Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
11 NİSAN 1990**** HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/19
Hani "0 Devir" Kapanmıştı?.
(Baştarafı 1 Sayfada)
yakın ısyan ve ayaklanma benzen olay ya-
şanmışlı Onların bastırılmasında başvurul-
muş yontemlerın bugun savunulması ve ge-
çerlı kılınması söz konusu olamaz, olmama-
lıdır
Turkıye Cumhunyetı'nın ulke ve devtet bü-
tunlüğunu bozmak ıçın şıddet kullananlara
karşı kuşkusuz aynı yontemlerte mucadele
edılecekiır "M/tf/M/safr"sınırlarını parçala-
mayı düşleyenlerın teror eylemlerıne şıddetle
karşılık vermekten daha doğal bır davranış
olamaz
Ama bu, savaşımın yalnızca bır boyutu ol-
mak durumundadır
Eğer mucadelede guvenlık boyutu en bu-
yuk ağırlığı taşır ve ekonomık, toplumsal ve
sıyasal boyutlar ıhmal edılırse, sonuç almak
çok guçleşır
Guneydoğu bolgesmde ustu örtulu savaş
koşulları yaşanıyor Bu yoredekı guvenlık
guçlerımızın nasıl bır ortamda gorev yaptık-
larını bılıyoruz Işlerı hıç kolay değıl Onla-
rın "Mıllı Mısak" sınırlarını korumak ıçın ver-
dıklerı mucadeleye yardımcı olmak bır yurt-
severlık görevıdır
Bu gorevın yerıne getırılmesınde ıse her-
kese duşen bırbırınden farklı roller soz ko-
nusudur Sıyasal ıktıdar vardır, muhalefet
vardır, kımının elınde sılah kımının elınde ka-
lem vardır
Bu konuda, oyle sanıyoruz kı kımse kım-
senın yurt sevgısınden kuşku duymamalıdır
kımsenın buna hakkı yoktur Ister ıktıdarda
ıster muhalefette ısterse basında olsun, sağ-
duyu sahıbı herkes, yanı çok buyuk bır co-
ğunluk, ayrılıkçı terore kesın karşıdır, bunun-
la sonuna kadar mucadele edılmesınden ya-
nadır
Ancak bu desteğın eleştırel bır boyutu da
vardır ve olmalıdır
Orneğın, ANAP ıktıdarının dun cıkardığı
yasa gucündekı kararname bazı acılardan
son derece sakıncahdır Basına yonelık ek
onlemler açıkça sansur nıtelığı taşımakta ve
demokrasıye ters duşmektedır ' Surgun"
yetkısı ıse ınsan haklarına aykırıdır
Nıtekım her ıkı muhalefet lıderı Sayın Ino-
nu ve Sayın Demırel kararnameye bu açı-
lardan haklı olarak karşı çıkmıslardır
Bu kararname hâlâ 'o devnn' ızlerını ta-
şıyor Eğer "o' zıhnıyetle sonuç alınabılmış
olsaydı bugunlere gelınmezdı Guneydoğu -
da
ANAP ıktıdarı yanlış yolda Ayrıca boyle bır
kararnameyle zaten sözde olan lıberallığının
olum fermanım ımzalarnıştır Bu ıktıdardan
en kısa zamanda kurtulabılmek ıçın bır an
once secım gerekıyor
Selametle sandığa bır ulasabılsek, ne lyı
olacak1
Ozal BAŞKENTTEN AHMETTAM
(Baştara/ı I. Sayfada)
den kontrolden geçınldığı öğrenıl
dı
Cumhurbaşkanı Turgut Özal'a,
