Katalog

26 MART 1990 ÎSTANBULDA BUGÜN • Bakırköy Belediyesi'nce yaptırılacak 30 bin kişilik Çetln Emeç Stadyumu ve Spor Kompleksi'nin temeli saat 11.00'de Nurettin Sözen'in de katılacağı bir törenle atılacak. • Yerel yönetimlerin birinci yılı nedemyle ilçe belediye başkanları saat 09.00'da Fatih Belediyesi önünde toptanıp Anakent Belediye Binast'na kadar teşekkür yürüyüşü yapacaklar. • İstanbul Anakent Belediye Başkanı Nurettin Sözen saat 14.00'te Beşiktaş Belediyesi'nce Dikilitaş Parkı'nda yaptırılan Çetln Emeç Çocuklarevl'nin açılışını yapacak. • Avrupa Havayolları Planlama Konferansı. Hilton Oteli'nde başlıyor. McDonnell Douglas Corporation tarafından organize edilen konferans iki gün sürecek. • Şişli Belediyesı'nin "Basın ve Halk Toplantısı" saat 11.00'de inci Sineması'nda başlayacak. • Selüloz ve Kâğıt Sanayii Vakfı'nca düzenlenen "Kâğıt Sanayii ve Çevre" paneli saat 09.00'da Büyük Tarabya Oteli'nde. KENTtfAŞAM CUMHURİYET/9 BlR MEKTUP Yine sağlıksız gıda ürünleri • Özellikle fınnlardan ya da unlu gıda satışı yapan işyerlerinden aldığımiz gıda maddelerinin içinden çıkan sağlığa zararlı maddeler, fınnların camekânları ne kadar temiz görünürse görünsün sağlıksız bir ortamda üretim yapıldığının açık göstergesidir. Şimdiye kadar Üsküdar genelinde birçok fırın değiştirmeme rağmen hepsinde de aynı kayıtsızlığı gördiim. Üsküdar Belediyesi'nden bu konuda daha duyarlı davranmasını istiyorum. N.Ö. LALELVDEN Satıcılardan geçit yok • LALELİ'den Aksaray'a inen caddenin kaldınmları seyyar satıcılardan geçilmez oldu. Dar olan kaldırımlann satıcıların tezgâhlarıyla kaplanmasını şikayet eden vatandaşlar, belediye zabıtalarının bu satıcılara göz yumduğunu söyluyor. 5U GÜNLÜĞÜ Su konusunda tstanbul'un sıkmtılı semtlerinden olan Avalar'a 28 mart çarşamba günü Büyükçekmece Barajı'nda m vehlmesine başlanacak. Aynı gün tSKt'nin Esenyurt'ta yapacağı deponun temeli atılacak. 30-31 mart tarihleri arasında da lstanbul Anakent Belediye Başanı Nurettin Sözen'in de katılacağı bir törenle Üsküdar ve Pendik'te 2. Kısım su inşaatının temeli atılacak. HARCAM4YIN, KULLAMN.. • Bağcılar 100. Yıl Mahallesi sakinleri suların düzensiz kesildiğinden ve kesildiği zaman da uzun süre akmamasından şikâyetçi. • Şişli Abide-i Hürriyet Sokak'tan arayan valandaşlar, susuzluktan günlerdir çamaşırlanm yıkayamıyor. lSKİ'nin kesinti programına uymasını isteyen vatandaşlar, "salann kesilecegi günleri bilsek kendimizi ona göre ayarlayacagız. İSKİ, basında açıklanan kesinti programına nymuyor" diyOr. • BMfegptirfutya MahalfeSi de lstanbul'un susoz semflennd^ea. Fulyaiı semt sakinleri, sulann musluklardan akacağı günü sabırsızlıkla bekliyor. 55 milyona 1100 göz hekimi • Saglık Servisi — 6. Uluslararası Tüm Optik Ürünler Fuan Tepebaşı Sergi Sarayı'nda sürüyor. 