Katalog

1 EYLÜL 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Emisyon hacmi • ANKARA (AA) — Piyasadaki kâğıt para miktannda bu yıün ilk sekiz ayında yüzde 60 artış kaydedildi. Merkez Bankası verilerine göre geçen yılın sonunda 8 trilyon 365 milyar lira olan piyasadaki kâğıt para miktan, 4 trilyon 988 milyar lira artarak, 29 ağustosta 13 trilyon 353 milyar liraya yükseldi. Temmuz ayı sonunda 12 trilyon 392 milyar lira olan emisyon hacminde son bir ayda kaydedilen artış 961 milyar lirayı buldu. Piyasadaki kâğıt para miktan en yuksek düzçyine 14 trilyon 558 milyar lira ile ağustos ayında ulaşmıştı. Kalkınma sorunlan • ANKARA (ANKA) — Dünya ûlkelerinin kalkınma ve işbirliği sorunlan 7-9 eylül günlerinde Antalya'da düzenlenecek "Küresel Kalkınma Sorunlan Yuvariak Masa Toplanülan"nda tartışılacak. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından düzenlenen yuvarlak masa toplantılanna Cumhurbaskanı Turgut özal'ın yanı sıra dünyanın birçok ülkesinden 150 kadar devlet adamı, düşOnür ve bilim adamı katılacak. Birleşmiş Milletler Türkiye Enformasyon Merkezi'nden yapılan açıklamaya göre yuvarlak masa toplantılannın gündemini, "Siyasal değişim, ahlak ve değer yargılan, ekonomik değişim ve kalkınma işbirliğine etkileri, piyasalann küreselleşmesi ve para sistemlerinin geleceği, demografik ve teknolojik değişim ve ekolojik değişim" konulan oluşturuluyor. Sanayide elektrik tüketinıi • ANKARA (ANKA) — Sanayide elektrik tüketimi yılın ilk yansmda geçen ydın aynı dönemine göre yüzde 5.2 artü. Geçen yıl ise bu artış yüzde 1.6 düzeyinde kalmıştı. Türkiye Elektrjk Kurumu'ndan (TEK) edinilen bilgiye göre elektrik tüketimindeki en büyük artış yuzde 24.2 ile demir çelik sektörunde ortaya çıktı. Demir çelik sektörunde geçen yıl grev yüzünden elektrik kullanımının azalması, bu yılki oranın büyük görünmesine yol açtı. Elektrik tüketiminde Demir-Çelik sektörünü yüzde 23.3'lük tüketim artışıyla makine teçhizat, yüzde 19.3 ile de kâğıt sektörü izledi. Alü aylık dönemde geçen yıla göre kömür ocaklarındaki elektrik tüketimi yüzde 14.2, organize sanayi bölgelerindeki tüketim de yüzde 13.2 artü. Rafineriye yerii petrol • ADANA/ANKARA (AA) — Körfez krizi ve Irak boru hattımn kapatılmastndan sonra Kınkkale'deki Orta Anadolu Rafînerisi'ne (OAR) yerli hampetrol pompalanmaya başlandı. Kriz öncesi Irak'tan gelen hampetrol ile beslenen rafinerinin Irak boru hattımn kapatılması sonrasında ihtiyacı Batman- Dörtyol boru hattından gönderilen yerli hampetrol ile karşılanmaya başlandı. Hatay Dörtyol'daki tesislerden gemilere yüklenen yerli ham petrol, 10-15 mü ötedeki BOTAŞ'ın Adana Yumurtalık tesislerindeki petrol tanklarına getiriliyor. Tanklarda yabancı kaliteli hampetrol ile kanştmlıp gravitesi yükseltilen yerli hampetrol, daha sonra OAR'ın ihtiyacım karşılamak üzere Ceyhan- Kınkkale boru hattına pompalanıyor. tlaç endüstrisi • İSTANBUL (ANKA) — Ayük Rapor dergisinde yer alan habere göre 1989 yılında ilaç endüstrisi yatınmları 1988 yılma göre üç kat artış gösterdi. 