Katalog

13 KASIM 1991 EKONOMI CUMHURÎYET/13 Merkez Bankası rezervi azaldı • ANKARA (ANKA) — Merkez Bankası'nın brüt döviz ve altın rezervi on ayda 1.4 milyar dolar azaldı. 1990 sonunda 7.6 milyar dolara kadar yükselen rezerv, 1 kasım itibanyla 6.2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bütçe açığı 20 trilyon • ANKARA (ANKA) — Konsolide bütçe açığı yılın ilk on ayında 20 trilyon 64 milyar liraya ulaştı. Açık geçen yılm aynı dönemindeki 7 trilyon 54 milyar liralık açığa göre yüzde 184.4 oranında arttı. Şemiler reklamcı oldu • ANKARA (AA) — Emlak Bankası eski Genel MfldUrû Bülent Şemiler reklamcüığa soyundu. Bülent Şemiler bu amaçla lurkuaz Reklamcüık Anonim Şirketi adıyla yeni bir şirket kurdu. Mehmet Derviş Manizade, Selma Manizade, Gülriz Sakar ve Mehmet Sadık Okay'ın da ortak olarak katıldığı şirketin hisselerinin yüzde 85'lik bölümü Şemiler'in kontrolünde bulunuyor. Üazarkasa kııUanımı • ANKARA (AA) — 1991 yüında ödeme kaydedici cihaz (yazarkasa) kullanma zorunluluğu başladığı halde, bu yükümlülüğü süresinde yenne getiremeyen ve daha sonraki tarihlerde bu cihazlan zorunlu olarak kullanacak "I"" mükellefierin, yazarkasa kullanma başlangıç tarihleri yeniden düzenlendi. Yazarkasa kullanma zorunluluğu, 31 Ocak 1992 tarüıinde başlayacak. Türk firması Kuveyt'te • ANKARA (AA) — Körfez savaşının ardından Kuveyt'in mayınlardan temizlenmesi için açılan ihaleyi 7 Türk firmasının ortaklasa kurduğu Bimpa$ şirketi kazandı. Vade kısalığı veyüksekfaiz olumsuz etkiliyor Finans sektörü kıskaçta EkoDomi Servisi — Devletin öncülük ettıği yüksek faiz kıska- cına giren finans sektörünün ge- lecekte ekonomiye uzun süreli ve yeterli kaynak sağlayabilmesi için sigortacılık sektörünün mutlaka geliştirilmesi, yabancı sermayenin ülkeye çekilmesi ge- rektiği savunuldu. Finansklüp'un aylık toplantı- sında "Finsns dünyasıııııı bugii- nü, getecefi ve bekknüler" tar- tışıldı. Alarko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Üzeyir Garih ile Bakanlar Kunılu'nca kuruluş iz- ni alan Türk Expres Bank Yö- netim Kurulu Başkanı tbrahim Betil'in konuk konuşmacı ola- rak katıldıkları toplantıda, fi- nans dünyasırun ekonomik kal- kınmaya ivme verebilmesi için uzun vadeli fonlamaya gitmesi, bunun için de hem yurtiçi tasar- ruflann artürılması hem de yurtdışı kaynaklann mobilize edilmesi görüşü dile getirildi. Finans dünyasından sanayiye uzun vadeli ve yeterince para ak- madığını belirten Üzeyir Garih, sorunun yurtiçi gönüllü tasar- ruflannın arttınlmamasından kaynaklandığını bildirdi. Garih, bunun için sigortacılık sektörü- nün geliştirilmesi, bankacıhk sektörünün sermaye yapısını güçlendirerek şirketlere dış kay- nakları rahatlıkla kullandırabi- İbrahim Betil Yaman Törüner Üzeyir Garih Finans sektörünün bugünü ve geleceğini tartışan uzmanlar, ekonomiye uzun vadeli ve yeterli kaynak sağlanabilmesi için sigortacılık sektörünün mutlaka geliştirilmesi, ülke içi