Katalog

27 MAYIS 1990 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Karne, 28 mayısa ertelendi • MOSKOVA (AA) — SSCB'nin başkenti Moskova'da gıda mallan satışlarındaki karne uygulaması 28 mayıs pazartesi gününe kadar ertelendi. Moskova'da yerel yönetim, ekonomik reform paketinin açıklanmasından sonra halkın "panik halinde" gıda maddesi depolamaya başlaması üzerine, 2 haftalık karne uygulamasının ertelendiğini bildirerek, halktan "panik alımlara son vermeleri" çağrısında bulundu. Gorbaçov'a barış ödülti • ATLANTA (AA) — 1991 Martin Luther King Şiddete Başvnrmama Odülü'nün, SSCB Başkanı Mihail Gorbaçov'a verilmesi kararlaştırıldı. Nobel Banş ödülü sahibi Martin Luther King'in dul eşi ve King Merkezi Müdürü Coretta King, "Hiçbir liderin, silahlanma yarışını azaltmak ve daha fazla demokrasi ve ekonomik özgürlük için Gorbaçov'dan fazla çaba sarfetmediğini" söyledi. BMlde anlaşma gaglanamadı • CENEVRE (AA) — BM Güvenlik Konseyi'nin, Israil işgali altındaki Arap topraklarında son durumu ele aldığı, Cenevre'de yapılan özel oturumu sona erdi. Konsey'in aynı konuyla ilgili olarak salı günü New York'ta yeniden toplanacağı belirtiliyor. Konsey'in işgal toprakianna bir heyet gönderilmesi konusunda anlaşamadığı bildirildi. Yugoslavya da Lenin'i terketti • BELGRAD (AP) — Yugoslavya Komunist Partisi, partinın "öncü rolünun" sona ermesini kararlaştırdı. KP'nin dün yapılan kongresi sonunda yapılan açıklamada, partinin iktidar tekelinden vazgectiğ'i bildirildi. Ulkede çok partili seçim yapılması çağrısında bulunuldu. Yugoslavya, Doğu Avrupa'da, Arnavutluk'un dışında, Komunist Parti'nin öncü rolünun devam ettiği son ülke idi. Bulgaristan seçimleri • EDİRNE (AA) — Bulgaristan'da 17 haziranda yapılacak genel seçimlerde, Türkiye'de resrni bir görev nedeniyle bulunan ve 5 yıldan fazla bir süredir kalan Bulgar vatandaşlan oy kullanabilecekler. Türkiye'de seçimlerin Ankara, Istanbul ve Edirne'de yapılacağı bildirildi. Azerbaycan'a bağlı özerk bölgede, silahlı çatışmada 3 ölü var Karabağ'da dunım gergînMOSKOVA (AA) — Azerbay- can'ın Yukarı Karabağ özerk böl- gesinde, "teröristlerin" düzenledi- ği saldınlarda bir asker, bir sivil ve bir "tcrörfetin" öldüğü, çok sa- yıda kişinin de yaralandığı açıklandı. Sovyet Resmi Haber Ajansı TASS'm bildirdiğine göre milliyet- leri beürtilmeyen "teröristJer" ön- ceki gece, Yukarı Karabağ'ın baş- kenti Stepanakert'teki bir otobüs ganna ve askerlerin denetimindeki kontrol noktalarına silahlı saldı- nlar düzenlediler. Askerlerin silah kullanarak kar- şılık verdikleri saldırılar üzerine başlayan silahlı catışmalarda sai- dırganlardan biriyle, bir askerin ve bir de sivilin öldüğü beürtildL Sovyet Komutanı Yuri Şatalin, Ermenistan Cumhuriyeti'nde durumun patlamaya hazır olduğunu söyledi. Yukarı Karabağ'ın başkenti Stepanakert'te bir otobüs ganna önceki gece kimliği belirsiz kişilerce silahlı saldırı düzenlenmesinin üzerine, bölgede hava gerginleşti. GURCtSTAN Tıflıs Ajans, askerlerden en az 10 ki- şinin "teröristlcfden" de 6 kişinin yaralandığını kaydederken, yara- lanan srvillerin sayısını vermedi. Sovyet Içişleri