Katalog

CUMHURİYET/12 DÖVİZ KURLARI 17 ARALIK 1991 Dövraı Cmsı 1 ABD Doları 1 Alman Markı 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şılını 1 Belçjka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 RnMarktası 1 Fransc Frangı 1 Hollanda Ronni 1 Ispanyol Pezetası 1 isvec Kronu 1 ısvıcre Frangı 100 Italyan Lıreti 1 Japon Yenı 1 Kanada Doları 1 Norvec Kroraı 1 Sterlın 1 S Arabıstan Rıyall Dovız Alıs 5075 83 3216 62 3927 68 457 04 156.23 827 08 1190 39 942 06 2854 80 50 50 880 72 363911 426 27 39 52 4444 29 818 55 9252 73 1353 63 Dovız Satts 5086 00 3223 07 3935 55 457 95 156 54 828 74 1192 78 943 95 2860 52 50 60 882 48 3646 40 427 13 39 60 4453 20 82019 9271 27 1356 34 Elehtıf 5070 75 3213 40 3868 76 456 58 154 66 818 81 1178 49 941 12 285195 49 49 87191 3635 47 422 01 38 93 4377 63 810 36 9243 48 1333 33 EfekM Satış 5101 26 3232 74 3947 36 459 32 157 01 83123 1196 36 946 78 2869 10 50 75 885 13 3657 34 428 41 39 72 4466 56 822 65 9299 08 1360 41 ÇJtPMZKIM S 1 5780 Alman Markı S 1 2923 Avust Doları $ 11 1060 Avus Srtinı $ 32 4900 Bel Frangı S 6 1370 Dan Kronu S 4 2640 Fın Markkas $ 5 3880 Fratı Frangı S 1 7780 Hol Ftonnı % 100 51 Isp Peetası $ 5 7633 Isveç Kronu i 1 3948 Isv Frangı S 1190 75 Hai Lıreti S 128 43 Japon Yenı S 1 1421 Kanada Dot $ 6 2010 Norvec Kr C 1 8229 ABD Doları $ 3 7498 Suudı Rryab SERBEST PİYASADA DÛN DÖVİZ-ALTIN AlıŞ ABD Doları Alman Markı Isvıcre Frangı Hollarıda Flonnı tngıiıZ Sterlını Fransız Frangı 100 I Uetj 5125 3250 3660 2850 9340 946 426 Satış 5135 3260 3680 2870 9420 955 430 S Arabıstan Riyafi Avusturya Şılını Cumhurryet Resat 24 ayar kûlçe 22 ayar bılrak 900 ayar gümûş Alış 1355 458 395.000 415.000 59.500 53150 702 Satış 1370 465 400 000 430 000 59 700 58 500 730 DftDCA DUIfdA fc" " ™ İ : "•-ZZ1-HI-425 16 ABAİIK 1991Miktarı: 31.394.536 KapMtfa ftn cadtksier 402010 4051 51 3046S3 3073 87 4589 59 4623 32 Aaana Çm IA] M»g>.iq Atvo" DTıentC *«a Teks«(Buı Akcımenlo Aksa Alan<û HckJıng A f C : Ase'san ' Asan Ctfn 1 Bagfas 1 Brtfc Tulun Ç Ç Ceşnıe/»nyunus Cmsa Ç Befctm DemırOantı M t t * ı Eoaooası lıaç ı Eap ipr* Ege Endustn EflttbK Emk Sıgoru f Ertıyas Baacıl E*NIC* Esteık Femş Alumınyum Ftnansbank Genas GoodVejr Gort»i işd H«ktas Ikctsat F Knia.îia I MotOr Pısion bfc Kx TitHim Kordss Kûruma Tar Makına Talom Manfcı Omenm Mareı Mamafca. M Marsr.s« M Saottai ı Net Tunm M«34e Çoınto Otsn Tekstıl 1675C 2200 «•54 4700 11000 10000 1350 1175» 3500 8800 17500 2150 2250 41M 2M0 5500 7500 2800 7200 5300 2400 925 4SM 17M 175 16250 «000 rneo 1550 t» 16O0 4«W 17500 S1M 2300 3700 4SO0 " 1850 6O00 4300 900 1650 13« 23000 300C 7?5 12250 2(00 5000 2tO0 Bugmku en dusult 16750 2100 4CM 4700 11000 9600 1350 170M 3500 17500 2100 4150 MM 5500 2750 7100 5100 2400 875 (75 MO0 5100 24500 16250 en yuksek 640000 Oiosan Parçan IBU) PEGPraHo Petttm Pınar S.' Pnw Eatejra tl PınSı Pinar Un Pımaş Pelro Oteı Potylen Ra»« Sabah Vaytncıl* Sı»as(BUI Somez Fttamenl SaElıkM Tekstılbantı Tele'as Tezsan T Ga'îniı 8 T Iş Bank |A) T b 8 (CJU9CU TJ. L |C*2aR| T Iş Bank (C) Tjrs Kursan TKB Tfttas Turt Oto ! Toorak Kağn İTnkrtCaa l T Sernens T S K B iBUl T D Dokum Tuncaleksm Tu|>ras THY T Tı.Doıg Tutunûjnk Unye CımefttKBU) Uşak Setvmk Vakıf Yatınm 0a Vesıe Yasas Yaoı KıeOı Yunsa ûma Mamn AnınpME T«(as 0 * TıorF 4500 2100 1750 H M 875 16250 3100 2200 4750 1650 ss nOOO ts* 1250 4100 jsooo 1150 iısa 12500 900 3900 650 120C 725 11M 2550 2900 