Katalog

15 AĞUSTOS 1990 * * * * HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/17 KÖRFEZ KRİZİ...KÖRFEZ KRİZİ... KÖRFEZ KRİZİ...KÖRFEZ KRİZt... KÖ1 Körfez'de Soru Işaretleri... (Baştarafı 1 Sayfada) Cheney askerı durumu denetlemek ıçın Su- udı Arabıstan'a uçuyor ve ABD'yle Ingıltere Irak'a karşı fıılen uyguladıkları ablukayı yo- ğunlaştırıyorlardı Kımıne göre bu ışaretlerın tümu, sıcak ça- tışmaya gıden yolda artık eşığın aşıldığını göstermektedır, Amerıkan savaş makınesı- nın Saddam Hüseyın'e buyük bır darbe ın- dırmeden durması olanaksızdır Zıra Was- hıngton'a göre, Saddam Hüseym'ın bu knz- den en ufak bır kazançla çıkmaması ge- rekıyor Okun artık yaydan çıkmış olduğu göruşü- nün, Ankara da da kımı dıplomatık ve aske- rı çevrelerde yaygınlaştığı soylenebılır Zıhınlerı kurcalayan soru ısaretlennden bı- rı de şu BM Guvenlık Konseyt'nın koymuş olduğu ekonomık ambargo ne ölçude etkıiı olabılır, delınebılır mı? Bır kere ABD nın ambargo ıle yetınmeye- ceğı oncekı gün ortayaçıktı. Ingıltere'yle bır- lıkte devietler hukukunda askerı yaptırım sa- yılan ablukayı, adını koymaksızın uygulama- ya başladı Ambargonun delınmesı söz konusu oldu- ğunda ıse, Amerıkan dıplomatık çevrelerın- de daha çok ıkı ulkenın adı dıkkatı çekıyor Urdun'le Sunye Urdun, ıkı camı arasında beynamaz kal- mış durumda Başlangıçta Irak'tan yana ta- vır almış olan Amman, sonradan ambargo- ya uyacağını açıklamış olmakla bırlıkte, yı- ne de ne yapacağını hâlâ tam kestırebılmış değıl Kızıldenız'de Ürdun'e aıt Akabe lımanın- dan Irak'a uzanan hattın henüz açık olduğu bılınıyor Bu durum, ABD ıle bırlıkte Israıl'ın de uzennde durduğu bır nokta Oysa tek bır savaş gemısının Akabe'yı kapatmaya yete- ceğı belırtılıyor Ancak Urdun'de nufusun ağırlığını oluştu- ran Irak yanlısı Fılıstınlıler Amman'ı duşun- durmektedır Bır yanda Irak, obur yanda Is- raıl ve ABD Kral Huseyın'ın ışı çok zor ama rotayı temkınlı bır bıçımde artık VVashıng- ton'a doğru çevırmeye başladığı söylenebı- hr Sunye, Irak'a yönelık ambargoyu şu ya da bu bıçımde delen bır başka ulke olabılır mı? Hafız Esad'ın Saddam Hüseyın'e besledığı nefretı bılenler buna ıhtımal vermıyorlar ama boyle bır olasılığı gozardı etmenın de ıhtıyat- sızlık olacağını vurguluyorlar Bu arada Lubnan açıklarına doğru gel- mekte olan bır Amerıkan uçak gemısıyle bır- lıkte, Doğu Akdenız'de de Irak'a donuk kıs- kacın sıkıştınlacağt anlaşılıyor Saddam Huseyın sonunda şöyle ya da boyle gıdeceğını anlarsa bır çılgınlık yapa- bılır mı? Kımyasal sılah da yuklu fuzelerını ateşleyebılır mı? Akla gelen kaygı vencı sorulardan bın de bu Boyle bır olasılık askerı çevrelerde zıhın- lerı kurcalamakta Amerıkan kuvvetlerının bu türden bır çılgınlığa karşı Irak'ın fuze usle- nnı etkısız kılacak bır hazırtığın ıçınde olduk- ları bıldırılıyor Ancak bu açıdan bır hesap ha- tasının bedelının de çok yuksek olacağı bı- lınmıyor değıl VVashıngton, Bağdat'a karşı başka hangı yolları deneyebılır? Orneğın 197O'lı yıllarda Iran Şahı'yla bırtıkte yaptığı gıbı Kuzey Irak'- ta Kurtlen Saddam'a karşı harekete geçıre- bılır mı? Bu soruyu akla getıren bır gelışme dun VVashıngton'da meydana gelmış ve Iraklı Kurtlerın lıderlerınden Talabanı 30 bın kışı- lık bır Kuzey Iraklı Kurt ordusunun Saddam rejımıne karşı harekete geçınlebıleceğını bıl- dırerek ABD nın desteğını ıstemıştır Bu ne olçude gerçekleşebılır? Gerek ABD gerekse Israıl ın bu konuda ne kadar deneyım sahıbı olduklart bılındığı ıçın, bu soru da ıster ıstemez akla gelıyor Ancak bu sorunun Turkıye yı ılgılendıren bır boyutu da var kı, Ankara'da kaşlann haklı olarak çatılmasına yol açıyor Soru ışaretlerının çengellerı her gecen gun, hatta her geçen saat kalınlaşıyor Dıle- ğımız btr sıcak çatışmaya gerek kalmaksı- zın, Saddam bır çılgınlığa kalkışmadan Irak'- ın Kuveyt'ten çekılmesıdır GenelkurmayVla 'kriz' toplanüsı ANKARA (Cumhunyet Bnro- su) — Genelkurmay