Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
CUMHURÎYET/10 DIŞ HABERLER 15 MART 1991
ABD, Talıraıı'la
ilişki anyor
• VVASHINGTON (AA)
— ABD'nin, Körfez
savaşının hemen ardından
göruşmelere başlamak ve
ilişkileri yeniden başlatmak
için Iran'a bir mesaj
gönderdiği bildirildi.
\Vashington Post'un
haberine göre ABD'nin
"önkoşulsuz görüşme"
önerisine tran, şimdiye dek
karşılık vermedi. Amerikan
yetkilileri, mesajın tran'a
hangi ülke aracıhğı ile
iletildiğini belirtmediler.
ABD-fran ilişkileri 1979
tslam devrimi sonrasında
ABD elçiliğinin işgali ile
kesilmişti.
Ozal ve Bush
anlaştı
• FRANKFURT (AA) —
Almanya'nm en ciddi
gazetelerinden Die Zeit,
Cumhurbaşkanı Turgut
özal ile ABD Başkanı
George Bush'un,
Türkiye'nin Kuzey Irak'ta
koruyucu güç olması
konusunda anlaştıklannı
öne surdü. Die Zeit'ın bu
haftaki sayısında yer alan
"Hilalin Hırsı" başlıkh
yorumda, Cumhurbaşkanı
Turgut özal'ın yaptığı
açıklamalarda, Türkiye'nin
Irak'tan hiçbir şekilde
toprak talebi olmayacağı
yolunda teminat verdiği
hatırlatılarak, bununla
birlikte Türkiye'nin bölgede
yeni düzenin oluşturulması
sırasında önemli bir rol
üstlenmek istediği
kaydedildi. Türkiye'nin,
Ortadoğu'da kurulacak yeni
duzende, ne derece söz
sahibi olmak istediğinin
büinmediğine değinilen
yorumda, Türkiye'nin,
tslam ve Hıristiyan dunyası
arasındaki köprü görevini,
maceracı bir arzuyla
sürdurmek
ısteyebileceğinden kuşku
duyulduğu ileri sürüldü.
Kuveyt emiri
tilkesinde
• KUVEYT (AA) —
Kuveyt Emiri Şeyh Cabir El
Ahmet El Sabah ülkesinin
işgale uğraması yüzünden
geçirdiği yedi aylık sürgün
hayatının ardından dün
ülkesine döndü. Emir,
başkent Kuveyt
Havaalanı'nda kalabalık bir
grubun alkışları ile
karşılandı.
KKTC'den
tepki
• LEFKOŞA (AA) —
Avrupa Parlamentosu'nun,
dün kabul ettiği bir karar
tasarısı ile "Kuveyt'in
işgaline son verilmesini
öngören BM kararlarının
uygulanmasında,
uluslararası camianın
gösterdiği kararlılığın Kıbns
konusunda da
gösterilmesini" istemesi,
KKTC'de tepkiyle
karşılandı. KKTC
Başbakanı Derviş Eroğlu,
konuyla ilgili olarak bayrak
radyosuna verdiği demeçte,
Avrupa Parlamentosu
karanmn, BM Genel
Sekreteri'nin Kıbns
konusundaki iyi niyet
misyonuna ters düştüğunu
belirtti. Eroğlu, aynı
zamanda BM üyesi de olan
Avrupa Parlamentosu
ulkelerinin, bu kararı
almakla, yine kendilerinin
görev verdikleri BM Genel
Sekreteri'ni zora
soktuklarını bildirdi.