6600 1600 1600 1050 1«50 1*750 T50C 2300 78OC (2M MM ino 3000 9400 2350 İ5M 22000 350 775 1900 1200 1400 7000 7500 1M0 21500 2650 1650 8800 6900 6700 525 33O0 5800 3600 1400 1500 2150 2450 2200 2250 1200 3800 1000 1400 22000 1450 (90 16000 S1M 2300 3700 4300 1850 570O 875 1650 1250 725 1275» 2856 »00 30O0 2(500 43M0 4450 2050 1750 16250 3000 22M 4700 1650 55* 11000 525 (9* 1200 86000 13M 12000 875 3700 850 1100 TM 115» 6300 1450 1600 1050 1B5O 110M 3400 22H '800 (900 3S00 1*M 9300 2350 325 775 1800 1100 1400 6700 7500 1fH 21000 2450 1650 9000 3500 1300 H0O 2100 24*6 2150 2200 1100 1000 1400 2000D 17000 2200 415* 4750 11500 10200 1400 172» 3650 I775O 2200 us* 5500 2950 7400 5400 2400 925 51M 245M 16750 1500 (75 16000 59M 2300 3700 4450 1950 5000 900 1750 1300 23S00 750 1375* 3*5* 55M 4550 2250 1850 1MM 900 16750 3100 2«M 4800 1800 575 11750 575 (7S 1250 13O00 925 4100 850 1150 115* 6900 1550 1650 1050 195* 1125* 3600 24*1 7800 10000 2450 1MM 350 (H 1950 1250 1400 68O0 7500 2MD 210O0 2700 1700 9500 7200 550 3650 1350 1500 2200 *2SM 2350 2250 1200 1000 1450 2O5O0 «0000 16750 2100 41M 4700 11000 10000 1350 3500 17500 2100 5500 2800 7100 5200 2400 925 (75 MM 5100 240M 16250 1500 (75 16000 93M 2300 3700 4450 1850 5700 900 1650 1250 4500 2150 1750 1MM 875 16250 3000 24** 4700 1650 55* 11000 525 (75 1200 86000 1300 12250 875 3700 850 1100 7S* 115* 6500 1450 1600 1050 1SM 1MM 76O0 IM MM 1(0* 9300 2350 350 ( M 1800 1100 1400 67X 7500 MM 21000 2500 1650 9100 6700 525 3550 1300 1500 2100 25M 2200 2200 1250 1000 1400 20000 ISem mıktan 53582 mtı 17230 13512 M7M 329762 50706 »25O0 13060 142450 210 109450 909988 47I1M 7002 305652 23316 2404330 2000 20000 1(7(1 11113* 172S* 47500 347M 6200 1000 2000 8700 18500 142150 1(950 48928 412B0 1*2M 3O0O0O0 211100 1713M 1S47M 3S7412 6OD0 165(38 14458 184504 396471 448800 42870 575685 8O50O IStM 78300 225290 »apıBr hy 132420 562530 «MM 50500 1520 (341* 197250 43500 372S55 293450 135O0 550 1600 436900 7000 47350 27200 M71M 9250 12M 3500 30712 543030 13 519440 3*112* 154080 4000 5050 18575 2100 4*1*0 13100 202076 186850 1B3322 1097900 31000 26712 84650 11000 258350 72223 274701 290600 29450 3832 40110 5050 620000 (1*M 16750 2150 41N 4750 11500 10OO0 1350 1725* 3500 17750 2100 42M 2M 5500 2800 7100 5300 2400 900 (75 MM 24M* 16250 1500 (75 16000 52M 2300 3700 4400 1850 6000 900 2(SW 1700 1250 5440 1000 27M0 435M 4450 2150 1800 16250 3050 22M 4700 1650 575 11000 550 m 1200 86000 12500 900 3900 850 1150 775 115* 6400 1550 1600 1050 1M0 11000 3400 9500 2350 325 M * 1900 1250 1400 6700 7500 195* 210O0 2450 1700 920C OTItıy S900| 525 3600 1350 1500 2150 245* 2250 2200 1200 1000 1400 2O5O0 629411 (14M 16796 2154 4M7 4726 11312 9992 1354 1713* 3536 17631 2147 4234 2(37 5500 2838 7210 5262 2400 902 4*31 51M 24153 16423 1478 M7 4S3J 16O0C 52(2 2300 37X 4392 1877 5842 2*70* 1686 1257 23423 '36 134*1 2(21 51M 30(0 271İ1 43(M 4479 2165 1804 M45 876 16450 3053 22M 473C 1691 5*3 1106C 553 86000 13M 12518 907 3838 850 1146 7(9 11M 6552 1533 1601 1050 1*12 1 K M 3475 23S5 7500 1300 3*5* 1J2) »496 2373 M14 1894 1183 1400 6743 7500 «51 21000 2524 1695 9234 5873 527 3597 1335 1155 2126 24T( 2283 2221 1187 100C 1415 2025C TAHVİL 1BARAUK1991 1NB2» 56255 5S06 S625S «577 71» 123 034 6679 151 S50«C '9.300 » «C6S7 155-220 YATIRIM Sittnm-1 teYjtınm-2 ljYjcr.m-3 fcYatnm-4 1$ 'fabnnvG Mston-1 k*rtoo-2 lmerton-3 IntriDM imerftm-S üasaira-1 Ikksat t&2 Ikksat VM-3 Ktsst I Ö M Ikteat Abiıın Fon Gannt Urm-1 Ganınt Wmıv2 GarmtVUınm-3 Garaciı ftnnm-4 Garant yaınm-5 EstarkFtr 1 EsöafK Fy 2 EsMnlFo- 3 YKEVanmf YKBStktlfF YHIHsseF YKBKamnF Y K B L M F rKBKarnaF YKBOtaF YKBKacöF «BfktlF VStui Fbn-1 ftki Fon-2 Vak 1=00-3 Val l -ı!