Bakanlığı asker- lerinin komutanı general Ynri Şa- talin, Ermenistan'da durumun patlamaya hazır olduğunu söyledi. TASS'a göre Şatalin, Erivan'a gitmeden önce yaptığı açıklama- da, hükümetin bu yöndeki ısrar- larına rağmen, Ermenistan lider- liğınin yasadışı gruplann silahla- rını ellerinden almadifb.ru bildirdi. Şatalin, "dunım çok gergia, patlamaya haar" diyerek, yasadışı Ermenı gruplann ellerinde çoğu makinalı tufek olmak üzere 2500 silah bulunduğunu kaydetti. General Şatalin, "Bu sUahlı olu- şumlar gittikçe güçleni>or. Bazı binalar, iıs olank kullanmalan için onlara veriliyor. Aynca çok- sayıda moloriu faşıtlan var. Böy- lece, silahlı kuvvetler çok bareketli" diye konuştu. Yuri Şatalin, Içişleri Bakanlığı askerlerinin Ermenistan'daki ya- sadışı mılitan gruplann silahları- nı ellerinden almaya hazır olduk- larını bildirdi. İçişleri Bakanlığı yetkilileri Er- menistan'da her gün küçük çatış- malar meydana geldiğini belirte- rek, Şatalin'in bu cumhuriyeti zi- yareti sırasında alınacak önlemler üzerinde durulacağını söylediler. SSCB "PLAYBOY" YARGILANIYOR — Nikolay Çavoşesku'nun oglu Nico, uzan süredir yargılanmayı bekliyordu. Sibiu Komunist Par- tisi eski şefî olan Nicu Çavuşesku, playboylugu, lükse düşkünlüğü ile Unımyor. Çavuşesku'nun oğlununyargılanmasınadün başlandı Nicu hesap veriyorNikolay Çavuşesku'nun oğlu mahkemede "yaptıklarım soykırım tanımlamasına uymaz" dedi. Yargıcın kendisini daha açık konuşması için uyarmasına karşılık olarak, "Pardon hayatımda ilk kez mahkeme önüne çıkıyorum" şeklinde konuştu. StBtU (Ajanslar) — Roman- ya'da, geçen aralık ayındaki halk ayaklanması sonucu devrilen ve kurşuna dizilen eski Devlet Baş- kanı Nikolay Çavuşesku'nun oğ- lu Nicu'nun yargılanmasına dün Sibiu'da başlandı. Nicu Çavuşes- ku soykınm ile suçlanıyor. Nicu dün 5 kişilik bir heyetten oluşan askeri mahkemede yaptı- ğı konuşmada "Yaptridanm soy- kınm tanımlamasına uymaz" de- di. Nicu Çavuşesku, TV'den de naklen yayımlanan mahkemede, aralık ayındaki gösteriler sırasın- da Komunist Partisi'nin başkaru olduğu Sibiu'da, halkın üzerine ateş açılması emri vermek ve ateşli silahlar kullanmakla suçlandı. Göstericilere ateş açılması sonu- cu 89 kişi ölmuş, 218 kişi de ya- ralanmıştı. AA'ya göre 5 aydır hapiste bulunan ve tutuklanması- nın ardından kendisine karşı bı- çaklı bir saldında bulunulan Ni- cu Çavuşesku, mahkemeye göz- lük, kırmızı bir süveter, açık ya- kalı bir gömJek ve kareli mavi bir ceket ile "spor giyimli" geldi. Suçlamaların okunmasmdan sonra söz alan Nicu Çavuşesku, "Yaptıklanm soykınmın gerçek tanımlamasına uymaz" diyerek "Ateş açma emrini özel bir du- nunda verdim" ifadesini kullan- dı. Nicu, 17 aralık günü babası ile bir telefon görüşmesi yaptığını ve Nikolay Çavuşesku'nun kendisi- ne "Temeşvar ve diger kentler, yabancılar tarafından saldınya ugradı" dediğini kaydederek "Bu nedenle ateş açılmasını emrettim. Bn, benim Sibiu'nun sivil halkı- na karşı silah kullanılmasını iste- digim anlamına geltnez" diye ko- nuştu. Nicu Çavuşesku, ifadesinin bir- noktasında omuz silkti. Yargıcın mudahale ederek "Daha açık ve kesin olabilir