Katalog

25 EKÎM 1991 HABERLER CUMHURİYET/7 YSK kesin sonuçları gelecek hafta açıklayacak Seçime katüım yüksek29 milyon seçmenden 25 milyon seçmen sandık başına gitti. YSK'nin ilanına göre 450 milletvekilinin partilere dağılımı şöyle: DYP 178, ANAP 115, SHP 88, RP 62, DSP 7 Seçim dolayısıyla görevlerinden ayrılan kamu çalışanlarının kesin seçim sonuçlarının YSK'nin ilanından itibaren bir ay içinde başvuruda bulunmaları halinde görevlerine yeniden dönebilecekleri belirtildi. Mazeretleri dolayısıyla oy kullanamayanlar da mazeretlerini belgeleyerek en geç üç ay içinde kayıtlı bulundukları ilçe seçim kuruluna başvurmaları halinde cezadan kurtulacaklar. ANKARA (Cumhnriyet Bü- rosu) — Genel seçimlerde ilk defa uygulanan terdh yöntemi, seçimlerin kesin sonuçlarının alınmasını geciktiriyor. Yüksek Seçim Kurulu ancak geçici so- nuçları ilan ederken kesin so- nuçlar ancak gelecek hafta ba- şında açıklanabilecek. YSK'nin dün açıkladığı geçi- ci sonuçlara göre seçmen kütü- ğüne kayıtlı 29 milyon 932 bin 429 seçmenden 25 milyon 110 bin 680'i sandık başına giderek oyumı kullandı. Seçime katılma oranı yûzde 83.89 oldu. Güm- rük kapılarında da 46 bin 408 oy kullanıldığı belirlendi. Türkiye genelinde kullanılan toplam oylann 24 milyon 415 bin 693'ü geçerli sayıldı. Toplam geçerli oylann 5 mil- yon 862 bin 404'ünü ANAP, 4 milyon 121 bin 162'sini RP, 108 bin 364'ünü SP, 6 milyon 600 bin 331'ini DYP, 2 milyon 624 bin 251'ini DSP, 5 milyon 66 bin 463'unü SHP, 32 bin 718'ini de bağımsız adaylar aldı. ANAP'm Türkiye genelinde- ki oy oranı yüzde 24.01, RP'nin yüzde 16.88, SP'nin yüzde 00.44, DYP'nin yüzde 27.03, DSP'nin yüzde 10.75, SHP'nin yüzde 20.75, bağımsız adayla- nn oy oranı da yuzde 00.13 ola- rak belirlendi. YSK, 2 milyon 441 bin 569 olarak belirlediği Türkiye gene- lindeki yüzde 10 barajına esas oy miktannı ANAP, RP, DYP, DSP ve SHP'nin aştığını res- men açıkladı. YSK'nin üanında, 450 millet- vekilinin partilere göre dağılımı da yer aldı. Buna göre seçimler sonunda DYP 178, ANAP 115, SHP 88, RP 62, DSP de 7 mil- letvekili çıkardı. Bu arada il seçim kurulları, gümrük kapılarında kullanılan oylann yansıtılmasından sonra kendilerine YSK tarafından bil- dirilen sonuçlara göre tercihlı oyları da dikkate alarak millet- vekili seçilenlerin adlannı belir- liyor. tl seçim kurullan, millet- vekili seçilenlere mazbatalannı verirken iki nüshasını da YSK'ya yolluyor. YSK, bunla- rın bir nüshasını TBMM Baş- kanhğı'na gönderecek. İl seçim kurullan milletvekili seçilenlerin adlannı da mazba- tadan önce YSK'ya bildiriyor. YSK'nin, il seçim kurullanndan gelen sonuçlara göre kesin so- nuçları bu hafta sonuna kadar ilan etmesi bekleniyor. öte yandan, seçim dolayısıy- la görevlerinden ayrılan kamu çabşanlannın kesin seçim