Başkanlığı Karargâhı'nda dun akşam saatle- rınde Başbakan YıMınm Akbu- lut'un da katıldığj ust duzeylı bır toplantı yapddı Genelkurmay Başkaru Orgeneral Necıp Tonım- ity ıle kuvvet komutanlannın da katıldığı toplantı yaklaşık 3 saat surdü Toplantıda genel durum değerlendınnesı yapıldığı öğrenıl- dı Başbakan Yıldınm Akbulut dun akşam uzerı saat 17 15 sıra larında Genelkurmay Karargâhı- na geldı Akbulut'un gelmesınden hemen önce, Hava Kuvvetlen Ko- mutanlığYndan bazı ust duzey ge neraller ıle bır ABD'lı askenn Ge- nelkurmay Karargâhı'ndan ayrıl dıkları gozlendı Genelkurmay Karargâhı'nda yaklaşık 3 saat suren toplantıya Başbakan Akbulut, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necıp Torum- tay, Kuvvet Komutanlan, Dışışlen Bakanı Alı Bozer, Mıllı Savunma Bakanı Safa Gıray, Mılh Savun- ma Bakanlığı Musteşan Korgene- ral Dogan Çettkay, MÎT Musteşan Korgeneral Teoraan Koman ve Hava Kuvvetlen Komutanhğı'n- dan ust duzey generaller kaüldı- lar Toplantıya kaulan Hava Kuv- vetlen KomutannğTna mensup üst duzey askerı yetkılüenn ellennde bulunan bırtakım hantalar dıkkat çektı Toplantıya kaulan üst duzeyde bır kaynak, 3 saat suren toplantı da Başbakan Yıldınm Akbulut'a bnfing verüdığını ve genel durum değerlendırmesı yapıldığını söyle- dı Tonımtay: Tedbir alıyoruz VELIEFENDIHIPODROMIPNDAN FIKRETIUGLIOCU 41ü bahise dikkat1. AYAK: Hayatının ük yanşı- nı kolay kazanan ve dün sabah 600 / 40, 400 / 26 5, 200 / 13 5 ÇR yapan Tıkı yarışın en şanslı atıdır Mıslıcıler kuponlanna tek yazabılır Umman ve Mımosa da- ha sonra dilşünulebıür , 2. AYAK: Kum pıstte başanlı olan, dün sabah 600 / 39 5, 400 / 25 5, 200 / 13 kolay sprıntıyle göz dolduran Eserbatur'u başta tutuyoruz. Hafta ıçın 1000 / 108'kk galobuyla Kenm ıkancı atı mızdır Akbulut'u surpnzde öne nrım 3. AYAK: Pazartesı sabahı bu yanşı ıçın güzel bır galop yapan Mehh, dtln sabah 600 / 36 spnn tıyle başkomutan ve ağır küosu na rağmen kalıtesıyle Black Jak 1 TAHMİNLER 1. KOŞU: F Koşanyel (1), P Tunçpınar (5), S Yurdabak (2) 2. KOŞU: F Tıkı (2), P Um- man (1), S Mımosa (3) 3. KOŞL: F Eserbatur (6), P Kenm (8), P Akbulut (3), S Al- tepe(4) 4. KOŞU: F Mehh (9), P Baş- komutan (4), P Black Jak 1 (1), S Çılgın (5) 5. KOŞU: F Pegasus (1), P Sambey (8), P Kücük Şenfe (2), S Doğangüneş (4) 6. KOŞU: F Mırdasbey (7), P Kaynarhan (14), P Arzu4(ll), P lhsanbarun (5), S Bırsen 12 (12) 7. KOŞU: F Martın Amore (6), P Vıva Zapata (3), P Prınce (9), S Golden Nugget (2) arasındakı mucadele yarışın bınn- cısını belırleyecektır Çılgın yarı şın sürpnz atıdır 4. AYAK: Bu yanş ıçın hafta ıçınde yapmış olduğu 1200 metre galobu ve dün sabah kenterde de ıyı görünen Pegasus'e ılk şansı ve- nyoruz On]m ıtıbanyla kum pıst te başanlı koşacak olan Sambey ıkıncılığe en yakın ısımdır 5. AYAK: Foraı grafiğı aynı at lann bır araya geldığı bu yanşta Mırdasbey yanşın en şansıl ısmı dır Daha sonra sırasıyla Arzu 4 ver Bırsen 12'yı önennm 6. AYAK: Urun bır tedavı dö- nemı sonrası yarışa kusursuz bır şekılde hazırlanan Martın Amo- re'u başta tutuyoruz Vıva Zapa- ta daha sonra düşunülebılır ANKARA (Cumhunyet Buro- su) — Genelkurmay Başkanı Or general Necıp Torumtay, "Bızım oyle savaşın eşıgınde dıve bır en- dışemız yok Sadece kotu ıhlımal- lere karşı tedbırler alınıyor. Telaş- lanacak bır durum vok" dedı Genelkurmav Başkanı Orgene ral Necıp Torumtay dun Genel kurmay Karargâhı'nda 30 ağustos tanhı ıtıbarıvla emeklıve sevk edı lecek olan Denız Kuvvetlerı Ko mutanı Oramıral Orhan Karabu- lut, Hava Kuvvetlerı Komutanı Orgeneral Safter Necıoğlu, Jan darma Genel Komutanı Orgene ral Burhanettın Bıgalı ve Mıllı Gu venlık Kurulu Genel Sekreterı Or general Sabn Yırmıbeşoglu'nu ka bul ettı 4 komutanın veda zıya retı sırasında Orgeneral Necıp To- rumtay'ın "neşeir oldufcu gozlen dı Orgeneral Torumtay, Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Bıga- lı'nın yaptığı veda