Katalog

CUMHURİYET/12 19 EYLÜL 1990EKONOMI . Ağnstos ayı dış ticaret açığı 1 milyar dolara gidiyor Döviz dengesînde 'kriz'sînyalî DÖVİZ KURLARI 19EYIÛI1M0 Mvian Cinsi 1 ABODotan 1 BJUran Mata 1 Avuslnlyı Dolan 1 Avusiuy* Ş M 1 Batçika Fnnp 1 Daıirata Knmı 1 RnftMdas 1 FransaFrangı 1 Hdtandı FtorH 1 IsvatKranu 11smnFrav 100 fetfLMy U a p o n Y * INmpKronu 1SMta 2701.59 1746.34 2254.74 248.42 84.M 458.17 738.55 521.49 155O.8S 474.88 211İZ7 233.30 19.80 451.02 5192.99 720.43 Dftve 2707 00 174984 2259.26 248.92 85.15 45909 741.03 522.54 1553.96 475.83 2116.50 233.77 19.73 451.92 5203.40 72187 Efeküf 17 44 59 2216 41 248.17 83.54 453 59 726.96 520 97 1549 30 470.13 2110 16 229 33 19 49 446 51 5187 80 70618 Efettrf Sanş cnun 2715 12 1755 09 2266.04 249.67 85 41 460 47 743 25 52411 1558 62 477 26 2122 85 234.47 19.79 453.28 5219 01 724 04 $ 1.5469 Mnan Marto $ 5.1804 Fr.Frangı $ 1.7420 HoiHorini S 1.2789 tsv. Frangı $ 1157.97 KaJ Lireo $ 137.20 Japon Yenı i 3.7499 SArab Rıyaü £ 1 9 2 2 2 $ FOHURI 18 EYIÜL 1990 Çta* işYabnm-1 lşYatmm-2 js Yaûnnv3 iş Yaünm-4 K Yabnnv6 İrHsrton-1 İrterton-2 bıtertorh3 •rtertjn-4 ikfeatYaJ-1 İkösat Yat-2 ldisalYît-3 M s a t Y a H bdisat AMm Fon Garantj Yitmm-1 Gsrano Yatmırt-2 Garanti Y*mnv3 Gsnmb Y*tınnv-4 EsbankFon-1 Esbank Fon-2 Esbank Fon-3 YKBY*. Fonu YKBSekHrfaı YKBrtsseFon YKB Kamu Fon YKB Likit Fon YKB Karma Fon YKBOovizRm YKBKaprtalF YKB Aktif F. Vfckrf fon-1 Valaf Fon-2 Vakıf Fon-3 Vatüf Hisse VaM Dûnya Fon Vaiat Foıv6 Dısbar* Mwı Fon DtşbankBeyaz Dışbank Pente Tûtûn Fon MteuiFbn-1 Mrtsui Fon-2 Finans Fon-1 Rnans Fon-2 finans Fon-3 Finans Fon-4 ZiraaJ Fon-1 Ziraaf Fon-2 Ziraat Başak Fon Ziraar Fon-4 Hafc Fon-1 Hafc Fon-2 PamukFon tanuk Htess Efnlak Fon-1 Emlak Fon-2 Irnpe» Fon-1 Impen Hisse TobankFon SOmer Fon Oena Fon Ege Fon KaHonma Fon-1 Demır Fon lâriş Fon OrtakFon TürKbank Fon 13JJ7.87 14.03B9 0aiO89 O4.oa9o 19.0937 14.1237 27.02.89 07.0639 10.0259 08.02.89 221087 100089 120250 3O0530 31.1089 11.0730 02.11.87 07.0188 O7BM8 07.0188 07.0338 070338 02.01.89 19.0650 19.0630 09.0538 24.0439 18.1089 22.0330 26B330 14.0690 280688 1O0439 280630 04.0738 15.0788 201089 200339 200739 18.1239 20.0330 . 091039 14D230 14.0230 2Û06S0 01.1139 06.0130 02 0130 2806S0 22.01SO 18.0790 02 02.90 04 0530 2aO33O 12.02.90 16.0430 040590 08.0530 0705S0 11.0690 270850 03.0990 10800 2O00O 10000 1O000 1O000 10661 9360 9359 11.200 9764 9306 9596 9390 10.000 9376 9.731 10437 9336 10319 10000 1O00O 10477 9.785 1713 9.795 9JS93 9328 9294 1O000 9542 1O000 4a279 10444 9394 9374 1O0O0 10057 20558 10011 11.021 4O000 1O0O0 9346 9356 10428 9358 10100 10.000 1O0O0 1O000 11397 10357 10724 10469 10.000 1O0O0 10.066 9362 10.000 10405 W808 »000 KLOOO mooE mooo 10000 mooo 57360 38525 15332 13174 11309 44339 38.141 19572 36.418 29384 M.151 14.252 12324 44.414 21582 14131 12078 45.041 1&054 10768 42.442 33402 59529 32.782 28537 33.120 15.673 10968 8.655 33.217 85703 1S655 11.656 11592 11.167 30023 39592 10387 32182 119166 14567 19384 17035 M364 11508 17534 12363 13173 11544 16393 13594 17.449 11392 13351 10831 13.165 10508 12.047 13573 13630 11.691 11356 11.445 11290 10223 10195 58037 3&610 15373 13192 11335 44390 38.187 19596 18.276 36.476 29544 14168 14.273 12333 44.465 21610 14063 12O40 45.211 15.112 10788 42479 33438 59573 32318 28569 33.144 15.698 10978 8580 33.253 85.797 