so- nuçlarının YSK tarafından ila- nından itibaren bir ay içinde başvuruda bulunmalan duru- munda görevlerine yeniden dö- nebilecekleri belirtildi. Mazeretleri dolayısıyla oy kullanamayanlann da mazeret- lerini belgeleyerek, en geç 3 ay içinde, kayıtlı bulunduklan ye- rin ilçe seçim kurullarına baş- vuruda bulunmalan halinde 50 bin liralık cezadan kurtulabile- cekleri kaydedildi. Seçimlerin ilk sonuçlarının alınmasmdan hemen sonra özellikle Ankara, Kocaeli, Adı- yaman, Kastamonu, tstanbul, Izmir ve Samsun'da pek çok aday ilçe seçim kurullanna baş- vurarak tercihli oylann sayı- mında hatalar yapıldığmı öne sürdüler. Kurullar, bunlann in- celemesini yaparken bu defa da partilerden çeşitli adaylann se- çimi için itirazlar geldi. Bu iti- razlann bazen ikinci kez yine- lenmesi üzerine, ilçe seçim ku- rullarındaki işlemJer, bunlara bağlı olarak da sonuçlann alın- ması gecikti. Seçim çevrelerinden bekle- nen resmi tutanaklann Anka- ra'ya ulaşması uzadığı için Yük- sek Seçim Kurulu da bunlar üzerinde herhangi bir çalışma yapamıyor. Konuyla ilgili ola- rak görüştüğümüz Yüksek Se- çim Kurulu yetkilileri bu ne- denlerle resmi sonuçların açık- lanmasının gecikeceğini, gele- cek pazartesi veya salı günunün beklenmesi gerektiğini söyledi- ler. Anayasa gereğince TBMM, ancakresmisonuçlann acıklan- masından 5 gün sonra toplana- bileceğinden, bu takvimin de uzaması bekleniyor. YSK'nm açıkladığı geçici so- nuçlar şöyle: Adana (1): DYP: 4 (K), SHP 2, Adana (2): DYP: 3 (K), ANAP: 1, SHP: 1, DYP (K), Adana (3): DYP: 3, Adıyaman: DYP: 4, Afyon: DYP 4 (K), Agn: DYP: 2, ANAP: 2, Amasya: SHP: 3, Ankara (1): DYP: 2, ANAP: 1, SHP: 3 (K), Ankara (2): ANAP: 2, SHP: 3 (K), RP: 1, Ankara (3), DYP: 4 (K), ANAP: 2, Ankara (4): DYP: 1, ANAP: 2 (K), SHP: 1, RP: 1, Antalya (1): DYP: 4 (K), SHP: 2, Antalya (2): DYP: 2, ANAP: 1, Artvin: DYP: 1, ANAP: 1, Aydın: DYP: 4 (K), ANAP: 2, Balıkesir (1): DYP: 4 (K), Balıkesir (2): DYP: 3, Bi- lecik: DYP: 1, ANAP: 1, Bin- göl: DYP: 1, RP: 2, Bitlis: ANAP: 2, RP: 1, Boln: DYP: 3, ANAP: 2, Burdun DYP: 3, Bursa (1): DYP: 4 (K), ANAP: 2, Bursa (2): DYP: 4 (K), ANAP: 2, Çanakkale: DYP: 4, Çankıru DYP: 1, ANAP: 1, RP: 1, Çorum: DYP: 1, ANAP: 1, RP: 2, Denizlu DYP: 3 (K), ANAP: 2, SHP: 1, Diyarbakır (1): DYP: 1, SHP: 4 (K), Diyar- bakır (2): SHP: 3 (K), Edirne: DYP: 2, DSP: 2, Elazıg: DYP: 2, RP: 2, Erzincan: SHP: 2, ANAP: 1, Erzunım (1): DYP: 1, RP: 3 (K), Erzurum (2): DYP: 1, RP: 2 (K), Eskişehin DYP: 3, ANAP: 2, Gaziantep (1): DYP: 2, SHP: 4 (K), Gaa- antep (2), DYP: 2, SHP: 1, Gi- resun: ANAP: 4, GiiınüşhaDe: ANAP: 1, RP: 1, Hakkftri: DYP: 1, ANAP: 1, Hatay (1): DYP: 2, SHP: 3 (K), Hatay (2): DYP: 1, SHP: 2, Isparta: DYP: 4, tcei (1): DYP: 2, ANAP: 1, SHP: 3 (K), lçd (2): DYP: 2, ANAP: 