kaynaklann ve yabancı sermayenin mobilize edilmesi gerektiğini belirttiler. ür hale gelmesi gerektiğini be- lirtti. Sermaye yapılannı güçlen- dirmeleri açısmdan bankalardan vergi alınmamasının yerinde ol- duğunu savunan Garih sözleri- ni şöyle sürdürdü: "Dışandaki şirketkr 30 yd sü- reyle kredi kullanıyorlar. Türki- ye'de ise krediler 5 yıl süreyle acüryor. Finans sektörünün so- runu uzun vadeli fonlannın ol- mayışından Ueri geiiyor. Eger Türkiye'de sanayiyi geliştirmek istiyorsak önceliklefinanssek- törünö geliştinneUyiz. Uzun va- deli fonlar yaratmalıyız. Bunun yoln da sigortacüıgın geliştfril- mesinden geçmektedir. SigorU poliçesinin, altından daha önemli oMngunu anlaUbilmeli- yiz tophuna. Yrter Id sigorta şir- ketkfinin sagüun olduguna ina- nılabilsin. Bunun için de devle- tin sigortacılıgı düzenkmesi ge- reklklir. Bütün dünyada sigorta- dan para if«ıtan sigorta şirketi yoktur. Bu şirketkr para yöne- timinden para kazanıriar." "tbrahim Betil ise iç kaynak- lann yeterli olmayacağını, bu- Türkiye, Sovyetler'e gıdayardımına kaiılmak istiyor 'SSCB'ye yardımavanz' SABETAY VAROL BRÜKSEL — Doğu ve Orta Avrupa ülkeleri- ne yardım amaayla 3 yıl önce oluşan "241er Grubu" toplantısı için Belçika başkentinde bu- lunan Dışişleri Bakam Saf a Giray, "Avrupa Top- lalugn'nnn SSCB'ye yapacağı gıda yardımında, Törkiye'deki gıda stoklarının da degerlendirUmesi" gerektiğini söyledi. AT, ABD ve Japonya'nın şimdi pazar ekono- misine geçmeye çalısan eski sosyalist ulkelere yar- dım konusunda, yükü birbirlerinin uzerine atma- ya çahştıklan görüldü. Türkiye; Çekoslovakya, Polonya ve Macaristan'la imzalayacağı serbest ti- caret anlaşmalan için Brüksel'de temaslarıru sür- dürdü. 24'ler Grubu Dışişleri Bakanları toplantısmın en çok göze çarpan konusu Avrupa İbpluluğu- nun, ABD ve Japonya nezdindeki şikâyetleri ol- du. AT şimdiye kadar yükün büyük bölümünü kendisinin taşıdığuıı, EFTA ülkeleri ve çeşitli Av- rupa kuruluşlan dahil edildiğinde, Avrupa yar- dımının yüzde 75-80 arasında olduğunu Ueri sü- rerek Japonya ve ABD'nin daha fazla katkıda bu- lunmasuıı istedi. Topluluk, Avrupa'run toplam yardımınm yüzde 50"ye indirilmesi gereği üzerin- de durdu. Türkiye, kendi ekonomisinin kısıtlı olanakla- nna rağmen G-24 toplantısında "başı dik" du- ran ülkelerden biri oldu. Türkiye'nin söz konu- su programlar çerçevesinde 300 müyon dolan aş- lan katkısı bulunuyor. Ne var ki Türkiye'nin G-24 toplantısında da dile getirdifi bir şikâyeti var. Bu şıkâyet, Avrupa Topluluğu'nun, SSCB'ye yapılan gıda yardımını ya kendi stoklanndan ya da Po- lonya, Macaristan, Çekoslovakya gibi ülkelerden karşılama niyeti taşımasından kaynaklandı. Ankara, gerek kara taşımacılığı filosunun uy- gunluğu gerekse coğrafi olanaklan yüzünden bu yardım operasyonuna katkıda bulunabileceği ve böylece ekonomik açıdan tüm taraflar için da- ha kârlı bir rlurumun doğabileceği inancında. Ne var ki, özellikle Almanya bu isteğe