Katalog

10 TEMMUZ 1990 KÜLTÜR-SANAT CUMHURİYET/5 Reşit Gürzap öldti • Kiiltür Servisi — Türk tiyatrosu ve sinemasına aralıksız 56 yıl emek veren emekli Şehir Tiyatrosu aktörü Reşit Gürzap, önceki gün öldü. 78 yaşında ölen Gürzap'ın cenazesi bugün öğle namazının ardından Teşvikiye Camisi'nden kaldırılacak ve Zincirlikuyu Mezarhğı'nda toprağa verilecek. Reşit Gürzap, 1912 yılında IstanbuTda doğdu ve ilk kez sahneye Süreyya Opereti'nde çıktı. 1934 yıhnda Şehir Tiyatrolan'na giren Reşit Gürzap, emekli olduğu 1977 yılına kadar Şehir Tiyatrolan'nda sahnelenen yerli ve yabana 150'nin üzerinde piyeste rol aldı, Lüküs Hayat, Leblebici Horhor, Saz Caz, Deli Dolu, Yarasa ve Şendul gibi operetlerde oynadı. Yukanda 1960-61 sezonunda sahnelenen 'Selma' adh oyunda görülen (ortada) Reşit Gürzap, 30'un üstünde sinema ve TV fılminde de rol aldı. Gürzap'ın rol aldığı oyunlar arasında Milyoner Daraat (1946), Paydos (1948), Tersine Dünya (1950), Bir Kavuk Devrildi (1952), Scapin'in Dolapları (1962) da vardı. Nasreddin Hoca Ifarışması • Kültflr Servisi — Karikatürcüler Derneği Ue Akşehir Nasreddin Hoca ve Turizm Demeği'nin düzenlediği 10. Uluslararası Nasreddin Hoca Karikatür Yanşması sonuçlandı. Bu yıl 40 Ulkeden 500 sanatçının 700 çalışmasıyla katildıklan yarışmada büyük ödülü Yugoslavyalı sanatçı Vladimir Borojeviç kazandı (üstte). Basarı ödülleri ise Mihaiu Horatiu (Romanya), Veselin Janjiç (Yugoslavya), Arif Kurca (Türkiye), Karail Yavuz (Türkiye) ve Louis Postruzin'e (Avustralya) verildi. Karikatürcüler Derneği'nin özel ödülünu Muhammet Şengöz, Nasreddin Hoca ve Turizm Derneği'nin "Nasreddin Hoca" ödülünü ise Yugoslav Borislav Stankoyic aldı. Diğer özel ödüller ise şöyle: S.Hünerli- Kültür Bakanügı odülü, KYavuz-Basın Yayın Genel Müdürlüğü ödülü, S.Vladimir-TRT Genel Müdürlüğü ödülü, C.Zarakol-tstanbul Büyükşehir Belediyesi ödülü, G.D. Ekşioğlu-TGS ödulü, M.Kalemci-Ankara Büyükşehir Belediyesi ödülü, R Radu-lstanbul Gazeteciler Cemiyeti ödülü, S.Caner-Türkiye Yayıncılar Birliği ödülü, D.Çetinkaya-Gırgır dergisi ödülü, J.Koestana-Hürriyet Gösteri dergisi ödülü, V.Kudin-Türkiye Felsefe Kurumu ödülü, T.Ozaniç-l.Kimya Mühendisleri Odası ödülü, G.Brenner-Otomobil-lş Sendikası ödülü, M.Valiakhmetov Kıbns Türk Karikatürcüler Derneği ödülü, A.Jankoviç T.Lions Kulüpleri ödülü. Türk Dili Dergisi Kültör Servisi — Ahmet Miskioğlu'nun yönetiminde iki ayda bir yayımlanan Türk Dili Dergisi'nin temmuz - ağustos sayısında Tahsin Şimşek, Fakir Baykurt, Muhlis Salihoğlu, Halim Uğurlu, Osman Bolulu, Müslim Çelik, Mehrizat, Cemal Gürlek, Doğan Hatay, Erhan Tığlı, Ali özenç Çağlar şiirleriyle, Ertuğrul Efeoğlu "Geceleyin Uzunyayla" adlı öyküsüyle yer alıyorlar. Dergide Ahmet Miskioğlu'nun "Orhan Kemal Üstüne", Ali Dündar'ın "1. Türk Dil Kurultayının öngünunde", Ismet Zeki Eyuboğlu'nun "Eleştiriye Yanıt", Dr. A. Cengiz Büker'in "Türkçede 'imek' eylemi"; Salâh Birsel'in "Honolulu", Sami Karaören'in "tki Yahya Kemal", Muzaffer Uyguner'in "Sait Faik ile îlgilidir", Şahap Sıtkı'mn "Sanat Çevrelerinde 50 Yıl", Mehmet Salihoğlu "AJışmak", Herbert - Osman Bleda "Turkçenin Yaygınhğı", Mahir Ünlü "Nurullah Atac", Ismet Kemal Karadayı "Cemal Süreya'yı Anarken", Abidin Sönmez "Çoğungunluk", Gönül Ozgül "Prien'de Bir Cumartesi", Naim Tirali "Burhan Arpad ile", Behzat Ay "Emekli Günlüğü", Muzaffer Uyguner "Ben'imizi Arayan Toptaş" başhklı yazılanyla yer alıyor. "Ahntılar" bölümünde ise Hasan Cemal ve Mümtaz Soysal'ın birer gazete yazısı var. Cem'in tablosu müzede • Költür Servisi — Modern Türk karikatürünün kumcusu sayılan Cemil Cem'in (1882-1950) ünlü ' "Uıboya tablosu "Meşrutiyet Ricali Veliefendi yınnda", MSÜ Resim ve Heykel Müzesi'ne teslim edildi. Cemil Cem'in oğlu mimar Mehmet Cem'in 1988 nisanında ölümünden sonra Moda Cem Sokağı'ndaki evde yer alan yağhboya tablolar arasında bulunan 4.1X1. 35 metre boyutlanndaki "Meşrutiyet Ricali Veliefendi Çayın'nda", Mehmet Cem'in eşi Sevim Hanım tarafından müzeye armağan edildi. Bu arada Yapı Kredi'nin yayımladı|ı "Sanat Dünyamız"ın Bahar-Yaz 1990 sayısında Umit Bayazoğlu'nun "Ressam Cem" araştırmasına kapsamlı bir biçimde yer verildi. Dergide, Cem'in bugüne kadar hiç yayımlanmamış yağhboya tablolan, renkli karikatürleri de yer aldı. (Fotoğraf: 'Cumhuriyet Ricali Veliefendi Çayın'nda' tablosundan detay) 'Gelecek Yok', Kolombiya'daki çocuk çetelerinin cinayetlerini anlatıyor 9oyuncudan6'sı vunılduVictor Gaviria'nın filminde, gerçek çete üyesi 9 genç oynadı. 1986'da tamamlanan fılmin 9 'oyuncu'sundan 6'sı artık hayatta değil. 6'sı da gerçek yaşamdaki çete kavgalarırun kurbaru oldu. Medellin kentinin gecekondu çocukları, kokain şebekesinin kaçak patronu Escobar'ı örnek alıyorlar. Kültür Servisi — 21 yaşındaki Carlos Mario Restrepo'nun me- zara giden yolunu, kaba ve basit bir anlayış belirledi: "Hızh yaşa, genç öl!" Restrepo, bu anlayışı bir yakınına şöyle dile getirmişti: "tsterlerse bir gün bizi gebertsin- ler! Sağken biraz paramız, bir de sevgilimiz olsun yetcr! Kimin umurnnda!" Restrepo, 40 ay ka- dar sonra, üç delikanlı tarafından öldürüldü. Restrepo, bugün birçoklannca "dünyaniB cina>et başkenti" gö- züyle bakılan Kolombiya'mn Me- dellin kentinde yaşıyordu. Restre- po'nun yaşama bakışı, son za- manlarda Medellin'deki gençler arasında "egemen ioanç"tı. Ge- çen yü Medellin'de öldürülen 4033 kişiden yüzde 70'i 14-19 yaş- lan arasındaydı. Polisin tahmini- ne göre kentte cinayet işleyenlerin yüzde 