2174 ilacın kullammda bulunduğunun ifade edildiği haberde kapsül, ampul, şurup gibi değişik sunuş biçimleriyle bu rakamın 3181'e ulaştığı belirtiliyor. Türkiye'nin ilaç ihracatının 1988 yılına göre yüzde 125 artarak 141.2 milyon dolara ulaştığı kaydedildi. KftBFHZ KRİZİ...KORFEZ KRİZİ... K Mutfak,krizisevdiİhracatın tıkanması nedeniyle yaşanan ve lüks semtlerde dahi gözlenen sebze-meyve fiyatlanndaki olağanüstü düşüş sayesinde temmuz ayında mutfak harcamaları yüzde bir oranında geriledi. Diğer mallarda ise ortalama yüzde 5 fiyat artışı gerçekleşti. Ortadoğu ihracat kapılarının kapanmasının yanı sıra Avrupa'ya sebze-meyve götüren TIR'lann dönüşte Ortadoğu'ya taşıyacak mal bulamamaları da sebze-meyve ihracatımn tıkanmasına ve ürünün bol olduğu bu mevsimde malın elde kalmasına yol açtı. EkoDomi Servisi — Birinci ayı- nı dolduran Körfez krizi mutfağa yaradı. Son birkaç aydır yerinde sayan ya da çok ufak artışlar gös- teren aylık mutfak harcaması, kriz nedeniyle ağustos ayında özellik- le sebze-meyve fiyatlarının düşme- si sonucu yüzde 1 azaldı. Böylece tstanbul'da yaşayan 4 kişilik bir ailenin aylık mutfak harcaması 713 bin 242 liradan 704 bin 600 li- raya düştü. Geçen ay meyve ve sebzedeki fiyat düşüşü yüzde 30 oiarak gerçekleşti. Harcamadan meyve ve sebzeyi çıkararak yaptı- ğımız hesaplama ise ağustos ayın- da gıda enflasyon oramnın yüzde 4.8 olduğunu ortaya koyuyor. Ağustos ayında mutfak harca- masındaki yüzde 1lik düşüşte seb- ze ve meyve fiyatlannın gerileme göstermesinin etkili olduğu göz- leniyor. Irak'ın Kuveyt'i işgaliyle başlayan ve giderek büytıyen Kör- fez krizi nedeniyle Ortadoğu'ya yapılan ihracat bağlantılannın ke- silmesi ve bunun da mahsulun en bol olduğu döneme rastlaması, sebze-meyve fıyatlannı düşürdü. Ihracatçılar Birliği Yaş Sebze Meyve Ikinci Başkanı Mebmct Şa- hin, son bir aydır ihracatta yüzde 50'den fazla bir düşüş olduğunu belirtiyor. Şahin, Ortadoğu'ya krizden önce günde 80-100 TIR- lık ihracat yapüdığmı, bir aydır ise Ortadoğu kapısının kapanmasıy- la büyük bir sıkıntıya girildiğini söylüyor. Mehmet Şahin sebze- meyve fiyatlanndaki düşüşun ne- denlerini şöyle özetliyor: "Körfez krizi Ortadogo kapüannı kapadı. Ayrıca Avrupa'oın tatiide olraası ve Avrupa'ya sebze-meyve taşıyan TlR'lann dönüşte Ortadoguya taşıyacak mal bulnrken simdi ba- lamaması Avrupa'ya yapılan ihra- catı da engelledi. Nakliye pahalan- dı, Avrupa'ya gidecek olan TIR- lann karşılık yolu kapandı, hera nakliyeciler bem de sebze-mevve ihracatçüan zor dunıma düştü. Tüm bu olumsuz koşullann bir de mahsulun en bol olduğu döneme rastgelmesi fiyaüan düşürdü." Istanbul'da yaşayan 4 kişilik bir ailenin aylık mutfak harcaması (TL) 15335 16500 3235 9333 15667 400 1700 247 3167 1467 