Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
CUMHURİYET/14 DIŞ HABERLER 75 AĞUSTOS 1990
KÖRFEZ KRİZİ...KÖRFEZ KRİZI... KÖRFEZ KRIZÎ...KÖRFEZ KRtZt... KÖI
KÖRFEZ
AblukaçemberiDış Haberler Servisi — ABD'nin Irak'a
karşı uyguladığı "fıili abluka" çemberi da-
ralıyor. ABDTi bir askeri yetkili, Suudi Ara-
bistan'daki üslerine "her 10 dakikada bir sa-
vaş uçağı indiğini" söyledi. ABD, Indepen-
dent, Eisenbower ve Saratoga'dan sonra
dördüncü uçak gemisini de bölgeye gönde-
rirken, Amerikan NBC televizyonu "ABD
Ue Irak kuvvetJeri arasındaki ttk çabşma-
nın iki gün içinde çıkabilecegini" öne sür-
dü. Başkan Bush tatilinı keserek Washing-
ton'a döndü. Savunma Bakanı Richard
Cheney, S. Arabistan'daki askeri hazırlık-
lan gözden geçirmek ûzere cuma günü Ri-
yad'a gidiyor. Dün de bir Irak şilebinin Du-
bai limanına yanaşmasına izin verilmezken,
Körfez'deki çokuluslu deniz gücünün her
türlü gemiyi durdurarak yükü ve gideceği
yeri sorgulamaya başladığı bildiriliyor.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin
"Ambargoya evet, ablukaya hayır" yönün-
de karaı almasına karşın ABD'nin öncülü-
ğünde "fiiii abluka" Irak'ın etrafında bir
çember daraltma operasyonu şekline dönüş-
tü. ABD bölgedeki çeşitli ülkelerin savaş ge--
milerini de abluka operasyonuna katabil-
tnek amacıyla "BM Ue eşgndüm içinde bir
ortak çaü" oluşturulması için çaiışmalar
yapıyor.
Bu arada, bölge ülkelerinden Mısır Irak'a
ANKARA
Suudi
elçisinden
petrol
vaadiANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — Su-
udi Arabistan'ın Ankara Buyükelçisi Abdül-
aziz Muhittin Hoca, "Türkiye'nin Birleşmiş
Milletler'in aldığı karara uymasının, seçkin
bir iilke olarak taşıdığı uluslararası sorum-
luluktan kaynakhuıdtgınr belırterek, Türkı-
ye'ye "iki tarafın da memnnn kalabilecegı
bir fiyattan" petrol satabileceklerini bildirdi.
Hoca, Turkiye'nin çokuluslu güce asker
göndermesi konusunda, "Bİ2 hiçbir dost iil-
keyi zor dunıma sokmak istemeyiz, Her ül-
kenin kendi şartlannı takdir ediyornz" di-
ye konustu.
Suudi Arabistan'ın Ankara Buyükelçisi
Abdülaziz Muhittin Hoca, dün düzenledi-
ği basın toplantısında Suudi Arabistan'da-
ki yabancı askeri güçlerin "gecici vc yalntzca
savnnma amacı taşıdıklannı, Suudi Arabis-
tan'ın bu güçlerin herhangi bir Arap ülke-
sine karşı kullanılmalanna kesinlikle izin
venneyeceginr kaydetti. Hoca, "Eger Irak,
bu güçlerin Suudi Arabistan'dan çekilme-
sini gerçekten istiyorsa derhal Kuveyt'in iş-
galine son vererek meşnı hükümetin geri
dönmesini sağiamalıdır" dedi.
Hoca, "Turkiye'nin ambargo nedeniyle
uğradiğı ekonomik kayıplar konusunda Su-
udi Arabistan'ın bir yardım yapması söz ko-
nusu rau?" biçimindeki bir soruya şu ya-
nıtı verdi:
"Suudi Arabistan'ın bem dostn hem de
kardeşi olan Turkiye'nin sorunlan bizim de
sorunumuzdur. Türkiye, Batı'da ve Doğu-
da seçkin bir yere sahip bir iılke olarak,
uluslararası alandaki agır sorumluluklann-
dan hareketle Birleşmiş Milletler karanaa
katılmışür. Suudi Arabistan, Turkiye'nin is-
tikranna katkıda bulunacak her türiü yar-
dımı yapmaya haardır. Hem Türkiye'yi bem
de Suudi Arabistan'ı memnun edecek bir fi-
yal üzerinden Turkiye'ye istedtgi petrolü sa-
tanz. Bu konuda iki taraf arasında görüş-
meler süniyor. Göriiş aynlıgı olacagını san-
mıyorum."
