Katalog

CUMHURÎYET/10 DIŞ HABERLER 17 ARALIK 1991 BRÜKSEL SABETAY VAROL Birleşik Avrupa'nın "özgün" bir ortak kültür şapkasına sahip olması gerekmiyor. İşte bu yüzdendir ki Avrupa Hıristiyan değil "evrensel" olmak zorundadır. Avrupa ya evrensel olacaktır ya da hiç olmayacaktır. Avrupa Hıristiyan Değil Evrenseldir BRÜKSF.L — Avrupa'yı birleştiren ortak payda Hıristi- yanlık mıdır yoksa "evrensel"lik mi? Kabul edelim ki eğer bu sorunun yanıtı "Hıristiyanlık" ise rlüfusun yüzde 99'undan fazlası Müslüman olan Türki- ye'nin kendine Avrupa'da onurlu bir yer araması boşuna- dır. Yok, ortak payda "evrensellik"se insan hakları ihlalle- rini ve Kürt sorununu barışçı yoldan çözmüş Türkiye'nin, Avrupa'da başı dik dolaşmaması için hiçbir neden kalma- yacaktır. Tabii bu arada ekonomik zayıflığım ve "sosyai haklar" konusunu da ortalama bir düzeye oturtması ge- rekmektedir. Çünkü liberalizmin egemen olduğu Kuzey Amerika'ya karşılık "sosyai demokrasi" Batı Avrupa'ya büyük ölçüde damgasını vurmuştur. "Hıristiyan Demokraf akıma men- sup hükümetlerle "sosyai demokrat" partilerin bu nokta- lar üzerinde ittifak yapması, Maastricht Doruğu'nun en çarpıcı özelliklerinden biri olmuştur. Maastricht'te Avru- pa düzeyinde kurulan "Hıristiyan Demokrat - Sosyai Demokrat" koalisyonu, uzaktan da olsa bizdeki DYP-SHP koalisyonunu anımsatmaktadır. "Siyasi birlik" bir "ortak dış politika ve bir savunma politikası" öngörüyor. Bizce bu "siyasi birlik", Avrupa'ya şimdiye kadar olmayan yeni bir ruh kazandıracaktır. Baş- ka bir deyişle Avrupa, ister istemez sadece gövdesiyle kos- koca bir mide taşıyan, biyoloji derslerindeki deyişiyle "yumuşakça" olmaktan çıkacaktır. Nihayet aynı zaman- da aklı ve ruhu da olan, gelişmiş organizmaya dönüşe- cektir. Yaygın bir inanca göre Ortak Pazar. bir "Avrupa Birle- şik Devletleri' ne doğru yönelmektedir Bu kanı doğru de- ğildir. Yakın tarihte "çok kültürlü" imparatorlukları izleyen "ulus devletler", aynı kültür değerlerine sahip irrsanların ortak siyasi yapılanma (devlet) şemsiyesi altında bir ara- ya gelmeleriyle oluş- ^ _ _ _ muştur. Avrupalılar aynı di- li konuşmadıklarına, aynı ulusal kültüre mensup olmadıkları- na göre söz konusu hayali "dev-ulus" ku- rulacak mıdır? Bu dev ulus oluşacaksa ortak kültür oğesi Hı- ristiyanlık mıdır? • • * Roma'da Papa İkinci Jean Paul'ün ^ ~ ~ ~ " " " ^ ~ ~ ~ ^ ~ " ~ ~ ~ öncülüğünde bir araya gelen Batı Avrupa'nın ve Doğu Av- rupa'nın tüm "Katolik" piskoposları, bu soruya "evef ya- nıtı verdi. Aziz pederler için Avrupa'nın tek çimentosu Hı- nstıyanlıktır. Vatikan'da toplanan kutsal konferans. yaklaşık 75 yıllık "komünizm belası" yüzünden büyük ölçüde "Tanrıtanı- maz'laşaneski kıtanın baştanbaşayeniden Hıristiyanya- pılması gerektiği yönünde k'ararlar aldı. Ancak Avrupa kültürü Hıristıyanlıktan ibaret değildir. Rö- nesans'ın ürünü Hümanizma, Fransız ihtilaline kaynak- lık eden "aydınlanma" hareketi ve bununla iç içe geçen Masonluk, Almanya ve Doğu Avrupa'daki tüm milliyetçi- lik hareketlerinin çıkış noktası Alman "romantizmi" ve da- ha başkaları da Avrupa'nm ortak kültür mirasıdır. Günümüzün modern kültür çalışmaları olan çağdaş sa- nat, çağdaş müzik, televizyon, tüm bilimsel çabalar, Av- rupalıların ortaklaşa yürüttüğü bir dizi uluslararası toplantı, "Eureka" adı verilen ortak bütçeli bilimsel araştırmalar, "Erasmus" adı