1750 3067 2772 1150 1175 2333 2750 3733 3400 8167 16000 12850 15667 17000 3235 11833 16500 4Kg. 1.5 KQ. 6kg. 0.8 kg 15 kg. 72adet 15 Lt 90 adet 15 kg 3 kg 2kg 4kg. 4.5 kg. 8 kg. 6kg. 30 30 kg 2kg 1 0.5 kg. 1 adet 61340 24750 19410 7467 235000 28800 25.500 22200 47500 4400 3500 12267 12474 9200 7050 70000 82500 7467 3400 8167 8000 12.850 62667 25500 19410 9467 247500 28800 25.500 22500 50000 4500 3667 15200 13680 9333 6900 53220 63390 7467 3567 8167 8167 16000 Peynir Zeytbi Şeter Ekmek Sût Yumurta Yogurt Un Makama Pirinç Baküyat Patates Soğan Setae Meyve Margarin Ayçiçefcyağı Zeyönyağı Tereyağı Tûpğaz 12 kg 1700 250 3333 1500 1833 3800 3040 1167 1150 1774 2113 3733 3567 8167 16333 16000 713242 7MM0 Sosyetik kuru-pilav Ekonomi Servisi — Uzun süredir "fukara yemeği" olmaktan çıkmış olan "pilav iistü kuru" ağustos ayında iyice "sosyetikleşti." Pirinç fiyatlan geçen ay yüzde 24 artarken kuru fasulye fiyatlan da yaklaşık yüzde 15 artü. Lüks semtlerde pirıncin kilosunun 4 bin 500 liraya, en iyi cins dermason fasulyenin kilosunun da 7 bin liraya dek çıktığı gozleniyor. Rami toptancı piyasasındaki esnaf, pirinçteki fiyat artışlannı bu yıl uretimin az olmasına ve yenı mahsulun henüs piyasaya çıkmamasına bağlıyor. Kurakhğın bu yılki mahsulü azalttığım belirten bazı toptancılar ise özellikle pirinçte esnafm çok miktarda mal stoklamasının ve piyasaya azar azar mal vermesinin fiyatları körüklediğini söylüyorlar. Geçen ay pirinç ithalatında da bir miktar azalma olduğunu belirten esnaf, son bir hafta içinde fiyatlann kiloda 1000 lira arttığına dikkat çekiyor. Kuru fasulyede de yeni mahsulun henüz piyasaya çıkmaması ve elde hiç stok kalmamasının fiyatlan yükselttiği belirtiliyor. TÜRSAB Başkanı Yücel TKB kaynakyaratmalı Turizmci destekistiyorSERDAR KIZIK İZMİR — Türkiye Seyahat Acentalan Birüği (TÜRSAB) Baş- kanı Bahatttn Yücel, Körfez kri- zi nedeniyle turizm rezervasyon- lanndaki iptallerin ciddi boyutla- ra ulastığmı belirterek, bunalımın faturasının sektöre çıkanlmama- sını, vergi ve sigorta borçlannın ertelenmesini ve Türkiye Kalkın- ma Bankası'ndan kaynak yaratıl- masını istedi. Bazı turizmcilere göre 600 mil- yon dolara, TÜRSAB'a göre ise 250 milyon dolara varan krizin "turizm fatnrası" bu alanda ön- lemler alınmasuu da gündeme ge- tirdi. Bahattin Yücel, ağustos ayında krizin henüz yeni başlama- sı nedeniyle, turizm alanında bek- lenenden iyi bir dönem geçirildi- ğini, ancak Türkiye'nin en gözde mevsimi kabul edilen eylül ve ekim aylanna yönelik rezervas- yonlann iptal edildiğini hatırlata- rak, bunalım sıcak savaşa dönüş- TÜRSAB Başkanı Bahattin Yücel, Körfez krizi nedeniyle eylül ve ekim aylanna yönelik iptallerin ciddi boyutlara vardığını söyleyerek turizmcilerin vergi ve sigorta borçlarının ertelenmesini ve TKB'nin kaynak sağlamasını istedi. tüğü takdirde durumun daha da kötüye gideceğini belirtti. Buna