KAHİRE
'Kuveyt'te
dükkânlar
bomboş*FATtH M. YILMAZ
KAHtRE — Nil, iki yakasına doluşmuş
binlerce Kuveytlinin bakışlan arasında sessiz
sakin akıyor. Nil kıyısına dizilmiş Kahire^
nin bütün 5 yıldızlı otelleri, hıncahınç Ku-
veytlilerle dolu. Kuveytliler, bir an önce ül-
kelerinden Irak'ın çekilmesini ve "parala-
nna kavuşmayı" beklerken Kuveyt'ten kaç-
mayı başaran ilk Mısırlı kafile de dün Ka-
hire'ye ulaştı.
Kuveyt'ten Suudi Arabistan'a kaçarak da-
ha sonra hava yoluyla Kahire'ye gelen 118'
Mısırlı yaptıkları açıklamalarda, Kuveyt*
in çok- yakında açlık çekeceğini ve mağaza-
lann şinıdiden boşaldığını anlattılar. Mısır-
lılara göre Iraklı askerlerin Kuveyt'teki sa-
yıları da giderek artıyor. Ragab Doaa adh
bir Mısırlı, havaalanında gazetecilere, Iraklı
askerlerin, tüm Kuveytlileri evlerinden çı-
kardıklannı ve yeTİerine Irakhlan yerieştir-
diklerini anlatırken bir diğer Mısırlı Sube-
ir Yarbek de Kuveyt'teki Mısırlılann duru-
munun diğerlerine oranla daha iyi olduğu-
nu anlattı. Irak'ta ve Kuveyt'te inşaat ve hiz-
met sektöründe çalışan yaklaşık 2,5 nıilyon
Mısırlı bulunuyor.
Mısırhlar, kendi ülkelerinde özellikle 5
yıldızlı otellerde konuk ettikleri Kuveytlileri
pek sevmiyorlar. Amal Sidki adh bir Mısırlı
otel görevlisi, yıllardan beri Kuveytlilere hiz-
met etmekten şikâyetçi olduğunu söylüyor
ve "Yıllardır petrolden kazandıklan para-
nın verdiği etkiyle bizlere ikinci sınıf insan
muamelesi yapan Kuveytlilerin Saddam sa-
yesinde inşallah burunlan biraz sürter" di-
yerek duygulannı dile getiriyor.
Mısır lıderi Hüsnü Mübarek'in Suudi
Arabistan'a 3.000 askej göndermesi de bir-
çok Mısırlı tarafından eleştiriliyor. Mısırh-
lar, ülkenin ekonomik dunımunun çok kötü
olduğunu ve savaşın Mısır'ı bir felakete sü-
rükleyeceğini öne sürüyorlar.
giden gemileri engellemeyecefini duyurdu.
Süveyş Kanalı tdaresi yetkilileri, mevcut söz-
leşmeye göre ancak savaş halinde bulundu-
ğu bir ülkenin kanaldan geçmesine mani
olabileceğini vurguladılar.
Ürdün zorda
Ürdün'ün de BM'nin ambargo karanna
uyacağıru açıklamasına karşın, Irak'ın açık
kalan tek petrol boru hattını çahştırdığı ve
bu ülkeye başta gıda maddeleri olmak üze-
re diğer malların gönderimini henüz dur-
dunnadığı bildiriliyor. AA'run haberine gö-
re, Ürdün veliaht prensi Hasan Bin Tallal
dün TV'den yayınlanan demecinde Ürdün-
ün BM karanna uymakla sıkıntıya düşece-
ğini söyledi. "Biz her taraftan baskı
altındayız" diyen Prens Bin Tallâl, Türkiye
de dahil olmak üzere ambargonun yol aca-
caği ekonomik sıkıntılann tazmin edılmesi
gerektiğini söyledi. Tallâl, Irak ve ilhak edi-
len Kuveyt'ten mültecileri kabul ederek in-
sani görevi yerine getirdiklerini de sözleri-
ne ekledi.