başbakanhğı dönemınde ulkucu
Kartal Demırağ tarafından ger-
çekleştınlen suıkast gınşımıne ılış-
kın soruşturmaya Ankara DGM
Savulığı'nda yapılan yuzleştırme
ıle devam edıldı Yazdığı ıhbar
mektubunda, suıkast emrını Da-
laman Tanm Açık Cezaevı'nden
Bahkesır Cumhurıyet Savcılığı'na
geçıcı görevle atanan Necmettın
Karabacakoğlu'nun verdığını öne
surerek suıkast soruştunnasına ye-
nı bır boyut getıren Tamer'ın ıd-
dıalannın doğru olup olmadığımn
ortava çıkarılması amacıyla ger-
çekleştırılen yuzleştırme ışlemı
dun sabah saat 09 00'da basladı
Ankara DGM Başsavcısı Nus-
ret Demıral ıle DGM Savcısı Ül-
ku Coşkun'un gözetımınde vapı
lan ve yaklaşık 5 saat surduğu bıl
dırılen yuzleştınnede Demırağ,
Tamer ve cezaevı gorevlılen ıle Da
laman'dan getırtılen ulkucu hu-
kumluler tek tek yüzleştınldıler
Dalaman'dakı görevınden geçıcı
olarak alınarak Balıkesır Cumhu
nvet Savcılığı'na atanan Nec
mettın Karabacakoğlu'nun ıse ıkı
gundür Ankara'da olduğu belır
lendı
(Baftarafı 1 Sayfada)
lınen bır haben Olağanustu Valı,
Cağaloğlu'nda basılırken durdu-
rabılecek
Bu olağanustu bölge sınırları-
nın artık tum Turkıve'vı kapsaya-
cağı anlamına gelıyor
Bu onlemler arasında baskıdan
en çok nasıbını alan basın oldu
Basın bu tur bır baskıyı hak
edıyor rau9
Etmıyor, etme'nesı gerek Ak
sıne, basın Gunevdoğu konusun-
da çok önemlı gorevler yerıne
getırdı
Çunku, Guneydoğu'da tehlıke
çanlannın çaJdığını haber veren,
bu konuyu bırçok yönu ıle gozler
önune seren gazeteler oldu Yok-
sa ılk cıddı uyarı>ı ne mılletvekıl
lerı, ne oradakı partı örgutlerı, ne
de hukumet yaptı
Kırmızı sın>r
alını ılk veren gaze-
teler "ulkede olup bitenler hakkın-
da vurttaşlannı bügdendırme" vo-
lundakı kamu görevlerını yerıne
getınyorlar
Durum bo>le ıken, alınan ön-
lem paketınde topun ağzına bası
nın yerleştırılmesı ılgınç
"Tumtıne 15 dakikadan fazla
zaman ayırmaın" dıve Çankaya'
da başlayıp dalga dalga devletın
en alt kademelerıne dek yavılan
basına guvensızlığın vardığı son
CUNEYT ARCAYUREK yazıyor
BirBuYüzü,BirOtekiYüzü• ••
ANKARA — Zırvelere katılmış belırlı ko-
şullarda ıktıdara ıçtenlıkle destek sözu ve-
ren ıkı muhalefet partısı TO başkanlığında-
kı Bakanlar Kurulu'nun kabul ettığı Güney-
doğu ıle ılgıiı kanun kuvvetındekı kararna-
menın açıklanmasından sonra samımı bır
ıtırafta bulunmak" zorunda kaldılar
Dunkü Resmı Gazete de yayımlanan ka-
rarnamenın ıçenğınden 2 nısan gunü Köşk -
te toplanan buyûk zırvede kendılerıne hıç
söz edılmedığını kabul ettıler Yazarız kabul
etmezler söylenır yadsırlar, ama bu gerçek
pek çok başka gerçeğı peşınden suruklüyor
