Katalog

Cumhuriyet67. Yü; Sayı: 23636 Kurucusu: Yunus Nadi 800 TL. 10 Haziran 1990 Pazar Atatürk-Karabekir kavgası GO7JFM UĞUKMUMCU Sunuş... Kâzım Karabekir, Ulusal Kurtuluş Savaşımızın en önemli komutanlarından birisidir. 1882yılında İstanbul'da doğan Karabekir, 1902'de Harp Okulu'nu, 1905 yilında da Harp Akademisı'ni birincilikle bi- tirdikten sonra Manastır'a atanmış; EnverBey ile sonradan "Ittihat ve Terakki" adını alan "Osmanlı Hürriyet Cemiye- ö"nin Manastır merkezini kurmuş; bölgede Rum ve Bulgar çetelerine karşı savaşmış; 1907'de de Ittihaf ve Terakki Der- neği'nin İstanbul'daki örgütlenmelerinde görev almıştır. Meşrutiyet'in ilanı ve 31 Mart gerıci ayaklanmasının bas- tırılmasında etkin göreyler almıştır 1. Dünya Savaşı'nda İran ve Irak cephelerinde savaşmış; (Arkası Sa. 19, Su. 5'de) Bir sürpriz de Sovyetler'eB grubunun iddialı takımı Sovyetler Birliği, Romanya'ya 2-0 yenildi. 90 dakika boyunca derli toplu oynayan Rumenler Lacatus'un golleriyle sonuca gittiler. Kupanın diğer maçlannda evsahibi İtalya, Avusturya'yı son dakikalarda attığı golle 1-0 yenerken, Kolombiya.BirleşîIc Arap Emirlikleri karşısmda 2-0'lık net bir skor elde etti. Sportfa NOTLAR: OYUNA GİRDİ, GOLÜ ATTI BİR KALECİ VAR BİR KALECİ YOK HOOLİGANLAR POLÎSLE ÇATIŞTI Spor'da TV'DE BUGÜN 18.00 ABD-Çekoslovakya naklen (TV-1) 22.00 Brezilya-lsveç naklen (TV-1) 24.00 F.Almanya-Yugoslavya banttan (TV-2) KAZIM KARABEKİR ANLATIYOR UĞUR MUMCU araştırdı, derledi veyazdı Yıl 1921 Şark cepbesi komutanı Kâzım Karabekir, TBMM'de 'komünistlikle'suçlanır. Kürsüyegelen Mustafa Kemal, Kâzım Karabekir'i savunur. Bolşeviklen 'serseriler' olarak nıteleyen Atatürk, Karabekir'in milli çıkarlar için komünist gözükmüş olabileceğim, esasında komünist olmadığını, komünizme karşı olduğunu söyler. Mustafa Kemal'egöreMustafa Suphı konusundada ilk önlemlerialan ve 'plan yapan'Kâzım Karabekır'dir. Yıl 1933. 12 ytl önceMustafa Kemal tarafından savunulan Kâzım Karabekir 'İstiklâl Harbimizin Esaslan'adlt kitabında MustafaKemal'i 'komünistlikle'suçlar. Atatürk'ün yanıtı çok sert olur. Kıtapla ilgilialdıjp notlarda'..Bolşeviklikçok alçakça uydurmak istediği bir hikâye (bana yaptşttrmak ıstiyor)'diye yazar. Karabekir'in kitabı matbaadayken toplatılır ve yakılır. Cumhuriyet tarihine ışık tutan belgeler... Kâzım Karabekir'in ilk kez yayımlanan anılan... 6. Sayfada Bulgaristan'da seçimlerinfavorisi Jelev, Türk azınlığın durumunu değerlendirdt Tek çözüm demokraside Ozel TV'ciler yasa bekliyor Özel televizyon konusunda Sabah, Hürriyet, Türkiye, Karacan ve Asil Nadir grubunun INTV şirketi, anayasanın 132'nci maddesinin kaldırılması ya da değiştirilmesini bekliyor. Izmir MiUetvekili evinden uydu yayını SHP Izmir Milletvekili Ahmet Ersin'in Bornova ilçesindeki evine Konak Belediyesi'nin kurduğu çanak antenle İzmirliler RTL kanalını izlemeye başladı. Ersin 'Amacımız inatlaşmak değü'dedi. 14. Sayfada Adaylık tartışması SemraÖzal yalanladı tç PoUtika Servisi — Cum- hurbaşkanı Turgut Özal'ın eşi Semra ÖzaJ "ANAP genel başkanlıgı ve başbakanlığa aday olmayı düşündügû" yo- lundaki haberin doğru olraa- dığını belirterek "Şo ana ka- dar