Petrole koruma
ABD'nin geçen haftadan bu yana Kör-
fez bölgesine yaptığı askeri yığınakla şu an-
da olası bir Irak saldınsına karşı gerekli gü-
ce ulaştığı da bildiriliyor. AJBD'li askeri kur-
maylann Körfez'deki olası bir çatışmanın
plaiüannı Irak'tan Suudi Arabistan'daki
petrol bölgelerine karşı yöneltilebilecek sal-
dınlara karşı yaptıkları bildiriliyor. Yapılan
tahminlere göre Irak'ın petrol tesislerine ya-
pacağı bir füze saldınsı sonucu petrole çöl
kumunun kanşmasından endişe eden uz-
manlar doğanın bunu temizleyebilmesi için
100 yıl geçmesi gerektiğini beh'rtiyorlar. Bu
yüzden ABD'nin bu sonuca yol açmamak
için elinden gelen her türlü çabayı göstere-
rek en üst düzey elektronik teknolojisini de
kullarup böyle bir saldırıyı önleme amacın-
da olduğu kaydediliyor.
Casus uydular devrede
International Herald Tribune gazetesin-
de önceki gün yer alan bir habere göre kri-
zin başlangıcından bu yana ABD'ye ait çok
sayıda "casus uydu" Irak'ın her türlü askeri
hareketini "adım adım" izliyor. ABD uy-
dulanndan sürekli olarak Irak mevzilerinin
ve askeri konvoylarınm fotoğraflanrun çe-
kildiği ve bu bilgilerin askeri istihbarat bi-
rimlerinde sürekli değerlendirilerek bölge-
deki güçlere üeuldiği de kaydediliyor.
ABD'nin, elindeki askeri istihbarat uy-
duları ve bölgedeki tsrail, Türkiye gibi ül-
kelerdeki dinleme ve izleme tesislerinin yar-
dımıyla da Irak'ın çok yakın mesafeli ko-
nuşmalannı bile dinleyebilecek nitelikteki
aygıtlanyla atüğı her adımı izlerae olana-
ğına sahip olduğu da ifade ediliyor.
Kimyasal endişe
AP'nin Suudi Arabistan'daki ABD asker-
lerine dayanarak verdiği habere göre, böl-
gedeki personeli en çok düşündüren şey
Irak'ın olası bir kimyasal silah saldınsı.
Amerikan kaynaklan Körfez'e sevk edilen
askerlere bu tip bir saldınya karşı teçhizat
dağıtılraasma kaışın eğitimin yeterli olma-
ması ve Irak'ın ne zaman, nasıl saldıraca-
ğının belli olmaması nedeniyle, askerler ara-
sında tedirginliğin yaygın olduğunu kayde-
diyorlar.
İngiliz Observer gazetesinde yer alan bir
habere göre Irak'ın elinde bulunan kimya-
sal silahlardan bir VX bombası yaklaşık
1500 metre yükseklikte patlatıldığı takdir-
de 3.5 kilometre uzunluğunda ve yaklaşık
500 metre genişliğinde bir sinir gazı bulutu
oluşuyor. Bu bölgede yer alacak bir askeri
birlikten de hemen hemen yarısımn ölüm
tehükesiyle karşı karşıya olduğu tahmin edi-"
liyor.
ABD Savunma Bakanı Rkbard Cbeney
de dün düzenlediği bir basın toplantısında,
Irak'ın kimyasal silah kullanmasının "ap-
talca bir hareket" olacagını belirtirken,
ABD'nin kimyasal silah kullarup kullanma-
yacağına ilişkin bir soruyu da "Başkan
Bush her türiü opsiyon üzerinde durmuş-
tur. Biz bu silahlann engellenmesi için en
çok çaba harcayan ulkelerden biriyiz. Her
türiü saldınya karşı da tedbiıiiyiz" diye ya-
nıtladı.