konuşmasından sonra 4 komutana da yaptıkları hızmetlerden dolayı teşekkur ettı Orgeneral Torumtay daha sonra basın mensuplarının, Körfez kn zı ve Turkıye'nın konumuna ıhş kın sorularını yamtladı Orgene- ral Torumtay'a yoneltılen sorular ve yanıtları şoyle — Hukumetın, savaş halı ılanı, yabancı ulkelere Turk askerlennın gondcnlmesı ve TSK'nın kullanıl- ması konusunda ızın venlmesı yo- lundakı karar ıçın sızın ıstek be- lırttığınız ıddıa edılıvor Sıan boy- le bır gırışımınız oldu mu? TORUMTAY — Şu anda bır veda toplantısındayız — Turkıye açısından bır savaş tehlikesı soz konusu mudur? TORLMTAY — Bunlar basın toplanhsında konuşulacak konu lar Bu konuda da daha evvel dev- letın daha yetkıhlen gereklı açık lamalarda bulundular — Ancak sızın Turk mılletıne verecegınız mesaj çok buyuk onem taşıvor TORLMTAY — Bız normal hızmetımızı vurutuvoruz Bızım oyle savaşın eşıgınde dıve bır en dışemız yok Sadece kötu ıhtımal lere karşı gereken tedbırler alını yor Telaşlanacak bır durum yok — Alınan tedbırler ıçınde as- kertıgını >enı bıtırmış olanlann ge- rı çagnlması soz konusu mu? TORUMTAY — Havır, havır, oyle bır şey yok Bu arada şunu söyleveyım, bugun basında gör dum, ' Guneydoğu'da kıta ıkmal len yapılıyor" dıve bır haber Bov le bır şey vok Kara Kuvvetlen'nde herhangı bır kaydırma vok Tabıı normal her sene vapılan rotas yonlar var Mıllı Savunma Bakaru Safa Gi- rav da Cumhunyet muhabırının Körfez gergınlığıne ılışkın sorula rını yamtladı Gıray, "Irak De\let Başkanı Saddam'da bır yumuşa- ma seztlıp sezılmedığıne" ılışkın soruya, "Bazı şeylen soylemekte geç kaldı. Bugun artık o noktayı geçmıştır. Yapması gereken, Bır- leşmış Mılleller karanna uvmak- tır" vanıtırtı verdı Gıray, Irak Devlet Başkanı Saddam'ın BM kararlanna uymaması halınde va pılacakları ıse şövle anlattı "Uymadığı takdırde bu tedbır- ler devam edıyor l stune yenılen gelır, ekonomık tedbırler O ol- mazsa tam ambargo O olmazsa sılahh yaptınm. BM şımdılık eko- nomık tedbırlerde ısrar edıyor Bu ekonomık tedbırler Irak ıçın \ete- nnce kâfı olacaktır zaten." Gıray, Turkıve nın BM nezdın de oluşturulacak bırçok uluslu or- duya asker vermesının söz konu- su olup olamayacağına ılışkın so ruya ıse "BM'den boyle bır ordu kurulması yolunda benuz bir ka- rar çıkmadı ABD'mn vaptığı Su- udı Arabıstan ıle olan anlaşma çerçevesındedır" yanıtını verdı "Ancak ABD'ye İngıltere. Fransa gıbı ulkeler destek verdı Son ola- rak hukumetın aldıgı ızın çerçeve- sınde boyle bır durum olabılır mı" sorusuna da Bakan Gıray "ABD bana katılın dedı, katılan katılı- yor. Bızım oyle bır dayanağımız yok Ayrıca alınan ızın de bunu sağlamaz Boyle bır şeve yıne Medıs karar venr Alınan ızın sa- dece Turkıye'ye tecavuz halınde geçerlıdır" karşılığını verdı JVUVCyt NEWSWEEK' ÇÖLDEKAPIŞMA Bir askeri senaryo 1|f K 11 a M 13 TalabanTden (Baştarafı 1 Sayfada) rejımıru "ısbkrarsızlaştıracak". Ta- labanı bunun karşılığında ABD1 den "Saddamsonrası Irak'ta Kurt- ierin özgnrce yaşayabileceklen bır otonomı bolgesı kurulmasına" destek vermesım ıstıyor Hatırlanacağı gıbı, Irak lıden Saddam Husevın, geçtığımız hafta Kurtlerın ABD ve Araplarla bu tur bır anlayış bırhğıne varması nın önunu kesmek ıçın bır plan önermıştı Buna gore Kuzey Irak- ta 3 mılvon Kurdun yaşayacağı otonom bır Kurt bolgesı kurula cak, ama bu Irak'ın ınısıyatıfı ıle olacaktı Ancak Talabanı'nın ehn de bugün, her zamankınden çok daha fazla "manevra alanı" var Talabanı eğer ABD'den destek bu lamazsa, başka kaynaklara yöne lebılır Washıngton, bu konuda henuz nasıl bır tavır alacağına ke- sın olarak karar vermış değıl Önemlı kaygılanndan bınsını, Körfez krızınde kılıt muttefik ola rak snnlen ^nkara'y^ tedırgın et memek duygusu oluşturuyor Talabanı ıle ABD makamlan bu hafta ıçınde bır dızı toplantı yapacak ve \\ashıngton'un tavrı netleşecek Washıngton da Talaba nı'ye yakın kavnaklar, Kurt lıde rının "Saddam'dan bugun ne