î. FONLARI •H KdiTO S1678 26İ63 2J283 11153 7539 6J324 3?J69 2Î8O9 10381 51605 2S526 2S786 18.153 «1225 30.702 11349 12522 10785 80825 27S46 U.70? 69616 5&169 8S10B 54(16 49Ü60 S4072 21250 18353 «517 54256 14219 1 26174 •02 072 52 S » 2BK1 22365 11221 75880 63065 32579 29843 10163 65*11 53433 25S34 25897 17S57 80532 30817 «427 12.873 '0.691 81154 27160 18.787 68859 56393 84 260 55.041 49265 54 265 21347 %438 16622 56.474 142 703 26271 140 •200 033 037 036 038 0.26 003 011 •210 042 042 042 042 -m 03B 037 040 040 -087 041 041 043 035 040 100 241 042 036 042 046 1M 038 036 037 C26 ttfafDutya VUofFon^ Oıştart. Mm Fon O^lank Beytf OışbM* Pembe TûlöıFavi TOtmFon-2 MSuFoı-1 UBuFon-2 Fnvs Fon-2 RrarBFon-3 FrarsFon-4 Fnars Fon-5 Ziaı Fon-1 Znat Fon-2 2ra( Başak Foı Znat Fon-4 H * Fotı-1 H * Fon-2 PırakFon PtmUıHese EnM Fon-1 Enö.Rm-2 ImperFoni Impofon2 TdbankFon SûıeFm OemFon EgeFon KflHunnu Fon Dem<on fenşFon OrofcFon TurktaMı =on WFor El ftr 1SARAUK1991 K i 22«31 tt754 4iiâ69175 1Î718 56414 15756 2017» 24127 31121 26344 19391 17435 29.832 22085 23225 21407 29.451 22415 30S16 20539 2SJ73 20300 23.77B 17198 20549 22333 24566 19İ31 2O66B 19İ81 20830 17232 17014 17262 •6875 hpk, 22 783 16309 «990 69.484 19798 56*56 1SJ24 20(266 24183 3İİ54 2E452 11402 29J29 22138 2331' 21491 »476 22451 30865 20559 25989 20.378 21885 17297 20630 22423 246S5 »693 20752 19954 20923 17299 17061 17337 '6945 ım 067 033 039 045 041 043 043 023 023 043 041 005 045 •O01 024 03? 039 006 017 016 ' QK) 045 038 045 058 039 040 040 032 041 042 045 039 028 043 0.43 EKONOMt 17 ARALIK 1991 BORSADA KURTLARLA DANSABDLRRAHMAN YILDIRIM 9 Aracıların sermayeleri güçlendirilecek. Her ile bir acente açabilecekler. Yatırım danışmanbğı ve portföy yöneticiliği yapabilecekler. Yatınm fonları yeniden düzenleniyor. Sigorta şif ketlerinin hisse senedi sermaye kazançlan Kurumlar Vergisi matrahma dahil edilmeyecek.. Modernizasyon projesiyle tüm alım-satım işlemleri, takas ve merkezi saklama elektronik hale gelecek. Kanun değişikliği ile de Insider Trading yasaklanacak. Sigorta fonları borsaya çekiliyorSermaye piyasasının düzeninde aracılara çeki düzen veriliyor. Yatınm, danışmanlık hizmetle- ri, pcHtföy yöneticiliği, araalann sermaye açısın- dar. güçlendirilmesi ve acenteleşmesi getiriliyor. Kurumsal yaünmcılann borsaya girmesi teşvik ediliyor. 1- Aracılara çeki düzen: Sermaye Piyasası Kurulu'nun hükümete yap- tığı öneriye göre araolık faaliyeti yüriiten kuru- luşlar, borsa araalan hüviyetinden kurtanlarak daha geniş bir perspektifte faaliyet gösteren ser- maye piyasası kuruluşlan haline getiriliyor. Mev- cut araa kuruluşların bir bölümü sermaye piya- salanyla ilgili hizmetleri geniş bir paket halinde sunabilecek >4 yaünın bankalanoa" dönüştürüle- cek. Aracüar, komisyonculuk, kendi portföyü- nü yönetme gibi yürüttükleri faaliyetlere göre ih- tisaslaşacaklar. Kurumsallasan, kayıt ve belge dü- zeni sağlıkb ve etkin işleyen araalar teşvik edi- lecck. Aracı kurumlar her ile bir tane "acente" aça- bilecekler. Hazırlanan tebliğe göre acenteler 300 milyon liraiık teminat yatıracaklar ve hiçbir şe- kilde saklama hizmeti