S. Arabistan'a yığınak
AP'nin haberine göre Suudi Arabistan-
la varılan anlaşma gereğince ABD'nin bu
ülkeye gönderdiği asker ve askeri malzeme,
uçak ve cephane ikmali hızla sürüyor. Su-
udi Arabistan'daki Amerikan eğitim birli-
ğinin komutanı General Don L. Kaufman,
bu ulkedeki yığınağın "Her 10 dakikada bir
uçak iamek suretiyle devam ettiğini" söy-
ledi. Kaufman, Suudi yetkililerden büyük
ölçüde destek ve yardım gördüklerini ve bu-
nun memnuniyet verici olduğunu kaydetti.
CNN televızyonunun haberine göre böl-
gedeki Amerikan askeri gücünün önümüz-
deki haftalarda 50 bine, bir ay içinde 250
bine ulaşrnası söz konusu. Bu arada bölge-
deki Independent, Eisenhower, Saratoga ad-
lı uçak gemilerine ek olarak dördüncü bir
uçak gemisinin de yola çıktığı bildiriliyor.
Bu şekilde ABD'nin hava gücünün önemli
ölçüde arttığı ve olası bir hava saldınsı için
hatırı sayılır bir güç topladıgı kaydediliyor.
SARATOGA KÖRFEZ YOLUNDA — Atkntik'ten Akdeniz'e giren, ABD'nin en bnyük uçak gemilerinden Saratoga, tüm hızı ile Körfez'e dogru Uerliyor.
KUDÜS
IsraiFe SaddamyardımıIrak'ın Kuveyt'i işgali ve FKÖ'nün Irak'ı desteklemesinden
sonra tsrail, Filistin konusunda tutumunu büsbütün
sertleştirdi. Ilımlı İsrailliler bile artık Filistinlilerle görüşmeye
karşı çıkıyor.
SEMtH İDtZ
KUDÜS — Körfez bunalımıyla birlikte
ikinci plana itilen Ortadoğu krizinin kilit ta-
raflan tsrail ile Filistin arasındaki gergin-
lik "gözden uzak" tırmanmasını sürdürü-
yor. Filistinlilerin Saddam Hüseyin'e yeni bir
"Selahattin Eyyubi" gibi bakmalan ve Fi-
listinlilerin lideri Yaser Arafal'ın Irak'tan
yana tavır alrnasının lsrail'deki sağcı Şamir
hükümetinin sertleşmesi beklentisini arttır-
dı. Şamir hükümetine yakın kaynaklann iş-
gal altındaki Batı Şeria'dan "vazgeçilmez
güvenlik bölgesi" olarak daha sık söz etme-
leri dikkat çekiyor. Aynı ka>-naklar, Körfez'-
deki son gerginliği, bölgedeki genel istikrar-
sızhğın somut kanıtı olarak niteliyorlar. Ge-
lişmeleT sonucu, "ılımh" İsrailliler bile ABD
Dışişleri Bakanı James Baker'ın önerdiği
plan çerçevesinde Filistinlilerle müzakereye
oturulması eğiliminden vazgeçmeye baş-
ladılar.
Uluslararası kamuoyunun Irak-Kuveyt
krizine gözlerini çevirdikleri günlerde, iki ts-
railli gencin öldürülmesi, Filistinlilere yö-
nelik saldınlann da yoğunlaşması, sorunun
küllenmediğini ortaya koyuyor. Cinayetin
gerçek yüzünün aydınlatılamamasına rağ-
men "s;-çlu" diye nitelenen Filistinlilere yö-
nelik saldırılar sürüyor.