DışişlerTnden
AİHK'yaeleştiri
• ANKARA (AA) —
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü
Murat Sungar, "Avrupa
İnsan Haklan
Komisyonu'nun, Kıbns
Turk halkının varlığını
inkâr ederek sorunun
çözümünü etkilemeye
çalışması kesinlikle kabul
edilemez" dedi. Avrupa
tnsan Haklan
Komisyonu'nun (AİHK)
1989 yılında KKTC'ye
yasadışı biçimde girmek
isteyen üç Rumun
başvurusunu "kabul
edilebilir" bulmasıyla ilgili
olarak Sungar şunları
söyledi: "1989'da KKTC'ye
yasadışı biçimde girmek
için gösteri yaparken KKTC
makamlarınca tutuklanan
üç Güney Kıbns Rum
yönetimi (GKRY)
uyruklunun Türkiye
aleyhine AİHK'ya yaptıklan
başvuruyu komisyon 4
martta kabul edilebilir
bulmuşturT
TIME'a göre Riyad, Batı Şeria, Gazze ve Ürdün'ü içine alan bir devlet kurulmasını istiyor
SuudiArabistan'ınFilistitı planı
Time dergisinin son sayısında çıkan bir yazıda, Suudi kralhğının
planında Urdün Kralı Hüseyin'e yer yok. Plan uyannca kurulacak
Filistin devleti, İsrail ile ortak ekonomik ilişki içinde otacak.
Bazı Şuudilere göre, Ürdün Kralı'nın bir darbeyle devrilmesi,
ülkenin Lübnan gibi bir iç savaşa sürüklenmesi veya yönetime
radikal Filistinlilerin gelmesi tehlikesini beraberinde getirir.
Şam
>J. ^ .- T _-*V.*.''i
İsrail işgali I
altındaki topraklar r~
Dış Haberler Semsj — Yedi ay süren Kör-
fez krizi ve savaş, Ortadoğu'da yeni ortaklık-
lar kurulmasına, eski görüşlerin geçerliliği-
ni yitinnesine ve taraflann konumlann» tek-
rar gözden geçirmelerine neden olarak, böl-
geye banşın yeniden uğraması için bir fırsat
yarattı. Ancak bölgenin iç dinamiklerini iyi
bilen gözlemciler, bu durumun uzun sürme-
yeceğinden ve bu banş havasının, çöl yağmu-
ru gibı gelip geçici olduğundan kaygılanıyor-
lar. Bu görüşe göre, yeni kurulan ortaklıklar
kısa zaman içinde dağüacak ve yerini eski dü-
şünce biçimlerine, eski alışkanlıklara ve ge-
leneksel cephelere bırakacaktır.
Time dergisinde yayımlanan bir yoruma
göre, ABD Dışişleri Bakanı James Baker'ın
bir hafta süren Ortadoğu gezisinin ana tema-
sını, bölgeye kalıcı bir banşın getirilmesi için
bir an önce alınması gereken önlemler oluş-
turuyordu. Baker, gezisinin ilk durağı olan
Riyad'da, Suudi yetkililerin kendisiyle aynı
görüşleri paylaştıklannı gördü.
Suudiler, bir "plan" olarak adlandınlacak
kadar aynntüı olmamakla birlikte, Ortado-
ğu'daki yeni düzenlemeler konusunda özgün
görüşler geliştirmişlerdi. Baker'dan bir haf-
ta önce krallığı ziyarct eden Ingiltere Başba-
kanı Jotan Major*a da iletilen Suudi görüş-
lerine göre, yeni düzenlemede tsrail'e yer ve-
rilmesi düşünülmüyor.
Riyad'ın planında, İsrail işgali altındaki
Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nin Urdün ile bir-
leştirilerek yeni bir Filistin devleti oluşturul-
ması ve oluşturulan bu devletin İsrail ile or-
tak ekonomik ilişki içinde olması öngörillü-
yor. Buna benzer bir görüşü, 1982 yılmda
ABD Başkanı Roaald Reagan ortaya atmış-
tı. Ancak Suudiler'in planında, daha sıkı bir
birlik oluşturulması hedefleniyor.
Suudiler'in planındaki belki de en çarpıcı
nokta, Ürdun Kralı Hüseytn'in iktidardan in-
dirilmesini ongören madde. 1967 Arap-lsrail
savaşından önce Batı Şeria Urdün Krallığı-
nın sınırlan içindeydi. Ancak Suudiler şim-
di bir Ürdünlü kraün Batı Şeria, Gazze ve Ür-
dün'ün kanşunından oluşan bir bütünü yö-
netebileceği konusunda kuşku duyuyorlar.