1, tstanbul (1) DYP: 1, ANAP: 3 (K), SHP: 2, tstan- bul (2) DYP: 2, ANAP: 4 (K), İstanbul (3): ANAP: 4 (K), SHP (2), İstanbul (4): ANAP: 4 (K), RP: 2, tstanbul (5): ANAP: 6 (K), tstanbul (6): ANAP: 3 (K), RP: 1, DSP: 2, tstanbul (7): DYP: 2, ANAP: 3 (K), DSP: 1, tstanbul (8): ANAP: 5 (K), tstanbul (9): ANAP: 1, RP: 1, SHP: 1, tz- miıUl): DYP: 2, ANAP: 3 (K), SHP: 1, tzmir (2): DYP: 3 (K), ANAP: 1, SHP: 2, tzmir (3): ANAP: 4 (K), tzmir (4): DYP: 2, SHP: 1, Kars: DYP: 2, SHP: 3, Kastamonn: DYP: 2, ANAP: 2, Kayseri (1): RP: 4 (K), Kayseri (2): RP:3, Kırkla- reli: DYP: 1, ANAP: 1, SHP: 1, KocaeU (1): DYP: 4 (K), Ko- caeU (2): DYP: 1, ANAP: 1, RP: 1, Konya (1): DYP: 1, ANAP: 1, RP: 4 (K), Konya (2): DYP: 3, (K), RP: 1, Konya (3), DYP: 2, RP: 1, Ktttahya: DYP: 2, ANAP: 2, RP:1, Ma- latya: ANAP: 4 (K), SHP: 1, RP: 1, Manisa (1), DYP: 4 (K), ANAP: 2, Manisa (2): DYP (3), K. Maraş (1): DYP: 1, RP: 3 (K), K. Maraş (2): RP: 3, Mar- din : SHP: 5, Mugla: DYP: 3, ANAP: 1, SHP: 1, Muş: SHP: 3,Nevşehir DYP: 2, RP: 1, Nig- de: DYP: 3, Ordu: DYP: 2, ANAP: 4 (K), Rize: ANAP: 3, Sakarya: DYP: 3, ANAP: 2, RP: 1, Samsun (1): DYP: 4 (K), ANAP: 2, Samsun (2): DYP: 3, Siirt: SHP: 3, Sinop: DYP: 3, Sıvas: RP: 4 (K), SHP: 2, Te- kirdag: DYP: 4, Tokat DYP: 1, SHP: 2, RP: 3, Trabzon: DYP: 1, ANAP: 3 (K), RP: 2, Tunce- li: SHP: 2, Ş. Urfa (1): DYP: 3 (K), ANAP: 1, RP: 1, Ş. Urfa (2): DYP: 2, ANAP: 1, Uşak: SHP: 3, Van: SHP: 3, Yozgat: RP: 3, Zonguldak (1): DYP: 3 (K), DSP: 1, Zonguldak (2): DYP: 3, Aksaray: DYP: 2, RP: 1, Bayburt: ANAP: 1, RP: 1, Karaman: RP: 2, Kınkkale: DYP: 3, Batman: SHP: 3, Şır- nak: SHP: 3, Bartın: DYP: 1, DSP: 1. Not (K) Kontenjan milletvekil- liğini kazanan partiyi gös- teriyor. Üçlü ittifakta 1977 tablosutç Politika Servisi — RP- MÇP-IDP'den kurulu üçlü itti- fak oy patlaması yaptı mı? TBMM'de 62 milletvekili ile temsil edilecek olan köktenci sa- ğın üç partisi, yoksa yalnızca 12 Eylul öncesi MSP-MÇP oy yüz- desinde mi kaldı? Üçlü ittifakı başanlı bulanlar, oylann az gelişmiş kırsal alan- dan, gelişmiş tanm alanlanna da yayıldığını, büyük kentlerde yüzde 10 olan Türkiye barajının çok üstünde oy almasım gerek- çe olarak gösteriyorlar. Buna karşın üçlü ittifakın gö- ruldüğü kadar başanlı olmadı- ğını savunanlar, MSP ve MÇP'nin 1973 ve 1977 seçimle- rinde aldığı oy oranınuı 1991'e aynen yansıdığmı, milletvekili sayısındaki artışın barajlar nede- niyle sağlandığını savunuyorlar. 12 Eylül oncesindeki son TBMM'de MSP'nin' 22, MHP'nin 17 milletvekili vardı. 1977 seçimlerinde geçerli oyla- nn yüzde 15'ini alan MSP ve MHP toplam oy oranı bugün yüzde 16.9'u buluyor. 12 Eylül sonrası kurulan Refah Partisi 1 ne göre daha Batıcı bir çizgi iz- leyen IDP, oylarını (yüzde 1) bu orandan düşersek RP-MHP it- tifakının oransal olarak 1977'ye göre yüzde 0.9"luk artış sağladığı görülmektedir. 