verilen üniversitelerarası alışveriş de bu kültür şapkasının başka farklı unsurlarıdır. Kaldı ki Avrupa eski ulusların kaynaşmasından doğa- cak bir "dev-ulus" yaratma amacı taşımamaktadır. Böyle bir şey mümkün değildir. Erişilmesi gereken amaç, "ulus- sonrası" düzeydir Bu düzey, tarihte örneği görülmeyen, yepyeni çağdaş bir sosyolojık yapı olacaktır. ABD'den esin- lenen ve "Avrupa Birleşik Devletleri" adını taşıyacak yeni bir "süper güç'' bazılarının bu yöndeki özlemlerine rağ- men gerçekleşmeyecektir. 19. ve 20. yüzyılın "ulus-devlet"lerinde görüldüğü gibi Birleşik Avrupa'nın "özgün" bir ortak kültür şapkasına sa- hip olması gerekmiyor. İşte bu yüzdendir ki Avrupa Hıris- tiyan değil "evrensel" olmak zorundadır. Avrupa ya ev- rensel olacaktır ya da hiç olmayacaktır "Avrupa Birleşik Devletleri" tanımlaması hatalıdır ve Maastricht'in anlamı bu değildir. Avrupa'nın evrensel olmaktan başka çıkar yolu yoktur. • • • Üyesi olduğu tüm Batılı kuruluşlarda Türkiye, kendisi- ni stratejik konumu yüzünden buralara alınmış, iğreti bir üye olarak görmüştür. 'NATÖ'ya olan "m/nnerborcı/'Türki- ye'yi her alanda kompleksii bir müttefik yapmıştır. Avru- pa'nın bir Hıristiyan birliği olduğu kanısı da bu aşağılık kompleksini beslemiştir. Bu aşağılık kompleksinden kurtulmanın ve kendimizi Batı'nın tüm haklara sahip bir ferdi gibi görmenın tam za- manıdır. ORTADOĞUKONFERANSI Washington tnru sürüyor Dış Haberter Servisi — Or- tadoğu Banş Konferansı'nın ikinci aşamasını oluşturan gö- rüşmelere, hafta sonunda veri- len üç gttnlük aradan sonra dün Washington'da yeniden başlandı. İsrail'in, geçen hafta üç ayn heyet halinde Filistin - Ürdün, Suriye ve Lübnan'la başlattığı görüşmelerin yalnız- ca sürece ilişkin sorunlan çöz- mekle sınırlı kalmasını isteme- si yüzünden belirsizlik sürüyor. tsrail, esas konulann ocak ayı ortasından itibaren Ortadoğu'- da yapılmasını istediği görüş- melerde ele alınmasından yana. lsrail Başbakanı tzak Şamir, önceki gün düzenlenen kabine toplantısından sonra basına yaptığı açıklamada, Filistin - Ürdün heyetiyle sürdürdükleri görüşmelerin esasa ilişkin ko- nularda değil, sürece ilişkin so- runlarda odaklaşacağını söyle- di. Şamir, Filistinlilerin özerk- liğine ilişkin konuları tartışma- yacaklannı, bunun daha sonra gercekkştirilecek görüşmelerde ele alınacağmı belirtti. Şamir, tsrail heyetinin temaslaruu ta- mamlayarak hafta sonunda ül- keye döneceğini kaydetti. Geçen hafta başlayan ikili görüşmelerde îsrail, Ürdün - Filistin heyeti ile asıl görüşme- yegeçemedi. Filistinlilerin, ls- rail ile ayn görüşmek istemesi üzerine başlayan sorun hafta boyunca sürdü. Taraflann bu hafta içinde şekil engeüni aşa- cakları sanılıyor. lsrail-Suriye görüşmeleri ise Golan yüzünden kilitlendi. Su- riye İsrail'in, Golan tepelerini bir an önce vermesini isterken tsrail, başka ayrıntılann da ko- nuşulması gerektiğini savunu- yor. Golan tepeleri, iki taraf için de stratejik önem taşıyor. İsrail-Lübnan görüşmelerin- de, İsrail ordusunun Güney Lübnan'dan çekilmesi ve iki ül- ke sınınnın geleceği ele aluıdı. Yunanistan Başbakanı ABD gezisinden memnun döndü Atiııa Kıbrıs için söz aldıSTELYO BERBERAKİS ATİNA — Yunanistan Başba- kanı Konstantin Mitsotakis, ge- çen hafta Maastricht'te yapılan AT doruğunda ülkesi için iste- diklerini elde ettikten ve ziyaret ettiği ABD'de