Katalog

CUMHURİYET/10 DIŞ HABERLFR 28 MART 1991 SSCB-Çin dorugu mayıgta • MOSKOVA (AA) — Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri Jiang Zemin'in, SSCB Başkanı ve SBKP Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov'un konuğu olarak mayıs ayında Moskova'yı ziyaret edeceği açıklandı. SSCB Dışişleri Bakanhğı Sözcüsü Vitaly Çurkin, dün düzenlediği basın toplantısında Dışişleri Bakanı Aleksandr Besmertnih'in yann akşam çıkacağı Asya gezisinin ikinci durağı olan Pekin'de, doruk için hazırlık amacını taşıyan görüşmelerde bulunacağını bildirdi. Besmertnih, Pekin'den önce uğrayacağı Tokyo'da da Gorbaçov'un nisan ayındaki Japonya gezisinin hazırlıklarım tamamlayacak. Süper zirve AKKA'yabaglı • VVASHINGTON (AA)— ABD, Avrupa'da Konvansiyonei Kuvvet lndirimi Antlaşması (AKKA) konusunda SSCB ile arasındaki anlaşmazlığın, Moskova'da yapılacak bir Bush- Gorbaçov doruğundan önce çözüme kavuştunılmasını istediğini bildirdi. Beyaz Saray sözcüsü Marlin Fitzwater, "Gerçekten de bu sorun, Moskova doruğundan önce çözümlenmesini istediğimiz sorunlardan biri" dedi ve Avrupa'daki konvansiyonei silahların indirimi sorununun çözümüne bağh olarak Moskova donığunun tarihinin belüieneceğini kaydetti. Vasiliu Londra'ya gidiyor • LEFKOŞA (AA) — Güney Kıbns Rum Yönetimi lideri Yorgo Vasiliu'nun 11 nisanda Londra'ya bir ziyarette bulunacağı bildirildi. Vasiliu, ziyareti sırasıada, tngiltere Başbakanı John Major ile Ingiliz Jfçi Partisi ve sosyal demokrat, liberal parti liderleriyle görüşecek. Rum liderinin yapacağı temaslarda, Kıbns sorunu, ikili ilişkiler ve Rum yönetiminin Avrupa Topluluğu'na üyeliği konularını ele alacağı kaydedildi. Vasiliu'nun, görüşmelerinde üsler konusunu ve Ingiltere'nin _ 'Kıbns'a karşı yükümlülüklerini' de gündeme getireceği belirtiliyor. Tahran-Riyad yakınlaştı • RİYAD (AA) — Suudi Arabistan ve lran'ın üç yılhk bir aradan sonra yeniden resmi olarak diplomatik ilişki kurdukları bildirildi. Diplomatik kaynaklar, yeniden canlandırılan diplomatik ilişkilerin ilk anda iki ülkenin büyükelçiliklerinin açılmasını içermediğini, iki ülkeden teknik ekiplerin kapalı duran binaların durumunu incelemek için yakında başkentleri ziyaret edeceklerini belirtiyorlar. IrakL ajan yakalandı • KAHİRE (AA) — Mısır Içişleri Bakanı Muhammed Abdelhalim Musa, kendisini oldurmeyi planlayan Iraklı bir haberalma görevlisinin polis tarafından tutuklandığını açıkladı. İçişleri Bakam'nın yarı resmi El-Ahram gazetesinde çıkan açıklamasında, gözaltına alınan ve kaptan olduğu belirtilen Iraklı görevlinin kendisini Irak'ta çahşırken pasaportunu kaybeden biri olarak tanıttığı belirtildi. Pencap'ta çatışmalar • YENİ DELHİ (AA) — Hindistan'ın Pencap eyaletinde meydana gelen çeşitli şiddet eylemlerinde İS kişinin öldüğü bildirildi. Hindistan Basın Ajansı PTI, en etkin silahlı Sih grubu olan Halistan Komando Kuvvetleri'nin bölge komutanlanndan Panjit Singh ile bir Sih militanının, Pencap'ın güneyindeki Bhatinda