karşı çıkıyor. Dışişleri Bakanı Safa Giray'ın, AT Komisyon Başkan Yardımcısı Frans Andriessen nezdinde yaptığı girişimler sonucu Avrupa Komisyonu, bu konuda daha yumuşak bir tavır almış gözükü- yor. Ancak bazı Batı Avrupa ülkeleri Türkiye'den Sovyetler Birliği yönünde ve AT'nin gıda yardı- mı kapsamında gıda maddesi ihracına bu aşama- da "rvet" demeye yanaşmıyor. nun için dış kaynaklann hareke- te geçirilmesi görüşünü dile ge- tirdi. Betil, yabancı kaynaklann çekilebUmesi için öncelikle ya- bana sermayenin teşvik edilmesi ve "Jeo-politik önemi azalan Türldye'yi jeo-ekonomik önemi olan bir ülke haHne getinnek, yabancı sennayeye ortak çıkar- lar yaratmak" gerektiğini kay- detti. Betil, dışandan kaynak yarattıkça içeride faizlerin üze- rindeki baskımn da azalacağım bildirdi. Toplantıda söz alan Iş Banka- sı Genel Müdür Yardımcısı Ye- nal Cevherioglu, esas olanın iç kaynaklan arttırmak olduğunu, faizleri hiç kimsenin belirleme- mesi gerektiğini belirtti. Faizle- rin belirlenmesine yalmzca bir disiplin getirilmesini ve keyfi olarak bankalann faizleri arttır- masına izin verilmemesini iste- yen Yenal Cevherioglu, "Mewhı- at f aizini arttıran bankanın kre- di faizini de arttırması gereklidir" dedi. Cevherioglu, sigortaahğın geliştirilerek kay- nak yaratılması konusunda da şunlan söyledi: "SigorU kaynak için muazzam bir sektör. Geliş- tirmek için onun dinamiğini ya- ratmak lazım. Sigorta şirketle- rinin esas kân portföy vatmm- lanndandır. Patronlar da bu kârian sigorta sektörüne bırak- mazlar. öncctikk sigorta kftrla- nnın sigorta sektöriinde fcatmaa lazundır. Banoa için kanan dü- zenlemesi gereklidir." tstanbul Menkul Kıymetler Borsası Başkanı Yaman Törüner de konuşmasım finans dünyası- nın bugünkü sorunlan uzerinde yoğunlaştırdı. Enflasyona para- lel olarak emisyon ve para arzı- nın artmasına karşıhk Merkez m^Vfly tarafından likiditenin çekildiğini ve piyasada ciddi bir likidite daruğmm ortaya çıküğı- m beUrten Yaman Törüner, bu- nun da sanayi sektörünü, tica- ret hayatını ve borsayı olumsuz etkilediğini kaydetti. Törüner daha sonra şöyle dedi: "Bu likidite dariıgı f aizin enf- lasyonun uzerinde seyretmesine yol açıyor. Dövizi rutuyor. Ama yüksek faiz, atstemi zorlayan bir faktördür. Türki^de faiz oran- lan içia bir (primerate) temel oran vsrdır. Merkez Bankaa'nm bu oranı yüzde 95'tir. Serbest olan f aizter bu orana yetişmeye başlıyor. Baakalann bazüan da para alıp satarak geciniyoriar. Devlet enflasyonan üstünde borçUodıgı için enflasyona des- tekler. Çıkan enflasyonun yük- sefanesindedir." T U K E T I C I G O Z U Y L E MERAL TAMER Taksit bitti, icra kalkmadı"Benim sorunum, köşenize sık sık ko- nu olan gazetelerin pazartama şirketlerin- den blrisiyle... TüketkHler bunlardan araba ahp tüm tak- sttlerini ödedikten sonra rahatladım zan- nedip satmaya falan kalkışmasınlar. Çün- kü ben 15 nisandan beri hicbir borcu ol- mayan arabamın 'mülMyetl muhafaza'sını