George Busb'tan bazı "giivenceler" aldıktan son- ra Atina'ya döndü. Mitsotakis, ABD ziyaretinden Atina'ya dö- nerken Yunan devlet televizyo- nuna verdiği özel demecinde "ABD'nin de katkısıyla Kıbns sonınuna 1992 yılı içinde adil bir çözüm yolu bulunacağına inandığtm" söyledi. Mitsotakis'in ABD Başkanı George Bush ile yaptığı görüş- melerini Kıbns Rum yönetimi li- derı Yeorgios Vasiliu da "çok önemli" olarak niteledi. Avust- ralya'yı ziyaret etmekte olan Va- siliu, oradaki Rum toplumuna yaptığı konuşmasında, Mitsotakis-Bush görüşmelerine değindi ve Kıbns sorununun çö- zumü konusunda, "1992 yılının ilk aylannda uluslararası bir konferansın düzenlenecegini" Yunanistan Başbakanı Konstantin Mitsotakis, ABD Başkanı George Bush'un Kıbns sorununun 1992'de çözümü için garanti verdiğini söyledi. Kıbrıs Rum kesimi lideri Vasiliu da ABD'nin uluslararası konferansın önümüzdeki aylarda yapılmasına yeşil ışık yaktığını belirtti. öne sürdü. Mitsotakis de ABD- yi ziyaret günlerinde "Kıbns so- rnnu için yapılacak (oplantı şekli -yani dörtlü ya da uluslararası konferans- önemli degil; yeter ki bir anlasmaya vanlsın" demişti. Aynı anda Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın İngiliz basınına verdiği demeçler, Yunan radyo ve televizyon haberlerinde duyu- ruldu. Bu haberlere göre Özal, Kıbns sorununa adil bir çözüm bulunmasını Türkiye'nin de "ar- zu ettigini" dile getirmiş bulu- nuyor. Mitsotakis'in Maastricht ve ABD ziyaretlerinde elde etmiş olduklan, Yunanistan'ın savun- ması. dışilişkileri ve ekonomisi için oldukça 'olumlu' olarak ka- bul ediliyor. ABD'den dün Ati- na'ya dönen Mitsotakis, bu ne- denle havaalanında coşkulu sev- gi gösterileriyle karşılandı. Ati- na Havaalanında verdiği kısa demecinde Maastricht ve ABD 1 de "Yunanisian'ın ulusal hedef- lerine ulaşıidığından" söz eden Mitsotakis şöyle dedi: "Avrupa. birieşme yolunda en karaıiı adı- mını atmıştır. Yunanistan'ın. bu Avrupa biıiiğinin kopmaz bir parcası olduğu kanıtlanmıştır. Jiunu elde etmek için güç ve çe- tin savaşımlar verdik. Hiçbir seyi bagış karsıugmda elde etmedik.'' Mitsotakis bu çerçevede, ge- rek ATnin gerekse ABD'nin Yu- nanistan'a destek verdiğini belir- tirken, Yunanistan'ın toprak bü- tünlüğünün ve sıruTİanmn Batı Avrupa Birliği (BAB) ve ABD Başkanı George Bush'un verdi- ği "güvencelerle" korunacağını, dah'a önceki açıklamalannda di- le getirmişti. Mitsotakis, ayrıca Y'unanistan'ın Balkanlar'da önemli bir rol oynamayabilece- ğine inanıyor. George Bush'a bu konudaki "emellerini" de dile getiren Mitsotakis, Bush'un bu konuda da kendisiyle "bemfikir" olduğunu söyledi. Bu arada, krizin eşiğinde bu- lunan ülke ekonomisine de AT çerçevesinde çözüm bulunacağı- na inanan Mitsotakis'e göre bu bağlamda yüzde 17'lerde seyre- den enflasyohun 1997 yılına ka- dar yüzde 5'lere düşürülmesi ge- rekiyor. Mitsotakis, Atina'ya döner dönmez 1992 devlet bütçesini görüşmeye başlayan parlamen- tonun oturumuna katıldı. Bu oturumda ana muhalefet sosya- list PASOK'un iürazlarına hedef olan YDP hükümeti, Yunan halkı için "kemerieri daha çok sıkın" mesajını anımsatan büt- çede herhangi bir değişiklik yap- mayı düşünmüyor. Bu nedenle, ülke çapında ve hemen her dalda ilan edilen grevlerin yıl sonuna kadar sür- mesi bekleniyor. Bugün Yunan İşçi Sendikaları Konfederasyo- nu'nun (GSEE) ve Devlet Me- murlan