Alevlendi
lsrailli kaynaklara göre Saddam Hüse-
yin'in bölgede Arap milliyetçiliğini alevlen-
dirmeye yönelik girişimleri Filistinlilerin in-
tikam duygularının alevlenmesine yol açtı.
tşgal altındaki topraklarda başlayan Sad-
dam yanhsı gösterıler, bu yorurnlann kanıtı
olarak kabul ediliyor. Geçen cuma gunü Ka-
hire"de toplanan Arap zirvesine Nablus'un
ileri gelenlerinin gönderdikleri Saddam'ı
destekleyici mesajı da bir başka kanıt. Ku-
düs Müftüsü Şeyh Saad Ardin'in Irak Dev-
let Başkanı'na çektiği telgrafta, "Amerikan
pisliği ve işbirlikçilerinin kutsal topraklar-
dan aülması" çağrısında bulunduğu haber-
leri müftülük sözcüsünce yalanlanmasına
rağmen yörede gerginliği tırmandıran bir
başka olay olarak dikkatleri üzerinde
topluyor.
Doğu Kudüs'te Arapça yayunlanan gaze-
teler de ABD aleyhtarı yayınları, Saddam'ı
destekleyen mesajlarla iç içe sürdürüyorlar.
Bu gazetelerden en radikali kabul edilen A-
Shaam "Allah Irak'ı konısun" diye yazıyor.
tsrailli yetkililer, Arafat'ın krizdeki tutu-
munun saygınlığının hızla azalmasına yol
açtığını savunurken şu ifadeleri kullam-
yorlar:
"Arap Birliği Dönem Başkanı olan Ara-
fat, kendi propagandası açısmdan bir altın
fırsaü kaçırdı. Filistin halkının Saddam Hü-
seyin lehindeki tutumu ne olursa oisun ken-
disi, sorumlu ve uzlaştıncı bir lider görü-
nüraü rolu yerine tam aksini yaparak, böl-
gedeki radikal güçlerden yana tavır aldı. Bu
krizden bir şey kopannak isteği ile uzun va-
deli çıkarlannı kısa vadeli hesaplanna kur-
ban etti. Bunun taşıdığı mesajın gerek ABD
gerek Mısır gerekse Ortadoğu banş süreci
Ue ilgili tüm taraflarca alınacağını umuyo-
rnz."
Yeni kaygılar
öte yandan Saddam Hüseyin'in, Islam
AMBARGO ETKİSİNİGÖSTERİYOR
Irak'ta yiyecek sıkmtısıIrak, gıda malzemeleri sıkıntısını aşabilmek için Brezilya'dan
'insani gıda maddesi yardımı' istedi.
Dış Haberier Servisi — Birleşmiş Millet-
ler Güvenlik Konseyi'nin, Irak'a ekonomik
ambargo uygulanması karannın uygulama-
ya koyulmasından sonra Irak'ta yiyecek sı-
kıntısının başgösterdiği bildiriliyor. Irak yö-
netimi, Brezilya'dan insani amaçlı olarak
gıda malzemesi yardımı yapmasını istedi.
Brezilyalı yetkililer, Irak'ın isteğini incele-
diklerini ve BM Güvenlik Konseyi'nin am-
bargo karannın, insani amaçlı gıda yardı-
mını kapsamadığını söylediler.
AA'nm, Fransız AFP Ajansı'na dayana-
rak verdiği habere göre Irak'a uygulanan
ekonomik ambargo ilk sonuçlannı verme-
ye başladı. Birleşmiş Milletler Güvenlik
Konseyi'nin kararı uyannca, pek çok ülke-
nin Irak'a gıda maddelerinin gönderilme-
sini durdurmasmın üzerine Irak'ta yiyecek
sıkıntısının onaya cıktığı ve halkın açlık
tehükesiyle yüz yuze geldiği bildiriliyor.
Irak yönetimi ise açlık tehlikesini orta-
dan kaldırmak ve BM'nin ambargo kara-
rını kırmak için çeşitli yollar deniyor. Re-
uter Ajansı'mn haberine göre Irak yöneti-
mi, Brezilya'dan insani amaçlı gıda malze-
mesi sağlaması talebinde bulundu.
Brezilya Dışişleri Bakanı Francisco Re-
zek, önceki gün düzenlediği basın toplan-
tısında, Irak'ın bu isteği üzerine gıda mad-
desi gönderme imkânı olup olmadığını in-
celediklerini söyledi. Bakan, BM Güvenlik
Konseyi'nin Irak'a ambargo karannın in-
sani amaçlı gıda malzemesi satışını kapsa-
madığını vurguladı.