15571 11664 11640 11.167 30055 39736 10599 32 221 119.296 14580 19507 17.055 14379 11.430 17533 12576 13192 11564 16392 13572 17.448 11585 13366 10345 13179 10294 12.067 13588 13543 11.704 11371 11.456 11304 10234 10182 010 •0.04 027 014 023 012 012 012 012 016 0.20 012 015 007 011 013 -048 •031 038 039 019 O09 011 OD7 011 011 007 016 009 -087 011 011 O10 007 0.41 000 011 011 011 012 011 • 009 0.12 012 010 -068 -C01 010 014 017 -O01 -016 -O01 -006 011 0.13 on -2.04 0.06 011 0.10 011 013 O10 Q12 011 -013 '88 ve '89 yıllarında üst üste 1.5 milyar doların üstünde fazla veren cari işlemler hesabı bu yılın ilk altı ayında 1.5 milyar dolar açık verdi. Körfez krizinin etkisiyle açığın yıl sonunda2.5 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Gümrüklerden alınan ilk bilgilere göre ağustos İthalat yılın son dört ayında geçen yılki ALTIİ 6ÜMÖŞ Curahuriytt Rejat 24ayr«ten <M M^Mk Zzayv Huk VaMbStMbnf Ziraat Attm MBankası 1 O n S TL Inttrtanta OrL Afcş 225.000 270.000 33.900 30.500 459 189 000 190.500 386 80 Satş 230.000 280.000 34.000 VI 7fW 33.7W 486 191.000 192.000 39150 59 61 SERBEST PİYASADA DÖVİZ MODotın Batı Alman Markı İSVÎÇTB Frangı nolana rionm ingizStertnı Franso Frangı lOOİMyanLiretı S.ARryalı KMZM. t*) = Ataş 2715 1750 2105 «CJEA 1D30 5200 517 231 715 Satş 2707 2720 1755 2115 4CT1- 5250 522 235 720 BORSADA AaiT«Ba «ttonk Afcçranto Akta AMoHtMa* Ma*DkCam AiçA Maan * W *a«*J» BotaCMMD Bna Çelı Htiat Çunsa Ç EMttrk Ovnrtunfc DanUCam DmHoatng Dogusan Döfclaş EB»4V»Onm EczacAaıı idc EpBraaak Egt Endûstri EpGâbra Em*S*artı EnHHoMa* ' FMmbaak Gantaı (BÛ) GooO-YMf GortK»*l GilnFatı GûntyHflc* HWO5 HdbatF Krtamı mtema terrO.Ç. boam Kartom» K» KMMtMoMy* KepezEMMc KoçHoMng KoçYltam Korda Konıma Tar Köytas MatanjTılum Mar*ı ûnnnto Marat Itemarsll ( M Men Santrd Meo» Nasa» NUbar* NrtHokfag OkanTaksH Ornulsı Otosan PEGPraflo PMMm PnrStt Pnr Entogn Et PnrSu PnarUn Ptna» A M Sabtfı Yaync* SamnlHaUng Sırkuysan sm . TantShjMa D^tiMk TtlattMik TcMkf Ttzs» TG»»rtiB T İ$ Bkvk. (B) T.ljBınk.(C) Topr»K»>t TŞIşs Cım T.SnlKJnlL TO. Mkhn T Tutma Tûürtank VtsM V J S » Y««K *•*. yûtısa İŞLEMLER Öralose- nlapaa 6100 12600 4750 33000 27500 6700 22000 4200 4*500 17500 12500 6600 8200 175000 7200 6*00 33500 9600 4250 92O0 11000 13500 35500 73000 30000 10250 1160 2750 32» 25600 11500 «m7700 BBOO 7400 1500 10000 mn2200 41500 1500 12S0O 5600 14750 9100 19250 49500 20500 5100 11750 2800 10500 47000 2250 3100 10750 825 2150 2700 3100 1500 4000 27500 6600 2S5O «00 725 2000 5900 6200 5900 «00 4*50 52000 3*000 14500 12500 4300 6100 6600 7700 1600 4900 2*500 500000 9600 7600 49000 19250 4200 9*00 4500 6000 13250 2500 7500 4*00 Bugünkü endüsük 6400 2250 4650 C500 Î7500 5660 1500 4150 6750 3000 6300 6900 6300 31500 9500 1 4000 9000 1000 3750 34000 09000 29000 1 1 9750 1650 3450 1000 6700 7700 7000 6000 1500 0000 6500 2150 44000 1 1 1450 1750 5400 4500 7750 51000 20500 1 1 1 5000 1250 2750 0500 2250 3000 0750 «00 2100 2450 2950 1400 3900 27500 6400 2500 725 1950 5900 6700 6000 6500 5200 55000 36500 14000 12000 4200 6600 7200 4S00 26000 9200 7500 51000 20250 4000 9600 6000 13000 b*M a*dBE-__T.m«7U «4J*«jMs 2350 7100 4600 Bugünkü en yütoefc 6400 12500 4750 33500 29000 7100 22000 4200 17750 13000 6500 7100 6500 32500 9600 4000 9400 11500 14000 35500 72000 29500 10500 1650 3450 11500 6600 7800 7000 8000 1550 10500 6900 2200 44000 1500 12250 5500 14750 19250 51000 21500 51X 11500 2650 10500 2300 3000 11250 825 2200 2600 3250 1450 4000 28500 6700 2550 750 1960 6000 6300 6200 7000 5200 55000 39500 14750 13000 4200 6900 7300 4*50 29000 9500 7600 51000 20250 4200 10000 6000 13250 2450 7600 4660 1: J**7J4» UETlfc. 