Zırveyı son basamak yaparak TO'nün gırış-
tığı sıyasal manevranın ıçyuzu öncekı gece
yarısı ve dun sabah bır kez daha anlaşıldı
28martgunu MGKtoplanmış hemen ar-
kasından aynı gun lıderlere zırve çağrısı gel-
mıştı Guneydoğu yu sonunda ulusal sorun
kabul eden TÖ, partılere bu anlamda gon
derdığı mektupta 2 nısan gunu lıderlerle
bır değerlendırme toplantısı' yapmayı one-
rıyordu
Bır değerlendırme
9
TO nun manevrası-
nın ozu bu sozcuğun ıçınde yatıyordu Koşk
pekâla bılıyordu kı muhalefet partılerı Gu-
neydoğu'dakı vahım durumu" yadsıyamaz-
dı O gune kadarkı demeçlenyle yenı onlem-
lere gereksındıklerını bılıyor ama muhale-
fetın 'ınsan haklarına ve demokratık kural-
lara aykırı' otmayacak yolda tam destek ve-
receğıne ınanıyordu
2 Nısan günü TÖ nun tarıhsel gelışme-
lerı bolgedekı durumu anlatan konuşmasın-
da yenı onlemlerden ız yoktu Oysa zırve
MGK'dan sonra gerçekleşmıştı Çağrı gu-
nûyle zirve arasında dort beş gun geçtl Mu-
halefet, söyleyeceklerını saptadı ama Koşk'-
te kendılerıne hangı duyurumlann yapılaca-
ğını ne araştırdı, ne de olasılıklara gore bır
stratejı çızdı
Inonu'ye gore Köşk söyleyecek onlar dın-
leyecektı Oysa muhalefet zırveye MGK dan
sonra çağrıldığını vurgulayarak TÖ'den
MGK'da hangı onlemlere gereksınıldığını sc-
rabıhrdı Bugün anlaşılıyor kı muhalefet
MGK nın tavsıye kararlarını TO'ye sorma-
mış zaten söylemeye gereksınmeyen TO -
de hıcbır şey soylememıştı Zırve, ınsan hak-
larına ve demokratık kurallara aykırı olma-
yacak her türden onleme muhalefetın des-
tek vereceğını kamuoyuna duyuran açıkla-
mayla sonuçlandı
Oysa dün edınılen bılgılere gore getırılen
yenı onlemler 28 Mart'takı MGK'da madde
madde kâğıda dokulmemıştı ama uzun ko-
nuşmaların ıçerığmde hemen hepsı vardı
MGK'da askerler' Olağanustu hal bolgesın-
de yonetımın zafıyetını gıderecek onlemler
alınmasında' kesın yarar gorduklerını söy-
lemışlerdı Onlemlere yol açan "sakıncala-
rı bır bır sıralamışlardı" ve bunlar kararna-
mede yer alıyordu
Boylece TÛ, zırveye gırmeden once
MGK nın hangı doğrultuda onlemler ıstedı-
ğını ve ne yapacağını bılıyordu Ulusal so-
runun değerlendırıldığı zırvede bunları mu-
halefete aktarmıyordu Öncekı gece basın
bıle lıderlerden bır adım ondeydı Bakanlar
2 Nisan günü TÖ'nün
tarihsel gelişmeleri,
bolgedekı durumu anlatan
konuşmasında yeni
onlemlerden Iz yoktu. Oysa
zirve MGK'dan sonra
gerçekleşmişti. Çağrı
günüyle zirve arasında dört
beş gun geçti. Muhalefet,
zirveye MGK'dan sonra
çağrıldığını belirterek
TÖ'den MGK'da hangi
onlemlere gereksinildiğini
sorabilirdi.