yapamayacaklar. Saklama, araa kurumun merkezinde olacak ve acentele- rin yapoğı tüm işlemlerden araa sorumlu olacak. Aracıbk faaliyetleri ile ilgili iş ve ahlak kuralla- nna ilişkin duzenlemeler yapılacak. Bu çerçeve- de bankaların da katüacağı bir "Aracı Kuruhış- lar Birliği" oluşturulacak. Yeni düzenlemeyle araalar yatınm danışman- lıgı ve portföy yöneticiliği de yapabilecekler. Bu- nun için de aynca kuruldan izın alacaklar ve ek bir sennaye daha yatıracaklar. Yatınm danısma- Tezgâh üstünden bilgisayara- Over the counter, yani borsa dışı piyasa Türkiye'de tam olarak tez- gâh iistii satışlanna döniişmüş. Modernizasyonla bakalım bu göruntiiler larihe kanşabilecek mi? nının önerileri doğrultusunda hareket eden ya- ünmcılar ihmalkârlık, mesleki yetersizlik ya da istismar sonucu zarar ederlerse, bundan yatınm danışmanı sorumlu olacak. Aynca gerçek kişi- ler de belirli özellikleri taşımalan ve SPK'dan izin almalan koşuluyla yatırım danışmanı ve portföy yöneticisi olabilecekler. Halka açılmada sağlıklı fiyatlama için aracı kuruluşlar "lam aracılık yüklenimini" (Under- writing) garanti edeceklef. Bu takdirde sorumlu- luk alüna giren araa, objektif fiyatlama yapmak zorunda kalacak. Yabana piyasalara giriş düzenleniyor. Araa kuruluşlann giderek artan biçimde yabana pi- yasalarda yaptıklan işlemlerin niteliği, üstlendik- leri riskler ve kullandıklan mekanizmalar ile il- gili "dnrnm tespit rapora" hazırlanıyor. Yaban- a futures ve opsiyon piyasalanndaki işlemler ko- nusunda yasal duruma aakhk kazandınlacak. Aracı kurumlar için sermaye yeterliliği koşullan getirilecek. 2- Kurumsal yatınmcılann geliştirilmesi: F o n l a r Sermaye piyasasının temel ihtiyacı olan kurumsal yaonmcılann geliştirilmesi için ya- tınm fonlan yeniden düzenleniyor. Banka dışın- daki aracı kurumlara da fon kurma yetkisi tanı- nıyor. Bu arada fona alınacak menkul kıymetle- rin oranlan konusunda değişikliğe gidiliyor. His- se senedine ağırlık veriliyor. Yatınm fonlannın yönetimi ile saklama işlemleri aynhyor. Sigorta şirketleri Sigorta fonlannın borsaya yönelrnemesinin temel nedeni, kamu menkul kıymetlerinden elde edilen gelirlerin yüz- de 10 oranında vergilendirilmelerine karşüık hisse senedi kazançlannın ve özel sektör tahvili gelir- lerinin yüzde 46 oranında vergilendirilmesinde yatıyor. Sigorta şirketlerinin ekonomiye kaynak aktaran kurumsal yatınmcılar olduğu dikkate alı- narak hisse senedi sennaye kazançlan, Kurum- lar Vergisi matrahına dahil edilmeyecek. Bu ko- nudaki düzenleme en kısa zamanda yapılacak. M«dernlzasyon projesi Başlatılan bu proje çerçevesınde işlem sistemi ve bunun te- mel taşı olan bilgi akımı, emir iletimi ile ilgili ya- pı, takas, merkezi saklama ve piyasamn gözetim sistemleri oluşturulacak. Bilgi dağıtım, emir ile- tim, işlem sistemi elektronik hale getirilecek. K a n u n d e g i ş i k l i g i Hazırlanmakta olan kanun değişikliği ile insider trading yasaklana- cak. Şirketlere kamuoyunu aydınlatma şartı ge- tirilecek. Şirket yöneticilerine kamuoyunu >"anılt- ma yasağı konacak. •Sürecek- ACEMILERE, USTALARA TAKTIKLER Aracı kuruluşunuzu iyi seçin Piyasabirikimimiz Borsada para kazanmak için isabetli karar ve alım satım za- manlaması yanında '1yi bir aracı öye"ye de sahip olmalısı- mz. İyi aracı üye, sizi bilgilen- diren, tahminlerinde isabetli olan ve verdiğiniz karan uygu- layandır. Verdiğiniz emri en kı- sa zamanda ve en iyi şekilde tahtaya