14 ülkenin firmalannın ürünlerini sergilediği fuarda bir de panel düzenlendi. Panelde "Optisyen (gözlükçü) Oftalmalog (göz doktoru) Diyaloğu ve Türk Optik Sektöründe Eğitim" konusu ele alındı. Türkiye'de 55 rtülyon insanımız için bin 100 göz doktoru bulunduğuna dikkat çekilen panelde, özellikle kişi başına düşen göz doktorunun batı standartlannın çok altında olduğu belirtildi. Panelde, göz doktorunun yazdığı reçeteleri uygulayan optisyenlerle, doktorlar arasındaki iletişimsizlik de ele alındı ve bu konunun Türkiye'de ilk kez tartışıldığı vurgulandı. (Fotoğraf: Alaattin Çiftçi) Sis vapur seferlerini aksattı • İSTANBUL (AA) — Istanbul'da yoğun sis, vapur seferlerinin aksamasına neden oldu. Şehir hatları yetkililerinin verdiği bilgiye göre, seferler diin saat 07.00'den itibaren iptal edildi. Sisin yer yer etkisini kaybetmesiyle, saat 09.30'dan itibaren seferler normale döndü. Terakkililer'in Talaş Günü • tSTANBUL (AA) — Şişli Terakki Lisesi geleneksel Talaş Günü dün yapıldı. Eski mezunların bir araya geldiği günde açılış konuşmasını yapan okul müdürü Lütfü Başaran daha nice 111 yıllarda Talaş GUnü'nün kutlanmasını diledi. Konuşmasını bitirdikten sonra 50 yıl önce mezun olanlara plaketlerini verdi. Geleneksel Talaş Gününe katılanlar şarkılar ve okul marşı söyleyerek güzel bir gün geçirdiler. Kartakpor kompleksi açıldı • İstanbul Haber Servisi — Farklı siyasi görüşlere rağmen sorunların demokrasi içinde çözümlenebileceğini belirten lstanbul Anakent Belediye Başkanı Nurettin Sözen, "Gün birleşme günüdür. Türk bayrağı altında Atatürk'ün huzurunda demokrasiyi korumak ve geliştirmek için bir araya gelelim" dedi. Kartal Belediyesi'nce yaptırılan Kartalspor Kompleksi, İstanbul ve Ankara Anakent Belediye Başkanları Nurettin Sözen ve Murat Karayalçın tarafından törenle hizmete açıldı. Törende, 30 bin metre karelik bir alanda yapılacak Kartal Sahil Parkı ile bir havuzun temeli Sözen ve Karayalçın tarafından atıldı. Piknik tüpü hayatına mal oldu • İstanbul Haber Servisi — Zeytinburnu'nda bir yük kamyonunda çıkan yangında şoför yanarak öldü. Zeytinburnu Nakliyeciler Amban'nda önceki gece 00.30 sıralarında meydana gelen olayda 42 S 0932 plakalı kamyon sürücüsü Rafet Özdil'in (35) ısınmak için şoför mahallinde yaktığı piknik tüpü patladı. Patlamadan sonra kamyonun alev alarak yanmaya başladığı bildirildi. Sürücü Rafet Özdil, şoför mahallinde yanarak yaşamını yitirdi. 26 Mart 1989 - 26 Mart 1990... Yeni belediye yönetimi bir yılını doldurdu... LstaııbııUıı ne ıımdu., ne buldu?tstanbul Haber Servisi — 5 yıl- lık bir zaman dilimi içinde topoğ- rafyasından sosyal yaşamına, ula- şımından tarıhi kimliğine kadar sarsıcı değişimler geçiren 7,5 rail- yon nüfuslu tstanbul metropolün- de yaşayanlar, 26 Mart 1989 gü- nü kullandıklan oylarıyla, yaşam- larının her anında daha fazla et- kisini hissettiren belediye yöneti- mini değiştirdiler. Bedrettin Dalao yerine Nurettin Sözen'i belediye- lerine başkan seçtiler. Yeni belediye başkanı, yeni yö- netim politikaları, yeni projeler, yeni