Kurulu dağılır dağıtmaz onlemlerın ana çız-
gılerını oğrendık Muhalefet lıderlerı ıse
TV'nın gece yarısından sonrakı haber bül-
tenıyle bılgılenmıştı
Inonu dün SHP grubunda "Zırvede açık-
lanan kararların hıçbırı bıze soylenmedı' dı-
yor, Demırel bu kadar açık olmamakla be-
raber, Koşk'te onlemlere değınılmedığını ka-
bul edıyordu Ne var kı muhalefetın elınde
altı çızılecek guçlu bır gerekçe bır dayanak
vardı Muhalefet destek verırken onlemlere
ancak ınsan haklarına ve demokratık kural-
lara aykırı olmaması koşuluyla karşı çıkma-
yacağını kesın dılle soylemıstı
Muhalefet zaten Guneydoğu nun yenı on-
lemlere gereksınmedığını hıcbır zaman öne
surmemıstı Tersıne Guneydoğu'dayönetım
eksıklığının gıderek çoğaldığını anlatmış sı-
laha sılahla karşı çıkılmasını onaylarken
"halkı devlete kazandıracak şefkat
öğesının mutlaka yerıne getırılmesını vur-
gulamıştı
Inönu ıle Demırel dun surgune, basına
getırılen sansure asla yanaşmayacaklarını
bıldırdıler Bu ıkı konuda kesın bır bırteşım
vardı sozlerınde Ancak ıstıhdam polıtıkası"
adı altında bolgeye bugun nasıl kullanılacağı
bılınmeyen 90 bın kadronun verılmesını on-
goren karara değışık bakıyorlardı Inonu bır
yerde bu karara ılımlıydı Demırel ışsızlığın
onlenmesı adı altında yenı kadroları yadsı-
yordu Ikısı arasında belırlı ayrım bu konu-
daydı
Inonu dun zırvede 'neye, hangı koşullar-
da destek verdığının" çızgılerını bır kez da-
ha anlatarak yenı kararlara karşı çıkacağı-
nın ışaretını verırken Demırel,' Desteğımı-
zın koşulları bellı sonra kımse yan çızdı
demesın dıyerek yenı onlemler Meclıs e
geldığınde onaylamayacağını duyuruyordu
Şayet surgun olayından basına karşı sansur
gerçeğınden hukumet vazgeçebılırse, bu bır
'ıyınıyet gosterısı' sayılacaktı
Inonü,' TV'den dınledığı, basında gordu-
ğü ıle fıkırlerını bır' başlangıç" olarak söy-
ledığını bır kaç kez vurguluyor kararname-
yı ınceledıkten sonra karşı çıkacağı daha
oğeler olabıleceğını gosterıyor Demırel hu-
kumet sozcusunun açıklamalarıyla kesın
yargılara gıdıyor Karşı çıkılacak daha baş-
ka öğeler olabılır mıydı
7
Evet, olabılırdı Or-
neğın, sözcu açıklamamıştı, ama olağanustu
valının aldığı butun kararlar -matbaa kapat-
mak dahıl- hepsı, ıdarı mahkemeye gıdeme-
yecektı
Son manevrayla kuşkusuz TO, ulusal bır-
lıktelığı sağlayan konuma geldı Ulusal so-
runu 'değerlendırmeye" alarak lıderlere zır-
vede gereklı gorulen bırlıktelığın gereğını ye-
rıne getıren davranışlar sergılemedı Ulusal
sorun, dedı, bırlıktelıkle bağdaştırdı ama
ulusal sorunun onlemlerınden hıç soz etme-
yerek bır bakıma, kendını tanımayanları cev-
resınde topladı
Iktıdar sorumluluğunu yaygınlaştırmayı bır
olçude başardı
Toplumun çeşıtlı kesımlerıne ağır yukum-
lulukler getıren kımı önlemlerı durdurmak-
ta muhalefet ne kadar başarı sağlayacak?