misiniz?" demesi üzerine, "Pardon, vaşamımda ilk kez mahkeme oniine çıkıyo- nım..." diyen 38 yaşındaki Nicu Çavuşesku, Sibiu kentinin 21 ara- lığa kadar sakin olduğunu söyle- di. 18 aralık gunu tavla oynadığı- nı, yerel futbol takımınm sorun- larına "kafa yordugunu" ve Te- meşvar'da sıvillerin öldürülmesi- ni, ilk olarak 20 aralık gunu bir ttalyan TV kanalını açtığında öğ- rendiğini Ueri süren Nicu Çavuşes- ku, ayaklanmanın bastırılması için daha fazla Securitate (gizli polis) birliklerinin Sibiu'ya yol- İanmasım istediği yolundaki iddi- aları da reddetti. Nicu, uç çocuklan bulunan Ça- vuşeskular'm en küçük çocuğu. Boris . Yeltsin seçilemediMOSKOVA (AP) — Radikal reformcu Boris Yeltsin, Rusya Fe- derasyonu Devlet Başkanlığı se- çimlerinin dün yapılan ikinci tu- runda da seçilmek için gerekli oyu sağlayamadı. Yeltsin, en fazla oyu toplamasına karşın Devlet Başka- nı seçilmek için gerekli oy sayısı- nı tutturamadı. Yeltsin, dünkü oylamada 503 oy sağlarken rakibi sertlik yanlı- sı Ivan Polozkov, 497 oy aldı: 1060 üyelı Rusya Parlamentosu'n- da Devlet Başkanı seçilebilmek için oy sayısırun yansından bir fazlasını(531) oy sağlamak gere- kiyor. tki adayın da gerekli çoğunlu- ğu sağlayamayışı üzerine seçimle- rin yenilenemeyeceği bildirildi. Ban milletvekılleri, Yeltsin'in tek- rar adaylığını koyabüeceği ya da "uztaşma adayı" buluna'nleceğini belirttiler. Yeltsin, Gorbaçov'u çok sert biçimde eleştirmekle tanınıyor. Radikal reformcu, kampanya sı- rasında Rusya Federasyonu'nun hükümran olmasını istemiş, baş- kan seçildiği takdirde, merkezin Rusya Federasyonuna mudahale etmesine izin vermeyecefini söy- lemişti. Rusya Federasyonu, 145 milyonluk nüfusu ile Sovyetler Birliği'ne dahil 15 cumhuriyetin en büyüğü. Gorbaçov ise, Yelt- sin'in seçilmesinin Sovyetler Bir- liği'nin dagılmasj anlamına gele- ceğini söylemişti. Rusya Federasyonu Parlamen- tosu'nda Yeltsin'e karşı muhafa- zakârların güçlü biç'mde örgüt- lendikleri bildiriliyor. Yeltsin, b^ nedenle dünku oylamayı kazana- madı. Moskova'daki kaynaklar, cuma günü yanştan çekilen Gor- baçov'un adayı, Rusya Federas- yonu Başbakanı Alexander Vla- sov'un ıhmlı olduğunu, bu neden- le çekilmeye zorlandığını ve mu- hafazakârlann sertlik yanhsı Ivan Polozkov'u desteklediklerini bil- dirdiler. Gözlemcilere göre dünkü se- çimlerin sonuçları, Rusya Fede- rasyonu Parlamentosu'nda Yelt- sin'e karşı önceden tahmin edilen- den daha büyük bir muhafazakâr tepki olduğunu gösteriyor. DUNTADA BUGTJN ALISIRMEN Yapmaz, Yapamazlar Amerikan Kongresı'nın Türk.ye Cumhuriyeti'ne 141-142 ve 163. maddeleri kaldırması için baskı uygulamaya çalışması, dünya- nın nereden nereye geldiğini gösterır ilginç bir olaydır. De Concıni, Bıdden ve Edward Kennedy gibı Amerikan ölçü- sündeki liberallerin Türkıye'ye baskı yapmaya kalkışmaiarı kar- şıstnda acaba bızler, yurttaş olarak nasıl bir tavır almalıyız? Hiç kuşku yok ki ülkemizin içişlerıne karışmaya yönelen ya- bancı girişimler karşısında tüm yurttaşlar iktidarda kim olursa olsun, bir yumruk gibi birleşmek ve yabancı gırişime karşı koy- mak zorundadırlar. Ancak ANAP iktidarının tüm