Filistinliler, bugün Ürdün'de yüzde öOTık bir
çoğunluğa sahipler; genişlemiş bir devlette de
nüfusun çoğunluğunu oluşturacaklan sanı-
uyor. Riyad'a göre, Kral Hüseyin bu durum-
da ya devrilecektir ya da kendisi tahtını terk
edecektir ki iktidardan kendi kendine aynl-
ması durumunda büyük bir beladan ucuz
kurtulduğu söylenebilir.
Kral Hüseyin'in savaşta Saddam'dan yana
tavır alması, Suudileri çok kızdırdı. Suudi-
ler, Ürdun Kralı'nın savaş sırasında Saddam
Hüseyin ile işbirliği yaparak Suudi Arabis-
tan'ı bölmeyi amaçladığına inanıyorlar. Kral
Hüseyin'in atalannın Suudi Arabistan'ın
Mekke ve Medine bölgesinde 1. Dunya Sa-
vaşı öncesinde valilik yapmış olmaları, Suu-
jliler'in gözünde Kral Hüseyin'in Suudi Ara-
bistan üzerinde emellerinin olması için yeterli
bir neden sayılıyor.
Bazı Suudiler'e göre, Urdün Kralı'nın bir
darbeyle devrilmesi, ülkenin Lubnan gibi bir
iç savaşa sürüklenmesi veya yönetime radi-
kal Filistinlüer'in gelmesi tehlikesini berabe-
rinde getirir.
lngiliz diplomatlar, Suudi önerilerinin uy-
gulamaya konulması durumunda bu ikinci
olasılıgın gerçekleşmesinin daha yakın ola-
cağını düşünüyorlar. Bu düşünceye göre, Kral
Hüseyin Irak'tan yana çıkmakla Ürdün'deki
Filistinliler'in gözünde büyük itibar kazan-
dı. Ancak yeni bir Filistin devleti kurulması
durumunda Hüseyin devrilecektir. Londra ve
Riyad, Suriye'nin, İsrail işgali altındaki Go-
lan Tepeleri konusunda anlaşmaya varma
yanlısı olduğu ve bunun Filistin sorununun
çözümüyle paralel gelişmesini istediği görü-
şunde birleşiyorlar.
Şu anda durum belirsizliğini koruyor. Is-
rail'de Suudi planına onay verebilecek tek ta-
raf, muhalefetteki tşçi Partisi olabilir. Baş-
bakan tzak Şamir ise, işgal altmdakı toprak-
lann tek bir santimetrekaresini bile vermeye
yanaşmayacaktır. Şamir, 1989 yıhnda kabul
ettiği 'işgal altındaki topraklarda seçitn yap-
ma ve halkın seçimine göre sınıriı bir özerk-
ligi gündeme getinne" planını bile anık red-
dediyor. Iktidardaki Likud partisinin en sağ
kanadında yer alanlar, söz konusu toprakla-
nn ilhak edilmesini ve hatta bu topraklarda-
ki 1.7 milyon Filistinlinin Ürdün topraklan-
na sünilmesini istiyorlar.
Washington, Suudi önerilerini yeni bir ba-
kış açısı olarak kabul etme yanlısı görünmü-
yor. Bir Beyaz Saray yetkilısi şöyle diyor:
"Bötgedeki taraflar şu anda ya yeni yaklaştm-
lar ortaya çıkanyoriar ya da eski yaklaşun-
lannı yeniden gözden geçiriyoriar. Bütüa
bunlann sonucunda bölgede pek çok seçe-
nek ortaya çıkacak ve geUşme saglanabiecck-
tir. Ancak yine de şu an için Ortadoğu'da ba-
nşa ulaşılması için gerekli koşullar uzak gö-
rünüyor."