95'i 21 yaşından küçüktü. Medellin'de yaşanan tüyler ürpertici olaylar, Kolombiyalı yö- netmen Victor Gaviria tarafından beyazperdeye aktanldı. Gaviria'- nın 185 bin dolara mal olan "Ge- lecek Yok" (No Futuro) adlı fil- mi, gerçekte 1986 yüında tamam- landı, ama parasal sorunlar ve Kolombiyalı dagıtıcılarla ortaya çıkan anlaşmazlıklar yüzünden YÖNETMEN VE SAG KALAN OYUNCULAR — Kolombiyalı yönetmen Victor Gaviria'mn 'Gele- cek Yok' adlı filminin dokoz oyancusundan yaluızca Sçö hayatta. Filmdeki roUeriyie gerçek yaşam- daki rolleri arasında hiçbir fark yok. raflarda beklemek zorunda kaldı. Medellin kentinin cinayetlerle iç içe yaşayan gençlerini anlatan "Gelecek Yok", geçen mayıs ayuıda Cannes Film Şenliği'nde gösterildi. 137 dakikalık film, belgesel sahnelerle kurgusal bölümlerin bi- leşiminden oluşuyor. "Gelecek Yok", Kolonıbiya'da "sicario"- lar denilen genç canilerin hüküm sürdukleri Medellin'in gecekondu mahallelerinde çekilmiş. Filmin büyük bir bölümünde, kentin ger- çek yaşamından alınmış sahneler ağır basıyor, ama "Gelecek Yok"un dokuz kişisi önceden ha- zırlanmış senaryoya bağlı kahyor. Sonradan kendisi de öldürülen Carlos Mario Restrepo da filmin bu dokuz oyuncusundan biri. Restrepo'nun sonradan bir cina- yete kurban gitmesi, fılmin anlat- mak istediğini vurguluyor sanki: Medellin dünyasında ölum, iki es- ki dostun kucaklaşması kadar gündelik bir olay. Filmin yönet- meni Gaviria'ya bakdırsa, cinayet için ille de bir neden gerekmiyor: "Medellin'deki çetelerde gençler bazen birbirlerini sırf zevkine ya da laf olsun diye öldürebiliyor- lar!" Victor Gaviria'nın filmi, Ko- lombiya'da yaşanan gerçeklere son derece yakın. Geçen mart ayında 15 yaşında bir "sicario", tam 18 korumagörevlisini atlatıp başkan adaylarından Bernado Ja- ramilio Ossa'yı öldürmüştü. tki ay sonra da Jaramillo Ossa'nın katilinin 20 yaşındaki kuzeni, bir başka başkan adayını, Carlos Pi- zarro Leon-Gomez'i öldürmeyi başarmıştı. İki katil de aynı Me- dellin çetesince kiralanmıştı. tki- si de ustlendikleri işin aslında bir intihar olduğunu düşunmemişti bile. Pizzarro'nun katili oracıkta öldurüldü. Jaramillo Ossa'yı öl- düren 15 yaşındaki "sicario" ise 6 kurşun yarası aldı, ama ölme- di. Yakında bir çocuk mahkeme- sinde yargılanacak. "Gelecek Yok" adlı fılmin de gösterdiği gibi Medellin kentinin cani çocukları, Medellin kokain şebekesinin kaçak patronu Pab- lo Escobar Gaviria (yönetmen Gaviria'yla bir akrabalığı yok) gi- bi "yerel kahraman"lara benze- meye çalışıyorlar. Film senaryo- suna katkıda bulunan ve başrol- Ierden birini üstlenen Ramon Correa, "Escobar, bplu benim gi- bi, işe araba soymakla başlamış- tı. Soara ber şeyin patronu oldu. Rolümüzü oynarken onu model