Şımdı gorev, Meclıs'te muhalefete duşuyor
Bayram tatili
Sözleşmeli,
memur, işçi
9 gün izin
yapacak
ANKARA (AA) — Başba-
kan YıMırun Akbolot'un, ıkı
bayram tatılının bırleştırüe-
rek, 9 gün olarak uygulanma-
sı konusunda, bütün bakan-
lara talımat verdığı öğrenüdı
Bakanlar Kurulu'nun önce-
kı günkü toplantısında, Baş-
bakan Yıldınm Akbulut tara-
fından, butün bakanlara
"şifahi" olarak verılen talı-
mat Uzenne, 23 Nısan Ulusal
Egemenlık ve Çocuk Bayramı
ıle Ramazan Bayramı arasın-
da kaian 1 S günlük süre U-
tıl kabul edıldı Bu ıdarı ka-
rarla kamu kururn ve kuru-
luşlarında çalısan memur,
sözleşmeli personel ve ışçıler,
9 gün tatıl yapacak
öğretmen ve öğrencılerden
sonra bütun kamu kuruluş ve
kurumlarında çalısan perso-
nel ıçın, 21 nısan cumartesı üe
30 nısan cumartesı günlerı
arasında toplam 9 günlük ta-
tıl ımkânı doğdu Basbakan
Yıldınm Akbuhrt'un tahma-
tı, bakanlar tarafından, ılgıiı
kamu kurum ve kurulusu yö-
netıcüerıne yınc şjfahı olarak
üetilecek
Resmen tatıl ılanı, kanun
dûzenlemesı gerektırdığı ıçın
"^tahı tatüoat" yolunun se-
çıldığı öğrenıldı
öte yandan Başbakanhk
Mustesar Yardımcısı lsmaıl
Akmaltuğ, uygulamanın na-
sıl yapüacagı hakkında AA
muhabınnın sorusunu cevap-
landınrken şu bılgüerı verdi'
"Kaara kurum ve karsİBş-
tanMh gorevlı olaa meraur,
•ödcşmeU person«l vc işçiicr
(tehii btf tBria penomi ba to-
yanıtaaacak."
nokta dunku Resmı Gazete"de ya
yımlanan kanun hukmünde ka-
rarname oldu
Kararnamede SHP \e DYP lı-
derlerının benımsedıklerı tek ön
lem, Batman'ın \e Şırnak'ın ıl
olması
Bunun nedenı ıse açık Bu ıkı
ılçenın yıllardan ben ıl yapılması
yönunde Mıllı Guvenlık Kurulu ve
Mıllı Istıhbarat Teşkılatı'nın ra
porlan var
Dun konustuğumuz eskı bır
Başbakanhk Musteşan, "Şırnak-
ın ıl olması yonunde öteden ben
çok sayıda rapor hazırlanıp Baş-
bakanlıga sunulmuştur" dedı
DemıreFın bu konudakı deste
ğının nedenı bu ÇUnku kendı
Başbakanhğı dönemınde öngöru-
len bır önlem yenne getırılmış
oldu
Onlemler arasında Guneydo-
ğu'nun asıl eksığıru tamamlayacak
hedefler yer almıyor
Nedır bu eksıkbk, bu hedefler''
Cumhunyet'e bırkaç gun önce
konuşan Olağanustu Bölge Valı-
sı Ha>ri Kozakçıogln'nun ağzın
dan ıfade edelım
"Bolgede egitim eksikligi var
derken, sadece okuma yazmayı
kastetmıyorum. Eksık olan ya-
şamla ılgıiı her turlu egitim nok-
sanlıgıdır..."
