Katalog

Cumhuriyet67. Yıl; Sayı: 23606 Kurucusu: Yunus Nadi 800 TL.(KDVIU,Ü) 11 Mayıs 1990 Cuma 413'e yargı eııgeliYeniyayınlanan iki Güneydoğu karamamesinde çelişkili hükümleryer aldı CUNEYT ARCAYUREK yazıyor Güldürü Sahneleri... Ne olduysa yurt içinden apar topar başkente koşan bakanlara oldu. Geldiler. Hükümet toplantısı çoktaaan bitmişti. Öyle ama, kabul edildiği açıklanan kararnamede imzalar eksik görünür ve ertesi gün basında büyük gürültü kopabilirdi. Çıktılar Köşk'e, bastılar imzayı. 11. Sayfada BAYKAL: İKTİDAR KAYIYOR 19. Sayfada \abancı işadamına politika savıınusu Dünya Ekonomik Forumu'nun Istanbul'daki toplantısında, hukümet yabancı işadamlarına ekonomi politikalarını anlatırken, muhalefet "sıcak para" konusunu gundeme getirdi. Ekonomi Servisi — "Davos toplantılan"yla adını duyuran Dünya Ekonomi Forumu'nun "Yeni Jeopolitik Konumunda Tıirkiyc" konulu toplantısı lstan- bul'da başladı. Çoğunluğunu bankacilann oluşturduğu 200 ka- dar yabancı işadamı, bu toplan- tılar sırasında Turk hükümeti ve muhalefetınin tenısılcilerini dinle- yerek "bilgi ediniyoriar." Top- lantının açılış konuşmasını Başba- (Arkası Sa. 19, Sü. 2'de) Otoda ithalat patladı Ocak-nisan döneminde ithal edilen 8 bin 282 otomobilin yüzde 35'i Doğu Bloku'ndan geldi. Geçen yıl 6 bin otomobil ithal edilmişti. Bu yıl 20 bini aşması bekleniyor. ESİN SUNGUR ~ Otomobil sanayıindeki koruma duvarlanmn aşağıya çekilmesı et- kisinı gosterdi. Gumruk ve fonla- nn indırilmesiyle ucuzlayan oto- mobil ithalatı patlama yaptı. Otomobil lthalatçılan Derne- ği'nin verilerıne göre yılın ilk 4 ayında Turkiye"ye 8 bin 282 adet yabancı otomobil gırdi. Geçen yı- hn tamamında 6 bin adet, 1988'de de 3 bin 590 adet otomobil ithal edildiğini hatırlatan Otomobil It- (Arkası Sa. 19, Sü. l'de) EKONOMİ YÖNETİMINDE ÇELEBİ KRIZI Ekonomi'de Hande'nin ailesi: \ayınlar gerçekdışı Eski Milli Eğitim Bakanı Hasan Celal Güzel'e özal- Bush tutanaklarını verdiği savıyla hakkında dava açılan Hande Mumcu'nun ailesi, basında yer alan haberleri, hayal ürünü olarak niteledi. 14. Sayfada Özal Danıştay'danrahatsızCumhurbaşkanı Özal, Danıştay'ın 122. kuruluş yıldönümü töreninde yaptığı konuşmada, "Yürütmeyi durdurma bazı koşullara bağhdır. Buna her zaman uyulmadığı hususunda şikâyet olduğunu müşahade etmekteyim" dedi. Özal'dan önce kürsüye gelen Türkiye Barolar Birliği Başkanı Sav'ın, " 'Hukuk devleti', KHK'larla 'kanun devleti' bir yana, 'keyfi devlet' anlayışına yönelmektedir. TBMM, hükümeti denetleyemez duruma gelmiştir" şeklindeki konuşmasım yanıtlayan Cumhurbaşkanı, "Sav'ın KHK'ların konusunu ve mesnedini iyi okumasını tavsiye ederim. Tüm yetkilerin sonuna kadar kullanılacağını belirtmek isterim" dedi. 10. Sayfada TARTIŞTILAR — Cumhurbaşkanı Özal, Danıştaj'ın kuruluş >ıldö- numu toplantısında Turkije Barolar Birliği Başkanı Sav'ı, Kanun Huk- munde Kararnameler konusunda anayasa.M m okumamakla suçladı. Önder Sav ise, "Ben anayasa\ı Özal'dan daha i\i bilirim" dedi. Resmi Gazete'de yayımlanan 424 sayıh