çağdışılığını sımgeleyen insan haklarına aykın davranışların, artık içişleri olarak görülmesı ola- naksızdır. Çağdaş dünyada çağdışı kafalı ıktidarlar bile çağdaş ölçütlere uymak zorundadırlar, eğer yeryuzünde adam yenne konmak istıyorlarsa. Olaya bu açıdan bakınca, ANAP'a yapılan baskıya karşı çıkmanın anlamsızlığı kolaylıkla anlaşılır. Çünkü, söz konusu olan Türkiye'nin içişleri değil, Ankara'nm da uymakla yükümlü olduğu evrensel insan hakları öfçütlerıdir. Ama ANAP'lıların şimdi, içişlerine kimseyi kanştırmaz yiğit- ler edasıyla etrafta salınacakları ve ağababalarını iktidar yapar- ken "aman beyım, paşam" dediklerı ABD'ye karşı tabiı kı lafta kalacak yığitlik gösterilerinde bulunacakları kesindir. Bıze düşen ıse aptal şovenizmi bırakıp, ANAP'ı ve onun oluş- turduğu iktidarı uluslararası alanda tecrrt cden gırişimlere dog- ru tanı koymak, davranıştaki olumlu yanı görerek bu gibi davra- nışlara destek olmaktır. Bizleri temsil etmeyen, evrensel insan hakları ölçütlerine uy- mayan bir iktidarla özdeşleşmemeye ıç kamuoyu önünde nasıl özen gösteriyorsak, dış kamuoyu önünde de özen göstermek zorundayız. Bu davranışta bulunurken, şu gerçeği de hiçbir zaman göz- ardı etmemek zorundayız: ANAP iktidarının uluslararası alan- daki yalnızlığı her geçen gün artacak ve bu olay, ANAP Anka- ra'da yönetime egemen olduğuna göre Ankara'nm yalnızlığına dönüşecektir. işte tam bu noktada, ulusal çıkaıiar adı altında ka- muoyunu bu tecrit edilme durumuna karşı seferber etmek iste- yenler olabilir. Hangı nedenle olursa olsun insan haklarını çiğ- neyenlerin yanında yer almamak, onlara arka çıkmamak davra- nışından vazgeçmemek gerekmektedir. Evet ANAP'ın yalnızlığı her geçen gün artacaktır. Çünkü, bü- tün gerçek dışı açıklamalarına karşın ANAP ne 141-142. mad- deleri ne de 16a maddeyı kaldırabılecektir ANAP içinde Işın Çelebı ya da Adnan Kahvecı orneğı liberal görünüm verenlere aldırmamak gerekıyor Çunku bu bır-ıkı liberal görüntü, ANAP'ın gerçek yapısını değiştirmiyor. Yasakçılık bayrağını dört bardak bir sürahili, 12 Eylül rejimin- den devralan ANAP, yapısı gereği yasakçıdır ve yasakçıhğa var- lığını borçludur. ANAP'ın tek yapatMİeceği, çevreyı aldatmaya çalışmak bir de çok sıkıştıklannda bir-ikı göstermelik önlemle durumu geçiştir- mektir. ANAP, Türkiye'de komünizm tehlikesi olmadığını bıliyor, ama yine "141 ve 142. maddeyi kaldıramayacaklarını" ANAP'ın ön- de gelen sorumluları, yetkilileri özel konuşmalarda açıklıkla di- le getiriyorlar. Çünkü ANAP, özgürlüğün her türlüsünden korku- yor. 163. maddeye gelince ANAP 163. maddeyı de kaldırmayacaktır. Çünkü 163. madde laıklik karşıtı ANAP'ın ayağına çelme olma- maktadır. ANAP ve fiili lideri ve de bıraderı 163'e karşın her iste- diklerini yapmaktadırlar, ama 163, başkalarının bağnazlığın, din sömürücüluğünün bpyrağını kendı tekellerıne alma gırışıminde bulunmaları halinde. onlara karşı kullanılacaktır. Her alanda yasaklardan yana olan ANAP'ın türban konusun- daki girişimınde hemen DYP'yi yanında bulmuş olması da yal- nız DYP için değil, aynı zamanda rejim ve ülke açısından dü- şündürücü olduğu ölçüde de