kakiırtıp satamryorum..." Antalyalı eczacı okurumuz Zübeyde Bon- ce'nin 2 ay kadar önce yazdığı mektup boy- le başlıyordu. Okurumuz tüm taksitierini öde- diği otomobilini satmak istemiş, ancak 'icralıdır' yanrtıyıa karşılaştığı için satış işle- mini gerçekleştırememişti. Arkadaşımız Nu- ray Köroğlu konuyia ilgilendikten 1 ay kadar sonra okurumuzun otomobili ûzerindeki icra kaldırıldı. Oiayın nasıl gelişti- ğini aktarmadan önce okuriarımızaşu uyarı- yi yapmakta yarar gö- rüyoruz: Taksitli satış kampanyalan aracılı- ğıyla otomobil satın aldığınızda demek ki tüm taksitleri öde- mek, otomobilin tüm mülkiyetinin üzerinize geçmesi için yeterli olmayabiliyor. Bu ör- neği izledıkten sonra kampanyalara katıla- rak taksitle otomobil atma durumunda olan okurlanmız, taksitleri K t—i Jy p.— 1y l 1 iıKSH i TC uİ_ na sadık vatandaşın yapacağını yapıp kendi- nize ait tüm vecibeleri yerine getirryorsunuz. Sonra da pazarlama şirketinin doğal otarak arabanızı 'lcralı' durumdan otomatikman çı- karttığını sanıyorsunuz. Ama olmuyor ve bir telefon macerasıdır başlıyor. Önce ödediğim tüm senetlerin fotokopile- rini göndermemi istiyorlar. Oysa sözlesme- mizde böyie bir madde yok. Ancak ödediğim son senet elimde. 'O zaman o senedi ve nıhsatın fotokopisini gönderin' diyorlar. Söyteneni yapıyorum, ama maalesef yine ic- ra kalkmıyor. Benden yine tüm senetlen gön- dermemi istiyorlar. Kendilerine yıllardır tica- ret yaptığımı, ödediğim senetleri saklamak gi- bi biryükümlülüğüm bulunmadığını hatırlatı- yorum. 'Borcum bulunduğunu tespit eder- seniz beni Icraya ve- rin, ama eger bor- cum yoksa o zaman da İcralıdır yazımnı kakhnn' diyorum. Ay- rıca böyle bir uyarıyı sözleşmeyi imzalar- ken neden yapmadık- larını soruyorum. 'Şimdi yapıyoruz' di- yorlar, ancak senetle- rimi attığım için benim sorunum çözülemi- yor. Ben tekrar tekrar pazarlama şirketini arıyorum. 'Islemtori- nlzl tamamlayaca- ğız' dedikleri halde ödedikten sonra icranın kaldırılması gibi bir aradan ayiar geçiyor ama otomobilin üzerin- işlemin de gerekliliğini herhalde unutmaya- deki 'icralıdır' yazısı kalkmıyor. Yani şu an- caklardır. da ben borcu olmadığı halde satamadığım, Şimdi okurumuz Zübeyde Bönce'nin mek- sahibi de olamadıgım bir arabaya sahip gö- tubunu okumaya devam edeiim: rünüyorum. Taşınmaz malların irrUta hakkı gt- "1989 ağustosunda Sabah Pazarlama'nın bi benim de bunları sadece kullanma hakkım kampanyasına katlarak ekim teslimatı Rena- var. Korkarım yakında onu da elimden ala- ult Rash marka araba aldım. Bildiğiniz gibi caklar." tercih ettiğiniz rengi değil, bulduğunuz renk Okurumuzun bu mektubu üzerine arkada- arabayı ekim soğuğunda açık havada, altını- şımız Nuray Köroğlu, Sabah Pazarlama ile za bir sandalye bile vermeden bekletip tes- görüştü. Sabah Pazarlama'dan senetlerin lim ediyorlar. Inanın bakkaldan bir sakız bile atılmaması gerektiğinin sözieşmede belirtil- alırken müşteri olarak daha