böyle bir şey diişiinmedim. Hiçbir programım, hiçbir ka- ranm yok. Ama istikbal için (Arkası Sa. 19, Sü. S'de) Külliir Servisi — Cumhurbaş- kaıu Turgut özal'ın özel televiz- yon konusunda "Teknoloji o k>- dar gelişiyor ki bu bakımdan ka- nnnlann da degişmesi icap edi- yor kanaatindcyim... Bu degişik- likten kaçınamayız" sözleri, bu alandaki girişimcileri harekete geçirdi. Anayasanın ilgili 132'nci maddesinin iptaii veya degiştiril- mesi ya da başka bir "çözüm" bulunması halinde, özel televiz- yon konusunda çauşmalan bulu- nan girişimcilerin en az 6 ay içer- sinde "izleyicinin karşısına çıkacak" hale gelebileceği bildi- riliyor. Birkaç yıldan bu yana "özel televizyon" konusunda çalışma- lan olduğu bilinen kuruluşlann ilgili yöneticileri, özal'ın sözle- (Arkası Sa. 14, Sü. 2'de) Komünistlerin en güçlü rakibi olan Demokratik Güçler Birliği lideri Jelu Jelev yüzde 50'nin üzerinde ov alacaklarını söyledi. Türk azınlığın durumuna da değinen Jelev"Sorunlar hemen başlarnası zorunlu olan demokratikleşme süreci içinde çözülür" diye konuştu. ZAFER ARAPKİRLİ SOFYA — Kırk beş yılbk ko- münist yönetimin bugün "Batılı pariamenter sistem" sınavına gi- recegi Bulgaristan'da komünistle- rin en güçlü rakibi durumundaki Demokratik Güçler Birliği (DGB) lideri Jelu Jelev (55) ulkedeki 1.5 milyon Turk azınlığın sorunları- run "demokratikleşme süreci için- de çözümleoebüecegini" söyledi. Jelev, Camhuriyet'e verdiği de- meçte seçimlerde "yuzde 50'nin üzerinde oy almayı bekledikleri- ni" de belirterek seçim platform- larında Turk azınlığın durumu da dahil yaptıklan tüm vaatleri ger- çekleştireceklerini bildirdi. Jelu Jelev, 1965'te yazdığı bir kitap üzerine, eski lider Todor Jiv- kov tarafından Komünist Parti- den kovulmuş. Jelev kitabında ko- raünizmle faşizmi kıyaslıyor. Bulgaristan seçimlerinde ikti- dardaki Sosyalist Parti'ye en güçlü alternatif olarak oy isteyen ve 16 değişik siyasi parti ve grubu bün- yesinde toplayan Demokratik Güçler Birliği hareketi özellikle başkent Sofya'da verdiği gönin- tüyle, bu gece parlak bir seçim yengisi kutlamanm hazırlıklannı yapıyor. Önceki gece Bulgaristan Sosyalist Partisi (eski Komünist Parti) lideri Aleksander Iilov, Çiftçi Partisi lideri Viktor Volkov ile televizyondaki canlı açıkotu- rumda tartışan DGB lideri Jcta Jelev, açıkoturumun hemen ardın- dan Cumhuriyet ve Milliyet mu- habirleriyle göruştü. Jelu Jelev, TV binası önünde (Arkası Sa. 16, Sü. 4'dt) Bulgar halkı sandık başındaSOFYA/KIKCAALİ (Cumbo- riyet) — Bulgaristan, 1.5 milyo- na yakın Türk azınlığın da heye- canla beklediği son 44 yüın ilk öz- gür genel seçimlerini bugün ger- çekleştiriyor. Sandık başına gide- cek yaklasık 6 milyon 700 bin Bulgaristan vatandaşı, Doğu Av- rupa'dakı reform ve pariamenter demokrasi dalgasının son dura- ğında oy kullanacak. Bulgaristan'da bugün ve gele- cek pazar günü yapılacak seçim- ler iki aşamada gerçekleştiriliyor. Bugünkü seçimde, parlamento- nun 400 uyesinden 200'ü çoğun- luk sistemiyle belirlenecek. Diğer 200'ü ise ilk turda yeterli oyu sağ- CEKOSLOVAKYA layamayan adaylar arasından nis- pi temsil sistemine göre seçilecek. Bugün ve 17 hazirandaki