1990 Bugünte kapn; 6400 12500 4650 33000 29000 7100 22000 4200 16750 13000 6400 6900 6400 31500 9600 4000 9100 11250 14000 3S50O 69000 29500 10250 1*50 3450 11250 6*00 7700 7000 8000 1500 10300 6500 2200 44000 1500 11750 5400 14750 17750 51000 21500 5000 11250 2800 10500 2300 3000 11250 625 2150 2500 3000 1400 4000 26S00 6400 2550 750 1950 6000 6200 6200 7000 5200 55000 36500 14250 13000 4200 6900 7200 4800 29000 9500 7600 51000 20250 4000 10000 6000 13250 2350 7300 4700 M«fli' mıKtjn 52650 74500 103200 19600 85508 50400 74764 «9250 276600 9000 24366 101676 4*20 530*65 4000 2200 105290 33433 19400 1*0300 227420 25550 53750 17200 •50 774640 1400 35200 3000 2100 271010 9900 46400 33*00 4900 38500 S200 46200 8*00 72250 120600 129450 73400 13200 100100 25500 14910 6200 56930 374300 49500 10600 »2016 9*00 8*00 96252 25250 552650 184720 600 3000 15400 3200 35621 10200 11*4 51996 20400 6650 10600 11600 3600 63600 17000 97320 30750 52*5 22050 23000 6*699 1400 402100 62025 596000 23*00 Ipa kıa En çc* söz yapılan fy. 6400 12250 4700 33000 29000 7100 21500 4150 17000 13000 6300 7000 6400 32000 9600 4000 9300 11250 13750 35000 70000 29500 10000 1650 3450 11000 6600 7700 7000 8000 1550 10300 6600 2200 44000 1500 12000 5400 14750 1*500 51000 21000 S1K 11250 2*00 10500 2250 3000 11000 625 2150 2560 3060 1450 3900 2*500 6400 2500 750 1950 6000 630C 6200 7000 5200 55000 3*500 14250 12000 4200 6700 7200 4*00 28500 9400 7500 51000 202» 4150 9*00 6000 13000 2400 72(0 4ten •t «Ud AOıriıkJı ortfiy 6400 12251 4698 32954 26639 6963 21590 4150 17047 13000 6343 7010 6390 32182 9552 4000 9266 11263 13763 34559 69605 29310 9969 1850 3450 11172 6771 7717 7000 8000 1526 10244 6669 2195 44000 1494 11963 5430 14659 18415 51000 21100 5064 11356 2801 10500 2253 3000 11026 624 2154 2526 3054 1425 3943 28294 5496 2500 748 1950 5966 6272 5133 6S60 5200 55000 38641 14217 12218 4200 6703 7231 4B15 28658 9373 7501 51000 20250 4125 9*01 6000 13001 2389 725* 4651 UtiJH ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) — Körfez krizinin dış ticaret ve ödemeler dengesi üzerindeki olumsuz etkileri görülmeye ba$la- dı. Ağustos ayında dış ticaret açığı rekor bir artış gösterirken cari iş- lemler açığının da krizin etkisiyle 2-2.6 milyar dolara çıkabileceği hesaplanıyor. Edinilen bilgiye göre gümrük- lerden alınan ilk bilgiler ağustos ayı ithalatının geçen yıla göre yüz- de 40,4'lük artışla 1 milyar 950 milyon dolara ulaştığını, ihraca- tın ise 950 milyon dolar düzeyin- de kaldığını gösteriyor. Bu du- rumda sadece bir aylık dış ticaret açığı 950 milyon dolar gibi bir bü- yüklüğe ulaşacak. thracatın itha- latı karşdama oranı da 1981 yılın- dan bu yana ilk kez ağustosta yüz- de 50'nin altına inecek. Ağustos ayı gecici verilerine göre aylık ih- racat, ithalatın sadece yüzde 48,7'sini karşılayabiliyor. Ağustos ayı ithalatındaki artış- ta petrol fîyatlannm artmasının da etkili olduğu belirtiliyor. Bu arada, ağustos ayında ihra- cat da geçen yıla göre önemli bir artış gösterdi. 