Irak'ta henüz gıda açısından acil durum
olmadığını belirten bakan, böyle bir du-
rumda gıda sıkıntısından ilk etkilenecekle-
rin bu ulkedeki yabancılar olacağına da dik-
kat çekti. Brezilya Dışişleri Bakanı Rezek,
ülkesinin Irak'a ne tür gıda maddesi gön-
derebileceğini ise belirtmedi.
AA'nm haberine göre Irak'a uygulanan
uluslararası ambargoya yiyecek maddele-
rinin girip girmediği, Türkiye'yi yakından
ilgilendiren bir tartışmaya dönüştü.
Türkiye, Irak'a ambargo karannda, "gı-
da maddesi ve tıbbi malzeme dışında" bü-
tun maddelerin yollanmasının durduruldu-
ğunu açıklamıştı.
Beyaz Saray Sözcüsü Marlin Fitz»ater
ise önceki gün Başkan George Bush'un yaz
tatilinde bulunduğu Kennebunkport'ta ga-
zetecilere, "Ambargoya yiyecek maddele-
rinin de dahil olduğunu" söylemiş, ancak
"insani nedenlerie" gıda maddeltrini ile-
ride ambargo kapsamından çıkarabilecek-
lerini bildirmişti.
Daha sonra Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü
Margaret Tutwiler, bu konuda sorularla
karşılaştı ve "insani ncdenleri" gündeme
getirecek bir durum olmadığını söyledi.
Sözcü, "Irak'ın henüz o aşamaya
gelmedigini" bildirdi.
âlemine "dbat" çağrısında bulunarak Ku-
veyt'ten çekilmesini îsraiFin işgal ettiği top-
raklardan çekilmesine bağlaması, Filistin-
lilerin tepkileri ile birleştiğinde, tsrailli yet-
kililer arasında yeni kaygılara yol açmış bu-
lunuyor. Bununla birlikte Likud Bloku ile
dinci partilerin koalisyonundan oluşan sağa
Şamir hükümetinin Ortadoğu banş süreci-
ne yonelik uzlaşmaz tutumunu daha da sert-
leştireceği yolunda işaretler de çoğalmış bu-
lunuyor. Resmi çevrelerle yaptığımız görüş-
melerde ortaya çıkan bu yöndeki işaretler
şu şekilde sıralanıyor:
— Arafat. kendisini, İsrail'i yok etmeye
adamış Saddam Huseyin ile birleşmekle ka-
sım 1988'de İsrail'in mevcudiyetini tanıdı-
ğına yönelik açıklamasını hareketleriyle ya-
lanlamıs oldu. Bu durumda, ABD'nin öner-
diği ve FKÖ'ye de dolaylı yer >erilmesi, iş-
lenen tsrail-Filistin müzakerelerine tsrail'-
de duyulan antipati artacaknr. Bu aynı za-
manda FKÖ ile hangi çerçevede olursa ol-
sun görüşmeyi reddeden Başbakan Şamir'i
kamuoyu açısından güçlendirecektir.
— Şamir hükümeti başından beri, soru-
nun esas olarak lsrail-Filistin meselesi de-
ğil, tsrail'e Arap ülkelerinden yönelen teh-
dit olduğunu savundu. Saddam Hüseyin1
in son saldınsı ve tsrail'e yönelik tehditkâr
açıklamalan bu görüşe destek çıktı. Hükü-
metin, bölgede banş sağlanması için esas
olarak Arap ulkeleri ile tsrail arasında ba-
nşın sağlanmasr gerektiği yönündeki pozis-
yonu güçlenmiş oldu. Irak-Kuveyt krizinin
sona ermesinden sonra hükümetin, özellikle
ABD nezdindeki girişimlerin de, bu son ge-
lişmelerin ön plana getirdiği faktörlere işa-
ret ederek her şeyden önce Arap ulkeleri ile
İsrail arasında banş sağlanması gereği üze-
rinde ağırlıklı olarak durması beklenebilir.