Guneydoğu ıle ılgıiı gözden ka-
çan nokta "super vau"'ye göre çok
açıktır
Yaşamla ılgılı her turlu eğıtım
noksanı
Evet, bölgede kaç sınema salo-
nu, kaı, tıyatro ve konser salonu,
kaç kutuphane, kaç yuzme ha\u-
zu, hatta kaç spor alanı var1
Bölge halkının yaşam kalıtesı-
m gehştırecek tesıslerın sayısı ne9
Sıfır değıl ama sıfıra yakın
Oralarda yaşamayı karabasan
olmaktan çıkarıp, sevınçh düşle-
re çevırebılecek onlemler gerek
Açıklanan onlemler arasındakı
gerçek eksık bu
PKKvahşeti
(Boştarafı 1. Sayfada)
Olağanustu Hal Bölge
Valıhğı'nden yapılan açıklamaya
göre Van'ın Çatak ılçesıne bağlı
övecık köyünü öncekı gece bır
grup terönst basmak ıstedı Köy
koruculannın karşı koymalan
üzerıne sılahh çatışma çıktı Kö
ye gıremeyen terörıstler evle e ya>-
lım ateşı açtı Saldırıda, Guler
Maho (9) ve Metamet Komi (10)
adlı ıkı çocuk ıle Kâzım Komi
(70), Osman Komi (22) ve A. Os-
man Komi (24) hayatını kaybettı
10-15 yaşlan arasında 4'ü çocuk 9
kışı de yaralandı Yaralılar, Van
Devlet Hastanesı'nde tedavı altı-
na alındılar Çatışmadan sonra
bölgeve ulaşan guvenlık guçlerı,
genış çaplı operasyon başlattı
Beyteşşebap ılçesıne bağlı Oy-
makaya köyu Taşarası mezrasın-
da surdurulen operasyonların ta-
mamlandığı bıldınldı Taşarası
mezrasının guneyındekı dağlık
arazıde öncekı gece surdurulen
operasyonlarda l'ı ölu 3'ü yaralı
olmak uzere dört terönst daha sı-
lahlanyla bırhkte ele geçınldı Ay-
nca bölgede 3 sığınak da ortaya
çıkanldı Tamamlanan operasyon-
lar sonucunda 22'sı olu, 18'ı de ya-
ralı olmak uzere toplam 40 terö-
nst ele geçınldı Olaylarda jandar-
ma en Turan Koç hafıf yaraladı
Öte yandan, UBA'run hesabına
gore Hakkân'nın Uludere üçesın-
de Polıs Haftası nedenıyle düzen-
lenen törenlere pohslerle bırhkte
katılan köy koruculan, bır grubun
taşh sopalı saldınsına uğradı
Hokus Pokus!
s.
Dunya mutfaklarının "mucıze" fırını Mikrodalga Fırın ıle
her şey işte bu kadar çabuk olur!
Mikrodalga Fırın'la hiçbir fırın yarısamaz Ne suratte,
ne lezzette1
Mikrodalga Fırın'da yıyeceklerin ıçı. dısı eşıt pışer,
vıtamınlerı asla yok olmaz. Mikrodalga Fırın her şeyı inanılmaz
bır suratle pışırir. ısıtır. çozer!
Mikrodalga Fırın'da etler. tavuklar. balıklar, sebzeler,
borekler. kekler hem çabuk olur. hem lezız olur.
Mikrodalga Fırın sağlıktır.
eHaydı, artık siz de Mikrodalga Fırın alın.
^ Yıl 1990. Sızdehızlanın!
Mikrodalga Fırın ı alırken
\ tstel Yetkılı Satıcılannda sızı bır de
surprız beklıvor
1
Tam İCHI «10 lıralık
VESTELVESTSL lxt S Polly Pec* lnt»mrtıon»l PLC fcurulmudur
G Ö Z L E M UĞUR MUMCU
(Baştarafı 1. Sayfada)
1925 tarıhındekı Şeyh Saıt Isyanı'ndan sonra çıkarılan
Takrır-ı Sukûn Yasası, bırıncı maddesı ıle hukumete, "ırtı-
caya ve ısyana" ılıskın gorulen ve ayrıca "sosyal duzen" ıle
"huzur ve sukûnu ve emnıyet ve asayışı ıhlal" edıcı nıtelıkte
bulunan orgutlerı ve bu suçları ıle ılgıiı yayınları yasaklama
yetkısı verıyordu
Bu yasaya Kâzım Karabekır, Rauf Orbay Halıs Turgut Bey
ve Ferıdun Fıkrı Bey karşı çıkmışlardı (TBMM 431341 ı 69,
c 2 s 131-154)
Hukumet bu yasayı cıkarır çıkarmaz, Istanbul'da yayım-
lanan altı gazeteyı bırden kapatmış, bu gazetelerde yazı ya-
zanlar da tutuklanmışlardı
Bu yasayı, ayaklanma alanı ıçınde ıdarı yapıda değışık-
lık yapılması ıcın hukumete verılen yetkı ızledı, TBMM Ge-
nel Kurulu'nun Bakanlar Kurulu'na yetkı veren bu karann-
dan sonra 1927 yılında 1097 sayılı yasa çıkanldı Bu yasay-
la da hukumete "bazı eşhasın" Doğu dan Batı'ya surgun
edılmesıne olanak sağlanıyordu
1934 yılında çıkarılan "/s>rân Kanunu" da bu sürgunler ıçın
uygulanmıştı
26 Hazıran 1927 tarıhlı "Umumı Mufettışlık Teşkılatına
Daır" yasa ıle de "Bolge Valılığı" sıstemı getırılmıştı
Gelelım bugune
Yasa gucündekı kararname, Olağanustu Hal Yasası ıle
285 sayılı yasa gucündekı kararnamede değışıklıkler yapı-
yor Bu değışıklıklerı şöyle ozetleyebılırız.