1989 yüı ağustos ayında 823 milyon dolar olan ih- racat geçici verilere göre bu yıl yüzde 15'lik bir artışla 950 milyon dolara çıktı. Yıl sonu tahminleri Ağustos ayındaki bu olumsuz gelişme, ekonomi kurmaylannın yıl sonu tahminlerinde de önemli ayı ithalatı 1 milyar 950 milyon dolara ulaştı. İhracat ise 950 milyon dolarda kaldı. 1981'den bu yana ihracatın ithalatı karşılama oranı ilk kez yüzde 50'nin altma inecek. milyar dolar arasında değişecek. Cari açık büyüyecek tthalattaki hızlı büyümeyle bir- likte cari işlemler açığı da bu yıl önemli artışlar gösterdi. 1988 ve 1989 yıllarında üst üste 1.5 mil- yar doların üstünde fazla veren cari işlemler hesabı bu yılın ilk altı ayında 1.5 milyar dolar tutarın- da açık verdi. Ancak ekonomi kurmaylannın Körfez krizi öncesinde yaptığı tahminler, döviz dengesinin yılın ikinci yansmda turizm ve işçi dö- vizlerindeki artışa bağlı olarak kendini toparlayacağı ve yülık ap- ğın da 1.5 milyar dolar düzeyin- de kalacağı yönündeydi. Körfez krizi üzerine Türkiye'nin müteah- düzeyinde kalsa bile toplam yılîık ithalat rakamı 19 milyar doları geçecek. tlk 8 aydaki ithalat artış eğilimi sürerse bu rakam 21 milyarı aşacak. sapmalar yarattı. Yıl sonu için 6.5-7 milyar dolar düzeyinde bek- lenen dış ticaret açığının 8-8.5 mil- yar dolara ulaşabileceği endişesi doğdu. Yapılan hesaplamalara göre ithalat yılın geri kalan son dört ayında geçen yılki düzeyin- de kalsa bile yıllık toplam ithalat 19 milyar dolan geçecek. Son dört ayda, yüzde 25'lik bir artışla ise yıllık ithalat 20,6 milyar dolara yükselecek. İlk sekiz aydaki ar- tış trendi devam ederse rakam 21 milyar doların üstüne çıkacak. thracat ise son dört ayda geçen yılki düzeyini korursa, 12.2 mil- yar dolar, yüzde 5 artarsa 12.4 milyar dolar, yüzde 10 artarsa 12.6 milyar dolar olacak. Bu du- rumda dış ticaret açığı ise 7 ile 8.5 hitlik, taşımacüık, işçi ve turizm gelirlerinde bazı kayıplar olacağı, buna karşıhk ithalat harcamala- nnın artacağı göz önüne alındı- ğında bu tahminin lutmayacağı ortaya çıktı. Yapılan yeni hesap- lamalar bu yılki cari işlemler açı- ğının en az 2-2.5 milyar dolar dü- zeyinde gerçekleşeceğini gösteri- yor. Bu arada, ödemeler dengesin- deki döviz açığının ekonomide herhangi bir sorun yaratmayaca- ğı belirtilerek açığın sermaye ha- reketleri yoluyla buyük ölçüde ka- patılabileceği kaydedildi. Ozellik- le yabancı sermaye girişindeki ar- tışın ödemeler dengesinde rahat- latıcı bir unsur olduğu ifade edi- liyor. Yılın ilk altı ayında doğnı- M TİCARET VE KALKINMA KONFERANSI1990 RAPORU: Dünya durgıınluğa koşuyorBirleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı'mn (UNCTAD)'9O raporunda dünya ekonomisinde görülen durgunluğun süreceği tahmininde bulunuldu. Bu durgunluğun özellikle dış borç yükü altındaki ülkelerde yatırımlarda azalma, gelir dağılımında adaletsizliğin artması, enflasyonun düşürülememesi gibi kaygı verici sonuçlarına dikkat çekildi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — Bir- leşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Kon- feransı (UNCTAD), dünya ekonomisinde son yıllarda gözlenen durgunluğun süreceği tahmininde bulundu. Konferans tarafından hazırlanan 1990 raporunda, bu durgunlu- ğun özellikle dış borç yükü altındaki ül- kelerde, yatınmlarda büyük bir azalma, ge- lir dağılımındaki adaletsizliğin artması, enflasyonun düşürülememesi ve ekonomik yönetiminin çıkmaza