1991 seçim sonuçlanna baktı- ğımızda; ortaya çıkan sayısaJ tabloyu şöyle özetleyebiliriz: 55 ilde Türkiye ortalamasının (16.8) üzerinde oy alan RP, MÇP, IDP ittifakı 10 ilde yüz- de otuzun üzerinde olmayı ba- şardı. Trakya, Ege ve Akdeniz'de Türkiye barajını aşamayan üçlü ittifak Mardin, Şırnak, Hakkâ- ri, Tunceli, Artvin ve Kars'ta da umduğunu bulamadı. RP, MÇP ve IDP ittifakının yüzde olarak oy dağılımı %30'un üstû %10-20 %10'un altı 24 milyon 466 bin geçerli oyun 4 milyon 133 binini alma- yı başaran üçlü ittifakın MSP- MÇP kanadı 1973 seçimlerinde 10 milyon 723 bin geçerli oyun 3 milyon 500 binini almıştı. 1973 seçimlerinde yüzde 11.8 oy ora- nı, 1 milyon 265 bin seçmeni ile Doğu ve Güneydoğu'nun güçlü partisi olan MSP, 1977'de aynı başarıyı gösteremiyordu. 4 mil- yon 166 bin yeni seçmenin ka- tılmasına karşın MSP oyunu yalnızca 5 bin 849 arttırabildi. 1973'e oranla yüzde 3.2 oramn- da oy kaybeden MSP'ye karşı- hk MHP 1973'e oranla 580 bin- lik bir artışla oy oranını yüzde 3 arttırdı. Az gelişmiş tanmsal kentlerde kendine taban bulan MHP bu bölgelerde MSP oyla- nnı almayı başardı. 1977'de de iki partinin toplam oy oranı yüz- de 15'e düştü. (1973: 15.4) 20 Ekim'de üçlü ittifakın en çok oy aldığı 9 ildeki gelişmele- re baktığımızda karşımıza farklı bir tablo çıkmıyor. Biüis: 1991 üçlü ittifak yüzde 29.1 oranında oy aldı. 1977'de MSP'nin bu ildeki oy oranı yüz- de 27.3 idi. Erzunım: 2 bölgeye aynlan bu kentte ittifak yüzde 37 ora- nında aldığı oyla birinci parti ol- du. Erzurum'da 1977 seçimlerin- de MSP yüzde 17.5, MHP yüz- de 10.9 oranında oy almıştı. MHP-MSP oy oranlarını topla- dığımızda bugünkü oranın çok üzerinde olduğu görülmektedir. Konya: İttifak oyu yüzde 39.9. Bu kentte 1977'de MSP yüzde 19.6, MHP yüzde 10.7 oranında oy aldı. MHP-MÇP birlikteliği- nin toplam oy oranı 1977'de 10.3'e kadar yükseliyordu. K. Maraş: MSP: 15.6, MHP: 15.5. 1991'de üçlü ittifak 35.2. Sıvas: MSP: 14.1, MHP: 17.2. 1991'de üçlü ittifak: 38.3. Yozgat MSP: 12.9, MHP: 22.9. Üçlü ittifak: 37.9. RP-MÇP-IDP'nin en çok oy aldığı iller ile 1977 seçim sonuç- larını karşılaştırdığımızda orta- ya çıkan tablo ittifakın oy pat- laması yapmadığı eski oylarını geri aldığı ortaya çıkmaktadır. Ancak ittifakın bu bölgelerin dı- şına taşarak örneğin lstanbul- da çıkması da başan olarak ka- bul edilebilir. Üçlü ittifakın sayısal değer- lendirmesine en ilgüıç örnek Elazığ. 1973 seçimlerinde MSP yüzde 27.8 oy almasına karşın 1977'de yüzde 15.5 oranında oy kaybı ile yüzde 14.1'e iniyor. MSP'deki bu gerüemeye karşı- hk MHP 1977 seçimlerinde oy oranını 1973'e oranla yüzde 14.6 arttırarak 18.8'e çıkıyor. 1977'de iki partinin oy oranlannın top- lamı yüzde 32.9 olmuştu. 