karşı devletin önlem alması gerek- tiğini söyleyen Yücel, şunlan söyledi: "Bu durum karşısında, işletme- ler kuçülme ve özkaynaklannı tü- ketmeyle karşı karşıya gelecektir. Bunun için kamudan destek sag- lanmalıdır. Bunalımın fatorası sektöre çıkarülmamalıdır. Vergi ve sigorta borçlannda ertelemeye gidilmelidir. Türkiye Kalkınma Bankası yeni kaynaklar vermeli- dir." Bahattin Yücel, daha önce ga- zetemize verdiği bir başka demeç- te de Turizm Bakanlığı'mn, yurt- dışında Türkiye'nin savaş bolge- sinde olmadığım kanıtlayan bir kampanya çalışması içinde oldu- ğunu söylemiş, Yunanistan'ın şimdiden fırsatı değerlendirerek "Neden savaş tehlikesinden uzak- U bir yerde tatil yapmıyorsannz" mesajım içeren bir kampanyaya başladığını belirtmişti. Korfez krizi nedeniyle, şu ana kadar Ispanya, Türkiye'ye turist yollamayı tamamen kesti. Böyle- ce 60 bin kişilik bir potansiyel yi- tirildi. Yıl sonu itibanyla Alman- ya'dan 200 bin, Fransa'dan da 100 bin iptal gerçekleşeceği tah- min ediliyor. Aynca, Belçika, Hollanda, Isviçre ve Avusturya'- dan da iptaller geliyor. Bu arada TÜRSAB Kaş - Kal- kan - Fethiye Bölgesi Başkanı Te- oman Göral da bugün için iptal- lerin yüzde 10-15 ağırlığa ulastı- ğmı, Körfez krizinin bugünkü bo- yutlannda sürmesinden kaygılan- dıklarını söyledi. Metro Grosmarket acıbvorEkonomi Servisi — Metro Grosmarket bugün açılıyor. Türkiye'nin en buyük toptancı marketi olarak piyasaya giren Metro'dan vergi belgesi bulunan özel ve tüzel kişilere verilen Met- ro kartıyla ahşveriş yapılabilecek. 50 milyar liralık bir yatınmla 9 ayda tamamlanan markette faraş- tan gıdaya, çiçekten geceliğe, gı- da ürunlerinden avize, matkap ve televizyona dek 22 bin adet deği- şik ürün satüıyor. Metro'nun açüışı nedeniyle Türkiye'ye gelen ve basın toplan- tısı düzenleyen Metro Internatio- nal AG Yönetim Kurulu Başkanı Erwin Condati, Metro marketin en büyük özelliğinin peşin fıyat- la satış yapması olduğunu söyle- di. Conradi, cash and carry (pe- şin öde ve kendin naklet) formü- lüyle çahşan mağazamn ticaret sistemi birbirinden farkh 16 ülke- de faaliyet gösterdiğinı ve bu uy- gulamayı Türkiye'de de başlata- caklannı belirtti. Sistemin Tür- kiye'de tutacağmdan emin oldu- ğunu sözlerine ekleyen Conradi, "Bizfan nygulamamızda mal raüş- teriye dafıtılmaz. Müşteri bize ge- lip malı kendi seçer ve alıp kendi götünır. Biz miişlerilerimiz için bir de depo hizmeti göriiyonız. Mevcut bulundurdugumuz mal çeşidiyle de daimi bir fuar niteli- gindeyiz" dedi. Satışların peşin parayla da yapıldığına dikkat çe- ken Conradi, markette müşteriye göre değisen bir fiyat aynlığının de aynı fiyattan alışveriş yapa- cak" diye konuştu. Almanya'da 25 yıldır hizmet veren ve bu ülkede 45 mağazası bulunan Metro'nun Alman top- tana piyasasımn sadece yüzde 3'üne sahip olduğunu söyleyen Conradi, 8 milyonluk Istanbul'- da bir tek mağazayla çok küçük bir