Sendikası'nın (ADEDY) ilan ettiği 24 saatlik genel grev başladı. Arnavutluk'ta bir yıl önce ku- rulan muhalefetteki De- mokrasi Partisi târaftârlan Devlet Başkanı Ramiz Alia'nın isti- fasını istivor. Alia önceki gün beklenmeyen bir atakla. tüm si- yasi partilere meklup göndererek erken seçimle ilgili görüşlerini ileimelerini istemişti. tlk muhalefet partisi olan Demokrasi Par- tisi üveleri erken seçimin 23 şubata kadar yapılmasını talep et- miş. kabul edilmeyince hukümetteki bakanlarını geri çekmişti. Tiran'da Başbakan Vlli Bufi'nin istifası ile girilen hükümet kri- zi. yeni hükümetin oluşturulması ile duruldu. (FRANKFURTER) Türkiye çekimser BM: Siyonizm ırkçılık değildiır ŞEBNEM ATİYAS NEW YORK — Birleşmiş Milletler Siyonizmin ırkçılık ol- madığına karar verdi. Dün ge- nel kurulda yapılan bir oylama- da 111 üye devlet, Siyonizmin ırkçılık olmadığı yolunda oy kullandı. Türkiye 13 ülke ile bir- likte çekimser kaldı. Türkiye'nin çekimser oy kullanmasında Arap dünyası ile Batı dünyası arasında dengede kaimaya özen göstermesinin rol oynadığı bil- diriliyor. Türkiye 1975'te Siyoniz min ırkçılık olduğu yönünde oy kullanmıştı. Siyonizmin ırkçılık olduğunu iddia eden ülkeler genellikle Arap ülkeleri oldu. 25 ülke Si- yonizmin ırkçılık olduğu yolun- da oy kullandı. Genel kurulda dün yapılan oylama, Siyonizmi ırkçılık ola- rak nitelendiren 1975 yılındaki karann değiştirilmesini hedefli- yordu. İsrail'in Kudüs'ü işgalin- den sonra, 1975'te BM Genel Kurulu'nda bir araya gelen Arap ve bağımsız delegeler, Doğu Bloku ile birlikte Siyonizmin ırkçılık olduğunu belirten bir karar çıkartmışlardı. Seçimle oluşturulacak meclis Kürt halkını temsilyetkisine sahip olacak Irak11 Kürtler meclis kuruyorDış Habetter Servisi— Kuzey Irak'ta Saddam Hüseyin yöne- timine karşı mücadele eden Kürt örgütlerinin liderleri. bölge halkını temsil yetkisine sahip bir meclis oluşturma ka- rarı aldılar. Meclisin bağım- sızlık yolunda atılmış bir adım olmadığı. Bağdat yönetimiyle Kürtler arasında yürütülen özerklik görüşmelerinde Kürt örgütleri arasında ortaya çı- kan görüş ayrılıklarını çözme- yi hedeflediği açıklandı. Celal Talabani'nin önderlı- ğindeki Kürdistan Yurtsever Birliği (KYB) ile Mesud Bar- zani'nın önderliğindeki Kür- distan Demokratik Partisi'nin (KDP) de aralannda bulun- duğu 8 Kürt grubunu bir araya getiren Kürdistan Cep- hesi'nin (KC) önceki gün yapılan toplantısında. grupla- nn sahip olduklan halk deste- ği oranında temsil edilebilece- ği bir "Temsilciler Mecüsi" oluşturmak üzere seçim yapıl- ması konusunda görüş birliğı- ne varıldı. KDP tarafından Londra'da yapılan açıklamada, seçilecek meclisin, "Bağımsız bir yöne- tim ya da Irak hükumetine alternatif bir hükümet oluştur- ma amacı taşımadığı" belirtil- di. Açıklamada. söz konusu karann "özerklik görüşmele- rinde temel konularda karar yetkisine sahip seçilmiş bir li- iierlik oluşturarak karar ahna sürecindeki pürüzleri giderme amacıyla" alındığı ıtade edıl- di. Barzani de Reuter'e yaptığı açıklamada. "Şu anda Kürdis- tan'da liderlik sorunumuz var. Karar alamamamız yüzünden de birçok şey engellendi" dedi. konduğu bildirilen meclisin Kararlann oybirliği usulüyle yürütme yetkisini kime ve na- ahndığı KC'de. iki büyük ör- sıl devredeceği de açıklık güt olan KYP ve KDP arasın- kazanmadı. Kürt kaynaklar, çeşitli ülkelerden