ko- parıhrsa, yann >erıne gelecekler onu gerı alamaz" cumlesınde özetlenen bakış açısından hareket ettığmı kaydedıyor Yıne avru kay naklar Amenka'nın destek verme sı halınde, en geç bır hafta ıçınde 30 bın kışılık bır kurt gerılla or dusunun kurulup hukumet bırlık lerını la^iz etmeye başlayabılece ğı vurgulanıvor Dış Haberler Servısı — Körfez de başta ABD ol mak uzere Batılı askerı guçlerın Irak'a uyguladık ları fıılı abluka çemberı gıderek darahrken dunva basını "askerı senaryolara" genış yer vermeve baş ladı ABD de yayımlanan "Newsweek" dergısının son sayısında "Çolde Kapışma-Bır Asken Senaryo" başlığı rltında şu satırlara yer verılıyor "Saddam Huseyın, Suudı Arabıstan'a saidırabılır mı? Herhal- de hayır Bu konuda çabuk davranış, geçen hafta ABD kuvvetlen bolgeye gelmeden saldırma şan- sını kaçırdı Saddam hâlâ sayısal ustunluğe sahıp, ancak ABD'mn de Irak'a vogun bır mısılleme ıle darbe \urması mumkun." Dergıye gore Irak ın Suudı Arabıstan'a saldırmasıvla ger çekleşebüecek en yakın senarvo- lardan bırı şövle Sert cepheleşme: Irak'ın bır mılyonluk ordusunun 140 bın asken ıle bırçok tank bırlığı Ku veyt'te me\zılenmış durumda Suudı bırlıklerı 70 bın kışı do lavında Önumuzdekı haftalar da bunlara 2 bın 500 ABD pa raşutçusu 5 bın denız pıvadesı ve dığer Arap bırlıklerı eklene bılır Önumuzdekı ıkı ayda 100 bın ABD askerının daha bolge ye gelmesı bekknıyor Bu du rumda bıle Irak'ın tanklarda 4'e bır ustunluğu surecek Hedef: Irak'ın, Suudı Arabıs tan'ın tumunü ışgalı gerekmıyor Onlann hedefi dunva petrol rezervlerının yuzde 25'ını barındıran Iran Korfezı'ndekı petrol alanla- rı Kuveyt'ten 200 mıl kadar uzakta, petrol alanları ıkı ha\a ussu, Dhahran \e Kral Hahd Askerı Kentı'ndekı usler tarafından korunuyor 200'u aş- kın A.merıkan uçağımn ıltıhakıyla ABD Suudı Ara bıstan goklennı denetleverek Suudı ve ABD hucum jetlerıyle Irak tanklannı vurmak ıstıyor Irak ıse anı bır saldın ıle hava uslennı tahnp etmeyı denevecek- tır Muhtemelen bunu kımyasal başlıklı Scud fuze len ıle de yapabılır (Baftarafı 1. Sayfada) bulu sırasında, Irak'ın Kuveyt'ten fekılmesı ıçın bundan sonra atı lacak adımlar ve abluka konusu nun da gundeme geldığı öğrenıldı Kuveyt Başbakanı Şeyh Saad dun sabah saat 11 45'te geldığı Ankara Esenboğa Havaalanı'nda Başbakan Yıldınm Akbulut tara- fından karşılandı Resmı zıyaret te bulunmayan konuklara yapılan olağan karşılama yerıne bızzat Başbakan Akbulut'un alana gel- mesı ve devlet törenı düzenlenme- sı, "surgundekı meşru Kuveyt yo- netimine bir jesl" olarak yo- rumlandı Irak'ın başbakan duzeyındekı Başbakan Bırıncı Yardımcısı Ta- ha Yas» Ramszaa'ın 5 ağustosta Ankara'ya gelışınde devlet törem yapümamış ve Akbulut karşıla- maya gıtmemıştı Kuveyt Başbakanı Şeyh Saad, Esenboğa Havaalanı'nda bır söz- lu bır de yazılı açıklama yaptı Her ıkı açıklamada da, Turkıye- nın Körfez krızınde başından be- n ızledığı polıtıkavı öven Kuveyt Başbakanı, Cumhurbaşkanı Özal, Başbakan Akbulut, Turk hüku- metı ve Turk halkına Kuveyt yo- lanksavartar. Hava gucu, Irak ın bır tank saldın sını yavaşlatabılır, ancak durduramaz Irak'ın, ABD Hava Kuvvetlerı'nın yeterınce ımha edemeyeceğı ka dar çok tankı var hele Irak savaş alanında zehırlı gaz kullanırsa bu daha da zor Yer bırlıklerı koru yucu araçlar taşımak zorunda kalacak, bu da on lann uçakları saldırıya hazırlama ışlerını yavaşla tacak Dığer önemlı bır problem de Suudı jetlerı nın etkıiı antı tank fuzelerden voksun olması Bu nun nedenı de şu Israıl lobısı ABD Kongresı'nın bu sılahları Suudı Arabıstan a gonderılmesını en gellemıştı Susuz Birllkler Saddam'ın en neümı ve halkı adına teşekkur ettı buvuk problemı Napohon dan Başbakan Akbulut ıse Esenbo- bu vana hemen her komutanın ğa Havaalanı'nda Turkıye'nın karşılaştığı sorun olacak Lojıs Körfez bunalımının banşçı yollar tık ıkmalı sağlamak Saddam' la çözulmesınden yana olduğu yo- ın tankları Cubaıl'e