1991'de RP-MHP-IDP bu kent- te 1977 oy oraruna ulaşamaya- rak 29.2'de kaldı. Rp-MÇP-IDP SEÇİMLERDE BAŞARILIOLDUMÜ? ittifak partileri için asıl bundan sonrası zorRUŞEN ÇAKIR RP-MÇP-IDP ittifakı seçimlerden basanyla Çiktı, fakat bu bir zafer değil. Daha önemlisi, ittifak partileri bugüne kadarki çabaJannın kat kat fazlasını bu başanyı kalıalaştırmak için sar- fetmek zorundalar. Çünkü her şeyden önce bu başan birçok dinamiğin ortak ürünü ve zaman içinde bu dinamiklerin aynen korunması ve ge- liştirilmesi epey zor, hatta imkânsız. RP, daha ittifaktan önce ülkedeki tslami ce- maatlerin önemli bir bölümünün, bazı radikal grup ve kişilerin, birtakım bağımsız Muslüman aydının desteğini kazanmıştı. MÇP ise ittifakla birlikte iç hesaplaşmalannı belli bir süre için don- durmayı becermiş, kitle tabanına ülke barajı teh- didi olmadan seslenebilme imkânını yakalamış- tı. Sonuçta, ayn ayn seçime girilmesi durumunda boşa gidecek olan İç Anadolu oyları, seçim sis- teminin de yardımıyla çok sayıda milletvekili ka- zandırdı. Bu arada MC'lerin, 12 Eylül'ün "yeni" resmi ideolojisi "Türk-lslam Santezi"nin ve bir ölçüde ANAP'm miman olan Aydınlar Ocagı ve bazı vakıflarda öbeklanmiş Türk-lslam entelijan- siyasının bu ittifak için elinden geleni yaptığını unutmamak gerek. Son olarak ittifakın seçim ka- mpanyası bu basanrun temel unsurlanndan bi- riydi. Parti kadrolan fedakârca çalıştı, milyar- lar harcandı. Ancak bu kampanya RP İstanbul İl örgütü'nün geliştirip zamanla tüm örgütü, be- nimsettiği strateji olmaksızın başansız kalırdı. RP'yi bir kitle partisine dönüştürmeye yönelik bu yaklaşım Anajans'ın yürüttUğü reklam ka- mpanyasıyla iyice su yüzüne çıktı. Bunun mey- veleri ise en çok büyük şehirlerde toplandı. Bu seçim başansının kalıcı olmasının önündeki en büyük engel RP-MÇP-IDP ittifakının pamuk ipliğine bağh olması. IDP bir kenara bırakıla- cak olursa, kampanya süresince alenen dile ge- tirmeseler bile gerek RP, gerek MÇP ashnda ola- ya geçici bir seçim ittifakı olarak baktı. Zaman içinde her partinin kendi yoluna gitmesi ihtima- linden daha önemli olan sorun ise RP ve MÇP'nin kendi içlerindeki mevcut ıttifaklan ko- rumada epey zorlanacak ohnalandır. MÇP için- de Alpaslan Türkeş'in başbuğluğundaki MHP kökenli klasik devletçi-milliyetçi çizgi ile Muh- sin Yazıaoğlu'nun başını çektiği, Ülkü Ocakla- n kökenli görece tslami çizgi arasındaki müca- dele her şart altında süreceğe benziyor. RP ise seçim öncesi sağladığı geniş Islami konsensüsü sürdürebilmek için MNP-MSP-RP geleneğinin egemen çizgisi dışında kalan kesimlere tavizler vermek zorunda kalacaktır. Bunun anlamı ise Erbakan'ın başını çektiği iyice kurumsallaşmış parti yönetim yapısının güç ve iktidarını başka- lanyla paylaşmayı göze alması olacaktır. öte