— Saddam Hüseyin'in saldınsı aynca ön-
ce Ürdun. ardından Batı Şeria'nın Israil'in
güvenligi açısından ne denli önemli oldu-
ğunu ortaya çıkardı. Hükümet bn çerçeve-
de, işgal altındaki Batı Şeria için belli bir
otonomi düşünse dahi buradaki güvenlik çı-
karlanndan hiçbir şekilde vazgeçmeyecek-
tir. Bu da FKÖ'nün istediği tam bagımsız-
lık taleplerine ters düşecegi için Şamir hü-
kümelinin "siyasi" sınırlar ne olursa olsun,
tsrail'in "güvenlik" sınınnın Batı Şeria ile
Ürdün sınınndan başladığı tezini güçlendi-
recektir. Tam bağımsızlık ise Irak'ın İsrail'e
fîili tehdit oluşturduğu veya Ürdün'e yöne-
lik askeri emeller beslediği her keresinde Fi-
listin topraklannın istila edilmesini gerek-
tirecek. Bunun yankıları da hesaba katıldı-
ğında belli bir otonomi tanınsa dahi, işgal
altındaki topraklardaki şimdiki statükoyu
muhafaza etmek daha makul bir çözüm
olacak.
Suriye birlikleri de Suudi Arabistan'da
bulunan ABD, tngiltere, Mısır ve diğer ül-
ke birlikleri yanında bu sabahtan itibaren
yer almaya başladı. öte yandan Pakistan'uı
Suudi Arabistan'a göndenneyi düşündüğü
askerlerin sayısının yaklaşık olarak 5 bin
dolayında olacağı ve yalnızca "kutsal
toprakların" savunulmasında kullarulaca-
ğı bildirildi.
Bu arada Federal Almanya, Körfez'e sı-
nırlı sayıda askeri güç gönderme olasılığı-
nın ciddiyetle düşünüldüğünü açıkladı.
Yunanistan hükümeti Girit Adası'ndaki
Amerikan üslerinin Körfez krizi ile ilgili
olarak kullanılmasına izin verildiğini açık-
ladı.
Fransa, uluslararası topluluk arasında
görüş aynlıklanna yol açan Irak'a ambar-
gonun nasıl uygulanacağı konusundaki tu-
tumuna açıklık getirdi. Dışişleri bakanlığı,
"Ambargonun yarariı olabilmesi için, baş-
ka öniemler almmab, ambargo deaetteMme-
li ve gerekirse, zorlama yoluna gidilmeli"
açıklamasını yaptı.
Körfez'de ABD'nin öncülüğünde başla-
tılan "fıili abluka"nın yarattığı gerginlik de
sürüyor. Amerikan NBC televizyonu, böl-
gede ABD geraileriyle Irak kuvvetleri ara-
sında ilk çatışmanın iki gün içinde meyda-
na gelebileceğini öne sürdU. NBC'nin ön-
ceki gece verdiği haberde halen Irak'a, mal-
zeme ikmalini sürdüren Ürdün'e gitmekte
olan Akabe Körfezi'ndeki Irak gemilerinin
durdurulup bir mUdahalede bulunulabile-
ceğini kaydetti. Haberde, bir Irak şilebinin
Polonya'dan yüklediği silah ve cephane Ue
yolda olduğu belirtildi.
Gemicilik kaynaklannın dün bildirdikle-
rine göre bir tngiliz fırkateyni dün 113.258
DWT*lik Güney Kıbns petrol tankerini Du-
bai'deki Cebel Ali Limanı açıklannda dur-
durarak, telsizle yükü ve rotası hakkında
bilgi aldı.
Ürdün polisinin de Irak'a gönderilmek
üzere yüklenmiş buğdayı Akabe Limanı'-
na boşaltması için, dün bir Norveç şilebi-
nin kaptanını zorladığı bildirildi.
Ktiba'nın açıklaması
Öte yandan Küba, ABD'nin Irak'a karşı
askeri abluka uygulamasını "savaş" olarak
niteledi.
Küba haber ajansı Prensa Latina'mn dün
bildirdiğine göre, Küba'nın Birleşmiş Mil-
letler Temsilcisi Ricardo Alarcon, BM Gü-
venlik Konseyi'nin Irak'a karşı aldığı yap-
tınm karannın uygulanması için ABD'nin
girişüği tutumun yasal olmadığıru savundu.