yansıtandır. Aracı, adı üstünde gerçekten araa mı yok- sa kendisi de oynuyor mu? Bro- ken ve diğer çalışanlan borsa- da oynuyor mu? Brokenn alün- da ne marka otornobil var? Bunlara bakın. Araa üyenin bütün müşterilere eşit davran- masına, borsadan alman hisse- lerin aynm gözetilmetlen eşitçe paylaştınlmasına dikkat eirün. Işlemleri belgelendiren ve şef- faf olan aracıyla çalışm. Hisse senetlerinizi veya hesacınızda- ki parayı istediğinizde hemen teslim edebilen aracıya gıdin. Açık ve kesln olan Size para kazandıracak aracı üyeyle ilişkilerinizin iyi götürül- mesi sizin de elinizde. Aracınız- dan bilgi alın, ama karan siz verin. Düşündüğünüz kâğıdın en iyi fıyatını belirleyin. En iyi Tıyatlı emir vermekten kaçının. Benim hissemi, "Şu fîyattan al veya "Şu fıyattan sat" diye emir verin. Kâr marjınızı, alım satım marjlannızı belirleyin. Bu marjlar için gösterebileceğiniz esnekliği de saptayın. Eğer fi- yat, belirlediğiniz esneklik sını- nna geknişse işlemi gerçekleş- tirin. Karar yeteneğinizı kulla- mn, telefondan gelen sese göre hareket etmeyin. tnisiyatif siz- de olsun. Çünkü risk sizin. Araa üyenin yanlışlığmın fatu- rasım niye siz öde;"esiniz? Ke- sinlik içinde olmani7 araa üye- nin durumunu da kolaylaştınr, tartışmaruzı önler. Baa araalar kendilerine inisiyatif veren müşterileri severler, ama bir sü- re sonra o müşterüer hoşnut ol- madıklanndan dolayı yeni bir aracı aramak zorunda kahrlar. Kârı realize edia Al- dığınız gibi satmasmı da bilîn. Yüzde 20-30 kârı gördunuz mu, altetnatif yatuım araçlan- na göre karşılaştırarak satın. Ama daha da artış potansiyeli beklentiniz kuvvetliyse tabii ki bu ilkeyi uygulamayın. Kısa ve hızlı yükşelişlerde kânnız belli bir orana geldiğinde satın. Bu yükseüşleri genelde düşüşler iz- ler. Aynı kâğıdı bu kez daha uoız fiyattan yerine koyma ola- nağı bulabilirsiniz. Satmanıza karşılık yine de yükseliyorsa ve- ya yükselmesini gerektirecek bir gelişme varsa, bu kez tekrar gi- rin. Korkmaym, zarar etmedi- niz, ancak kârdan fedakârlık ettiniz. tlk vuran siz olna Borsalarda en fazla parayı ilk hareket edenler kazanırbr. Se- çiminizi iyi yapın, düşuk fıyat- lı hisse senedine ilk ivmeyi siz verin, yüksek fiyatlı pahalı se- nede de ilk darbeyi siz vuran. Konjonktürden kaynaklanan fiyat değişimlerini yakalayın ve alıa veya satıcı olarak "ilk olnn." Haber kardn olan Borsada bilgi paradır. Piyasa- yı etkileyebilecek bütün haber- leri izleyin. Siyasetin, ekonomi- nin gündemini yakalayın. Kara- nnıa, son gazete, dergi, TV ha- berlerini izlemeden vermeyin. Güne gazete okuyarak başla- yın. Gazete okumadan aracı kurumunuza gitmeyin. Son da- kikada kararınızı etkileyecek gelişmeler olabilir. Yatınm yap- tığınız şirketle ilgili alternatif yatırım araçlanyla ilgili ya da direkt borsayla ilgili bir habe- re rastlayabilirsiniz. Yönlendiraeye dik- k a t e d i n Hisse senedi piya- sası, tıpkı sportif olaylar gibi kamuoyu oluşturmadan cahşa- maz. Bu oyun basmsız, televiz- yonsuz oynanamaz. Hisse sene- di piyasasım yönlendirmeye ça- hşanlar da basına el atarlar. ts- tedikleri yönde haber cıkartma- ya çahşırlar. Bunda zaman za- man da başanlı olurlar. Gaze- telerdeki borsa ile ilgili haber- leri "süzgeçten" geçirerek de- ğerlendirin. Mümkünse bir "check-up" yaptınn. Paraou pcşladen gi* tfia Profesyonel bir borsa oyuncusunun fazla dikkat ede- ceği konulann başında pararun nereye yöneldiği geür. Ekono- mi ve para politikası çerçevesin- de