Bush, ayaklanmaları bastırmak için helikopter kullanmaması konusunda Saddam'ı uyardı
KuzeyIrak'tayoğunçatışmalarDış Haberier Servisi — ABD
Başkanı George Bush, Irak yö-
netimini, ülkesindeki sivil ayak-
lanmayı basurmak için helikop-
ter kullanmaması yolunda uyar-
dı. Bush, tran'a yönelik olarak
da Irak'ta suren kargaşadan ya-
rarlanmaması uyansında bulun-
du. Irak yönetimi ise ülkedeki
tutuklu ve hukumluler için kıs-
mi af ilan ettı.
Kaynaklar, Irak'ın çeşitli böl-
gelerindeki çatışmaların sürdu-
ğunu bildiriyorlar. Irak'ın baş-
kenti Bağdat'ta sokak çatışma-
lan olduğu yolunda haberler ge-
lirken Irak yönetimi ilk defa
Saddam Höseyin'e karşı bir se-
ri ayaklanma olduğunu kabul
etti. ABD Dışişleri Bakanlığı
Sözcüsu Richard Bouchner,
Irak'ın ülkedeki ayaklanmayı
bastırmak amacıyla kuzeye da-
ha fazla asker gönderdiği, Bas-
ra ve çevresinde Devrim Muha-
fızları'nı kullandığı ve Bağdat'-
ta huzursuzluk olduğu yolunda
haberler aldıklannı söyledi. Mu-
halif örgütler de Kürdistan böl-
gesinin dörtte üçunü denetimleri
altına aldıklannı öne sürdüler.
BushHan uyan
ABD Başkanı George Bush,
ülkesindeki sivil ayaklanmayı
bastırmak için helikopterler kul-
lanan Irak'ın bu davranışının
ateşkes antlaşmasının ihlali ol-
duğunu söyledi. Kanada'da bu-
lunan Başkan Bush, dün bura-
da duzenlediği basm toplantısm-
da Irak'ın sivil hedeflere karşı
helikopterleri kullanmasını,
ateşkes antlaşmasının ihlali ola-
rak görduklerini söyledi. AA'nın
haberine gore Irak helikopterle-
rini durdurmak için müttefikle-
rin bir harekette bulunup bulun-
mayacağı konusunda bir şey
söylemeyen Bush'un açıklama-
sından kısa bir süre sonra Beyaz
Saray, olayın ciddiyetini vurgu-
layan bir açıklama yaptı.
Beyaz Saray Sözcüsü Martin
Fitzwater, son bir hafta içinde
ayaklanmaları bastırmak için
helikopterlerin kullanılmasını
kaygıyla izlediklerini söyledi.
Fitzwater, Irak yönetiminin bu
davranışının ateşkes antlaşması-
nın koşullarından biri olan
Irak'ın uluslararası topiuma ve
kendi halkına karşı saldırgan ol-
mayacağı koşuluyla çeliştiğini
söyledi.
Irak Devlet Başkanı Saddam
Hüseyin'i devirmeyi amaçlayan
yönetim aleyhtarları, Kürdistan
bölgesinin dörtte uçunün dene-
timleri altında olduğunu öne
sürduler. Merkezi Paris'te bulu-
nan Mesut Barzani'nin liderliği-
ni yaptığı Kürdistan Demokrası
Partisı Sözcusu Kcndal Nezan,
Irak yönetimine karşı başlatılan
ayaklanmayı sadece kimyasal si-
lahlann bastırabileceğini söyle-
di. Nezan, Kurdistan'dakı ayak-
lanmanın yayıldığını ve Iran'da-
ki Kurt multecılerin de ayaklan-
maya katılmak üzere gerı dön-
düklerini belirtti.
"Kerkük için son ntücadeleyi
yapıyoruz. Kerkuk'un kenar
mahaHetari denetimimiz altında.
Ancak Saddam'ın dogum yeri
olan Tikrit'e giden >ol askerle-
rin koötrolunde" diyen Nezan,
ayaklanmanın Türkiye sınırın-
dakı Dihok bölgesine kadar ya-
devam ettiğini bildiren radyo,
Basra, Tantıma, Amara ve Gar-
neb'de halkın tanklara saldıra-
rak birçoğunu ele geçirdiğinı ve
çok sayıda askerin de bu bolge-
lerde isyancılara katıldığını ha-
ber verdı.