alıyonız" diyor. Bugün 21 yaşın- da olan Correa, silahlı soygundan 3 yıl hapis yatmış, geçen yıl salı- verilmişti. Filmde canilerden bi- rini oynayan VVilson Blandon da gerçek yaşamıyla ilgili olaıak şun- ları söylüyor: "Ben katil değilim gerçi, ama birini öldürmek zorun- da kalırsam öldüriiriim." "Gelecek Yok"un başkişisi 17 yaşındaki Rodrigo. Bu tip yara- tılırken, Ramon Correa'nın ger- çek yaşamından büyük ölçüde ya- rarlanılmıştı. Bir rock müzikçisi olmak isteyen Rodrigo, içinde ya- sadığı yoksul ortamda düş kırık- lığına uğruyor. Benzer umutsuz- luklan paylaşan bir çetenin üye- leriyle aynı yazgıya ortak olan Rodrigo'nun üç günü anlatüıyor filmde. Hem polisin hem de düş- man çetelerin peşine düştüğü Rodrigo, yardım etmek istediği kişilerin ihanetine uğnıyor. "Bu onlann yazgtsı, kacınılmaz gerçeklige boyun egişleri" diyen yönetmen Gaviria, "Gelecek Yok"un 9 önemli rolünde de "doğal oynncular" kullanmış. Genç oyunculann hepsi de gerçek birer çete üyesi. Ancak bu durum çekim boyunca birtakım sorunla- ra yol açmış. Örneğin, çekimler sırasında Carlos Mario Restrepo, gerçek bir kavgada bıcaklanmış ve çekimi bir süre ertelemek zo- runda kalmışlar. Film, 1986 aralığında tamam- lanmış. Filmin tamamlandığı gün- den bu yana, başrolleri üstlenen 9 "oyuncn"dan Restrepo da da- hil altısı öldurülmüş. Gaviria, "Gelecek Yok"un Cannes Şenli- ği'ne seçildiğini öğrendiği gün, Restrepo'nun ölüm haberini al- rruş. O günlerden bu yana Medel- lin'de değişen fazla bir şey yok. Bar kapılannda bekleşen 5 yaşın- daki gecekondu çocuklan, içeri- de içki içerek kendilerine verilecek "gdrev"i bekleyen 12 yaşındaki ağabeylerine "tann" gözüyle ba- kıyorlar. "Gelecek Yok"ta oyna- yan VVilson Blandon "Genç ku- şak, bizim kuşaktan çok daha çılgın" demekten alamıyor kendini. 44. Uluslararası Avignon Festivali bugün başhyor Moliere Papalar Sarayı'na koıııık Dünyamn en gözde tiyatro şenliklerinden Avignon Festivali'nde Moliere'in "Scapin'in Dolapları" adlı oyunu Papalar Sarayı'nda sahnelenecek. Festivalde, geçen nisan ayında ölen ünlü Fransız tiyatro adamı Antoine Vitez de anılacak. • ' w '-» 1 * AVIGNON'DAN FOTOCRAFLAR — Bu yılki Avignon Festivali'nde çeşitli sergiler de açılıyor. Guy Delahaye'in fotoğraf sergisi de bunlar arasında. Delahaye'in sergisinde Avignon'da çeşitli yıllarda sah- nelenmiş yapıtlardan fotografiara yer verilecek. MEHMET BASUTÇU PARİS — Avignon Festivali bu yıl 10 temmuz / 1 ağustos tarih- leri arasında 44. kez düzenleniyor. Dünyanın en gözde tiyatro şenlik- lerinden biri olan Avignon, yıllar boyunca hem özgunlüğünü koru- makta hem de tiyatronun yanı sı- ra dansa, müziğe ve sinemaya da açılarak uluslararası niteliğini ve ününü giderek pekiştirmekte. Bu yıl da tiyatro