girmesi gibi kaygı ve- rici sonuçlanna dikkat çekildi. Raporda ay- nca Körfez krizinin dünya ekonomisine ge- tireceği ekonomik yük İcapsamında petrol ithalatçısı ülkelerin faturasının 26 milyar dolar artacağı da bildirildi. UNCTAD Sekreterliği tarafından New York'ta hazırlanarak dünya kamuoyuna bugün açıklanmak uzere Cenevre'de yayım- lanan 162 sayfalık "Ticaret ve Kalkınma 1990" raporunda dünya siyaset ve ekono- misinde yaşanan hızlı değişimin büyük bir uyum çabası gerektirdiği vurgulandı. Ul- keleri "gelişmiş pazar ekonomileri", "Do- gu Avrupa ülkekri", "Asya'nın sosyalist iilkeleri" ve "gelişmekte olan iilkeler" ola- rak sımflandıran, Turkiye"yi de "gelişmekte olan iilkeler" kapsamında ele alan rapo- run UNCTAD Genel Sckreteri K.K.S. Dad- zie imzalı "genel değeriendirme" bölümün- de 1990'h yılların ekonomik sorunlan şöyle özetlendi: "Gelişmekte olan dün>^nın büyük bö- lümü genellikle mali düzensizliklerin ceşitli biçimleriyle biıiikte yaşanan bir ekonomik durgunluk içindedir. l luslararası borç stra- tejisi önemli gelişmeler gostermiştir. Ama bu politikaların ulusal ve uluslararası dii- zeyde aldıgı tepki genellikle gec ve çok ye- tersiz kalmaktadır. Zayıf büyiime, aşın borçlulak ve ekooomik düzensizKkten olu- şan fasit dairenin kırılması görevi gelecek on yıl için onümiızdedir. 1990'Iann poli- tik sınavı dnnya ekonomisindeki hızlı de- ğişimler bütüncül refaha kalkıda buluna- cak şekilde yönetilirken kalkınmanın da restore edilmesidir. Bu kolay bir gorev ol- mayacaktır, yeni politik yaklaşımlar ve kay- naklar üzerinde v^sıflı bir denetim gerek- tirecektir. tkincisi genel ekonomik canlıhk- la kolaylaşabiii;, ancak yakın donemdeki beklentiler pek cesaretlendirici degildir. Dünja ekonomisi durgunluga dogru kayı- yor ve bu egilime sadece Asya'daki bazı ül- kelerle, AT üyesi bazı iilkeler karşı koya- bilecek giiçte gozüküyor." Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı'nın (UNCTAD) 1990 raporun- da, Irak'm Kuveyt'i işgali sonrasmda Or- tadoğu'da yaşanan gelişmelerin de ekono- mik durgunluğu körtıkleyici etkisine dik- kat çekildi. Raporda, Körfez krizinin eko- nomik sonuçlannın enerji fıyatlanna ve fa- iz oranlanna önemli ölçüde yansıyacağı \ r urgulandı. Petrol fiyatlanrun kriz nedeniyle ulaştı- ğı varil başında 30 dolarlık düzeyini koru- ması halinde, ithalatçı ülkelerin toplam petrol faturasının 26 milyar dolar artaca- ğı bildirildi. Bu tutarın, dış borç faiz öde^ melerinin yapılması sonrasmda geriye ka- yacak ihracat geürlerinin yaklaşık yüzde 10-15'lik bölümünü oluşturduğuna dikkat çekildi. Harb-îş'in iptal istemi reddedildi Danıştay'dan grev ertelemesine onayANKARA (Cmnhııriyet Büro- su) — Danıştay 10. Dairesi, Türk- Harb-tş Sendikası'nın Amerikan işyerlerindeki grevin Bakanlar Kurulu'nca "milli güvenlik" ge- rekçesiyle ertelenmesi karannın iptali istemıni reddetti. Türk Harb-tş Sendikası Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Alp- dündar, Danıştay'ın ret karan karşısında toplusözleşme görüş- melerine devam edeceklerini be- lirtti. öte yandan Güneydoğu Avru- pa Mjittefık Kara Kuvvetleri Ko- mutanhğj karargâhında çalışan 137 işçi için yurütülen toplu iş söz- leşmesi görüşmeleri anlaşmazlık- la sonuçlandı. Ege büromuzun haberine göre toplu sözleşme gö- rüşmelerini yürüten Türk Harb- tş Sendikası adına Genel Başkan Kenan Durukan, şunları söyledi: "Rakamlarda çok uzak yerlerde kaldık, yakınlaşma olamadı. Ya- ni ipler koptu. Grev karan almak- tan ve bnnu uygnlamaktan başka çaremiz kalmadı." 