para nereden nereye gidiyor, bunu izleyin. Para ve sermaye piyasasım, alternatif yatırım araçlannı göz hapsine alın. Pa- ranın yöneldiği veya yönelece- ği alanı belirlediniz mi de hiç durmayın, pararun peşinden gi- din. Para faize mi, dövize mi, repoya mı, yoksa hisse senedi dışındaki menkul değerlere mi gidiyor, siz de paramzı o alan- lara yatınn. Direnç gösterme- yin, hızlı geçiş yapın. Para ve sennaye piyasalannda bir taraf çıkarsa, bir taraf iner. Siz de çı- kan tarafa geçişinizi yapın. tnen tarafta olmanız kân kaçırmak demektir. Bu geçişi yapmanız, sermayenizı korumanız açısın- dan da önemlidir. MÜSLtM DEMİRBtLEK Borsa Araa Kurumları Yöneticiler Derneği Başkam SOZLUK Earisvoıı haemi: Merkez Bankası'nın piyasaya sürdüğü toplam kâğıt para miktannı ifade eder. F«a aktş JtımHVfe Şirketın fınansal durumundaki değiş- meleri göstermek amacıyla ya- pılan analizlere fon akım ya da nereden geldi-nereye gitti tab- lolan denilir. Bu analiz, şirke- tin faaliyetlerini özetlediği gibi yatınm ve finansman faaliyet- lerini de yansıtır. Bu nedenle birbirini izleyen yıllardaki bi- lançolar ele alınarak finansal durumdaki bütün değişmeler izlenir. Ganurtfli tahvfl: Tasar- nıflann korunması açısından tahvil sahiplerinin alacaklannı garanti altına alan teminatlı tahvülerdir. Vadesinde öden- meyen ana para ve faizin yatı- nmalara ödenmesini sağlamak amaayla şirket tarafından özel bir teminat gösterilir. Geür ortakngı seaedi: Kamu Ortaklığı tdaresi'nce çı- BlR KONU, BİR GÖRÜŞ kartılan ve kamu altyapı tesis- lerinin gelirlerine ortaklık hak- kı veren senetlerdir. Ana senet ve buna bitişik gelir payı ku- ponlarından oluşur. Hamiline yazıb olan senetlerin devri için senedin teslimi yeterlidir. C M C I knral: Şirket ortak- lanmn toplanmasıyla oluşan ve şirketin en yüksek idari karar organıdır. Hissedarlar, ortak- lık, yönetim ve denetim hakla- nnı ancak genel kurulda kulla- nabilirler. GeUr CaMoMc Şirketin dö- nem faaliyetlerinin sonucunu dönem kân veya zararı olarak özetleyen ve bilançonun altın- da yer alan tablodur. Kârın oluşmasında rol oynayan geür ve giderleri sistematik olarak gösterir. ISkuL gcacdi; Şirket serma- yesinin belirli paylara bölün- müş dilimlerden her birini tem- sil eden ve belirli esaslara göre düzenlenen kıymetli evraktır. >: Taşıyan, elinde bulunduran anlamındadır. Ha- miline hisse senedinin, prensip itibanyla sahibi beürsizdir. Sa- hibinin adı üzerine kayıtlı de- ğildir. El değiştirmesi ser- besttir. lİBian bmoBiı: Hazine tarafından ihraç edilen devlet iç borçlanma senetleridir. Bir yıl- dan daha kısa vadelidir. Hazi- ne, 3, 6 ve 9 ayhk dönemler iti- banyla bono ihraç etmektedir. Ihaleyle satüan bonolar, devlet tahvilleri gibi gerçek kişiler için vergiden muaftır. tlrnT dcferl; Yerine koyma değeridir. Bir fabrika- mn yeniden yapılmasımn ma- liyetini ifade eder. tktedl *iyasa: İhraç edi- len hisse senetlerinin, tahville- rin ve öteki menkul değerlerin ahm ve satımmın gerçekleştiril- diği, paraya çevrildiği piyasa- dır. Borsanın normal seansın- dan yapılan işlemler ikincil pi- yasa ışlemleridir. Borsaların sağlıklı çalışması için: • Şeffaflığın sağlanması, kamuyu aydınlatma standartlarının oluşturulması ve bilgi yayma ve dağıtma sistemlerinin kurulma- sı, • Muhasebe ilke ve kurallannın oluşturulması, borsa şirketle- rinin bağımsız denetim şirketleri eliyie denetimi, • Sağlıklı bir piyasa gözetim sisteminin kurulması, • Mali araçlarda çeşitleme yapılması, özel sektör mali araçla- rının güçlendirilmesi, • Sermaye piyasası kurumlarının oluşturulması, aracı kurum- ların güçlendirilmesi, • Borsanın modern teknik ve imkânlara kavuşturulması şart- tır. Halen eksiklerımizolmasına rağmen altyapının kurulması ko- nusunda da önemli adımlar atılmıştır. 