ikinci tur sonucu oluştunılacak parla- mento, alınan karar gereği yakla- şık 1.5 yıl görev yapacak ve ana- yasal duzenlemeler ile yeni bir se- çim yasası hazırlamakla yüküm- lü bir "knracu medis" rüteliğı ta- şıyacak. "Başa gıireşecek olan" siyasi hareketler arasında Bulgaristan Sosyalist Partisi ile 16 siyasi akı- mın bünyesinde toplandığı De- mokratik Güçler Birliği ile ülke- nin en eski siyasi partilerinden biri olan Çiftçi Partisi var. (Arkası Sa. 16, Sü. 4'de) KAMPANYA GERİDE KALDI — Demokratik Güçler Birliği'nin seçim kampanyası boyunca düzen- lediği mitingler büyük Ugi çekti. (Fotoğraf: Zafer Arapkirli) w Iııöııü: Seçimi boykot yok SHP Parti Meclisi toplantısının açılışında konuşan İnönü, 'erken seçim olsun diye'bastırmaya devam edeceklerini söyledi. 15. Sayfada NEREDE KALMIŞTIK? HİKMET ÇETİNKAYA'nın yazısı 14. Sayfada Sivil Forum açık farkla önde Çekoslovakya'daki seçimlerde ilk belirlemelere göre, 'Sivil Forum' yüzde 48.5, komünistler yüzde 12.2 oramnda oy aldı. NİLGÜN CERRAHOĞLU PRAG — Çekoslovakya'da dun yapılan seçimlerde demokra- siye geçiş için ittifak kuran ve sol- dan sağa sekiz ayrı eğilimi birleş- tiren Sivil Forum açık farkla ön- de gidiyor. Sivil Forum'un oyla- nnın en son elde edilen rakamla- ra göre yuzde 48.5 olduğu belir- tiliyor. D.Almanya, Macaristan ve Romanya'da seçim sonuçları- nı yüzde 3'lük bir marjla sandık- ların kapanmasından hemen son- ra doğnı olarak saptayan F.AJ- raan şirketi lnfas'ın yaptığı yok- lamalara göre Hıristiyan Demok- ratlar ikinci, komünistler üçüncu parti konumunda görünüyor. Se- çim sonuçlarıru sandıklardan çı- kan seçmenlerin açıklamalarına dayanarak hesaplayan tnfas'ın tahminlerine göre, Hıristiyan De- mokratlar yüzde 12.5, komünist- lerin yüzde 12.2 orarunda oy al- (Arkası Sa. 16, Sü. l'de) BİRA DUNYASINDA SEÇİM KULtSI NİLGÜN CERRAHOĞLU'mın notian 16. Sayfada Berlinden Hüzünlü aşklar DtLEK ZAPTÇIOCLU Batı ve Doğu Almanlar, yıllar sonra birbirini bulan ve gerçekler karşısında hayal kınklığına uğrayan eski sevgililere benziyor. Batılılar, Doğuluları kurtarmak için maddi fedakârlığa razı değiller. Budapeşte'den Baharda temizlik ŞEBNEM ATİYAS Macaristan hükümeti bir AJaska firması ile anlaştı. Bu firma Rus askerlerinin 30 Temmuz 1991'e kadar boşaltacağı 60 kadar askeri üssün temizliğini yapacak. Londradan Jön muslukçu EDİP EMtL ÖYMEN Ingiltere'de su işleri iyice kanştı. En kurak yazlarını yaşayan Ingilizler, ibadet kadar önem verdikleri çiçek sulamaktan bile yasaklar nedeniyle vazgeçmek zorunda kalırken, York Sular Idaresi evlere giden su tesisatçüan için yeni standartlar getirdi. Kopenhagdan Eşitliğin ıkı yüzu FERRUH YILMAZ 5 haziran Anayasa Bayramı bu kez kadınlara siyasal hakların verilişinin 75. yıldönümü ile birlikte kutlandı Danimarka'da. Licata'dan Mafyanın taşra kızı NİLGÜN CERRAHOĞLU Licatalı Lara, "Pantolon lstiyordum" adlı kitabında Sicilya'daki bir kentin baskıcı dünyasıru gözler önüne serince, arkadaşları ve kent halkı tarafından neredeyse aforoz edildi.10 -11. Sayfada B U G Ü N Cumhuriyet Kapadokya: Gelveri yöresimn saklı gûzelhklen Atilla Dorsay: Fedenco Felhm'mn son filmı "Aytn Sesı"m