paya, ancak sahip olabilecek- lerini, piyasayı etkileyebilmek için ise bir değil 20 marketin açılması gerektiğini belirtti. Metro'nun 5 yıl içinde Ankara ve lzmir'de de olmak üzere 10 markete ulaşma- sı hedefleniyor. Türkiye'deki Metıo'nun genel müdürü Tahsin Pamir ise Türkiye'deki hedef kit- lelerinin özellikle bakkallar, mar- Toplam 24 bölumden oluşan Metro Grosmarket'le 22 bin değişik ürün satılıyor. (Fotograf: Alaattin Çiftçi) söz konusu olmadığını belirterek ketler, manavlar ve küçük mağa- "Bizden bakkal da hipermarket zalar olduğuna dikkat çekti. tlk etapta üretim bölgelerinden mal almayacaklannı, bazıraailarıts- tanbul toptancı piyasasından al- mayı düşundüklerini belirten Pa- mir, zincir büyüduğünde Turki- ye'nin çeşitli bölgelerdeki üretici- den alım yapacaklannı açıkladı. tkitelli'de bugün açılacak olan Metro Grosmarket'te 8 gıda 16'sı gıda dışı olmak üzere toplam 24 Bölüm bulunuyor. 800'e yakın üretici firmarun mallarımn satıl- dığı marketin şimdiye dek 80 bin metrokart sahibi müşterisi bulu- nuyor. Kuruculan ve ortaklan yüzde 100 yabancı olan markette satılan mallann yüzde 98'i yerli maJlardan oluşuyor. tstanbul toptancı piyasasımn atardaman olarak bilinen Rami ise Metro marketin açıhşını büyük bir merakla bekliyor. Rami'de konuştuğumuz bazı toptancılar, Metro'daki bazı fiyatlann fabri- ka çıkış fiyatının bile altında ol- duğuna dikkat çeker'ek, "Bu enf- lasyonist ortamda bu kadar düşiik fiyadaria ayakta dunnaianna im- kân yok. Elbette fiyatlannı yük- seltecekkr" diyorlar. Türk esna- fının peşin parayla değil, daha çok vadeli alım yaptığmı da belir- ten Rami esnafı, kendilerinin en buyük avantajının kredili satış yapmak olduğunu söylüyor. Es- naf, "Müşterinin bizden aynlması için once bize olan borcunu öde- mesi gerekir ki bu da o kadar ko- by degil" diyor. Şu anda cazip Fı- yatlarla piyasaya giren market için fiyatlan yükseltmeye başla- yınca cazibesıni yitireceğini vur- gulayan toptancılar, Metro'nun kendilerini fazla etkilemeyeceğini belirtiyorlar. Ama yine de toptan- cılar içlerinde "ya tutarsa" şüp- hesinin yattığını gizlemiyorlar. EKONOMIDE KULIS MERALTAMER Osmanlı Bankası nerede?Olmak ya da olmamak!.. Os- manlı Bankaa'nı şu günlerde meşgul eden soru işte bu... Çunkü Osmanlı Bankası'nın Türkiye'deki faaliyetlerini dü- zenleyen 6113 sayılı yasa, 1988 yılında farkında olunmadan çö- pe atılıvermiş. Dolayısıyla Os- manlı Bankası'nın hukuki var- lığı açısından şu anda garip bir boşluk var. Şimdi bu boşluğu doldurmak için kollar sıvanmış. Sessiz ve derinden Hazine ve Dış Ticaret Musteşarlığı'na başvuru- larak Osmanlı Bankası için ye- niden kuruluş izni alınması ge- rekiyor. Biraz bilmece gibi oldu gali- ba... Aynntıya girmeye çauşahm: Bank-i OsmanT Şahane, Os- manlı tmparatorluğu dönemin- de 1863 yılında kurulmuş ve ha- tırlanacağı gibi bir süre de Mer- kez Bankası işlevini yürütmüş. Cumhuriyetin