uygulamalar bekleyen İstan- bullular, ulaşım, konut, çeyre, kül- tür ve çarşı-pazardaki gelişmeleri izlemeye koyuldular. Bugün 26 Mart 1990. Yeni belediye yöneti- mi bir yılını doldurdu. Merkezi hükümetle ayn siyasi görüşe sahip yerel yönetim, seçim öncesi vaat- lerinin ne kadannı bir yı içinde gerçekleştirebildi? Parasal kay- nakLarından ne umdu, ne buldu? Hükümetten ne kadar destek, ne kadar köstek gördü? Şartlar ve so- runların boyutları farklı olması- na karşın, geçmiş yönetimin ilk bir yılı ile, Sözen'in ilk bir yılı karşı- laşlırılsa ortaya ne çıkıyor sorula- rının yanıtları için bir yıllık geliş- melere yeniden göz gezdirdik. Ne umdu, ne buldu? Yeni belediye yönetimi, işbaşı- na geldiği 1989 nisanı başında Anakent belediyesini kasasındaki 5.8 milyar lira ile devraldı. Sözen, seçim öncesi ilan ettiği bedava silt, bedava ekmek, bedava su, beda- va ulaşım gibi projeleri Dalan'ın meclisinden geçen 1989 bütçesiy- le gerçekleştirecekti. Dalan'ın yurtdışından aldığı 1 trilyon lira- ya yaklaşan hızlı tramvay ve de- niz otobüsü borçlan için 1989 yı- lında 120 miiyar lira ödeyecekti, Şu kaynaklara güveniliyordu: 1- Büyükşehir belediyesinin bu- lunduğu il merkezinde yapılan ge- nel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden büyükşehir be- lediyesine ödenen yüzde 5'lik pay. 2- Genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden, ilçe be- lediyelerine verilmesi gereken pay- lardan, Bakanlar Kurulu'nca be- lirlenecek oranlar dahilinde ayn- larak lller Bankası'nca gönderile- cek pay. 3- Kentteki emlak vergisinden Anakent Belediyesine düşen pay. Eski Anakent Belediye Başka- nı Bedrettin Dalan'ın 1989 yılı bütçesine bakıldığında, bu gelir- lerin önemi daha iyi anlaşıhyor- du. Dalan'ın yeniden seçilmesi ha- linde kullanacağı bütçe İSKİ ve İETT gibi büyük bütçelere sahip kuruluşlar hariç, 950 milyar liray- dı. Bütçenin gelir hanesinde göz- üken 514 milyar lira, Islanbul'da toplanan ve genel bütçe vergilerin- den bakanlıkça Anakent Belediye- sine aynlacak yüzde 5 oranında- ki vergi geliriydi. Bütçedeki diğer gelirler, 151 milyar liralık taşırunaz satışlan, harç ve resimler, işletme kârlan gibi tahmini gelirlerdi. Nurettin Sözen, 1989 yılı ocak ayında "yalana ve lalana son" di- yerek başlaltığı seçim kampanya- sında ortaya attığı yeni projeleri, bu bütçe ile ortaya koyacaktı. Sözen'in Vikinglerden kaldığı söylenen, başparmak havada, sı- kılmış yumruk hareketi yaparken çekilmiş fotoğrafı ve üzerinde "Tek Çare Doktor" yazan kapağı ile binlerce basılıp dağıtılan prog- ram kitapçığında bedava sözcüğü ile başlayan bir dizi vaat sıralanı- yordu. Ayda 10 metreküpe kadar beda- va su, 1 yaşına kadar olan bebek- lere günde 1 litre bedava süt. 5 ki- şiden büyük ailelere günde 2 be- dava ekmek. Belirli saatlerde be- dava ulaşım. Gecekondu yıkımı- na son. Metro, raylı tüp geçit, ken- tiçi tercihli otobüs yolları, beledi- ye radyo televizyonu, otobüs sayı- sının arttırılıp yenilenmesi... 