daktilo ile ya- zıldığı, ancak yaş tayini yapılamadığı, söz konusu karann deftere eski karann bulunduğu yaprağın sayfadan sökulme- sinden sonra yapıştınldığı, bu nedenle söz konusu işlemlerin tahrifat niteliği ta- şıdığı belirtiliyor. Girişim AŞ, bu bilirkişi raporuyla dün yeniden savcılığa başvurarak Karameh- met kardeşlerin, Alev Karamehmet'in, Buldanlıoglu, Karahan ve Karamemiş- in tutuklanmasım, yurtdışına çıkışlan- mn yasaklanmasını, haklannda evrakta sahtekârhk ve buna iştirak ve hizmet ne- deniyle emniyeti suiistimalden kamu da- vası açılmasım istedi. Mustafa Kemal Derinkök ise suç du- yurusunda bulunan Girişim AŞ'nin ha- len Eliyeşil ailesine ait olduğunu, kendi- sine hisse devrinin henuz gerçekleşmedi- ğini, savahk nezdindeki girişimin Eliyeşil ailesi tarafmdan yapıldığını öne sürdü. Derinkök, bugün yapılacak olan lmpex- bank Genel Kurulu'na da bu nedenle kendisinin katılmayacağını belirtti. Ha- ber yayına hazırlandığı sırada Hasip Bul- danlıoglu ve Karamehmet kardeşlerle gö- rüşmemiz mümkün olmadı. Dövizde gergin DekleyişEkonomi Servisi — Para piyasalanndaki gerginlik sü- niyor. Şubat a>ı sonlanndan beri ABD Doları'm "uslandırmaya" çalışan Merkez Bankası dün de pi- yasalara müdahale etti. ABD para birimi Merkez Bankası faktörüne rağmen dün de serbest piyasada 50 lira prim yaparak 3870 lira- ya yükseldi. Merkez Bankası dünkü işlemlerden sonra do- ların efektif satış kurunu yüzde 1.3 oranında arttıra- rak 3707.09 liraya yükseltti. Bankalararası para piya- salannın dünkü seyri önce- ki günlere göre daha disip- linliydi. Türk Lirası piyasa- sı faiz oranlan önceki gün- lere oranla daha istikrarb bir seyir izledi. Bu piyasada bir gecelik borçlanmalarda en düşük faiz yüzde 100, en yüksek faiz ise yüzde 125.42 olarak gerçekleşirken, 260 işlemde 3 trilyon 596.6 mil- yar lira el değıştirdi. Merkez Bankası lira piya- sasında sağladığı istikran döviz piyasasına müdahale ederek pekiştirdi. öğleden önce yapılan işlemlerde do- lar 3900 - 4000 lira arasında işlem gönirken Merkez Ban- kası'nın 3700 liralık satışla piyasaya girmesi ABD para biriminin kapamş fiyatınm 3701 lira olarak tescilini sağ- ladı. Aynı piyasada ABD Dolan'nm önceki günkü ka- pamş fıyatı 3658 lira olmuş- tu. Dünkü işlemlerden sonra ABD Dolan'mn denge ku- ru 3696 üra olarak belirlen- di. Merkez Bankası önceki akşam 3658.94 lira düzeyin- de belirlediği ABD Dolan efektif satış kurunu 48.15 li- ra arttırarak 3707.09 üra ola- rak ilan etti. Böylece dola- nn resmi kuru yüzde 1.3 oranında artarken, serbest piyasadaki artış da aynı dü- zeyde kaldı. Tahtakale'de önceki akşamı 3820 lirayla kapatan dolar öğle saatle- rinde 3770 liraya kadar ge- rilemesine rağmen günü 3870 lira düzeyinde kapattı. Dünkü işlemleri yorumla- yan bankacılar, piyasamn günlük politikalarla yönlen- dirildiğini belirterek, dış yar- dımın miktan belli olana ka- dar istikrarsız trendin süre- ceğini bildirdiler. AMDECÎL YAŞAM Oktay Akbal 5000 üra (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Türkocağı Cad. 39-41 CağaJoğlu-tstanbul ödeneU gönderibncz.