öte yandan tran'ın Bahteran
kentinde dinlenen "Irak Devri-
minin Sesi" adlı bir radyo istas-
yonu da Tahran Radyosu tara-
fından aktarılan haberınde,
Cumhuriyet Muhafızlarının
Garneh kentine karşı şiddetli bir
saldınya geçtiklerini, ancak hal-
kın direnişi ile karşılaştıklarmı
bildirdi ve direnişçilerin Cum-
huriyet Muhafızlarına bağlı
10'uncu taburdaki 20 tankı tah-
rip ettiklerini öne surdü.
Tahran Radyosu, bu istasyo-
nun, kendisine "Irak Cumhuri-
>et Rad>osu", ya da "Özgür
Irak'ın Sesi" adı verilen muha-
lefete bağlı radyo ile aynı istas-
yon olup oimadığını belirtmedi.
Irak yönetimi, başkent Bağ-
Bağdat yönetiminin ayaklanmaları bastırmak
amacıyla ülkenin kuzeyine daha fazla asker
gönderdiği bildiriliyor. Kürt gruplar ise Kuzey
Irak'ın büyük ölçüde denetimleri altında
olduğunu ileri sürüyorlar.
yıldığını belirterek "Bağdafa
kadar gitme>ecegiz. Amacımız,
kendi toprağımtzı kurtarmak"
şeklinde konuştu.
Bu arada Irak'ın kuzeyinde
yönetime karşı ayaklanan Kurt
gruplannın, hükümet birlikleri-
nin öncekı gun Kerkuk bölge-
sinde giriştikleri bir saldırıyı
piıskürttukleri bıldirildi.
İran resmi ajansı İRNA, Ce-
lal Talabani'nin lideri olduğu
Kürdistan Yurtseverler Birliği-
nin sözcusune dayanarak çar-
pışmalar sırasında Kurt grupla-
rın, hükumet birh'klerine ait 3
helikopteri ele geçırdiğıni belirt-
ti.
Tahran Radyosu, Irak ordu
birliklerinin, ülkenin guneyinde-
ki Amara kentindeki El-Şatra
Camii'ne tanklarla saldırdıkla-
nnı ve olayda çok sayıda kişinin
olduğunu duyurdu.
Baas birliklerinin ülkenin gu-
neyindeki kentlerde sivil yerle-
şim merkezlerini bombalamaya
dat'ta önceki gun göstericiler ile
silahlı kuvvetler arasında çatış-
malar olduğunu yalanladı.
Irak Resmı Haber Ajansı
INA'ya göre Enformasyon Ba-
kanlığı yetkilileri, bu tur haber-
leri duyuran basın yayın organ-
lannın guvenilmez kurumlar ol-
duğunu öne surerek haberlerın
"L'ydurma ve kesinlikle
lemelsiz" olduğunu kaydettıler.
INA'nın haberınde, "Bu kldia-
lann, Irak'a karşı sürduriilen
saldırgan kampanyanın bir par-
çası olduğu" savunuldu.
Irak hükümet gazetesi El-
Cumhuriye ve Savunma Bakan-
lığı gazetesi EJ-Kadisiye'de çıkan
yazılarda, "Irak'ın çağdas tari-
hindeki en kötu tertip ile karşı
karsıya" olduğu belirtildı.
Isyana katılanlan "hain" ola-
rak niteleyerek başansız olacak-
larını belirten gazeteler, ABD-
yi Irak'ı parçalamaya çalışmak-
la suçladılar.
Mitterrand
ile Bush
Ortadoğu'yu
gorüştu
SÖNDÜR! -600 petrol kuyusn önlenemez bir şekilde yanarkeo, Ku
Körfez savaşına karşı çıkan liberal demokrvtlar, cumhuriyetçilerin ateşi altında
ABDlde iç siyasi hesaplaşma
WASHINGTON — ABD'de demok-
ratlar ve cumhuriyetçiler arasında son
yülann en büyük siyasi hesaplaşması ya-
şanıyor. Körfez operasyonuna karşı çık-
mış olan liberal demokratlar, cumhuri-
yetçilerin ateşi altında.