üzücüdür. Evet ANAP ve tum yasakçılar yüzünden Türkiye uzun sürebi- lecek olan bir yalnızlık dönemıne girmiş bulunmaktadır. Bu yal- nızlığın her geçen gün biraz daha artacağı ve çeşıtlı baskılann yoğunlaşacağı kesindir. Boyle bir ortamda "Insanlığın ortak ölçütlerine uyun!" çağrı- sını yapanlara değil, çağına ve insanlığa karşı direnen hödüklü- ğe karşı çıkmak daha doğrudur kuşkusuz Ekonomik reform paketi ABDTi uzmanlar Gorbi için karamsar NEW YORK (AP) — ABD'nin dnde gelen iktisatçılan ve Sovyet- ler Biriiği uzmanlan ekonomik re- form paketinin ışığında Mihail Gorbaçov için şimdiye dek en ka- ramsar yorumlarını yapıyorlar. Stanford Üniversitesi öğretim İnsan sağlığı her şeyden daha değerlidir. Pfızer PFIZER, sağük hizmetinde yıllardır birçok bilimsel araştırmanın ve en modern teknolojinin ürünlerini insan- bğın hizmetine sunuyor. Amaç, daha etkili, daha güvenli ilaçlarla daha çok insant sağlığına kavuştunnak; henüz çözüme ulaştırüamamış sağük sorunlarının tedavisinde de başanya adım adım yaklaşmak... PFIZER, bu amaç doğrultusunda süreldi bir gelişim ve yenilenme içinde... PFIZER'in sembolü de, budinamizmi daha iyi yansıtacak şekilde yenilendi. Kararlılık ve dinamizmini simge- leyen bu yenj sembolüyle PFIZER, bundan sonra da saglık hizmetine üstün olanaklar sağlamaya devam edecek. "Sağlık hizmetinde ilim" PFIZER ILAÇLARIA Ş Ortakoy - Istanbul uyesi, iktisatçı Judy Sbdton, "Gorbaçov'un yazgısı fiyat refor- muna baglıdır. Temel gıda mad- delerinin fiyatlannın uç kat yük- selmesi Gorbaçov'un sonunu ge- tirebilir. Bana kalırsa, ekmek fi- yatlan yûksddiği anda Gorbaçov gideceklir" şeklinde konuştu. Başbakan Nikolay Rijkov.Yuk- sek Sovyet'te yaptığı konuşmada fiyat reformunun çerçevesinde ocak 1991'de ekmek fiyatlannın uç kat artabileceğini söylemişti. Amerikalı uzmanlar Sovyetler Birliği'nde mala hucum, sosyal huzursuzluk ve grevlerin yayılma- sını bekliyorlar. Harvard Üniversitesi ekonomi pofesörü Marshall Goldman da telefonla AP muhabirine verdiği demeçte "Gorbaçov'un ikn'dardan düşmesinin yaklaştığını sanıyo- nım. Gorbaçov, şimdiye kadar ekonomik reform komısuoda çok lereddiit etti. Prestijinin en düşük olduğu bir sırada da reformlara karar verdi. Ama inandıncıhgım yitirdi. Ajnca çok da zaman kaybetti" dedi. Brookings Enstitüsü'nde çalı- şan So%7etler Biriiği uzmanların- dan Ed Hewilt de ekonomik ön- lemleri yetersiz bularak "Yanm ekonomik önJem, hiç önlem alma- maktan daha kötiidür. tşler büs- bütün kanşır" dedi. Prof. Judy Shelton, "Sovyet- ler'de fiyat arüslannın amacı biit- çe açığını kapatmak için para bul- maktır. Halen butçe açığının 160 milyar dolar dolayında olduğu tahmin ediliyor" dedi. Shelton şöyle devam etti: "Gorbaçov hız- la pazar ekonomisine geçme zo- runluluğu ile halkın tepkisine kar- şı duyulan korku aresında sıkış- mış dunımda. Bu durumda tam pazar ekonomisi yerine orta yolu seçtL Ama orta yol çıkmazdan kurtulmak için yetersiz" dedi. • Aylık Tıp Dergisi • BAYİLERDE GİDERAXAK 1AŞARKEN Vedat Günyol 6O0Ohra(KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Turkocağı Cad.39-41 Cağatoğlu-tslanbul Ödemrii gönderilmez.