kararname ile 413 ve 421 sayıh KHK'larda yer alan hükümler tek metinde toplandı. Yeni düzenleme ile sınırlamalara 'ek önlem' niteliği kazandırılarak Olağanüstü Hal Kanunu ile ilişkisi kesildi. ANKARA (Cumhuriyet Biiro- su> — Olağanüstü Hal Bölgesı- nde alınacak önlemleri düzenleyen kanun hükmundeki kararnameler (KHK), iptal istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvuru yolunu ge- ciktirmeyi amaçlar biçimde yeni- den duzenlendi. Sansür ve sürgün hukumleri pekıştirilerek korunur- ken bölge valısımn gre\ ve lokavt erteleme yetkisı uç aylık sureyle sı- (Arkası Sa. 19, Su. 4'de) Muhalefet sert tepki gösterdl Yeşiller ve çevreciler: Termik santral oyununu bozacağız Aliağa eylemîne devamAltınkaya: "Danıştay engehni aşmak için eski kararnameyi iptal edip yeni kararname çıkardık." tnönü: Bakan 'Vazgeçtik' diyor, arkasından ertesi gün bir yerden talimat geliyor, 'Yapacağız' diyor. Bu skandaldır. Yeşiller Partisi: 'Burası Türkiye, biz istediğimizi yaparız, kimse karışamaz' diyemezler, dedirtmezler. Danıştay engelini aşmak için yapılan bu oyuna karşı eylemlerimizi sürdüreceğiz. Haber Merkezi — Aliağa Ter- mik Santrah'nın aynı bölgetle yapılması kesinlik kazandı. Ba- yındırlık ve tskân Bakanı Cen- giz Altınkıya dOn TBMM'de Danıştay engelini aşmak için bu yola başvurduklarını, eski ka- rarnamenin iptal edilerek yenı- sinın çıkarıldığını söyledi. Bu arada, Alıağa'da santral yap- mak amacıyla Çevre Etki De- ğerlendirmesı Raporu (ÇED) hazırlaması için Ortadoğu Tek- nık Üniversitesi'ne 3 hafta ön- ce başvunılduğu ortaya çıktı Aliağa Gencelli'deki gelışme- ler çevreyle ilgıli gnıplarda tepki (Arkası Sa. 16, Sü. 2'de) 1 î Menderes'in Özel Kalem Müdürü Ercüment Yavuzalp anlatıyor 'Kalk ihtilal oldu'\I\Menderes, özel yaşamında nasıl bir insandı? _J^ielere kızardı, nelere sevinirdi? DYakın çevresi onu nasıl etkıledı? UBasına neden kızardı, gazeteciyi nasıl kovdu? UHangi dergûen okur, hangilerini okumazdı? HBayar-Menderes ilışkılen nasıldı? UDP ıçınde kimleri tutardı? ONamık Gedik, Menderes'i nasıl etkiledi? UMenderes ve DP iktidarı, ihtilal ortamına nasıl sürüklendi? IZMIR'den HİKMETÇETİNKAYA Nasıl İnansın!.. IZMİR — Halk ANAP ıktıdarı- na nasıl inansın? Devletın resmı ajansı AA, bir haber geçıyor Enerjı ve Tabıi Kaynaklar Bakanı Fahrettın Kurt'un ağzından. Aliağa Gen- celli'de yapılması kararlaştırılan termik santralın yapımının dur- durulduğunu duyuruyor. Kamu- oyu ayağa kalkıyor, gazeteler başlık üstune başlık atıyor — Çevrecilenn zafen .. Halkın dedıği oldu... Aynı gün bakkallar Coca- Cola'ya karşı dırenıyortar. Ço- cuktarın ellerınde ayran, süt şı- şeleri Bu kez gazetelerın başlık- (Arlcası Sa. 16, Sü. 7'dt) Pazar günü Cumhuriyet'te 40 yılın ardından DP iktidarı U14 Mayıs 1950'deki ilk özgür seçimle DP nasıl iktidara geldi? UCHP grubunda "dörtlü takrır"den DP'ye gıden yol UJBayar, İnönü'ye hangi güvenceleri vermişti? ODP'liler nerede toplanır, nasıl çalışırlardı? \ZMenderes, muhalefeti nasıl sürükledı? OMillı Şef sıstemı ne