Amerikan gazeteleri, liberallerin kri-
zin başında verdikleri demeçler ve yaz-
dıklan makalelerden ahntılar yapıyor,
muhafazakâr politikacılar da bu alıntı-
ları gazete ilanı haline getirerek seçim
bölgelerinde yayımlatıyor. ABD başken-
tinin muhafazakâr eğilimli gazetesi Was-
hington Times, bu konu için özel bir sü-
tun açtı. Son üç ay içinde kim ne söyle-
misse bunları tekrar yayımlıyor. Bu sü-
tunun adı "Hall of Shame." Iürkçe"ye
"Utanç Holü" diye çevrilebılecek bu baş-
hğın seçilmesinin nedeni, "Ünlüler
Holü" anlamına gelen "Hall of Fame"
ile kafıyeli olması.
DunkU New York Times da Senato
1
nun saygın demokratlarından Silahlı
Kuvvetler Komitesi Başkanı Sara Nunn-
un önümüzdeki seçimlerde başkan ada-
yı olma şansının azaldığım vurgulayan
bir haber yayımladı. Sam Nunn, Körfez
1
de silahlı güç kullanılmasına destek ve-
Demokratlarla cumhuriyetçiler arasında son yılların en
büyük çekişmesi yaşanıyor. Cumhuriyetçiler
"Demokratlara af yok" derken Bush yönetimini daha
ileri adımlar atmaya zorluyorlar.
rilmesine ilişkin Kongre oylamasında
k a r ş ı o y k u l l a n a n d e m o k r a t
l a r arasm-
daydı.
Liberaller şimdi "Körfez'i arük unn-
talım. Bush, dış seyahatleri bırakıp ul-
lcenin çöziim bekleyen iç sorunlanna
efilsin, işsizlik, enflasyon konulanyla
ugraşsın" diyorlar. Ama muhafazakâr-
lann geçmişi unutmaya da unutturma-
ya da niyeti yok. Senato'daki cumhuri-
yetçilerin lideri Robert Dole, önceki gün
Amerikan gazetelerinde yayımlanan bir
demecinde "DemokraUara af yok" di-
yordu.
Üstelik cumhuriyetçiler son gelişme-
lerden cesaret almış olarak Amerikan yö-
netimini "daha ileri" adımlar atmaya da
zorluyorlar. Orneğin ABD'nin saygın
muhafazakâr gazeteleri arasında olan
Wall Street Joumal'in önceki günku baş-
makalesi, ABD Başkanı George Bush'u
bir yandan Irak ordusunu yok edip di-
ğer yandan da Bağdat'ı işgal etmeyerek
bugunku kaosun doğmuş olmasına yol
açmakla ve gerçek banş fırsatını elden
kaçırmakla suçluyordu. "George Bush-
un Elbe'si" başhğını taşıyan makale,
Bush'un Amerikan ordusunu Bağdat'a
150 mil kala Fırat önlerinde durdurma-
sını, Eisenhower'ın İkinci Dunya Sava-
şı'nda Amerikan ordusunu Berlin'e 60
mil kala Elbe Nehri önlerinde durdura-
rak Stalin'in Doğu Avrupa'yı işgaline yol
açmasına benzetiyordu.
Wall Street Joumal'in başmakalesin-
de özetle şu görüşler savunuluyordu:
"Bush'on bn karanmn topyekün bir
zaferin getireceği guvenli bir banş fırsa-
tının elimizden kaçmasına yol açügifli
düşüniiyoruz. Amerika hem Saddam'az,
BAAS partisiz, radikal Şusiz, KörtJeniz
bir rejim istiyor hem de bunu Bafdat'ı
işgal edip serbest seçimlere gitmeden el-
de etmek isti>or. Oysa Irak'ın hiçbir
komşusu bu konuda Amerika kadar ti-
tiz degU. tran güneydeki Şiileri kanşb-
nyor. Türkler Kurtlerie konuşuyor. Sn-
riye'nin Esad'ı da yeni kolonisi Lobnan^
da Irak rejimi aleyhtarlannı bir araya
topluyor. Bölgede elindeki kartlan tek
cn tutnlmayacagını açıkladı. Oysa Ka-
vcytUer böyie bir gücün Saddam ve Tah-
ran'a karşı caydıncı olabilecegini söylii-
yor. Mısır askerieri bu boşlufu doldnra-
bilir, ama Hüsoü Mobarek'in Kahire'dt
ne kadar işbaşında kalabilecefini kim
söyieyebOir? Ortadoğu'nun tarihi, gü-
venlik 'yastıklannın' aniden incecik şil-
telcre donüştügünu gösteriyor.