klasikleri yanı sıra hem çağdaş denemelere ve dansa yer veren hem de Uzakdo- ğu ulkelerinin gelenekseltiyatrove müziklerinden örnekler sunan çok yönlü bir program izleyeceğiz. Avignon 1990'ın en önemli olaylarımn başında, Moliere'in, hem de genellikle küçümsenen bir oyunuyla, "Scapin'in Dolapları" ile Papalar Sarayı'na girmesi gel- mekte. Bu tür bir güldürünun, akustiği olağan olarak yetersiz ka- lan, nizgâra açık bu geniş ve yük- sek avluda sahnelenmesi, birtakım teknik sorunlan da beraberinde getirmekte, Jean - Pterre Vincent- in sahneleyeceği, Daniel Auteuil- ün yorıunlayacağı bu oyun ilgiyle beklenmekte... Şenliğin ikinci olayım, Avig- non'a ilk kez çağrılan Fransa'mn tanınmış tiyatro adamlanndan Je- rome Savary'nin, Boulbon taş ocağında sahneye koyacağı Sbalte- speare'in "Bir Yaz Gecesi Rüyası" oluşturuyor. Genellikle geniş se- yirci kitlderine seslenen büyük ya- pımlanyla başan kazanan, ancak belki de "enteT yanı yeterli bulun- madığı için Fransız tiyatro dünya- sının biraz küçümsediği Jerome Savary için iki yıl önce Chaillot Devlet Tiyatrosu'nun başuıa geti- rilmesinden sonra Avignon'a çağ- nlmak, başlı başına bir olay. Boy- lece, kendisini seyirri kitlelerinden sonra "tiyatro arislokrasisi"ne de kabul ettirmiş oluyor. Avignon'da aynca 21 temmuz gecesi, Comedie Française'in yö- netidliği görevini sürdürürken, 30 Nisan 1990'da ölen, tiyatro dün- yasının sevilen ve sayılan adlann- dan Antoine Vitez anılacak. Çağdaş dans ve müziğin deği- şik örnekleri yarunda bu yıl, bir de büyük bir yolculuğa çağrı var: Uzakdoğu'ya doğru yola çıkaca- ğız. Güneydoğu Asya'nın unlü destanlarından "Raniayaııa" çev- resinde düzenlenen bir dizi göste- ri içinde, Malezya'dan, Bali'den, Java'dan gelen geleneksel tiyatro ve dans toplulukları ile muzisyen- ler de bulunuyor. Bu geniş ana bölüm programı- na, aynca "Avignon Of V kapsa- mında sunulacak olan, sayılan iki yüzü aşan oyunlan da eklemek ge- rekiyor. OS GEMI •HERGÜN 18.-/23.-ARASI II REZERVASYON 23.-DEN ITIBAREN ENİZTÜRKALİ A RK I LA R KURUÇEŞME ISKELESl 1001 GECE KALYONU Rp?t>rvawnn 153 53 86-87 SATILIK OTO 1984 model Renault 12 GTS. Orijinal boya, orijinal 69.000 kilometre, camlar renkli ve otomotik. Garaj otomobili ilk sahibinden satılık. 512 05 05'ten 486 Bora (Mesai saatleri içinde) Sadri Alışık ralıatsız • tSTANBUL (AA) — Türk sinemasının ünlü sanatçılarından Sadri Alışık, karaciğerinden rahatsızlanması sonucu kaldınldığı hastanede komaya girdi. Sanatçının tedavi gördüğu Amerikan Hastanesi yetkiHlerinden alınan bilgiye göre Kurban Bayramı öncesinde gittiği Çeşme'de rahatsızlanan Ahşık'ın karaciğerinin iflas ederek işlevini görememesi sonucu karmnda su toplandı. Karnından yaklaşık 12 litre su alınmasrnın ardından