Reuter Ajansı, Körfez'de Irak Deniz Kuv-
vetleri tarafından mayın döşeme faaliyeti-
nin de başladığrnı ve bu yüzden tüm yabancı
ülke gemilerinin mayınlara karşı uyarıldı-
ğını haber verdi.
Bu arada Körfez'de dün şüpheli bir Irak
gemisinin üzerine mayın alannı verildi. An-
cak daha sonra mayın bulunmadığı belir-
lendi ve alarm kaldınldı.
Bölgedeki askeri deniz gücüne çeşitli ül-
kelerden katılım da giderek artarken, ttal-
ya'mn Basra Körfezi'ne kaydınlan ABD fı-
losunun yerine Doğu Akdeniz'e gemi gön-
dereceği açıklandı.
Bu arada 12 Irak askerinin tanklarla Ku-
veyt sınınnı geçerek Suudi Arabistan'a sı-
ğındığı bildirildi.
Adlan açıklanmayan diplomatik kaynak-
lann verdikleri bilgiye göre, S. Arabistan,
Iraklı askerlerin sığınma isteğini kabul et-
ti.
ÖZAL'INDEMECÎ:
Gerginlik
dinler
arasındaVVASHINGTON (Cumhuriyel) — Cum-
hurbaşkanı Turgut Özal, dün yayınlanan
Wall Street Journal gazetesine verdiği de-
meçte, "Körfez krizinin, önümüzdeki yıl-
larda asıl gerginliğin komunizm Ue kaplta-
lizm arasında değil, Hıristiyanlık ile Isla-
miyet arasında yaşanacagını gösterdisini"
söyledi ve "AT üyesi bir Türkiye, Islam
dünyası üzerindeki etkisi nedeniyle tehlike-
lerin önknmeane yardım eder" diye konuş-
tu.
özal, Ankara'da kabul ettiği gazetenin
yazarlanndan Philip Revzin'e verdiği de-
mecinde, petrol boru hattının kapatılması
konusundaki kararını alırken, "ilkelerin"
önemli rol oynadığını, bir ülkenin diğeri-
ne silah zonıyla isteklerini kabul ettirme-
sinin kabul edileraez bir durum olduğunu
vurguladı. Revzin, özal'ın, "Hernekadar
yöksek sesle söylemiyoriarsa da Islami klm-
liğimiz nedeniyle bizl tam üyelige
almıyoriar" dediğini aktardı. özal'ın bu
konudaki sözleri aynen şöyle:
"Körfez krizi, önümüzdeki yülarda asıl
gergmligin komunizm ile kanitaHzm arasın-
da degil, Hıristiyanlık ile tslamiyet arasın-
da yaşanacagını, bunun da tüm dünya için
tehlikeli olacagını gösterdi. Turkiye'nin Is-
lam ilemi üzerinde etkisi buyüktür. AT
üyesi bir Türkiye tehlikelerin önlenmesine
yardım eder. Köprü olur."
AT'ye kızgınım
Öte yandan Cumhurbaşkanı özal, " U 8
New's and World Report" dergisi muha-
birinin "Tnrkiyeıırn reddcdümesiııden do-
Jayı AT'ye lozgın nusuuz" sorusuna şu kar-
şılığı verdi:
"Evet kazguum. AT'nin Tmrkiye'ye rö-
raz nedenUin ekonomik ya da söyfcadigi
gibi insan haklan oldngunu sanmıyonm.
Mabtemelen AT'de Türkiye, Avnpalı de-
gil, Asyah sayüıyor. Körfez biMhmından
sonra ise Müslnman bir iilke olnuunız, AT
•yeUgbnizin öneminl arttınyor. tki farldı
dinya araanda bir köpriyüz. Bn köpıüyü
keserseniz, iki farklı dünya naaım hale gc-
lcbOir." Özal bir başka soru üzerine de
"Irak neden Türkiyeye karsı Idmrasal si-
lah kallaınp Türk baDum karsnuıa alnn?
Saddam Hnseyin'in mak«l oidagann
Tonun. Kendisi akıllı birU" yanıtını ver-
di.