yandan, "dışa açılmak" için geliştirilen modern söylemler RP'nin gelenekçi kitle taba- nında tepkilere yol açmaktadır. Orneğin seçim kampanyalannda başı açık kadınlann da görün- mesini hazmedemeyenler çoktur. Bu çizginin öne çıkartılarak sürdUrülmesi durumunda, katı ls- lamcı söyleme sahip yeni örgütlenmelerin orta- ya çıkış ihtimalleri daha da güçlenebilir. Kampanya için muazzam masraf yapan RP, bunun karşılığını ancak koalisyon ortağı olursa tam olarak alabilir. Ancak ne diğer partiler or- taklık konusunda RP'ye sıcak bakıyor ne de par- tinin kitle tabanı kıyasıya eleştirdiği bu partiler- le işbirliğine gitmeye tam anlamıyla rıza göste- riyor. özetle, koah'syon ortağı olsa da olmasa da RP hem çok şey kazanıp hem de çok sey kay- bedecek. Zaten MÇP ile yaptığı seçim koalisyo- nu kendisine Kürt seçûtı bölgelerinde çok şey kaybettirmiş durumda. MNP-MSP-RP gelene- ğinin oy deposu olan Güneydoğu'daki Kürt Is- lamcılann icine girdikleri özerkleşme süreci, bü- tünlüklü bir kopusa doğru evriliyor. Bu gelişme mutlaka büyük şehirlerdeki Kurt kökenlilere de yansıyacaktır ve böylece RP hızla bir "Sünni- Türk panisi"ne dönüşebilecektir. Aynca kapalı kapılar ardında üst düzey pa- zarlıklar yürütmede uzman ve buna fazlasıyla he- vesli Türk-lslam aydmlan, girişebilecekleri ye- ni pazarlıklara göre ittifakı, en azından RP'yi ve özellikle Erbakan'ı hiç çekinmeden gözden çı- karabilirler. Son olarak, gerek merkez sağ partiler gerek sosyal demokratlar, seçim sonuçları ışığında milliyetçi-muhafazakâr seçmene yönelik poh'ti- kalannda düzenkme ve değişikliğe gittikleri oranda ittifak panilerini kemireceklerdir. Bu noktada, Ban'nın daha ilk günden gösterdiği tep- kilere bakılacak olursa, kitle partüerinin bu ko- nuda "dışannın" tazyiklerine maruz kalacaklan kolaylıkla söylenebilir. Sonuç olarak, RP-MÇP-IDP ittifakının ve tek tek bu partüerin yakın ve orta vadedeki gelecek- leri bir ölçüde kendi iç sorunlannı aşıp aşama- malanna, yıllardır uzak kaldıklan parlamenter sisteme uyum gösterip gösterememelerine, seçim başanlarına yol açan dinamikleri koruyup ko- ruyamamalanna bağlı olacak. Ancak gelecekle- rinde dışlarındaki guçlerin kendilerine yönelik politika ve uygulamaları belirleyici olacak. SEÇİM VE REKLAM ŞİRKETLERİ 'Renkli ve başanlı olduk'SERPÎL GÜNDÜZ Türkiye'de ilk kez bu kadar yoğun uygulanan siyasi reklemlar, "siyasal iletişim"i bir dönüm noktasına getirdi. Siyasal yaş^ina "renklilik" ge- tiren reklam kampanyalannı yurüten reklam ajanslan kampanyalannı başarıh buluyorlar. DYP'nin reklam kampanyasını yurüten AX ajans yöneticisi Zafer Ataytan, kampanyalar arasmda, ajans ve partilerin koydukları hedef ve strateji- ler açısından farklılıklar olduğunu söyledi. Atay- lan, "Bizim özellikle SHP'lilerden oy