151 direnişçi işçi gözaltına alındı İSTANBUL (AA) — Topka- pı'da deri eşya üretimi yapan iş- yerinde pasif direniş yaparak, me- sai saati sonunda işyerinden ay- nlmayan 151 işçi gözaltına alın- dı. Topkapı Gümüşsuyu Caddesi'- ndeki Cihaner Dericilik Sanayii ve Ticaret AŞ adlı işyerinde çalışan bir grup işçi, işten çıkanlacakla- nnı ve bir daha fabrikaya ahnma- yacaklarını iddia ederek, önceki akşam mesai saati sonunda fab- rikayı terk etmediler. Bunun üze- rine işveren savcılığa başvurarak, işçilerin fabrikayı işgal ettiklerini söyledi ve bu işçilerin fabrikadan çıkanlmasını istedi. Daha sonra olay yerine gelen polis, işçilere, fabrikayı terk etme- lerini söyledi. Ancak, fabrikadan çıkmamakta direnen işçiler polis tarafından dışarı çıkanldılar. Deri-lş Sendikası Beyoğlu Şu- be Başkanı Erdal Demirkan, fab- rikada 450 işçi çalıştığını ve bu iş- çilerden 100 kadannın sigortasız olduğunu ileri sürdü. tşveren Rasin Cibancr de fab- rikada bir süreden beri üretimini ve kalitertin düştüğunü beürterek, "İşçiler, nsta başlanna'Bizçalış- maya değil eylem yapmaya geldik' dcmişler. Bnnnn üzerine ben de gerekli yerlere başvurnmn yapbm" şeklinde konuştu. Ciha- ner, işçilere iş verdikleri halde ça- lışmadıklarını da ileri sürdü. Olay sırasında 151 işçinin göz- altına alındığı ve ifadelerinin ahn- ması tamamlandıktan sonra sav- cılığa sevk edilecekleri bildirildi. KöNUK YAZAR f$)7İ»el E 8 e bölgesinde yaprak tütünde geriye sayma başla- r a z ı a s ı dl m binaileyi ilgilen(liren wtundeı rekoItem 7bu yıl 160 bin ton dolayında olması bekleniyor. Rekoltenin fazlalığı nedeniyle üreticiler. Tekel'in uygu- layacağı fiyatın düşuk olmasından korkuyor. Ziraat Odalan Birliği, 160 bin tonnn iç ve dış talepten çok daha fazla olduğunu belirtiyor. Tekel'in elinde şu anda 100 bin tonluk bir stok bulunuyor. Te- kel, umudunu Sovyetler Birliği'nin 10 ajlık sigara siparişine bağlamış dunımda. dan ve portföy yatınmı biçimin- de ekonomiye toplam 824 milyon dolar tutannda yabancı sermaye girişi oldu. Bu girişlerin yıhn ikin- ci yansmda da artarak devam edeceği ve yıl sonu itibanyla 1.5 milyar dolan bulacağı tahmin edi- livor. Buna göre cari açığın 2.5 mil- yar dolara cıkması halinde bile bunun 1.5 milyar dolan yabancı sermaye girişi ile geri kalan 1 mil- yar dolan da kısa ve orta vadeli borçlanmalarla fınanse edilebile- ceği, Körfez krizi nedeniyle gele- cek hibe ve dış yardımlann ise ha- len II milyar dolann üstündeki döviz rezervlerini daha da güçlen- dirmede değerlendirileceği kayde- dildi. Özal: Gelecek 10 yıl parlak Ekonomi Servisi — Cumhur- başkam Turgut özal, Şişe Cam- ın ek tesislerinin açılış töreninde 1980"den bu yana Türkiye ekono- misinin gösterdiği gelişmeyi öve- rek, birlik beraberlik içinde kalı- nırsa gelecek 10 yılın da parlak olacağını söyledi. Cumhurbaşkam Turgut özal, Şişe Cam'ın Kırklareli Tesisi'nde üçüncü fınnı Trakya Cam Sana- yi'nde ise ikinci float hattını hiz- mete açtı. özal, törende yaptığı konuşmada 1980*den bu yana 10 yıl kesintisiz uygulanan ekonomik politikaların bugün meyvelerini vermeye başladığını belirterek, birçok Arap ülkesi ve Doğu Av- rupa ülkesinin Türkiye modelini uygulamak istediğini belirtti. özal, Türkiye'nin artık modern