kentinde güvenlik güçleri ile Sih gerillalan arasında çıkan çatışmada öldüğünü belirtti. Ajans, çeşitli catışmalarda iki gönüllü polis kuvveti üyesi ile 6 Sih militanın daha öldüğünü, Pencap'ın bir başka bölgesinde de 5 sivil yurttaşın Sih militanlar olduğu sanılan kişilerce öldürüldüğünü duyurdu. Sbc iSeUi ÎJork etmcs 'a göre Bahreyn'de sürekli askeri karargâh kuruluyor ABD, Körfez'de iyice yerleşiyorABD Genelkurmay Başkanı Bahreyn'le anlaşmanın imzalanmak üzere olduğunu söyledi. ABD ayrıca Suudi Arabistan'da da sürekli birlik bulundurmayı düşünüyor. Libya lideri Kaddafi, "Bahreyn, Amerika'nm sömürgesi oldu. Bu, Araplar için kara bir gündür" dedi. İran Devlet Başkanı Rafsancani de anlaşmayı eleştirdi. Dts Habcrler S*rvisi— ABD, Körfez ülke- lerinden Bahreyn'de sürekli 'askeri karargâh' kuruyor. The New York Times gazetesinin Beyaz Saray ve Bahreyn kaynaklarına daya- narak bildirdiğine göre bu konuda VVashing- ton ve Bahreyn arasındaki görüşmeler ta- mamlanmak üzere. Libya lideri Muammeı Kaddafi ise habere sert tepki göstererek Bah- reyn'i "Amerikan sömürgesi" olmakla suçla- dı. tran Devlet Başkanı Hasemi Rafsancani de olayı eleştirdi. New York Times'ın haberinde aynca ABD'nin pojitikasında değişiklik yaparak Su- udi Arabistan'da sürekli askeri birlik tutma- yı tasarladığı bildiriliyor. ABD, şimdiye ka- dar bölgede sadece hava ve deniz gücü bu- lunduracağını, kara birliklerini ise geri çeke- ceğini belirtiyordu. The New York Times'a göre Genelkurmay Başkanı General Colin Powell ile Savunma Bakanı Dick Cheney, bu politikanın değiştirilmesinı ve Suudi Arabis- tan'da sürekli kara birliklerinin bulundurul- masmı istiyorlar. Washington'da bir yetküi, Suudi Arabis- tan'da bulundurulması düşünülen birliğin 3 bin askerden oluşacağını söyledi. Amerikan IRAK İRAN SUUDİ ARABİSTAN birliği, yöredeki Amerikan silah ve malzeme- lerini konıyacak, ayrıca Suudi Arabistan or- dusu ile ortak plarîlama ve eğitim yapacak. The New York Times, Colin Povvell ile Dick Cheney'in bu önerisinin, şimdiye dek hep Amerikan birliklerinin Suudi Arabistan- dan çeküeceğini belirtmiş olan Başkan Bush'u güç durumda bırakacağını bildiriyor. The New York Times, Bahreyn'de sürekli askeri karargâh kurmanın, Pentagon'un (Sa- vunma Bakanlığı) yıllardır peşinde koştuğu bir heaef olduğunu, ancak Körfez ülkeleri- nin şimdiye kadar bu öneriye karşı çıktığını belirtiyor. Körfez ülkeleri bölgede Amerikan askeri varlığımn kamuoyunda yaratacağı tep- kilerden çekiniyorlardı. Halen ABD merkezi komutanlık karargâ- hı Florida'da Tampa'da bulunuyor. General Povvell, yaptığı açıklamada Bah- reyn hükumeti ile anlaşmaya çok yakında va- nlacafcını söyledi. General Norman Schwarz- kopf da geçen pazar Riyad'da yaptığı açık- lamada, "ABD merkezi komutanhğının ileri karargfthının Körfez'e taynamgım" söylemiş- ti. Washington'da bir yetkili Bahreyn'deki ka- rargâhta ilk aşamada 200 askeri personel bu- lunacağını, daha sonra bu sayının arttınla- cağını