alma he- defımiz gerçekleşti. Basın kampanyamız; sosyal demokrat içenği orta>-a çıkartan, dizaynı ve renk- lcriyle modern bir kampanyaydı. Amacımız, ye- nileşmiş DYP'nin yeni imajını çagnştırmaktı" de- di. Türkiye'de siyasi partilerin; siyasi reklamcıla- n, seçim kazandıran ve elinde sihirli değnek bu- lunduran, politika üreten ve her türlü soruna çö- züm getiren insanüstü varlıklar olarak gördüğü- nü söyleyen ENA Iletişim yöneticisi Erol Özko- ray, "Bizlerin işlevi siyasi parti ve liderlerin ka- mnoyuna verecekleri mesajı bulup çıkartmak ve kitleler tarafından kolay algılanabilmcsini sağlamaktır" dedi. ANAP kampanyasını 'Segu- ela'nın yöneticiliğinde gerçekleştiren ENA Üeti- şim yöneticisi Erol Özkoray, kampanyalannı ba- şarıh bulduklannı, ancak DYP'nin kampanya- suun da başansız ve siyasi reklamcılığa uygun ol- madığını söyledi. DYP'nin sloganını, kamuoyu- na baskı yapmak için bulunmuş "üçkâgıtçı" ve "arabcsk" buldüğunu belirten özkoray, ilerici ve aydın kamuoyu bu slogam yntmadı" diye konuş- tu. Siyasi partilerin reklam kampanyalannı artık profesyonel kadrolara yaptırdığını söyleyen ve Re- fah Partisi'nin kampanyasım yurüten An Ajans yöneticisi Selim Kutsan, seçim döneminde ger- çekleştirilen kampanyaları genellikle başanh buldu. DYP'nin reklarn kampanyasını yüriiten AX Ajans yöneticisi Zafer Ataylan, "Amacımız, DYP yeni bir parti demeden, DYP'nin yenileşmiş bir parti olduğu seçmenin beynine yerieşti. Bir kı- sım SHP'liler de DYP'>e oy verdiler" diye ko- nuştu. Ataylan, "Biz sadece partinin kendisinde olan yenilikleri iyi sunduk" dedi. Seçim kampanyası sırasında başansız reklam- ları eleştirmek istemediğini belirten Ataylan, ANAP'ın oluşturduğu "genç lider" imajının ik- na edici olduğunu, Refah Partisi kamparryasının da herkesi kucaklayan modern bir parti imajı ver- digini anlattı. Türkiye'de reklamcılann kadro ve yaratıcılık açısından Avrupa'nın üzerinde olduğuna dikkat çeken Zafer Ataylan, "tlk kez bu yıl 5 parti bir- den reklam ajanslanyla çalıştılar. Biitiin parti- ler reklam ajanslan ile çalışma konusunda sii- reklilige inandılar. Reklam ajanslan olumlu ge- lişmeler gostermişlerdir. Reklam sektörii tarafın- dan kutlanmaları gerekir" dedi. ANAP reklamlannı, Segueia ile işbirliği yapa- rak yurüten ENA tletişim yöneticisi Erol Özko- ray, "Bizlerin işlevi, siyasi parti ve liderlerin ka- muoyuna verecekleri imajı bulup çıkannak ve bu mesajın kitleler tarafından daha kolay algılana- bilmesini sağlamaktır. Butun bunları yaparken de tüm kampanyayı bir strateji üzerine inşa et- roektir. Bu çerçeve içinde bakıldığında, gerçek an- lamda bir stratejinin olduğu kampanya\ı Mesut Yılmaz'ın kampanyası olarak görüyoruz" diye- rek düşüncelerini dile getirdi. Özkoray şunları söyledi: "ANAP yıpranmış bir partiydi. 