7,5 milyon nüfuslu İstanbul'a bir yıl geçtikte'n sonra verilen söz- lerin "bedava" serisi içinde gerçek- leştirilenlerinin bugünkü dökümü şöyle: • Bedava süt: Gaziosmanpaşa, Ümraniye, Eyüp, Üsküdar ve Fa- tih'te uygulanıyor. Yararlanan yurttaş sayısı 2400. • Bedava ekmek: Pendik, Kâ- ğıthane, Zeytinburnu ve Beykoz1 da uygulanıyor. Yararlanan yurt- taş sayısı belli değil. • Bedava otobüs: Bakırköy, Pendik ve Kartal'da uygulanıyor. Bazı hatlarda sabah 05.00 Ue 06.45 arasında uygulanıyor. Projeden yararlananlann sayısı belli değil. • Bedava su: Ayda 10 metreküp- ten az su kullanan aboneler yarar- lanıyor. 1 Haziran 1989'da başla- nan uygulamadan yararlanan abone sayısı 230 bin. Yararlanan kişi sayısı 1 milyon. Bedava başhklı hizmetlerin bir yıllık uygulamasından, tstanbul- lulann bulduklan karşılık bu. Be- lediyenin beklediği gelirlerinden alabildiği pay ise şöyle: Şok 950 milyarlık 1989 bütçesinin ilk üç aylıİc, yasal vergi paylarını kesintisiz kullanarak giden Da- lan'dan sonra, nisanda işe başla- yan Sözen yönetimine hükümetin bakışı oldukça ilginç. Bunu anla- mak için 1984 yılındaki gelişme- lerle, 89 yılındaki gelişmeleri yan yana koymak gerekiyor. 1984 yılında Dalan'ın Anakent Belediyesi'nin bütçesi yaklaşık 50 milyar lira. Bunun yarıya yakını lstanbul'daki genel vergi gelirinin yüzde 5'inden oluşuyor. Aynca ll- ler Bankası payı da içinde. Ama bu hesapta bir incelik var. 1981'de çıkarılan 2380 sayılı yasaya göre, belediyeye vergilerden ödenecek pay yüzde 1. ANAP'm iktidara gelmesinden sonra anakent bele- diyelerinin kurulınası için çıkarı- lan 30^0 sayılı yasayla bu pay, be- lediye seçimlerinden hemen önce yüzde 3'e çıkarıhyor. 3030 sayılı yasanın kaleme alınışma katıldı- ğuıı söyleyen Dalan'ın, 26 Mart 1984'te baskan seçilmesinden son- yor. 2 ay içinde 100 milyar lirası kesilen Anakent Belediyesinin pa- rası TEK'e veriliyor. tşin daha ilginç yanı Anakent Belediyesinin Dalan'ın hızlı tram- vayı için 1990 şubat ayında 77 mil- yar lira dış borç ödemesi gereki- yor. Aralık ve ocak ayında 100 milyar lirasını alamayan belediye, bu borcu ödeyemiyor. Maliye Ba- kanlığı, belediyenin yasal payın- dan kesip dış borcun bir kısmını Belediye Başkanı Nurettin Sözen'in bir yıllık icraatının vitrininde iki ayn ürün duruyor. Gelir, kadro ve yetki kısıtlamaları ile geçen bir yılda üretilen özgün projeler ve 5 yıllık Dalan yönetiminden kalan sorunlu projelere yapılan katkılar. Özgün proje olarak ulaşım sorununa tekrar çare olarak sunulan "tercihli otobüs yolian"nın ilki Topkapı-Aksaray arasında hizmete giriyor. Kuzey-Güney Metrosu için yabancı şirketlerden ön teklif mektuplan isteniyor. "Küçük Haliç" Kurbağahdere'nin ıslahı için üç gün sonra temel atılıyor. ödüyor. Belediye ise personel üc- retlerini ve istihkaklan ödemede güçlük içinde... ra, .Bakanlar Kurulu bu yasanın verdiği