kadar, yanı lundakı göruşu ymeledı Dhahran hava ussune gıden \o Konuk Başbakan ıle Akbulut, lun uçtu ıkısını aşabılırse ancak Başbakanlık Konutu'nda saat burada yakıt alabılırler Ancak 14 30'da bır araya geldüer Başba- petrol, Irak'ın en buyuk sorun kan Akbulut, göruşme öncesı ları arasında değıl Brookıngs yaptığı açıklamada, Turkıye'nın Enstıtusu Ortadogu uzmanların Irak'ın Kuveyt'ı ışgalını hıçbır za dan Yahva Sadovvskı "Bolgede man haklı bulmadığım ve Irak'ın savaşın gerçek anahtan sudnr" bu ulkeden en kısa sürede çekıl dıyor Gaz maskesı ve koruvu mesuu ıstedığını anımsattı Akbu cu araçlarla donanmış olan ve lut, yasal Kuveyt yönetımının ye- sureklı terleyen bır askenn gun nıden ışbaşına gelmesını ıstedık luk su gereksınımı gunde 2 6 lerını ve bunun banşçı yollarla matara arasında değışıvor gerçekleşmesım arzu ettıklerını Halı-Bombardıman: \BD bır vurguladı Başbakanı,Irak saldırısına karşı koymanın Konuk Kuveyt zor olduğunu bılıyor ABD'mn planı savaşı duşman Türkıye'nın Irak'a uvguladığı eko- alanına taşımak Pentagon vetkılılerınden bırı "Irak'ı dumduz edeceğız" dı\or Kentler hedef alın mavacak, ancak petrol rafınenlerı guç merkezle fuze rampaları ve askerı usler bombalanaı.ak Daha ısabetlı hutumlar îvin şu anda Turkıvede u^ lenmış olan F lll'ler kullanılacak Halı bombardıman ıçın ABD, Hınt Okvanusu ndan gız lıce Uilenmış olan 50 kadar B 52 bombardıman uça ğını kullanacak Her uı,ak yaklaşık 13 ton patlava cı madde taşıyor nomık yaptırımlar nedenıyle kay- ba uğravabıleceğıne de dıkkatı çe- kerek şunları söyledı "Turkiye, Irak'a komşudur ve bu ulkeyle aralannda ekonomık ilişıkler bulunmaktadır. Son olay- lar karşısında Turkıye ızlemekte oldugu tutumu nedenıyle belkı ekonomık yonden kayıplar vere- bilır. Fakat buna rağmen bu vefa- kâr, dost Turk muleti izlenuş ol- dugu ılkesine baglı kalmış, örnek bır tutum ızlemıştır. Kuveyt halkı bu rutumu takdirle anacakbr ve devamlı olarak dikkatinde tnU- caktır." Kuveyt Velıahtı ve Başbakanı Şeyh Saad H Sabah'ın Çankaya Köşkü'nde Cumhurbaşkanı Tur- gut özal ıle yaptığı göruşmede, Başbakan Yıldınm Akbulut, Dı şışlerı Bakanı Alı Bozer, Kuveyt Tıcaret Bakaru ve Başbakan Yar- dıması ıle Kuveyt'ın Ankara Bü- yukelçısı de bulundu Cumhur- başkanlığı Sözcusü Büytıkelçı Ka- ya Topen'nın açıklamasına göre, göruşmede Irak kuvvetlennın Ku- veyt'ten tümüyle çekılmesı ve Ku veyt hükümetının Olkesme dön mesını temınen alınabılecek ön- lemler hakkında taraflar arasında görüş alışvenşı yapıldı Kuveyt Eraın Şeyh Cabır El Sa bah'ın Cumhurbaşkanı özal'a gönderdığı özd mesajda ıse, Turk- ıye'nın Irak petrol boru hattını ka- patmasından doğan maddı kaybı- nın karşılanmasında destek sağla nacağı yolunda bır guvence yer al- dığı belırtılıyor Ulkesının Irak tarafından ışgal edıldığı 2 ağustostan bu yana sur gunde yaşayan Kuveyt Başbakanı El Sabah, bu sabah saat 09 OO'da Suudı Arabıstan'a dönecek Fransızlardan mesaj Ankara'da Körfez knzının baş- lamasından bu yana devam eden yoğun mesaj trafığıne, bugun Fransızlar da katılacak Fransa Cumhurbaşkanı Françoıs Mıtter- rand'ın 23 ülkeye gönderdığı 12 temsıladen bırı olan Jean Lecanu- et Cumhurbaşkanı Turgut Ozal'a "ozel bır mesaj" ıletecek Bu me- sajda, Fransa'nın Kuveyt'tekı ışgal durumunun sona erdınlmesıne ılışkın değerlendırmelenne yer ve- rılerek, özellıkle Körfez'dekı fıılı abluka durumunun kendılerı ta- rafından desteklenmedığının vur gulanması beklenıyor Muhalefettekı Sosyal Demokrat Merkez Partı uyesı olan ve halen Fransız Senatosu Dışıhşkıler Ko- mısyonu BaşkanlığYnı yünlten Je- an Lecanuet bugun sırasıyla Dışış- lerı Bakam Alı Bozer, Başbakan Yıldınm Akbulut \e Cumhurbaş- kanı Turgul Ozal tarafından ka- bul edılecek COZIEM UGUR MUMCU (Baştarafı l Sayfada) — Savaş ılanına karar venlmesınden bu halın kaldırıldığı- mn ılan edılmesıne kadar devam eden sure Bu sure ıçınde butun temel hak ve ozgurlukler'kısmen" ya