8 yıllık icraatı içinde otumsuz yanlan özellikle basın tarafından sürekli olarak vitrinde sergileniyordu. Cumhur- başkanının partiyle ilişkisi açısından kamuoyun- da çeşitli düşunceler vardı. Bütun bunlann yanı sıra ortada temiz lider vasıflarını taşı>an, genç- liği ile geleceği temsil eden bir Mesut Vılmaz var- dı. Bir butünlük içinde kampanyalannı sunduk- lannı anlatan Özkoray, "Hedefûniz, tek afiş rt slogandL Ardahan'dan Kapıkule*ve kadar tek slo- gan yayıldı" derken, butun kampanyanın belir- lenen 8 tema üzerinde inşa edildiğini söyledi. He- def kitle olarak büyük kentlerin seçildiğini söy- leyen Erol özkoray, ANAP'ın üç büyük kentte yüksek oranda oy aldığını belirtti. Özkoray, Yılmaz ile çalışmaya başladıklann- da partinin oy oranının yüzde 12.5 olduğunu be- lirterek şöyle konuştu: "Kendisinin genel başkan seçilmesiyle birlik- te oy oranı yüzde 17'>e çıktı. Bizim kampanyaya başladıgımız sırada yaklaşık 3 puanlık bir sıçra- ma oldu. Zaten reklam kampanyalannın amaa bu ivmeyi kazandırmaktır. Karanmktan sonra li- der o dalgayı yakalar ve örgütüyie birlikte seçi- mi alır. Eğer kampanya başanlı olduysa bu Me- sut Yılmaz'ın başarısıdır." Hedef kitleye ulaşması açısından Refah Par- tisi'nin kampanyasını başanlı bulan Özkoray, DYP'nin kampanyasını "seçim kazanıyor göriinseler" de en başansız kampanya olduğu- nu öne sürdü. DYP'nin sloganının kamuoyuna baskı yapmak için bulunmuş "ückâğıtcı" bir slo- gan olduğunu söyleyen özkoray, "Derici ve ay- dın Türk kamuoyu bu slogam yutmadı" dedi. SHP kampanyasında stratejik bir hata yapıldı- ğını söyleyen Özkoray, "Kampanyalannı lider üzerine inşa ettiler. tnönü de kamuoyunda ge- çerli bir lider olarak algılanmadıgından kaybettiler" diye konuştu. özkoray, ANAP'ı müşteri olarak "mükemmeP' bulduklannı belirt- ti. Refah Partisi'nin reklam kampanyasını yurü- ten An Ajans yöneticisi Selim Kutsan'a göre tüm reklam kampanyalan başarılı geçti. Katsan, rek- lam kampanyaları sırasında "esprili kampanya" stratejisinden uzak kaldıklanm belirterek şöyle konuştu: "Eski donemlerde siyasi reklamlann çoğunda limon gibi sıkılmayın, hapı yutmayın gibi çalış- malar vardı. Biz kampanya stratejimizi bu çizgi- ye dahil etmedik. Türkiye'de esprili kampanya ge- lenegini kırdık. Özellikle Refah Partisi bunu kır- dı. Seçmenin beklentilerini saptayıp sınıflandır- dık. Seçmen kitlesini alt gruplara ayırdık. Lider imajı yerinc mesaj iceriğini öne pkardık." Seçmen kitlesinin Refah Partisi'ne karşı olan önyargısının kırılması gerektiğine inandıklannı anlatan Kutsan, "Refah Partisi'nin seçmene soy- leyeceği çok şeyi oUcagını gördük. Olumsuz imajı değiştirdik" dedi. DYP ve DSP'nin kampanya- lannı zayıf bulan Kutsan, ANAP kampanyası- uın yaniıs bir kampanya olmadığını savundu.