demekti? CÜNEYT ARCAYÜREK'm yazıdizisi Pazar günü Cumhuriyet'te GUNÜMÜZDE A L E V İ L İ K Din kültürü?.. ...OkullarcL 'dın kültürü' denlennde çocuklanmıza ne öğretılmektedırf Anadolu'da yaşayan 20 mılyon Alevtmn benımsediğt 'dın kültürü'nden söz açılmakta mıdır*.. iLHAN SELÇUK yazdı Alevilere 12 Eylül darbesi 1 2 Eylül yönetımının Sünnı köktenalığe karşı yumuşak tavrı, devlet elıyle Tûrk-hUm sentezı propagandası ve orta öğrettmde dın derstnı zorunlu kılması, Alevı topluluğu üzennde yoğun hr baskı yarattu GENCAY ŞAYLAİ yaz* 'Kanunlar herkese eşit uygıılansın' Izzettm Doğan, Dıyanet Işlen Başkanhğı'mn bütçesinın yaklaşık 1.5 trilyona yaklaştığını, Alevi-Sûnnı demeden berkesten toplanan vergilerle oluşturulan paranın, sadece Sünnı kesımm ıhtıyaçlanna kullamldığını söylüyor. ŞENAY KALKAN konuştu 6 . S A Y F A D A Bir kararname nasıl çıktı? Bakanlar devre dışıCumhurbaşkanı Özal tarafından hazırlanan 424 sayıh kanun hükmünde kararnamede bakanlar yine devre dışı kaldı. Bakanları Çankaya'da toplayan Özal, "Olağanüstü hal uygulamasıyla ilgili kararnamede bazı değişiklikler yapılması uygun bulundu. Yeni kararname önünüzde, inceleyebilirsiniz" dedi. Bunun üzerine bakanlar yeni kararnameyi okumadan imzaladılar.11. Sayfada Yılmaz; Hükümetin iepkisiyetersiz Ermeni eleştîrisi \Vashington Buyükelçisi Kandemir'in konuğu olan eski Dışişleri Bakanı Mesut Yılmaz, "Bana göre, Bush'un açıklamasına Türk hükümetinin tepkisi yetersiz oldu" dedi. 15. Sayfada ERMENİ SORUNUNDA DİPLOMATİK TRAFİK 16. Sayfada Elazıo-Tatvan'da 2 ayrı saldırı PKKtren bastu3 ölüHaber Merkezi — Elazığ-Tatvan se- ferini yapan yuk treninı basan bir grup terörist üç ki- şiyî öldurup treni yaktı Öncekı gece meydana gelen olayla aynı saatler- de Tatvan'dan Ela- zığ'a gıtmekte olan bir başka yuk treni de terorıstlerce tarandı. Olayda, iki terörist olu olarak ele geçirildi. trenin makinısti ağır yaralandı. Bu Elazığ-Bingöl seferıni yapan arada Hakkâri'nin Yuksekova ıl- yük trenine önceki gece baskın çesınde bir kamyonetı otomatik düzenleyen bir grup terörist, üç silahlarla tarayan saldırganlar 2 görevliyi öldürdükten sonra treni kişiyi öldurdu, bir kişiyi de yara- yaktı. Yetkılilerden alınan bilgiye ladılar. Şırnak ve Beytuşşebap'ta göre S kişi oldukları sanılan terö- onceki gun meydana gelen çatış- ristler, yuk trenini yola barikat ku- malaıda da bir subay, 7 er ve 7 ko- rarak Genç ilçesinın Kale ıstasyo- rucu şehıt oldu Iğdır ve Eruh'ta (Arkası Sa. 19, Sü. 4'de) DIYARBAKIR g y pan yuK irenıne saldırı 3 QO revtı ölduruldu Tren ateşe venldı Cumhuriyet K İ T A P Sait Faik Hikâye Armağanı: Geçen yıl ödüle değer gorülen Demır OZ/K, ölümünden 36 yıl sonra Saıt Faık'ı yazdı. Ödulu bu yıl alan Nezıhe Merıç'ın öykücülûk serüvemnı Zekı Coşkun anlattı. tmgeler salgını: Şakır Eczaabaşı'nın fotoğraf albumu ve sergısını Abıdın Dıno yazdı. Dıno'ya göre Eczacıbaşı, kalem yerıne fotoğraf makınesı kullanan bir yazar. Bugün ve hfr Cuma Cumhuriyet'le Cumhuriyet B İ L İ M T E K N İ K İrfan Unutmaz Anadolu'da 2 bin yıllık muhendıshk harıkusı Ahmet Türker Gebehkte alınan zıtamın bebeğı koruyor. Tamer Özel Teknolopde atıhrn ıçın ne yapmah? Jean-Michel Cousteau: Ekolojt ıçın sıyaset Yankı Yazgan Dr. Turgay Dalkara ile Freud üzerine bir tartışma Nesli tükenen bir hayvanımız: Anadolu parsı Yarın ve her Cumartesi Cumhuriyet'le OLAYLAREV ARDENDAKI GERÇEK Aliağa Skandalu.. lzmır'de A lıağa dolaylarında bir termik santralın yapılması söz konusu. 