yetkiyle Dalan'ın birinci yı- lını doldurduğu 1985 nisanmda bu payı yüzde 5'e yükseltiyor. Peki 1984'te lSKİ'nin TEK'e borcu yok mu? Var, hem de çok, ama kesinti yok. tşte rakamlar: 1984-85 yıllannda o günkü pa- ra değeriyle lSKİ'nin TEK'e 10 milyar lira borcu var. Ama ciddi bir ödeme yok. Sadece iki yılda 2 milyar lira ödenmiş, 1987 yılı ocak ayından 1989 yılı mart ayına ka- dar geçen 27 aylık Dalan döne- te bugünlerde ANAP hükümeti, minde, gecikme faizleri ve KDV ile v e ' n S; a a t l 2 kez mühürledi. Gök- nisan 1989'dan başlayarak yıl so--iS K l>n i n T E K > C ^j^ m m ü y a l delenin geleceği şu anda Danış- Yıl 1990. SHP'li belediye, Da- lan'ın başlattığı Kadıköy Maltepe arasındaki kıyı dolgu yolu ve ana kolektörü tamamlamak için Mal- tepe- Kartal arasını ihale etmiş. Dalan'ın 1 trilyonluk dış borcu- nun 89 yılı bölümünü ödemekte. 1990 yılında ödeyeceği borç ise bu- günkü kurdan 303 milyar lira. tş olay yaşandı: Anakent Belediye Başkanı Nu- rettin Sozen, cumhuriyet savcılığı- na çağırıldı ve haksu yere su ke$- tiği iddiasıyla ifade vermesi istendi. Anakent Belediyesinde şok ya- ratan parasal sorun dışında, SHP'ü belediye, bir yıl içinde, yet- ki, kadro ve fiili engellerle de kar- şılaştı. O tarihte Başbakan olan Turgut Özal'ın açılış töreninde "Bu yolun Pendike kadar uzanmasını kimse engelleyemeyecek" dediği Kadıköy-Bostancı kıyı yolunun Sözen tarafından ihalesi yapılan Maltepe-Pendik arasındaki yeni bölümü, yolun tamamlanmasına 600 metre kala Bayındırbk Bakaıı- lığı'nca durduruluyordu. tdare mahkemesince alınmış yürütme- yi durdurma kararı yokken, yol çalışmaları, lstanbul Valisi'nin emriyle polis tarafından engellen- di. Sözen'in Başbakan Akbulut- la yaptığı göruşmede, Akbulut'un "konuyu inceletecegi" şeklindeki sözüne karşın, yol ve koleklör in- şaatı mahkeme kararı olraaması- na karşın tamamlanamıyordu. Dalan'ın iş ortağı Mustafa Sii- zer'in Dolmabahçe vadisindeki ye- şil alan üzerinde, 24 katlı olarak ruhsat alan, ancak kurulundan gerekli izin alınmadan Dalan ta- rafından 1987 yılında 134 metre- ye yükseltilen "Gökkafes"i, yeni bir müdahalenin ilk örneği oluyordu. Yeni belediye yönetimi, Taşkış- la'yı tamamen örten yapıyı yeni- den 24,5 metreye indirmek için plan değişikliği yaparak eski gök- delen projesinin ruhsatıru iptal etti 1989'un sonunda lçişleri Ba- kanlığı, anakent belediyelerinde- ki daire başkanları ile ilçe beledi- ye başkan yardımcılarının sözleş- meli olarak çalışabilmeleri için 1-3 derecedeki devlet memuru nitelik- lerini taşımaları 'şartını getirdi, ls- tanbul ve Izmir'de bir çok daire başkanının ımza yetkisi elinden alındı. Tarladaki taşlar İstanbul'un bir yılını dolduran belediye yönetimi, bugün tstanbul halkına geçmiş dönemden farklı olarak iki tür çalışma sergilemek durumunda. Kendi politikası ile üretilmiş yeni çahşmalar ve Dalan doneminden kalma yarım yama- lak büyük projeler. Başkan Sözen, geçen