1- Basın ıle ılgıiı onlemler
A) Bolgedekı olaylar ıle ılgıiı "faalıyetlerı yanlış
aksettırmek" ya da "gerçek dışı haber ve yorumlar" yapmak
yasaklanıyor "Bolge halkının heyecanlanmasını yahut gu-
venlık kuvvetlerının görevlerını gereğı gıbı yerıne getırmesı-
nı engelleyıcı" nıtelıkte yayın yaptığı 'ıdarı takdıhe" belırle-
nen yayın organları bolge djşında basılmış olsalar da ka-
patılabılecek
Bu yetkı, basın ozgurluğunu tumden ortadan kaldıracak
sakıncaları da beraberınde getırıyor Bu gerekçelerie he-
men hemen butun yayın organları kapatılabılır
B) Bolgede gorev yapan kamu gorevlılerının haklarında-
kı yayınlar nedenıyle açacakları "şahsı" nıtelıktekı manevı
tazmınat davalarında, tazmınat tutarının alt sınırı yayın or-
ganının tırajına gore saptanacak
Boyle bır uygulama hukuk sıstemımızle bağdaşmaz
C) Olağanustu Hal Bolgesı ıçınde kamu gorevlılerımn aşa-
ğılanması suçlarında (cumhurbaşkanı, hukumet, bakanlık-
lar, ordu, adlıye ve guvenlık guçlerının manevı kışılıklerı ıle
adlı, ıdarı, sıyasal ve asken kurulları aşağılama suçları) para
cezaları arttırılıyor
D) Bolge ıle ılgıiı TFIT yayınlarında, TRT Genel Müdurlu-
ğu, Içışlerı Bakanlığı ve MGK Genel Sekreterlığı arasında
eşgudum zorunluluğu da getınlıyor
2- Yargıya ılışkın onlemler
A) Olağanustu Hal Bölge Valılığı'ne, DGM'ye dava açıl-
ması ıçın savcılara emır verme yetkısı tanıyor
B) Bolgedekı valılerın ışlemlerı hakkında ıdarı yargı yolu
kapatılıyor
C) Olağanustu Bolge Valılığı sınırlan ıçınde gorevlı yar-
gıç ve savcılar bolge valısının ısteğı uzerıne gorevlerınden
alınabılıyor
D) Gazetelerın kapatılmalarına karar verecek Içışlerı Ba-
kanı'nın, bu ışlemı hakkında ıdarı yargıda dava da açılama-
yacak
Bu yetkıler, anayasanın "yargı bağımsızlığı" ıle ılgıiı gu-
vencelerını ortadan kaldırıyor
3- Surgun ıle ılgıiı onlemler
A) Yururluktekı Olağanustu Hal Yasası'nın 11/k madde-
sı, kamu duzenını bozacağı kanısını uyandıran kışı ve top-
lulukların hukumet kararı ıle sınır dışı edıleceklerını ongö-
ruyor
B} Kararname, bolgede bulunmalan sakıncalı gorulen-
lerın bolge valısının ısteyı uzerıne Içışlerı Bakanlığfnca be-
lırlenecek yerlerde oturmaları zorunluluğunu da getırıyor
C) 235 Sayılı Yasa Gucündekı Kararname de bolge valı-
sme, koy ve mezra gıbı yerteşım bırımlerını boşaltmak, yer-