23 Ekim 1989'da, bir milyar dolarlık anlasma, dö- nemm başbakanı üe Japonlann başını çektığı konsorsıyum ara- sında ımzalanıyor. Alıağa'yaya- kın Gencelh'de kurulacak olan tesısın çevreyi kirletıp yok ede- ceğine de kesin gözuyle bakılı- yor. Bunun uzenne yeşiller gın- şime geçıyorlar. Yeşil hareketı butun dunyada gun geçtıkçe guçlenen bir nite- lik taşıyor. Turkıye'de yeşilcilik daha da önemli. Çunku Anado- lu, yeryuzunde paha bıçılmez doğa ve tarih zenginlıklerını ıçe- ren bir yarımadadır. Ulkemızsa- nayileşmenin ilk aşamalanm ya- şıyor. Bu yolda gecikmemiz bel- kı bir talihth. Çunku Batı'dakı deneylerden yararlanabilınz; ha- talardan arınabılıriz; ulkenin eş- sız doğasmı kurtarmak için on- görulecek bir planlamayla yeşı- li koruyabilıriz. Alıağa'da yapılacak termik santrala karşı yeşil protestosu da Turkıye'de bu bılıncin yukseldı- ğını gostermektedır. Halk olay- la çok yakından ilgilidir; ama hukumet durumu değerlendin- yor mu? Bırkaç gundur basında çıkan (Arkası Sa. 16, Su. l'de) • KKTC'de siyasi kriz Muhalefet partileri kazandıklan mılletvekilliklerıni reddetme, meclısı boykot ve yerel seçimlere katılmama karan aldı. 3. Sayfada • Irangate dosyası ABD'de Iran-Contra skandalının kıht adamı Yarbay North'un defterlen açıldı. 3. Sayfada • Şeytanı TRT de kovdu TRT, mayıs ayı için plana aldığı uç korku fılmını ekrana getı/mekten son anda vazgeçtı. 4. Suyfada • İhtiras Fırtınası Halit Refığ'ın fılmi TVİ'te ekrana gelecek. Cihan Unal, Gulşen Bubıkoğlu ve Zuhal Olcay fılmin başrolunde. Olcay bu fılmdekı roluyle odul alnuştı. 4. Sayfada • Çimentoda ikinci grev Kamu sektoru, çımento ve toprak sanayimde grev 22 mayısta başlayabılır. Ekonomide • Sabnrmzın sının var Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı, buğday ve çay fiyatları için hukumeti uyardı. Ekonomide • Tekstilciler S.O.S veriyor İhracatın yuzde 35 'ını karşılayan tekstılde yaygın konkordato soylentisı var. Ekonomide • Rıdvan umutlu döndü 4 kez memskus amelıyatı olan Fenerbahçeli futboku aondü. Rıdvan, ABD'ye yıne gıdecek. Sporda • Akdeniz boğuluyor Her yıl yuz mılyon turıstın geldığı Akdeniz kıyılarında ptajların yuzde 25'ı sağlıksız. Arka Sayfada • Cannes Film Şentiği 43. Cannes Film Şenlıği Japon fılmı ile başladı. Arka Sayfada GOZLEM UGUR MUMCU Amaç Nedir? Bir ay içinde aynı konuda dört kez KHK çıkarılmasının amacı nedir? 413 sayıh KHK 10 nisan günü yayınlandı; 13 nisan günü bu KHK'yı değiştiren 421 sayıh KHK çıkarıldı; bu da olma- dı; dün aynı konuları düzenleyen 424 ve 425 sayıh KHK'lar yayınlandı. (Arkası Sa. 19, Sü. 7'de)