da 'tamamen sınırlanabılır Anayasa ve yasa savaş halı' dışında ayrıca "savaş/ ge- rektırecek bır durumun başgostermesı" dıye tanımladığı bır başka durum ıle ılgılı duzenlemeler getınyor Bu durum se- ferberlık halıdır Bu gıbı durumlarda hukumet ısterse butun ulkede sıkı- yonetım ılan edebılır Hukumetın alacağı 'savaş halı" 'seferberlık" ve "sıkıyo- netım ılanı kararları TBMM de goruşulur Hukumet TBMM'den "savaş ıznı aldı Bır saldın olasılı- ğında hukumet yurtdışına asker gonderebılecek ya da ya- bancı askerlerı Turkıye ye cağırabılecektır Dıyelım kı savas cıkmaz ve hukumet de hıcbır zaman TBMM den aldıgı bu ıznı kullanmaz Pekı savas olasılığını gerekce gosterıp sıkıyonetım ılan edemez mı9 Edebılır' Savas halı ya da 'savas/ gerektıren bal' gerekçelerı ıle sıkıyonetım ılan edeceğı gıbı savaş halı' ve seferberlık" kararları da alabılır Bu durumlarda da temel hak ve özgür- lukler ortadan kaldırılır Boyle kararlar alındığı anda da anayasal rejımın aşama asama değışmesı tehlikesı başgosterır Ve Saddam ın Kuveyt e saldırısı ıç sıyasette bır baskı yo- netımıne yol açabılır Bu koşullarda "mılıtanzme' de yeşıl ışık yakılmış olur Hukumetm TBMM den savaş ıznı ıstemesınde ne gıbı yanlışlar yapıldığı ambargo" karannın abluka" karanna do- nuşmesınden sonra 'abluka karan veren devletler arasın- da çıkan uyuşmazlıkla daha şımdıden kanıtlanmıştır Turkıye bu karan almakla 'kraldan da kralcı' Batıdan da Batıcı ve ayrıca 'NATO'dan da NATO'cu denebılecek yan- lışlara ve seruvenlere yonelmıştır Bır savaş olasılığında NATO'nun bırlıklerını hemen alar- ma geçırmesı gerekır NATO Allıed Mobıle Force" adıyla bılınen 'Ittıfak Çevık KuvveV'ne Turkıye de önceden belırlenen bölgelerde cay- dırıcı yolda kullanımı ıçın hareket emn vermış mıdır' Hayır NATO Vıgılance denılen 'teyakkuz kararı" almış mıdır? Hayır NATO 'sımple alarm' ya da ' reınforced a/arm"a geçmış mı? Yıne hayır NATO, kanat devlettekı 'Earmarked for Assıgnment" adı verılen kuvvetlerı ancak bır saldın halınde kullanabılır Bu kuvvetler NATO ıçın ayrılmışlardır Savaş halınde kanat devletlerdekı' Earmarked for Asıgn- ment on mobılızasyon' adı verılen bırlıklenn savaşa gırme- lerı ıçın de NATO uyesı devletlerın bır saldın karşısında kal- maları gerekır Hukumet TBMM'den aldıgı savas ıznı ıle Turkıye'ye bır saldın olasılığını azaltmamış, tersıne arttırmıştır Turkıye Ortadogu da çıkacak bır savaşta "arabulucu roiu" ustlenebılır boylece bolgede bır ' ıstıkrar unsuru" olabılır- dı Ne yazık böyle bır olanak elden kaçmış bulunuyor' Ambargonun abluka 'ya donuştuğu şu gunde bıle NA- TO Irak'tan uye ulkelere bır saldın olasılığı gormemışken Turkıye'nın, kendısını boyle bır saldırının olası hedefi ılan etmesı "Bız Batının landarmasıyız ve 'Bız Batı'nın fedaısıyız ' anlamına gelmıyor da ne anlama gelıyor? BAŞKENTTEN Kardeş Kuveyt'in mesajı AHMET TAN ANKARA — Ankara'da Bağ dat'ın "Ugisıru" çekecek her gun yenı bır şey oluyor Dün de Saddam'ın devırdığı Kuveyt Başbakanı Şçyh Saad El Sabah'ı bağrına bastı "Meşru" Kuveyt'ın Başbakanı Şeyh El Saad'ın gelışı bıraz heye canlı oldu "Gelecetım" dedığı öncekı gece gelmedı Ankara Buyukelçısı El-Rıfaı'yı \e Esenboğa'dakı bazı yetkılılen akşam saatlerce boş yere beklettı Oysa, aynı zamanda Emır'ın oğlu olan Başbakan'ın uçağımn geleceğıne kesın gözuyle bakılı yordu Çunkü Şam'dan aynlmak uzere olduğu bıldınlmıştı Bu ne denle, kımı gazetelenmız Kuvevt Başbakanı ıçın, öncekı günkü er ken baskılarına "geldı" dıye yazdılar Irak'ın fiılı bır vılayetı halıne gelen Kuveyt'ın Başbakanı El Saad, eğer dedığı saatte gelseydı, Turkıye kendısıne "Taha Yasin muamelesı" yapacaktı Yanı Taha Yasın gıbı mutevazı bu- bıçımde şeref salonuna geçun lıp Çankaya'ya götürulecektı Ama ertesı gune kaldığı ıçın "devlet torem" yapıldı Turkıye, Emır'ın oğluna mye farkh muamele uyguladı9 Dışışlen protokolu bu soruyu "Emir'ın oğlu olduğu ıçın" dıye yanıtlıyor "Çunku El-Saad, y^lnızca Baş- bakan değıl, aynı zamanda Emır- den sonra devletın başına gececek velıahttır." Pekı, El-Saad'ın velıaht olduğu CUNEYT ARCAYUREK yazıyor 'Bilinmeyen Vaatler' ANKARA — Hukumetın yetkı gun unlu Newyork Tımes ın bır gılarında ne denlı haklı olduğu ıstemını ızne çevıren Meclıs go- haberı Internatıonal Herald Trıbu- Batı kaynaklı haberlerle bır kez ruşmelerınde muhalefetın altını nede yayımlandı Çok ılgınçtı, daha doğrulanıyor Ustelık çızerek vurguladığı bır noktaya şoyle dıyordu TBMM'nın askerı yaptırımlara, yenıdenveozenleeğılmekgere- ' Bush yönetımının bır yetkılı- ancak tecavuz halınde ızın ver kıyor sı ABD ıle Turkıye'nın, Irak Dev- mesındekı doğruluk payı bır kez Muhalefet soruyordu Anayasa let Başkanı Saddam Huseyın e daha kanıtlanıyor Bu nedenle kalıplarına uymayan yetkı devrı- karşı 'genışletılmış bır askerı ve yetkı olayını TO nun sorumluluk- den cok korkuya kapılarak mu- ca doğrulanıyordu Bu arada yuk dostluklarda olağan değıl halefetın eleştırılenne katıldığı or- dunya ıletışım organlan Ortado- mı? taya çıkıyor ğu lıderlerıyle çeşıtlı konuşmalar Insanı gulmekten bayıltacak Hukumet sonuçtan ıstedığı ka- yayımlıyor NBCdekı demeçler- varsayımlar akla gelıyor Dıyelım dar ovünebılır Beş paralık değen den bırınde yer alan parıltılı bır kı gunü geldı Bush actı teletonu yoktur bu övunulerın TBMM'den ıfade dıkkat cekıyor Dıyor kı ' Dunya vazıyetı boyle boyle de- hukumetın aldığı ıznın pratıkte • Saddam'ın haretetler-ne şu an- dı 'Hadı ahbap ey buyuk dost hıçbır faydası yoktur' Meclıs ta- da tahmın yapmak çok guç Çun- benımle davran' Ne yapacak nı gerektıren 'bilinmeyen vaat ıstıhbarat ışbırlığının temellerını tan kaçma ya da ANAP grubu- tıldeyse TÖ nun TSK ya derhal ku Saddam ne yapacağı tahmınTO?Uzüle sıkıla TBMM den ka- İAr ' \r**r f-rMı ,*iıO ~Tf~\ D n n k U t*.r AI. ,n*> ı **4. • I.İAn». nnnİMf4ı ' ı-ı ı rı-ı TT**İ \>A 1/^rpı ılL- 1/oT Hıranıcı m_ I/Orcı t m / m o caMoc a ^ m o \ ıe\t\s > £• ı _ _ı.ı . _ _ ı_.. /-• _ı ı ı . _ — _ A ı _ . ^ _ — J _ J . s.. _ . _ . . , - _ _ ^ -.-_» ler' var mıydı?TOBush la bır- oluşturduklarını söyledı kaç kezgoruşmüs hemen ardın- Bu konudakı anlayışa' Ba- dan gelen James Baker'la Koşk ker ın buradaTO ve otekı yetkıiı- nunTOye karşı ılk kez dırenısı g te çok kısıtlı" bır toplantı yapmıs ' bılınenın dısında' bugun gız- lenen kımı uzlasmalara mı va rılmıştı? Zıra Meclıs yetkısının hu kumete devrı gırışımı bu turden çok kapalı gorusmelerden son ra bırden patlak vermıstı Oysa hukumet Turk dıs polı tıkasının yorungesını değıstırıyor saldın karşısında savaş olasılığı kuralı yerını doğrudan saldın olasılığına bırakıvt)rdu Dızı gelıs melerı dıkkatle ızleyen muhale fet bilinmeyen vaatler sorusu nu ortaya atıyordu Kuşkusuz haklıydı muhalefet TBMM tarıhsel toplantısmı 12 ağustos pazar gunu yaptı Aynı ler arasındakı goruşmelerde ula- sıldığını belırten haber ABD kay- naklarının genışletılmış ışbırlı- ğını" tam olarak açıklayacak ay- rıntılardan kacır dıklarını yazı yordu Ne var kı ABD savas uçaklarının NATO gorevı adı al tında Turkıye dekı uslerı kullana caklarını yetkılı ıma edıyordu Mechse gelen Akbulut tezke resı yukandan gelen buyruğa go- re yazıldığt gıbı geçseydı genış Hukumet Türk dış polıtıkasının yörüngesını değışûnyor, saldırı karşısında savaş olasılığı kuralı, yerını doğrudan saldın olasttığına bırakıyordu Dızi gelışmelen dıkkatle ızleyen muhalefet, 'bilinmeyen vaatler' sorusunu ortaya atıyordu karsı koyma savaş açma yetkısı edılemeyen bırı Çunku Irak ta rar almadan dedığınızı yapmam one man shovv var olanaksız demeye dılı na9il vara- llk bakışta hangı lıderın bunları cak? Olur ya boylesı olasılıkları soyledığını tahmın etmenız ola duşleyerek şımdıden yanıtlar ha- naksız One man shovv zırlamaya baslamıstır bıle Iraktaymıs TOden gelıyor ta- TBMM nın TOye ettıgıne bakı- nımlama Dokuz aydır Turkıye- nız Buyuk