lerını değıstırmek, bırieştırmek ve bu yerlerı kamulaştırmak
gıbı yetkıler tanıyor
D) Bolge valısı bu gıbı yerlerde yaşayan yurttaşları böl-
ge ıçınde ya da dışında "ıskân" edebılecek Bu yurttaşlara
ıs de sağlanacak
4- Toplu eylemlere karşı onlemler
A) Yururluktekı yasa, Olağanustu Hal Bolgesı ıcındekı
grev ve lokavt uygulamalarını en cok bır ay ıle erteleme yet-
kısı tanımaktaydı
B) Kararname ıle bu etkınlıkler durdurulabılecek ve ış ya-
vaşlatması, boykot ışgal, kepenk kapatma gıbı eylemler ıle
ılgıiı onlemler de alınacak
5- Suç orgutlerı ıle ılgıiı onlemler
A) Ceza Yasası'nın 125 maddesı olum cezası yaptırımı
ıçerıyor Bu amaçla sılahh cete olusturmanın yaptırımı, 168.
maddeye gore 15 yıldan az olmamak uzere ağır hapıstır
169 madde de bu suc örgutlerıne yardım edenler ıle barı-
nacak yer, sılah, cephane ve yıyecek ıçecek sağlayanlara
da uç yıldan bes yıla kadar ağır hapıs cezası ongoruyor
B) Kararname ıle 169 maddenın cezası bır kat arttırılır-
ken sılahh cete olusturmanın cezasında bır değışıklık ya-
pılmıyor
Bu duzenlemeler "2 Taknr-ı Sukûn Vasası" gıbı yorum-
lanabılır mı'
Benzerlıkler cok, ancak her donemın kendıne özgu ko-
sullarını da gozardı etmemek gerekır
Ataturk devnmlerı, bu 'Takrır-ı Sukûn" dönemınde yerleş-
tırılmıştı Bugun ne tek partı donemı yenıden gelebılır ne
yenıden bır Ataturk yaratılabılır
Ama yıne de olaylara nereden bakarsanız bakın Turkı-
ye yenı bır doneme gırıyor Kesın olan bu
• • •
Dunku yazıda, Kurtuluş Savaşı'nda şehıt düsenler ıle ıl-
gıiı sayılarda bır yanlıslık olmuş yanlışlığı duzeltıyorum
Kurtuluş Savaşı'nda 11 599 subay ve er şehıt düşmuş-
tür Bunların 5 713'u Sakarya'da, 2 54O'ı da Buyuk Taarruz'da
şehıt duşmuşlerdır
Kurtuluş Savaşı'nda şehıt duşen subay sayısı 662'dır
Yunanlıların kayıpları da bır dızgı yanlısı sonucu 180(X)0
olarak cıkmıştır Yunanordusununolu yaralı ve tutsak ola-
rak toplam kaybı 150000'dır
BAŞSAĞLIĞI
Ajansımızın muessese muduru Huseyin
Hacıbaşıoğlu'nun annesı
HİKMET
HACIBAŞIOĞLU'nun
vefatını uzuntuyle oğrenmış bulunuvoruz
Merhumeye Allah'tan rahmet, kederlı aılesıne
başsağhğı dılerız
\JWS EKOL
yetu
demokrasîNİSAN 1990- 31.SAYI BAYİLERDE
Vacht Defile... Bodrum Boat Show'a
katılan firmaları tanıtıyoruz
Nisan Sayısı Bayiinizde...