söyledi. AP'nin haberine göre Libya lideri Albay Muammer Kaddafi, İtalyan televizyonuna verdiği demeçte Bahreyn'i "Amerikaa sömürgesi" olmakla suçladı. Kaddafi şöyle dedi: "Bahreyn'in Acil Müdahale Gucü için Amerikan iissu olmayı kabal etmesi Arap- lar arasında luzgmlık yarattı. Bahreyı böy- lece bağımsızhgtnı kaybetmiş oluyor. Ba, Araplar için kara bir gündür. Bahreyn bir Amerikan sömürgesi olmuştur." AA'ya göre İran Devlet Başkanı Hasemi Rafsancani de ABD'nin Bahreyn'de askeri karargâh kurması ile ilgiİi olarak şöyle ko- nuştu: "Amerikalılar daha önce de Bahreyn rt Umman'da askeri us kurmuşlardı. Biz ber za- man buna karşıydık ve bundan soora da tar- runız aynı otacak." tran'da buiunan Irak yolcu ve savaş uçak- lannın savaş tazminatı ile ilgisi olmadığıru kaydeden Rafsancani, "tran'da 22 Irak savas uçağı ve birkaç da yolcu ucağı var. Bu ocak- lar Irak halkına aittir ve savaş tazminatı ile ilgisi yoktur" şeklinde konuştu. AYAKLANMA DOLUTJİZGİN — Irak'ın kuze> ve gune>ını etkisi allına alan ayaklanma dalgası biiliin hızıyla sürüyor. Irak'ın kuzeyindeki Zaho kentini denetimleri alüna alan tutan Kürt isyancılar, ele geçirdikleri uçaksavar bataryasrjla gazetecilere poz verirlerken zafer sevincini yaşıyorlardı. (Fotoğraf: AFP) Saddam yanlısı ordu birliklerinin kuzeyde toplandığı bildiriliyor IrakTürklerînden destek çağmsıDış Haberler Servisi — Irak- m güneyinde denetimlerini güç- lendiren Saddam Hüseyin yan- lısı ordu birliklerinin kuzeye yö- neldikleri bildirildi. ABD Sa- vunma Bakanhğı, Irak birlikle- rinin ülkenin kuzeyinde topar- landığı yolunda ellerinde bilgi- ler bulunduğunu belirtti. Ingiliz Guardian gazetesi, Irak asker- lerinin Kürtlere karşı savaşma- dığını öne sürdü. AA'nın haberine göre Irak Milli Türkmen Partisi Genel Sekreteri Muzaffer Arslan, baş- ta Türkiye olmak üzere bölge ülkelerini Irak'da demokratik biryönetimin hâkim olması için muhalefet kuvvetlerine destek olmaya çağırdı. Arslan, Ankara'da düzenle- diği basın toplantısında, Kuzey Irak'da Saddam'a bağlı kuvvet- lerin muhalefet güçlerine karşı katliam uyguladığını belirterek, kendilerine yardım edilmesi ge- rektiğini söyledi. Irak'da Saddam HUseyin'e bağü kuvvetlerin Kerkük'ün gü- neyinde bir hat oluşturdukları- nı anlatan Arslan, şoyle devam etti: "Saddam, Irak halkına ve özellikle Turkmenlere karşı ta- rihte eşi göriilmemiş toplu kat- liamlar uygulamakta ve Türk- menlerin yaşadıklan Kerkük ve Tuzhurmatu şehirlerine uçak ve helikopterlerle saldırmakta- dır. Bu saldınlarda napalro, sül- fürük asit ve çeşitli kimyasal si- lahlar kulkuıarak bugune kadar işlediği einayetlerine yenilerini eklemektedir. Irak ordusunun Basra, Nası- riye, Necef, Divaniye ve Sama- va kentlerini isyancılardan geri aldığı bildirildi. Irak'taki Amerikan birlikleri- nin oluşturduğu geçiş kapısı X- Ray'e gelen Iraklı mültecilerin verdikleri bilgilere göre, Şülerin çoğunlukta olduğu bu kentler- de, Körfez savaşının bitmesin- den sonra şiddetU çarpışmalar