ilamnın anündan 1925 yılında bankanın adı Os- manlı Bankası olarak değiştiril- miş. Demokrat Parti dönemin- de ise devrin Maliye Bakanı Ha- san Polatkan zamanında 1952 yılında Osmanlı Bankası'mn Türkiye'deki faaliyetlerini çö- zümleyen özcl bir yasa çıkarıl- mış. 6113 sayılı bu yasa, yaban- cı sermayeye beüi haklann tanın- madığı o günlerde anlaşılan Os- manlj Bankası'na bazı ayncalık- lar tamyormuş. Zatcn Osmanlı Bankası kuş mu, deve mi hiçbir zaman pek belli olmamış. Ortaklan lngiliz ve Fransız, yani tümüyle yabancı bir banka. Ama ülkemiz sınır- lan içinde kurulmuş, yani mer- kezi baştan beri tstanbul... İşte 1952'de Osmanlı Bankası için çı- kanlan 6113 sayılı yasa, bu ko- şullan hukuki çerçeveye oturtu- yormuş. Yasa, "Bu statü 1975 yı- lına kadar devam ediyor" diyor- muş. Yani o günün koşullannda 6113, Osmanlı Bankası'na tanı- nan bir ayncalıkmış. Osmanlı Bankası, Türkiye'de hukuki varlığuu bu şekilde sür- düredursun, ülkemizd- her 20 yılda bir "temizlik yasalan" çı- kar ve yürürlukte olmayan yasa- lar "çöpe atılırmış." 1988 yılın- da da böyle bir temizlik yasası çıkarken, anlaşılan Kannnlar Dairesi'nde ne olup bittiğinden habersiz bir memur, "Aa, bu ya- sanın süresi 1975 yılında dolmuş" deyip yasayı yurürlük- ten kaldırıp çöpe atmıs. Olayı kim nasıl farketmiş bi- lemiyoruz, araa dehşetli bir pa- nik olmuş. Çünkü yürürlükteki yasalara göre sanki Osmanlı Bankası ortada yok gibiymiş. Osmanlı Bankası sırf bu nedenle Lahey Adalet Divam'na gitse mutlaka davayı kazamrmış. Ama öte yandan da 6113 sa- yıh yasanın çöpe gitmiş olması Osmanh Bankası'mn Fransız or- tağı Bank Paribas'yı aslında memnun etmiş. Çünkü 1952'nin koşullannda kendileri için ayrı- calık sayılan 6113, bugün çoktan demode olmuş. Buna karşılık bu yasayı kaldırmakla uğraşmadan günün koşullanna uygun 6224 sayılı Yabancı Sermaye Yasası- ndan yararlanma olanağı doğ- muş. Orneğin şu sıralar Bank of Boston, Manifacturers Hanover gibi bankalar, Türkiye'deki faa- liyet alanlanm genişletebihnek için anonim şirket oluyorlarmış. Osmanlı Bankası da yeni statü- sünde A.Ş. olacakmış. Ancak yeni statü için gerekli 100 orta- ğı, şu andaki "variıgı ile yoklu- gu belirsiz" durumunu açık et- meden toplayabilmesi, bayağı sorun yaratıyormuş. Lafın kısası; Osmanlı Banka- sı'nın sahibi olan ingılız ve Fran- sız ortaklar şu sıralar Hazine"ye "banka izni" için sessizce baş- vuracaklar. Hazine de derhal 'izni verdim" diyecek, mesele bi- tecekmiş. Ama bu arada geçen 2 yıl içinde Osmanlı Bankası'nın Türkiye'de nasıl faaliyet göster- diği ise merak konusu olarak ka- lacağa benziyor. Koçfun vasiyet filmi Vehbi Koç öncüdür, yannı düşünür. 