fazla ilgi görür- diği söylendi. Bu oiayın çözülebilmesi ıçinse sünüz. okurumuzun senetleri ödediği bankadan se- Her şeye rağmen sıfır kilometrede bir ara- netterin ödendiğine dair bir yazı getirmesi is- dki ' İ l d ' tendi. Ruhsatın fotokopisiyle birlikte bu yazı- ş y ğ ba almanın sevinci, ruhsatınızdaki 'İcralıdır' damgasının varlığım o anda hissertirmiyor. yı gönderen okurumuz, 16ekim günü otomo-g ğ Hiç protesto olmadan her namuslu ve borcu- bilindeki 'icrahdır' yaasını kakjırtmayt başardı. T U K E T I C I N 1 N S E S I Kredi kartında komisyonTatilimi geçirmek için gittı- ğim Fethiye'de derı gıyim eş- yası satan Sultan Leather ma- ğazasında 850 bin liraya bir deri ceket beğendim. Mağa- zanın kapısında Visa levhası- nı gördüğüm için kredi kartıy- la ödemek istedim. Bunun üzerine mağaza sahibi banka- ya yüzde 7 kredi kartı komis- yonu ödediklerini, bu yüzden de 910 bin lira ödemem gerek- tiğini söyledi. Ben bu komısyo- nun tamamen mağaza sahibt- ne ait olduğunu çok iyi bildi- ğim için itiraz ettim. Mağaza sahibi "Burası Avrupa değil, Türidye, ben malımı istedi- ğim fiyattan satabilirim" de- (Arkası 14, Sayfada) URETICIYE TEŞEKKUR CEYO üzmedi Bir süre önce Ceyo'dan aldığım lerliklerimin kısa zamanda yanlanndan açıl- dığını gördüm. Firmaya bil- dirdiğimde "gönderin. Hgitoniriz" dediler. Ger çekten de sözlerinde dura- rak çok güze) bir çift terlik gönderdiler. özcan Turan Heİikopter konusunda diinya çapında liderliği simgeleyen Eurocopter,Türkiye'ye Avnıpa'nın en iyisini önernıektedir. Türk Silahlı KuvveÜerinin görev ihtiyaçlarmı en iyi şekilde yerine getirmesi, tüm ölçekleri ve seçim olanaklarım titizlikle değerlen- dirmesine bağlıdır. Her göreve uygun helikopterleri tek bir kaynaktan sağlayacak yapıya sahip olan Eurocopter, Türkiye'nin ihtiyacmı 2000'li yülara değin karşılayabilir. Savaş koşullarmda test edilmiş, ağır yük kaldıran COUGAR" helikopteri, güvenliği en ön planda tutarak 25 eri malzemeleriyle birlikte çok uzun menzillere taşır. Yeni nesil BK117 helikopteri ise, keşif, iknıal, tim nakli misyonla- nnın ideal tamamlayıcısıdır. Eurocopter ürünleri, Türkiye'nin envanterindeki NATO silah sistemleriyle tamamen uyum sağlar. Her üriin, Türk Silahlı Kuvvetlerînin operasyonel etkisini güçlendirecek bir doğrultuda, Türkiye'nin ulusal havacılık sanayi ile işbirliği içerisinde düşük maliyetlerle üretilip bakım altmda tutulabilir. Eurocopter'in uluslararası işbirliği deneyimi, dünya çapında 25'i aşkm önemli projeyle kanıtlanmıştır. Türkiye'nin Eurocopter ile yakm ve sağlam bağlar kurması, Tiger ve yakmda gündeme gelecek olan NH90 dahU olmak üzere Avnıpa'nın en ileri helikopter programma katkıda bulunmasma yol açacaktır. ^ ^ eurocopter •ÖROKOPTER "KUGAR Türkiye Ve Eurocopter—Helikopter Üretim Projesi için Dünya Çapında İşbirliği. COUGAR ve BK117. Eurocopter. Eurocopter InternationaJ GIE -10, av. Marcel-Cachin - BP 107 - 93126 La Courneuve Cedex - France