oldu. AFP muhabirinin elde et- tiği bılgiye göre, rejime bağh bir- likler, ayrım yapmadan yüzler- ce kişiyi katlettiler. Askerler, çarpışmalarda, asit ve fosfor Yatakta kazanın! Mekan Peşin... ÖdemelerTaksitleŞimdi MEKAN yataklar. yün ve elyaf yorganlar, çekyatlar. genç yataklan, katlanır somyalar, yastıklar çok uygun taksitlerle satışa sunuluyor. Yatağınızı değiştirmenin, eve yeni yatak almanın tam sırası. Gidin bir MEKAN bayiine, açın MEKAN'ın fermuarını gerçek yün, gerçek pamuktan oluşan sağhklı malzemeyi görün. Size en uygun MEKAN'ı seçin ve taksitle ödeyin. H E M D E 1 0 A Y D A . Kolayca, zorlanmadan, rahat rahat ödeyin. Siz de yatakta kazanın! Evinize iyiyaiak, iyiyorgan alın. Alırken içine bakuu Mekan Bayileri'nde ve Kelebek Mağazalan nda . 30 Nisan'a kadar 10 aylüt odeme pUnımız Mekan Özel ve Kral Iloz yaıaklarımız ıçındır m bombası kullandüar. Helikop- terler ve uzun menzilli toplara başvurdular. Bu arada Kurdistan Yurtsever Birliği lideri Celal Talabani, Irak'ın Zaho kentinde basma yaptığı açıklamada, Kürt lider- lerinin, Irak'ta geçici bir hükü- met kurulması konusunu tartış- tıklannı bildirdi. Talabani, "Kürt liderleri, dik- tatörlüğün yerine demokratik bir koalisyon kurma yollannı inceliyorlar" dedi. ÖZAUDAN ABD'YE Helikoptere uçuş izni Saddam'a yarar Cumhurbaşkanı özal, ABD'nin, Irak'ın saldırı helikopterlerine izin vereceğini sanmadığım söyledi. WASHINGTON (Cumhuri- yet) — Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Philedelphia kentinde dün yaptığı basın toplantısında ABD'nin, Irak helikopterlerine saldırmayacağını bildirmesinin, "Saddam Huseyin'in iktidarda kalmasına yarduncı olabilece- gini" söyledi. özal'a basın toplantısında "ABD'nin Irak'ın içişlerine ka- nşmayacağını ve Irak'ın heli- kopterlerine saldırmayacağını açıkladı. Bu, Saddam Huse- yin'in işbaşında kalmasını ko- laylaştırmaz mı" şeklinde bir soru yöneltildi. Özal bu soru- ya şöyle yanıt verdi: "Evet, bu Saddam Hüseyin'e yardımcı olur. Yalnız bir yanhş anlama olabilir. Kastedikn, sal- dın helikopterieri mi yoksa nakliye amacı ile kullanılanlar mı? Saldın amaçlı helikopter kuUanılmasına ABD'nin izin vereceğini sanmıyorum. Eğer izin verirlerse o zaman bu Sad- dam Hüseyin'e çok büyük yar- dım anlamına gelir." özal, bu karara katılıp katıl- madığının sorulması üzerine de "Bu, ABD'nin bir kararı. Ben göriişlerimi söylüyorum" dedi. Cumhurbaşkanı Özal, Tür- kiye'nin AT üyeliği konusunda- ki bir soruya, Türkiye'nin üye- liğe alınmaması halinde toplu- luğun bir "Hıristivan kulübü" olarak sivrileceğini vurguladı ve "Bir cevap verecekler. Ama Türkiye sonsuza kadar bekle- mez" dedi. STRATEJİK İŞBİRLİĞ1 Amaç: Alan dısı müdahale EVREN DECER YASEMİN ÇONGAR ANKARA — Türkiye ile ABD arasında stratejik işbirli- ğine gidilmesi durumunda, bu- nun temel amacının NATÖ'nun "alandışı mudahale"ye (out of area) getirdiği engelin aşılması- na yönelık olacağı saptandı. Stratejik işbirliğinin, iki ülke arasında mevcut Savunma ve