ve uluslara- rası kuruluşlardan parlamen- terlerin seçimlerde gözlemci- lik yapmak üzere çağnlacağını soylediler. Bu arada, KC'nin "Ekim katliamı" olarak nitelendin- len ve birçok Iraklı esir aske- daki anlaşmazlıklar, özerklik görüşmelerinde şimdiye kadar en basit kararlann bile alın- masını engellemişti. Söz konusu mecliste yalnız Kürtlerin değil bölgedeki Türk ve Asuri azınlığın da temsil edileceği açıklandı. An- cak seçimlerin ne zaman yapı- lacağı ve meclisin kaç üyeden oluşacağı belirtilmedi. Seçile- bilmek için yüzde 7 oy barajı nn öldürüldüğü olayı araştırmak üzere 3 avukattan oluşan bir mahkeme kurduğu bildirildi. Orgeneral Gtireg Sofyalda • Dış Haberter Servisi — Bulgaristan'ı ziyaret eden ilk Türk Genelkurmay Başkanı olan Orgeneral Doğan Gureş, güvenlik konulanm görüşmek üzere dün Sofya'ya gitti. Bulgaristan Genelkurmay Başkanlığı tarafından davet edilen Orgeneral Güreş, Sofya havaalanında Bulgaristan Genelkurmay Başkanı Korgeneral Luben Petrov tarafından askeri törenle karşılandı. Orgenaral Güreş, havaalanında gazetecilere yaptığı açıklamada, Bulgaristan'a gelmekten duyduğu memnuniyeti belirtti. Bulgaristan Genelkurmay Başkanı Petrov da yaptığı konuşmadâ, "Ziyaretinize büyük önem veriyoruz. Bu ziyaret halklanmız tarafından büyük ümitle karşılanmaktadır. Hindistan 7 da yangın: 21 ölti • YENt DELHt (AA) — Hindistan'da bir pamuk işleme fabrikasında çıkan yangında çöken çatmın altında kalan 21 kişinin öldüğü bildirildi. Hindistan Basın Ajansı (PTI) başkent Yeni Delhi'nin 940 kilometre güneybatısındaki Surat kentinde meydana gelen olayda yangın çıkan fabrikada söndürme çalışmaları sırasında çatmın coktüğünü belirtti. Olay sırasında fabrikada 37 kişinin bulunduğu kaydedildi. Rü^di: Benî unutmayııı • NEW YORK (AA) — tran'ın eski dini lideri Humeyni tarafından ölüme mahkûm edüdiği için büyük bir gizlilik içinde yaşayan tngiliz yazan Salman RUsdi, dünya kamuoyundan ve Batı dünyasından "kendisini unutmamasını" istedi. Amerikan Time dergisine detneç veren Rüşdi, Batı dünyasının rehineler sorununu neredeyse tamamen çözdüğüne işaret ettikten sonra kendisini de rehineve benzetti ve "Beni unutmasınlar"dedi. Şeytan Ayetleri'ni yazdığı için hakkında ölüm fennanı çıkanlmış olan Rüşdi, "Bunun basit bir sorun olmadığı, bir kitabın yayımlanmaanın dünya çapında bir olay olduğu, anımsatılmalıdir" dedi. Nobel ödüllü Kyi, partkiz • BANGKOK (AA) — Birmanya'da muhalefet lideri ve 1991 Nobel Banş ödülü sahibi Bayan Aung San Suu Kyi'nin Ulusal Demokrasi Partisi'nden ihraç edildiği bildirildi. Binnanya radyosunun haberine göre partinin şu anki lideri Aung Shwe, parti merkez komitesinin "parti ile halk ve parti ile hükümet arasındaki yanlış anlamalan gidermek" amacıyla bu karan aldığmı belirtti. Shwe, Kyi'nin iktidardaki askeri cunta tarafından yaşadığı gerilla gruplan ile temaslarda bulunmak ve dışandan yardım almakla suçlandığun hatırlattı. KSİYON İşte Dattva'nın ev hannnlanna sunduğu mükemmel bir koleksiyon... Vteyve sıkacağından, mikserine... Blenderden, kahve makinesine... Her biri Daivva Kalitesi, hepsi Daivva güvencesiyle... Güzelim yemekler... nefistatl [lar için... Seçin bu şeçkin Dahvalar'dan birini. mutfağınıza pratikliği. rahatlığı getirin... Daivva Türkiye Temsilcisi: Coral A.Ş. Üretim: GürHektronik DAI\VAM O D E R N K A D I N I N M U T F A Ğ I N D A "