1986 yılı başında borsa kurulduğu zaman birçok kişi bu mü- essesenin çalışıp çalışmayacağı konusunda biraz da kötümser bir yaklaşımla çalışmayacağı konusunda tahmınler yürütüyordu. Zaman bu kişileri haksız çıkardı. Bu hızlı gelişmenin temelinde Türkiye'de para ve sermaye piyasalarında yaşanan reformun et- kısının yanında dünyanın yeniden şekillenmesinin payı büyük- tür. • Dünya sermaye piyasalarında yaşanan entegrasyon ve uluslararasılaşma, • Rekabetin sermaye pi- _ ^ _ — ^ — - ^ — — ^ — — yasalarında en temel un- Ç o k büytik mesafe aldlk, sur haline gelmesı, a m a halen pek çok • Uluslararası kurumsal eUçiğimiz var AltvaDlVl yatınmcılann yaratılan bu eKSigımız vdr. /\ıtydpıyı ortamda gelişen sermaye tamamlamak zorundayiz. piyasaianna olan iigisı, Borsanın, demokrasinın Türk borsasmın geiış- gelişmesine ve enflasyonun mesine de büyük katkılar düşürülmesine olan saglamıştır. Istanbul Men- ı,j,t ı,1 ( ! i n i n hilincine vararak kui Kıymetier Borsası'nm Katkısının Dinncıne vararaK büyüme başiangıcı 1989 b u müesseseyı büyütmek ortalarıdır. Bu yılın son zorundayiz. çeyreğinde hisse senedi m ~~'~~^~^~™~""™""~~"~^"~ ihraç ve ithalatının serbest hale gelmesi, 32 sayıiı kararda yapı- lan degışiklıkler, borsanın büyümesinde bir ivme oluşturmuştur. Borsamızın son iki buçuk yıllık geçmişine baktığımızda çok büyük mesafe aldık, ama halen pek çok eksığimiz var. Altyapıyı tamamlamak zorundayiz. Borsanın. demokrasınin gelişmesine ve enflasyonun düşürülmesine olan katkısının bilincine vararak bu müesseseyı büyütmek zorundayiz. 1991 yılında bazı şirket sahipleri ile KOİ, bu altın yumurtlayan tavuğu kesmeye çalıştı. Şirket oftakları ve KOİ ellerindekı hısselerı halka satmaya baş- ladı. Elde edilen fonlar, sermaye arttırımları yoluyla halka açıl- ma olmadığı için şirket ve KİT bunyelerıne aktarılmadı. Arz, ta- lebi bo'ğmaya başladı. Körfez krizı, bunun ekonomik sonuçları, yaygın grevler, maliyet yönü ağır basan enflasyon ve durgunluk, hükümet değişikliği ve seçim ortamı olaya tuz biber ekti. Ama bız bunların hepsini aştık. Yeni hükümetin kurulmasıyla birlikte oluşan istikrar ortamı ve sermaye piyasasına olumlu yaklaşım- lar, bizi yenı bir gelişme sürecınin başına getirdi. Borsa, kurumsal yatırımcısız gelişemezProf. Dr. ÜNAL BOZKURT Son haftalarda hisse senetlerinin ateşi yük- seldi. Borsada ne olursa olsun son bir ay- da yaşananlar, tamamen spekülatörlerin hare- ketinden kaynaklanmaktadu-. Bu tür spekülatif hareketler her zaman olacaktır ve her borsada vardır. Önemli olan bu hareketlerin mümkün ol- duğunca azaltılması ve fiyatlardaki şiddetli dal- galanmalann önlenmesidir. Bu tür spekülasyonlan önlemek için ne yap- mak gerekir? Bu soru, hisse senedi borsasının, sermaye piyasasının genel sorunlanyla ilgilidir. Bu sonınlar bugün herkes tarafından bilinmek- te, resmi otoriteler tarafından da kabul edilmek- tedir. Çok kısa olarak bu sorunlan açıklamak gere- kirse, gejişmiş borsalarm temel özelliği, kurum- sal yatın'maların piyasaya hâkim olmasıdır. Bu piyasalarda kişilerin menkul değer sahipliği çok düşük orandadır. ABD ve Avrupa