Bush'un zaferi, Körfez deki Amerikan
çıkartanm nzun yülar guven altına al-
mak için büyük bir fırsat Ama korka-
nz ki bir Amerikan başkanı daha tarihi
bir fırsatı hcba etmek üzere. Ünlü bilim
adamı Bernard Levis gecenlerde yazdığı
bir makalede, Tehlike ABD'nin Korfez^
de kalması değil aynlmasıdır' dedi.
Umanz Bush bu hatayı yapmaz ve işi bi-
tirene kadar orada kalır."
Bu başmakale, Amerikan yönetimini
kullanmayan ulke Amerika. Oysa kart- ç o k
etkikmiş gözüküyor. Çünkü Bush,
ların çoğunluğu da Amerika'da. Irak önceki gün Kanada'da yaptığı ani bir
topraklannın yüzde 20'si Amerikan iş- açıklama ile Irak'ın rejim muhaliflerine
karşı sadece kimyasal silah kullanması
halinde değil, hava gucu kullanması ha-
linde de Amerika'mn mudahale edece-
ğini bildirdi. Wail Street'in bu makale-
de çizdiği çercevenin önümüzdeki gün-
lerde Amerikan yönetiminin resmi poli-
tikası haline gelmemesi için çok az ne-
dna ediyor.
MARTtNtK (Ajanslar) — ABD
Başkanı George Bush ile Fransa Cum-
hurbaşkam François Mitterrand, Ka-
raib Adalan'ndan Martuıik'te dun ak-
şam bir araya gelerek Körfez savaşı
sonrasında Ortadoğu'daki durum ve
Arap - İsrail çatışmasının çözümu ko-
nularını görüştüler.
Başkan Bush, görüşmeden sonra
düzenlenen ortak basın toplanüsında,
Cumhurbaşkanı Mitterrand ile Orta-
doğu'da banşın sağlanması için belirli
bir yaklaşım üzerinde karara varma-
dıklannı söyledi. Filistin sorununun
"Çok önemli ve çözülmesi gereken bir
sonın" olduğunu kaydeden Bush,
ABD'nin Ortadoğu için uluslararası
bir konferans toplanmasına açık oldu-
ğunu, ancak bunun doğru zamanda
yapıldığında yararlı olabilecegini be-
lirtti.
Cumhurbaşkanı Mitterrand da Or-
tadoğu'da bölge halklannın bir arada
yaşamasına ortam yaratacak eşitliği ve
dengeyi kurmanın zamanının geldiği-
ni belirtti. Filistin sorununun çözümü
için uluslararası bir konferans toplan-
masından yana olduğunu yineleyen
Fransa Cumhurbaşkanı, "bir halkın
ulusal kimliğini reddetmenin tehliketi
olduğunu" söyledi.
Bush, FKÖ'ye ilişkin olarak Yaser
Arafat'ın Irak lideri Saddam Hiiscym'i
destekleyerek "yanlış ata oynadıfı"
görüşunu yineledı ve ABD'nin Dışiş-
leri Bakanı James Baker'ın bu hafta
içinde Israil'de görüştuğü Filistinli li-
derlerle diyaloğu sürdüreceklerini söy-
ledi. Bush, "Hiçbir şeyi kestirip atmı-
yoruz. Ancak görüşmeterimizi FKÖ ile
sürdbrme niyetinde defiüz" dedi.