durumu düzelmeye başlayan Ahşık, daha sonra yeniden fenalaşarak hastanenüı yoğun bakım Unitesine kaldınldı. Ünite Şefi Dr. Kemal Şencoban, Unlü sanatçının sağlık durumuyla ilgili olarak "Sadri Bey'de karaciğer sirozu hastalığı var. Şu anda durumu kritik" dedi. Fame Star yanşması • Kültür Servisi — Ataköy Fame City'de düzenlenen Fame Star '90 Muzik Yanşması sürüyor. Fame City Parti Salonu'nda bugün 18.00-20.00 arası speed metal topluluğu Pentagram, bir konser veriyor. Amatör ve yan profesyonel müziği desteklemek ve müzik dünyasına yeni isimler kazandırmak amacıyla Fame City ve Müzik Dergisi tarafından ortaklaşa düzenlenen yarışmanın ilk yarışmacıları Grup Akbaba ve Şehnaz Sümer'di. Mayıs Rüzgârı konserleri • Kültür Servisi — Günümüzün pop-folk parçalannı seslendiren Mayıs Rüzgân adh topluluk cumartesi günü saat 21.00'de Kartal sahilinde ücretsiz bir konser verecek. Topluluk, 17 temmuz salı günü yine aynı saatte Maltepe sahilinde ikinci konserini sunacak. Alımed Arif • Kiiltür Servisi — Aylık yayımlanan edebiyat, sanat dergisi "Karşı"mn temmuz sayısında tbrahim Oluklu, Ahmed Arifin şiirlerini değerlendiriyor. Muzaffer Buyrukçu'nun 15 Temmuz 1985 tarihli günlüğünün sunulduğu dergide, Dr. Rezan Algün'ün "Türk Diline Aktarılan Avusturya Kökenli Yazarlar ve Yapıtlan", Nahit Eruz'un "Anunsı-Acımsı" notlan, Gülseren Engjn'in "Eski Günlerden Anılar Kaldı" adh incelemesi, Mucize özünal'ın "Çanpara" adh öyküsü, Emine Fikriye'nin "Duada" adh öyküsü, Aydoğan Yavaşh'mn, Cemal Sureya'mn ölümü üzerine dergilerde ve gazetelerde çıkan yazılan konu alan "Bir Şair ölmüş Diyeler..:' adlı yazısı sunuluyor. \aşar Kemal Arnavutçada • ANKARA (AA) — Yaşar Kemal'in "Ağn Dağı Efsanesi" adlı romanı, Yugoslavya'nın Üsküp kentinde Arnavutça olarak yayımlandı. Arnavutların çoğunluğu oluşturduğu Kosova Özerk Bölgesi'nde Türkçe yayımlanan haftalık Tan gazetesinde yer alan habere göre ünlü yazarımızın bu eseri, Yugoslavya'da ilk kez Türkçeden başka bir dile çevrildi. Haberde, çeviriyi yapan Musa Ranadani'nin, "sürükleyici ve güzel bir çeviri çabası sergilediği, bu konuda da oldukça başarı sağladığı" belirtiliyor. Üsküp'te geçen günlerde piyasaya çıkan kitabın önsözünde, Yaşar Kemal'in yazar kişiliği ve dünyadaki değeri de anlatılıyor. Kapak resmini Mustafa Asım'ın yaptığı ve bin adet basılan kitap 113 sayfa. Cem Karaca Gülhane^de • İSTANBUL (AA) — Cem Karaca'mn Gülhane konserleri başladı. Sanatçının konserleri 13 temmuza kadar devam edecek. "Gülhane Etkinlikleri" kapsamında gerçekleştirilecek konserde Karaca'ya "Cahit Berkay ve Rock Kumpanyası" adh toplnluk eşlik edecek. Sanatçının, Gülhane konserlerinde "Yiyin Efendiler" adlı son kasetindeki şarkılan seslendireceği bildirildi.