Ekonomik lşbirliği Anlaşması- nın (SEİA) Stratejik İşbirliğı Anlaşmasına dönüştürulmesi yoluyla "hukuksal çerçeveye" oturtulması olasılığı üzerinde durulurken yeni anlaşmanın ABD ile ikili tatbikatlar düzen- lenmesi, ortak çalışma grupla- nnın kurulması ve savunma sa- nayii alanında ticari işbirliği un- surlarmı içerebileceği belirtili- yor. SEtA'da köklü bir değişik- lik yapılmaması durumunda, iki ülke arasında yeniden Yük- sek Düzeyli Savunma Konseyi oluşturularak askeri alanda iki- li eşgüdümun guçlendirilmesi gündeme gelebilecek. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın ABD Başkanı George Bush ile Camp David'de yaptı- ğı göruşmeden sonra açıkladı- ğı "stratejik işbirliği" kavramı, NATO dışında, ikili güvenlik ilişkisi temeline dayanacak. Bu ilişki, bugüne kadar NATO plan ve hedefleri ile sımrlanan Türk-Amerikan güvenlik ilişki- lerini, NATO üyesi bazı ülkele- rin karşı çıktığı "alandışı böl- gelerde askeri etkinlik" kavra- mını içerecek biçimde genişle- tecek. Bu çerçevede, bugüne ka- dar NATO şemsiyesi altında gerçekleştirilen askeri tatbikat- lann ikili düzeyde yapılması gündeme gelecek. Tatbikatla- nn, "barut fıçısı" olarak nite- lendirilen Ortadoğu'ya yakın Doğu Akdeniz bölgesinde ha- va ve deniz unsurlarının katılı- mıyla gerçekleştirilmesi müm- kün olacak. Aynı kapsamda, Türkiye*deki üslerin kullanımı da Körfez savaşı sırasmda "gizli bir mektup teatisi" çerçevesın- de yapıldığı gibi NATO amaç- ları dışına çıkarüacak. Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye Köre Cumhur- başkanı Turgut Özal'ın "strate- jik işbirliği" kavramını "ben- zetme amaçlı" olarak ortaya at- mamış olması durumunda, ABD ile kurulacak yeni güven- lik ilişkilerinin hukuksal çerçe- vesi dört şekilde oluşturula- bilecek: 1) SEİA'nın yerine SİA: Ge- çerlilik süresi aralık 1991'de do- lacak olan SEİA'nın yenilenme- si eylül ayında gündeme geldi- ğinde, bu anlaşmanın yerine Stratejik İşbirliği Anlaşması (SİA) başlığım taşıyan yeni bir belge hazırlanabilecek. Bu du- rumda, güvenlik ilişkileri ABD ile lsrail arasında olduğuna benzer şekilde, tümüyle ikili ba- za oturacak. 2) Ek protokol: SEtA'nın tümden değiştirilmesi yerine, anlaşmaya NATO dışı ikili iş- birliğinin koşul ve unsurlannı belirleyen bir protokol eklene- cek. Bu ek protokol, Türkiye 1 deki üslerin NATO anlaşmasıy- la beürlenen amaç ve kullanım esaslannın hangi koşullarda de- ğiştirüebileceğini, alan dışı mü- dahaleye hangi durumda ve na- sıl bir hukuksal prosedür son- rasında gidilebıleceğini içerecek. 3) Savunma konseyi: SEİA- ya yapılacak ek çerçevesinde, Türkiye ile ABD arasında 1980'lerin başında kurulan ve daha sonra işlerliğini yitiren Yüksek Düzeyli Savunma Kon- seyi yeniden etkin kılınacak. bu arada Türk ve Amerikan sa- vunma bakanlannın özel bir iletişim ve eşgüdüm ilişkisi kur- maları da gündeme gelecek. 