1917 yılında daha 16 yaşındayken babasım ikna ede- rek Ankara'da bakkal dükkâm açıp ticarete başlaması da Koç Grubu'nu kurumsallaştırma yönünde yıllar önce attığj adım- lar da bunun göstergesidir. Vehbi Koç aynı zamanda çev- resinde gördüğü her aksakhk konusunda yakınlarım uyar- makta ısrarlıdır. Bu konuda çok da Banlı davrarur. Her uya- rısını yıllardan beri yazüı ola- rak yapar. Bu uyanlar Koç Gru- bu üst yönetiminin 60. yıl kut- lamalarında şampanyasından havyarına her sey varken bir de "çikulata" ikramının gereksiz- liğinden tutun da, grubun yeni merkezi Nakkaştepe'ye 2. köp- rüden geçilmesinin fuzuli mas- raf olacağı hatırlatmasına ka- dar uzanır. Vehbi Koç"un Turk halkma söylemek istediği, uyanda bu- lunmaktan vazgeçemediği önemli mesajlar olmalı ki şu günlerde vasiyet filmini çektiri- yormuş. Etraftan fazla duyul- masm diye de gece çaJışması ya- pılıyormuş. Vehbi Koç, elayak çekildikten sonra Türker tna- noglu'nun sahibi olduğu Uinsal Filmcilik ve Video şirketine gi- derek ölumünden sonra yayım- lanmak üzere "Türk Milletine Ögütler" başlığı altında topla- nabilecek bir film hazırlatı- yormuş. Filmde kuşkusuz aileye bağ- lılık, gece hayatından uzak di- siplinli çalışma, tasarrufa dik- kat, nüfus planlaması gibi Veh- bi Koç"un her zaman titizlikle durduğu ilkeler vardır. Vasiyet Fılminde Koç*un sağken söyle- yemedikleri var mı bilemiyoruz. Kozlu Sabancı'nın izindeTürk Hava Yollan Genet Mü- dürü Cem Kozln ile Sakıp Sa- bancı sohbet ederlerken laf dö- nüp dolaşıp KİT'lerin verimsiz çalışmasına gelmiş. Sabancı, "Bak kardeşim, ben hayatımda devletten hiç korkmadım. Aksi- ne her zaraan devletin vaptığı bir işe girmenin yararlanna inan- dım. Çünku devlet yaptığı işle- rin çoğunda zarar eder. 5 liraya sattığı bir malda 50 kuruş zara- n vardır. Halbuki ben aynı ma- h yapsam yine 5 liraya satanm, ama 1^ lira da kâr ederim. Çün- kü 33 liraya maletmişimdir. Do- layısı>la devletten korkmayacak- sın" der. Kozlu da bu felsefeden hare- ketle THY'nin bazı hizmetleri- ni "özelleşünnek " için hareke- te geçer. İlk adım temizh'k işle- ridir. THY'nin 180 uçağımn pı- nl pınl olması istenmektedir. Bu iş teknik bir iştir, genellikle ge- celeri yapılması gerekir. Ihale açılır. Katılan tek firma Alarko Holding'dir. Alarko, kendi kur- duğu siteler içitı zaten uzunca bir süredir temizlik şirketi kurmuş- tur. Bu şirket bundan böyle THY uçaklanm da temizleye- cektir. "havada" el işlerimizin, halıla- nmızın satılabileceğine ınanıl- maktadır. Havaalamndaki duty free'ler ise bu uygulamanın dışında. Çünkü çoğumuzun sandığının aksine havaalanlannın işletme- si THY'ye değil, Devlet Hava Meydanlan Işletraesi'ne bağlı. Dolayısıyla "Yurtdışından alıp da elime yük etmeyeyim, Yesil- köy'den aiıveririm" diyerek ba- zı son dakika armağanlarım Türkiye'ye bırakanlar, galıba da- ha uzunca bir süre duty free"ler- de çukulata bile bulamamaya devam etmek zorunda kalacak- lardır. Sami Erdem olmasaydı... THY üst yönetimi ikinci adım olarak uçaklardaki (yani hava- dayken) duty freeMeri özel kuru- luşlara çalıştırmak istemektedir. Ancak yasal mevzuatta bazı tı- kamklıklar