ülkelerinde yatırım fonlan, özel emeklilik sandıkları, sigor- ta şirketleri piyasada büyük paya sahiptir. Ku- rumsal yatırımcılar uzun vadeli yatırım yaptık- lanndan, spekülatif dalgalanmalan dengelemek- te oldukça etkilidirler. Bizde kurumsal yatınm- a olarak şu anda sadece bankalann yatınm fon- larmı saymak mümkündür. Bu yatırım fonlan- Mali piyasaların bir özelliği, çok yenilikçi ve dinamik olmasıdır. Eğitimle hem yatırımcılar daha bilinçli bir tercih yapabilecekler hem de piyasada yatırımcılara ve menkul değer arz eden kesime mali aracıların sunacağı hizmet kalitesi artacaktır. Borsamız, belli bir boyuta ulaşmış, önemli bir ekonomik kurum özelliğini kazanmıştır. Sorunlar çözümlendikçe işlevlerini tam anlamıyla yerine getirmesi mümkün olacaktır. tif hareketlerin etkisinde de bir azalma olabilir. Bu çerçevede uygun bir zamanlama ile opsiyon ve vadeli işlemler piyasalan kurulabiür. nın da bugüne kadar hisse senedi kesiminde her- hangi bir ağırlığı ohnamıştır. Kurumsal yatınm- cıların olmadığı bir piyasasmın gelişmesi müm- kün değildir. • Borsa işlenderinin otomasyonu, son aylarda devamlı gündemde olan bir konudur. Bugün de- vamlı işlem yapabilmek, daha geniş kesimlerin katıhmını sağlayabilmek, alım satun ve takas iş- lemlerini çabuklaştırabilmek ve piyasayı kont- rol edebilmek için otomasyon şarttır. Şu anda ilgüilerce başlatılmış olan bir çahşma vardır. Fa- kat otomasyon kısa sürede çözümlenebilecek bir olay değildir. • Kamu kesiminin yarattığı haksız rekabet, ta- mamen Hazine'nin borçlanmasıyla ilgilidir. Bu durum, hisse senedine olan talebi de olum- suz yönde etkilemektedir. • Firma bilgnerinin güvenilirliği ve halka açık- lanması, tamamen yatınmcının piyasaya güve- ninin sağlanmasıyla ilgilidir. Bu konuda yeterli yasal düzenlemenin yapıldığı söylenemez çünkü her şeyden önce ülkemizde muhasebe standart- lan henüz beürlenmemiştir. Firma bilgilerinin ya- yımlanmasında ve bunlan yaurunuiaı ın anlaya- bileceği şekle dönüştürmek yatınm uzmanlan, yatuım damşmanlan gibi elemanlann görevidir. Bu nedenle söz konusu meslek dallanmn da ge- liştirilmesi gerekir. • Finansal araç çeşitliligini arttırmaktan amaç, yatırımcıların risk ve kârlılık konusıınrla tercih- lerine çeşitli menkul değerler geliştirmektir. Araç yelpazesindeki genişleme ile borsadaki speküla- Borsa işlemlerinin geliştirilmesi konusunda ge- rekli düzenlemelerin yapılmasmdan amaç ise yine modern borsalarda olduğu gibi acıktan satış, menkul değerlerin kiralanması ve pazar fîyatı- mn belirlenmesi gibi konularda düzenlemelerdir. Burada esas olan, gelişen piyasa koşullanna uy- gun olarak gerekli düzenlemelerin hemen yapıl- masıdır. Borsanın mali ve idari özerkliğinin sağ- lanmasıyla herhalde bu tür gereksinmeleri çabuk bir şekilde karşıîaması da mümkün olacaktu-. Son olarak eğitim, piyasadaki tüm iştirakçi- lerin; şirket yöneticisinden sokaktaki yatmmcı- ya kadar geniş bir kesimi kapsamaktadır. Mali piyasaların bir özelliği çok yenilikçi ve dinamik olmasıdır. Bu nedenle eğitim bir kerelik iş de- ğildir. Eğitimle hem yatınmolar daha bilinçli bir tercih yapabilecekler, hem de piyasada yatınm- cılara ve menkul değer arzeden kesime mali ara- alann sunacağı hizmet kalitesi artacaktır. Sonuç olarak borsamız, belli bir boyuta ulaş- mış, önemli bir ekonomik kurum özelliğini ka- zanmıştır. Yukanda değinüen sonınlar çözüm- lendikçe, işlevlerini tam anlamıyla yerine getir- mesi mümkün olacaktır.