4) tkili kararlar: Stratejik iş- birliği, ikili bir anlaşma ya da kurumlaşma yoluyla değil, Türkiye ve ABD hükümetleri- nin belirli durumlarda alacağı kararlarla sağlanacak. KKTC CUMHURBAŞKANI: Taviz vermeyiz GÜNSELİ KARTAY LEFKOŞA — KKTC Cum- hurbaşkam Rauf Denktaş, "Self determinasyon bakkımız- dan asla vazgeçmeyecegiz" de- di. Denktaş, Türkiye'nin, Kıb- ns Türk halkının bilgisi dışın- da bir plan ortaya koyamayaca- ğını belirterek Maraş'ın Rumla- ra verilmeyeceğini söyledi. Denktaş, Lefkoşa'da Cumhuri- yet'e verdiği demeçte, Kıbns Rum kesımi ile siyasi temaslar- da buiunan KKTC muhalefet partilerini de suçladı. Denktaş, bu konuda, "KKTC muhalefe- ti Rumlann oyununa düşüyor" dedi. KKTC Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı Turgut Özal ile ABD Başkanı George Bush arasında yapılan görüşme ko- nusunda da hiçbir endişesi ol- madığıru vurguladı. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş sorulanmızı şöyle ya- nıtladı: —Türkiye'nin Kıbns sorununa üişkin bir plan hazırladığı ve bu planda çeşitli tavizierin verile- ceği konuşuluyor. Siz ne düşü- nüyorsunuz? DENKTAŞ—Bunlar tah- mindir. Bu tahminlerde ileri sü- rulenlerin büyük bölümü zaten bizim söylediğimiz şeylerdir. Ancak, self determinasyondan vazgeçmemiz kesinlikle müm- kün değildir. Ayrıca, Maraş'ın Rumlara verilmesi diye bir şey de yoktur. Türkiye'nin adadan asker çekmesi zaten gündemde- dir, ancak garantör ülke olarak bir miktar asker bulundurma- sı doğaldır. Ankara, bizim bil- gimiz dışında tavizler içeren bir plan ortaya koyamaz ve koyma- mıştır da. Bunu kesinlikle bili- yorum. —Camp David'de Kıbns konu- su öncelikli gündem maddele- rinden biriydi. Burada da Cum- hurbaşkanı Özal'ın bazı taviz- ler verebileceği gündeme gelmişü. DENKTAŞ—Bizim, Camp David'de yapılan görüşmeler konusunda hiçbir endişemiz yok. Burada yapılan konuşma- İarla bizim göriiş açumz arasın- da hiçbir fark oîmadığını kesin olarak söyleyebilirim. Sayuı özal, meseleyi ortaya koymuş- tur. Yapılan açıklamalar da bu yöndedir. KKTC'nin ve Kıbns Türk halkının görüşlerine aykı- n hiçbir. şey gelişmemiştir. —Self determinasyon konusun- daki ısrannız neden? DENKTAŞ—Self determi- nasyon olmadan Kıbns Türkü kendisini garantide hissedemez. Eğer bir anlaşmaya vanhp iki halklı bir federal cumhuriyet kurulacaksa, bu yalnızca Rum- lann istediği şartlarda gerçek- leşmez. Bizim de şartlanmız vardır ve self determinasyon bunlardan biridir. Bu şartımız kabul edilmediği sürece, oturu- lacak görüşme masasından so- nuç almmaz. Rum kesiminin si- lahlanması boşuna değildir. Ye- ni bir katliama girişmeyecekle- ri nereden bellidir? Biz varıla- cak bir anlaşmayı, Kıbns Türk halkının yararına sonjçlandır- maya çalışıyoruz, ancak adımız uzlaşmaza çıkıyor. —Dışandan gelen etkileri nasıl değeriendiriyorsonuz? DENKTAŞ—Kıbns sorunu,, dışandan yapılan müdahaleler- le çözülemez. özellikle ABD, bu sorunun ne kadar dışında kalırsa o ölçüde çabuk çözule- ceğine inanıyorum. tngiltere ve ABD, Kıbns sorununa ilişkin tutumlarmı zaten ortaya koydu- lar. Bu tutum, kesinlikle KKTC'nin karşısındadır.