bir ülke haline geldiğini belirterek şöyle konuştu: "Törkiye'de 10 yıMır takip cdi- len politikalan fazla kanştinna- dan basit sistemlerle yürütursek gelecek 10 yılda ülkemiz büyök gelişme gösterecektir. Avnıpa'da mücadelelerle kazanılmış birçok hakkı toplumumuz mücadelesiz kazanmıştır. Biz, ileri ülkelerin 50-60 yılda yapogını 10 yüda yap- maya mecbumz. İşçi, işveren iliş- kisine dikkat etmeliyiz. Yanlışlık yapmamalıyız. Çönkii bundan ka- zanan olmaz. Sabırlı olursak işçi ücretleri ilerde çok daha hızh yük- selecek. " İş Bankası Genel Müdürü ve Şi- şe Cam Yönetim Kurulu Başkanı Ünal Korukçu da İş Bankası'nın kuruluşundan bu yana 230 şirke- te iştirak ettiğini, şu anda iştirak- lerinin sayısının 107'ye indiğini anlatarak, piyasa değerlerine uy- gun fıyat bulundukça iştirak sa- tışlanna devam edıleceğini söyle- di. Korukçu, Trakya ve Kırklareli cam sanayilerinin de önümüzde- ki günlerde ilk etapta yüzde 15 ol- raak üzere halka satılacağım an- latarak, Şişe Cam'ın kayılh sermayesinin önümüzdeki dönem- de 1 trilyon liraya ytikseltileceği- ni de açıkladı. Türkiye Şişe Cam Genel Müdü- rü Adnan Çağlayan ise Şişe Cam Topluluğu'nun ileri teknoloji kul- lanarak uluslararası pazarda gü- venilir firma imajını korumayı amaçladığını belirterek, toplulu- ğun önümüzdeki günlerde 100 milyar liralık bir yatınmla yılda 300 bin adet otomobilin cam ih- tiyacını karşılayacak bir fabrika kunna karan aldığım açıkladı. Trakya Cam Sanayii'ne eklenen ikinci float hattı yılda 200 bin ton düz cam, Kırklareli Cam Sana- yii'nde açılan üçüncü fınn ise 22 ' bin ton cam ev eşyası üretecek. IFC'nin kredileri kullanıla- rak yapılan iki tesis için 380 mil- yar lira harcandı. Irak Gıda Pazarları ve Türkiye 8 yıllık savaşta tanmsal gelişmenin geri plana itildiği Irak'ta gıda ve tarım ürünleri ithalatının bileşimi taze sebzeden makarnaya kadar çok büyük bir çeşitlilik göstermektedir. Ancak temel besin maddesi olan tahılda çok büyük bir yoğunlaşma vardır. İthalatın ikinci önemli maddesi süt ve süt ürünleridir. Doç. Dr. AHMET ŞAHİNÖZ H.Ü. Iküsat Bölümû Ûğretim Ûyesi — I — 1970'li yıllann sonlarına doğru verimli Irak gıda pazarlarını keşfetmeye başlayan Türkiye, İran-Irak savaşımn en şiddetli dönemlerinde kendine önemli bir yer edinebilmiştir. Irak gıda pazarlannı ihracatçı ülkeler için verimli kılan, bilindiği gibi, petrol ge- lirleri olmuştur. Ancak, bu pazarlann genişleyip yıl- da 3 milyar dolarlık ithalat yaparak, bir başka de- yişle Türkiye'nin yıllık gıda ihracatının tümünü eri- tebilecek bir düzeye ulaşması 1980 sonrası koşulla- rı ile mümkün olmuştur. Ortadoğu bölgesini Batı'nın gözünde çekici kı- lan tek unsur 1970'li yılların başına kadar zengin petrol kaynakları iken, 1973-74 birinci petrol şokun- dan sonra tum sana>i ve tarım urünlerine açık ve- rimli pazarlar ikinci önemli unsur olmustur. 1973-74 ilk petrol şoku ile dort kat artan petrol fiatlan ile sıçrama yapan bölgenin ithalatı, petroi gelirlerine paralel olarak zaman içerisinde büyümeye devam etmiştir. Örneğin, 1973 yılında sadece 25,5 milyar dolar olan dış petrol gelirleri, 1980 yılında 214 mil- yar dolara yükselirken petrol ihraç eden ya da ih- raç edilen petrol gelirlerinden Ürdün, Lübnan, Ye- men gibi şöyle ya da böyle yararlanan toplam 15 ülkeden oluşan bölgenin toplam ithalatı da 14,5 mil- yar dolardan 103 milyar dolara çıkmıştır. Söz ko- nusu bu 7-8 yıllık dönem içerisinde bölgenin gıda ve tarım ürünleri ithalatı da 2,7 milyar dolardan 20 milyar dolar üzerine çıkmıştır. 