anlatıyor... Otomobil: Ralltci Iskeruter Atakan, otomobd kullanmamn ne olup ne olmadığını anlatıyor... Sofra: Emınönü'nün orta yerinde "Kebapçı Hamdo..." Doğada Yaşam: Gebze'nın Balhkayalar Vadısı'nde kayaiarla oynaşmak... Test: Sıcaklan tamyor musunuzf Bugm ve her «azar CMRhuriyet'le OLAYLARIN ABDENDAKt GERÇEK Denekve Seçmen... ANAP iküdarı kendısıne ya- kın görunen bir koyiı belde ya- pıyor. Diyelim ki bu "minik se- çim bölgesi"nin bin seçmeni var. Eski köyde ve yeni beldede be- lediye seçimleri yapılacak. tktı- dar, devlet olanaklanyla vaatler- de bulunuyor. Somut bir örne/c Koy meydamna yepyeni bir can- kurtaran arabası çekiliyor ve seçmene deniyor ki "Eğer ANAP'a oy verirseniz, hastala- rmızL, ölmeden hastaneye yetiş- tirebüeceksiniz!.." Bu ve bunun gibi vaatler et- kilidir. 51 beldeye 51 milyar li- rayı kolaylıkla ayırubilecek parti ve devlet gücünü elinde tutan ANAP, son mini seçimlerde yüz- de 35 oramnda oy alabilmiştir; çünkü küçük beldelerdeki seç- men, "eîdeki bir kuşu, ağaçtaki üç kuşa" yeğlemiştir. Çoğunlukla yurttaş, yerel se- çimlerde genel seçimlerden da- ha değişik düşünitr; bu kuralın pek çok örneği var. 26 Mart yerel seçimlerinde or- taya çıkan gerçeklerin ölçü ola- rak kullamlan boyutu ise bilin- diği gibi genel seçıme temel oluş- turabilecek "il genel meclisi" bölümüditr. Biıtün ülkeye yay- gın biçimde değerlendırilen san- dık sonuçlarında, ANAP'ın oyu yüzde 21.8 olarak saptanmış; da- (Arkası Sa. 19. Su. 4'de) • •• • Quebec eyaletine özel statü Kanada'mn 10 eyaletinin başbakanları Çuebec'e özel statü kararı aldı. 3. Sayfada • Yılda 15 bin saat rniizik Tuhzm amaçlı yaymlar yapacak "Tuhzm Radyosu" 9 temmuzda hizmete girecek. 4. Sayfada • Eli silahlı Brynner TV3 'te yayımlanan Westernler'de Yul Brynner'm da rol aldığı Catlow adlı film gösterilecek. 4. Sayfada • 'Esas oğlan' Hülya Koçyiğit olunca Türk Sineması'nda gösterilecek 'Beklenen Şarkı 'da Hülya Koçyiğit oynuyor. 4. Sayfada • Berlin'e miizik yağdı Rolling Stones topluluğunu 77 bin kişi izledi. 5. Sayfada • Bayrampaşa'ya ANAP çıkarması tlçe olma şenlığine Başbakan Akbuluı, 10 bakan ve 10 mılletvekili katıldı. 8. Sayfada • Hasta eden zam YHK, SSK'dakı sağlık işçilerinin ucretlerini ilk altı ay brüt 730 bin, ikinci altı ay 900 bine yükseltti. EkonomVde • Pazar konuğu Müzik ve siyaseti birlikte yüruten Yunanlı sanatçı Maria Faranduri ile Atina muhabirimiz Stelyo Berberakis müzik ve siyaset üzerine konuştu. 12. Sayfada • Maxwell Doğu seferlnde lngiliz basın imparatoru Robert Maxwell D. Avrupa'daki ülkelerde gazete satın alıyor. Arka Sayfada • Avanos'ta çamurdan yaratılan turizm Her yıl bınlerce yerli ve yabancı turist, usta ellerin çamura nasıl biçim verdiğini görmek için Avanos'a geliyorlar. Arka Sayfada ABD'DE BASIN TOPLANTISI Türk-ABD gergînliğî Yunanistan Başbakanı, ABD'de Yunan- Amerikan savunma anlaşmasına "Ege'de dengeyi korumaya" ilişkin bir bölüm eklendiğini söyledi. Bölüm Türkiye'ye karşı ABD'nin Yunanistan'a güvencesi anlamına geliyor. Washington'daki Türk diplomatlar tedirgin. UFUK GÜLDEMİR'ln haberi 3. Sayfada TURK DIŞ POLİTtKASI YASEMIM ÇONGAR VE SEMH İDİZ'İN HABERİ 16. Sayfada