Mitterrand ise ilerıde yapılacak ba-
nş görüşmelerinde, FKO'nün üstlene-
ceği rolü belirleme hakkının Filistin-
lilere ait olduğunu belirterek "Bfldighn
kadanyla FKÖ hâlâ temsü gücüne sa-
hip bir örgüttur" dedi.
Cumhurbaşkanı Mitterrand ile yap-
tığı görüşmenin çok verimli geçtiğini
belirten Başkan Bush, Martinik'ten
Ortadoğu barışı konusunda bazı iyi
duşüncelerle aynldığmı söyledi. Bush,
ABD'nin Körfez savaşında üstlendiği
liderlik nedeniyle, Ortadoğu'da ban-
şın sağlanması konusunda çok daha
yapıcı ve kilit bir rol oynayabileceğini
de kaydetti.
'IŞBASINDAN
Bay Özal'ın yeni inisiyatifî
...Son haftalarda Cumhurbaşkanı özal, Irak'ın sınır
birliğinin korunması gereğini birçok kez yineledi ve
Türkiye'nin bir Kürt, bir de Türk kökenli (Türcomane)
eyaleti içerecek federatif bir devlet kurgusuna yandaş
olduğunu belirtti. Zaten "azınlıklann komyucusu"
ünajını inanılır kıhnak isteyen Cumhurbaşkanı,
Türkiye'deki Kurtlerin nezdmde karizmatık bir çıkarma
başlatmış bulunuyordu. Kürtçe konuşulmasımn serbest
bırakılması bu operasyon dahilindeydi. Fakat söz konusu
"çekingen" reform, iktidar partisi AMAP içinde bile
öylesine tepki gördü ki parlamento barajım aştı
sayılamaz. Bu nedenle Bay Özal'ın yeni inisiyatifî,
Cumhurbaşkanı'nın giderek büyüyen muhalefet
karşısındaki yalnızhğı da düşünulecek olursa, Ankara'da
olumlu yankı bulamayacağa benzer. (14 mart)
ş
gali altında. Elimizde 100 bin Irak esiri
var. Oysa Amerika gerçek bir ateşkesi
dahi sağlamadan bir an önce bötgeden
ricat etmek istiyor.
Hatta Dışişleri Bakanugunızm Irak re-
jimi-aleyhtarian ile dahi görüşmeyi red-
dettigini duvııyoruz. Belli başh aktörierie
konuşmadan Bağdat'ta ne istedigimizi
nereden büebUiriz? Aynı dikkaüilik ne-
deniyle savaş ertesi Körfez guvenligi ko-
nusunda da bazı kaygılanmu bniıuuyor.
Bnsh, daha şimdiden Körfez'de kara gn-
g ç
den bulunuyor. Demokratlar bu göruş-
lere şiddetle karşı çıkıyor. Ancak savaş
sonucundan cesaretlenen cumhuriyetçi-
lerin artık eskisinden daha atak olabile
ceklerini ileri surmek mümkun.
Irak'ta yaşanan kaos
Amerikan siyasal yaşamında yapılan hiçbir gaf, Körfez
savaşı öncesinde Saddam Hüseyin'in Kürt direnişçilere
karşı kimyasal silah kullanmasının üzerine yeterince sert
ve uzun süreli gidilmemesi kadar manevi ve politik
açıdan ülkeye ağu" bir yük getirmemiştir. Bu gaf Saddam
Hüseyin'in ve diğerlerinin gözünde Irak'ın yapacağı her
türden hataya ABD'nin göz yumacağı imajım verdi.
Üstelik hâlâ ne ABD'nin ne de Birleşmis Milletler'in
savaş sonrası Irak'ta yaşanan kaosa ilişkin tavırlan da
çok net değildir. Saddam'ın direnişçilere kimyasal silah
kullanması durumunda ne yapılacağı belli değildir.
Durum zor ve karışıktır, ancak kesin olan bir şey varsa
Saddam Hüseyin, ABD'nin birlikte iş yapabileceği biri
değildir. Ve bunlar Saddamsız gerçekleştirilebilir. (14 mart)