1973'ten itibaren büyük bir sıçrama gösteren pet- role bağlı dış gelirler, tüm bölge ülkelerinde oldu- ğu gibi, sosyo-ekonomik gelişmesinin henüz baş- langıcmda bulunan ve marjinal tüketim eğilimi yük- sek olan Irak'ta da gıda ve tarım ürünlerine olan talebi birden yukarı çekmiştir. Söz konusu ülkede tanmsal üretim düzeyinin düşük olması, artan ta- lebin doğrudan gıda ve tarım ürünleri ithalatına yansımasına yol açmıştır. Irak'ta Hurma ve karpuz gibi bazı meyveler dışın- da tum tanmsal ürunlerde büyük açıklar vardır. Bu açıklar günümüze kadar sürekli olarak dışalımlar- la kapatılmıştır. Irak 1980 sonrası altyapı yatırım- larının devlet tarafından geliştirilmesi, devlet çift- liklerinin ve 1960larda kurulan kooperatiflerin özel sektöre açılması gibi atılımlar ile tarım kesiminde önemli dönüşümlere yöneldiyse de ekonomik kay- nakların savaşa yönelmesi bu büyük projenin ba- şarıya ulaşmasını önlemiştir. 1973 yılında 224 milyon dolar olan Irak'ın yıllık gıda ve tarım urünleri ithalatı, ertesi yıl 3 katın üze- rinde bir artış ile bir anda 704 milyon dolara sıçra- mıştır. Takip eden yıllarda giderek artan ithalat ikin- ci sıçramayı, 1979 ikinci petrol şokunun daha da büyüttüğü dış gelirlerin desteğinde 1981 yılında ger- çekleştirmiştir. Savaşın da doğurduğu ek gereksin- meler dolayısıyla söz konusu yıl ithalat 2,1 milyar dolara yukselmiştir. 1984 yılında 2,7 milyar dolara kadar yükselen Irak'ın gıda ve tarım ürünleri itha- latı, takip eden üç yıl boyunca savaşın kaynakları eritmesi ile 2 milyar dolar civarında kalmıştır. 1988 yılında savaşın son bulması ile yeniden yükselen, ithalat 1989 yılında 3 milyar dolara yaklaşmıştır. Bu da ülkenin toplam ithalatının %25'i demektir. 8 yıllık savaşta tanmsal gelişmenin geri plana itil- diği, Irak'ta gıda ve tanm ürünleri ithalatının bile- şimi taze sebzeden makarnaya kadar çok büyük bir çeşitlilik göstermektedir. Ancak temel besin mad- desi olan tahılda çok büyük bir yoğunlaşma var- dır. Tahıl ve tahıl ürünleri söz konusu ithalatının %40'ını oluşturmaktadır. Ithalatta bu iki temel ürünü et ve et ürünleri, $e- ker ve şeker ürünleri, meyve-sebze, bitkisel yağlar, tütün, çay ve hayvan yemi gibi değişik ürünler %10'un altında kalan paylarla temsil edilmekte- dirler. 1980"lerde sahip olduğu 25 milyar S'lık bir döviz rezervini savaşın finansmarunda hızlı bir şekilde eri- ten Irak, birkaç yıl sonra dışahm ödemelerinde zor- luk çekmeye başlamıştır. Savaş dolayısıyla petrol ih- racatımn azalması ve petrol fiyatlarının 1983'ten sonra hızlı bir şekilde gerileyerek 1987'lerde. 10 dolar varile kadar düşmesi Irak'ın dış ödeme olanaklan- nı iyice kısıtlamıştır. Bu koşullarda Irak zorunlu gıda ithalatını sür- dürmek için bir taraftan Körfez ülkelerinden bü- yük miktarlarda dış borçlar sağlarken, bir taraftan da ABD, Türkiye, F. Almanya, Hindistan ve Yugos- lavya gibi çok sayıda ihracatçı ülke ile kredili itha- lat bağlantıları yapmış ya da bu ülkelerden ithalat kredisi sağlamıştır. örneğin, ABD "Blended credits" diye anılan sistem çerçevesinde Irak'a çok uygun ko- şullarda 1%3'te 230 milyon dolar, 1984'te 633 mil- yon dolar, 1987'de 932 milyon dolar ve 1988'de 1 milyar doların üzerinde ithalat kredisi vermistir. . StRECEK