bulunmaktadır. Bu nedenle de bu işe talip firmalar henüz yeterlüik belgesi alama- mışlardır. Ama yakında bu işe de çözüm buiunacağına ve Türkiye'ye gelen turistlere Egebank'ın yeni patronu Hüseyin Bay- raktar. "Galle- ria benim ese- rimdir" diye hiç böbür- lenmesin... Net Hol- ding'in sahibi Besim Tibuk da Ramada'dan kendine öyle pek fazla pay biçmesin!.. Erol Sabancı'nın bile Ak- bank'ın başanlannın altına im- zasını atarken biraz durup dtt- şünmesi gerek, çünkü... Tütünbank'm Genel Müdürü Sami Erdem, Galleria'yı da Ra- mada'yı da hatta Akbank'ı da kendi "eseri" zannediyor galiba. Tütünbank'm halka açılması dolayısıyla düzenlenen sabah kahvaltılı basın toplamısmı izle- yen arkadaşımız Tayfun Deveci- oglu'nun aktardığına göre Er- dem, konuşmasında yer yer Va- kıflar Bankası Genel Müdürü olduğu, Akbank'ta müfettişlik yaptığı yıllara dönmüş ve şöyle demiş: — "Sami Erdem kredi verdi, Galleria yapıldı. — Sami Erdem kredi verdi, Ramada Oteli vapıldı. — Sami Erdem kredi verdi, Ankara'daki Atakule yapıldı. — Akbank'ın başanya nlaş- masında benim de pa>ıtn var. Orada müfettişlik yaptım." Kredilerde reel aröş, mevduatta gerilemeANKARA (ANKA) — Banka- ların kredilerinde yılbaşından bu yana gözlenen buyük artış, enflas- yonu da geride bıraktı. Yılın ilk yedi ayında ozel, kamu ve yabancı bankalann kredileri yüzde 23.7 olan enflasyona karşılık reel ola- rak yüzde 10.7 artış gösterdi. ANKA'nın yaptığı hesaplama- lara göre 1989 yılı sonunda 30.4 trilyon lira olan toplam kredi 27 temmuzda 41.6 trilyon liraya ulaşü. Bu dönem içinde en büyük reel artış, miktar bazında kamu bankalanndan sonra ikinci sıra- da yer alan özel bankalann kre- dilerinde gerçekleşti. Özel banka- lann kredileri yılbaşından bu ya- na reel olarak yüzde 23.5 artarak 18.3 trilyon liraya yükseldi. Ka- mu mevduat bankalarının kredi- leri ise bu dönem içinde sadece yüzde 1.8'lik bir reel artış göster- di ve 1989 yılı sonunda 17.3 tril- yon düzeyindeyken, temmuz ayı itibanyla 8 trilyon liraya yükseldi. Bu dönem içinde yabancı ban- kalann kredileri de yüzde 13.3 re- el artişla 1.5 trilyon lira oldu. Tasarruf sahiplerinin başta borsa olmak üzere değişik tasar- ruf araçlanna yönelmelerinin ve faiz oranlannın gerilemesinin et- kisiyle toplam tasarruf mevduatı bu dönem içinde reel olarak yüz- de 2.8 azaldı. Yapılan hesaplamalara göre 1989 yılı sonunda 30.7 trilyon li- ra olan toplam tasarruf mevdua- tı temmuz sonu itibanyla 36.9 tril- yon lira oldu. Belirtilen dönem- de vadeli tasarruflar 25.2 trilyon liradan 30.6 trilyon liraya, vade- siz tasarruflar da 5.5 trilyon lira- dan 6.3 trilyon liraya yükseldi. CanonFotokopi Makinesi OO«* I BUBO UAKİNELERİ TtCARET A Ş MERKEZ/ISTAN8UL TEL 151 59 20 (9 HAI) FAKS M3 78 16 AOANAAJ* LTD ŞTI TEL 13 76 19-13 73 04 ANKARA/BORMAŞAS TEL 167 2586 IZkHR/KAYA A Ş TEL 138 175-255 850 TRABZOW<AB-MAK KCXX ŞTI TEL 17620-12940