dostluklara sığar mı de suregelen son olaylarda ar olacak sey mı? bı gerekçelere bağlamamak ge rekıyor ANAP ıcındekı bır avuc sağdu yu sahıbı Bakanlar Kurulu nda karsı çıkıyor ANAP grubunda anayasada yazılı Meclıs calışır ken anı bır saldırıya derhal yanıt vermek TSK nın lc Hızmetler Ya sası geregı zaten bırıncı gorevı Dış sıyasetle sefır atamak se tık ayyuka cıkan one man shovv TO tanımlamayı Sad dama bağışlıyor1 Tabıı ABD nın ıcımızı yakan olaylar ne umuruna One man shovv dan memnun kı ne mem nun Çızdığı yorungede uygun Pazar gununden sonraTOıle bas basa goruşme onuruna ka- vusanlardan bırı dun bıze Mec lıs kararından gayrı memnun ol duğunu soylemedı ama mem- nun olduğunu ıfade eden tek cumle sarf etmedı' dedı Tam dort bası mamur yetkıler le donanacakken ışıne geldıgın letılmış ısbırhğı' kısa sûrede uyanan otekı sagduyu sahıplerıy fırlerı kabul etmekle sınırlı olan adımlarla ızleyenı var m uok mu urunlerını verebılırdı Usler kulla le bırlesıyor muhalefetın buyuk ılışkısını çok gerıde bırakan TO ABD ona bakar y nılır Körfez dekı tırmanmaya ko- baskısıyla sonucta bugun varlı nun Meclıs karanyla elıne geçır one man shovv bır ıkı gundur de sorumlulugu baska kurumla şut bıçımde askerı kımı yaptırım- ğı ıle yokluğu tartışmaya degme- meyı ıstedığı daha genış hare uzuntulere tutsak Kuşkusuz rın uzerıne bırakacakken lar gundeme geiebılırdı yen yenı metın kabul edılıyor ket serbestısını yıtırmenın ıstıra ABD de one man shovv un TO uzulmesın de kımler Muhalefetın kuskularında, kay ANAP grubunun TO ye dırenme- bını çektığı dün çeşıtlı kaynaklar üzüntülerını paylaşıyor Bu bu- uzülsun? öncekı gün büınmıyor mu ıdı? Ya El-Saad "Gekceginı" dedığı saatte gelseydı'' O zaman kendısını, ken- dı büyükelçısı ıle bırkaç Dışışlen yetkılısı mı karşılayacaktJ 71 Bu sorunun da protokolde ya- nıtı var "Yapılmayabdırdı. Çunku askc- n kurallara gore guneşın batma- sına yakın devlet toreru yapılamı- yor" Acaba velıaht tören yapılsın dı- ye mı gelışını ertesı sabaha er- teledı' Bu bır olasılık Ama gerçek bıraz farklı Ankara, Kuveyt Başbakam'na Şam'da devlet törenı yapıldığını haber alıyor Bıraz Hafız Esad- dan gen kalmamak, bıraz "Dolar gelecek yerden toren esırgenmez" düşüncesı ıle, ama en çok da Kör- fez krızınde uygulanan pohtıka ıle tutarlı olmak ıçın surgundekı Baş- bakan'a ulkemıze gelışınde tam bir devlet törem uygulanıyor Çalınan tstıklal Marşı ve ötekı askerı marşlardan etkılenmış ol- malı kı Emır'ın oğlu, sandaletırun tozu ıle şu demecı venyor "Kardeş Turkler ve diğer dost nlkelerle birlikte ulkeımz için 51- meye hazınz." Gazetecıler arasında haar ol- mayanlar var "Bu kan dokme ışı de nereden çıkü?" dıye bırbırlenne bakı yorlar Akbulut, konuğu ıle Çankaya- ya doğru yollanırken tüm dıkkat- ler Emır hazretlennden gelen me- saja yönelıyor Özal bu kez görüşmeye Akbu- lut'u da alıyor înönu'nün öncekı gün TBMM'dekı tavsıyesı böyle- ce yenne gelıyor Başbakan olarak Akbulut da kendısıne dost ve çev- re edınmenın ılk adımını atıyor Göruşmeden dışanya fazla bıl- gı sızmıyor Çankaya'ya yakın kaynaklar da Çankaya Sözcusu Büyuktlçı Ka- ya Topen ie rakam telaffuz edıl- medığını behrtıyorlar Oysa, edılse ıyı olacaktı Turk ekonomısının ılk kaybı dı- ye açıklanan yaklaşık 3 mılyar do- lar eğer, konuk Başbakan'ın dedı- ğı gıbı "Kardeş Torklerie birlikle Kuveyt'ın dokeceğı kanla" ödene- cekse, ustu kalsın Toperı, yaptığı yazıh açıklama ıle sorulanmızı yamtladı Ama özel olarak da şunu söyledı "Yaptınmlar sonucu Turkiye 1 nın ugradığı petrol zarannı karşı- layacağını Kuveyt Başbakanı teyit ettı." Nasıl mı? Elbette, surgundekı Kuveyt Emın ve Başbakam ulkelenne, ya- nı petrol kuyularının başına dönunce Ancak "domış" ıçın Kuveytlı Başbakan'ın dun Esenboğa'da onerdığı yol bıraz sapa Petrol zarannı çıkarmak ıçuı "kardeş Kuveyt'le" bırlıkte kan dokecek Turklerın sayısını Bavrampaşa seçımleruıden sonra bır referandumla behrlesek