aylarda Dalan'dan kalan, ancak tamamlanması gereken bazı projeler için "tartadaki taşlar" de- yimini kullanıyordu. Perşembe Pazan, Ikiıelli sanayi bölgesi, Zey- tinburnu'ndaki Kumcular, Kazlı- çeşme"deki dericiler, hızlı tramvay, deniz otobüsleri, zarar eden 20 be- lediye şirketi, Dalan vakıflan ve dış borçlar... Bir yılda Sözen'in tarlasındaki taşların son durumu şöyle: • Perpa: Dünyanın en büyük kapalı alanına sahip binası olarak tanıtılan ancak 8 bin metre kare- si başkasımn arazisı üzerine kaçak yapüdığı için bir türlü açılamayan Perşembe Pazarı binası yakında hizmete giriyor. Sözen'in arsa sa- hipleri ile yaptığı pazarlık geçen günlerde sonuçlandı. Belediye arsa sahiplerine 30 milyar lira tazminat sanayi bölgesi tamamlanmadı. Be- lediye Kazlıçeşme'deki yüzden faz- la fabrikayı mühürledi. Sorun çö- zülemedi. • Bogaziçi: Dalan döneminde yasa değişikliği ile yapımına izin verilen, ancak ruhsata aykın ya- pıldığı belirlenen öngörünüm böl- gesindeki 1335 villadan 1300'ünün ruhsatlan iptal edildi ve yıkım ka- rarı alındı. Ünlü Uyum Koopera- tifi ve Mesan villalarından 15*1 yı- kıldı. tdare mahkemesince villa sahiplerinin başvurusuyla yürüt- meyi durdurma kararlan verildi. Bu kararların kaldırıhnasından sonra yıkımların süreceği bil- dirildi. • Hızlı tramvay- 1989'da 4,5 milyar lira zarar etti. Işletmeden, 55 personel çıkarıldı, Avusturya1 da imal edilen 105 vagonun geri kalan kısmının imalatının durdu- rulması için görüşmeier yapıldı. Fazla vagonlann korunması sorun oldu. 7,5 kilometrelik ilk etaptan sonra ikinci etabın projelendiril- mesi yapılıyor. Bedava otübus hat- larıyla desteklenen istasyonlarla yolcu sayısı 15 binden günde 30 bine yükseldi. • Deniz otobiisleri- 10 adet de- niz otobüsü, 1989'u 8 milyar lira zararla kapattı. Yeni uzun hatlar planlanıyor. • Kıım depolan - Zeytınbur- nu'ndan Ambarlı'ya taşınmaları için 4 >ildır değişik tarihlerde, süre tanınan kumcuların taşınması için Ambarlı'daki iskelenin inşası sürüyor. tstanbul'un Dalan doneminden kalan sorunlu konulannın son du- nuna kadar 439 milyar lira yerine 323 milyar ödüyor. Sonra da 1990 yılı Bütçe Kanunu'nun 16. ve 17. maddeleri ile bir anda belediye ge- lirlerini belirleyen 3030 ve 2380 sa- yılı yasalarda değişiklik yapıyor. Belediyenin alacağı yasal pay- lar, İSKİ ve İETT gibi belediyenin bağlı kuruluşlarının TEK'e olan borçlanna mahsuben Maliye Ba- kanlığı'nca kesiliyor. Anakent Belediyesini dış borcu ödeyemez duruma düşüren kesin- tilerin dökümü şöyle: Son 7 ayda Anakent Belediye- sinin gelirinden kesilen para 199.7 milyar lira. (Belediye 315 milyar li- rasını beklerken eline geçen 118 milyar lira.) Aralık 1989 ayı vergi payı 50 milyar lıranın tümü kesi- İerek Anakent Belediyesi iş yapa- maz duruma geliyor. Ama asıl sürpriz yeni yılda. 1990 yılının ocak ayında para bekleyen bele- diyenin tüm geliri olan 50 milyar lira bir kez daha tamamen kesili- lira olarak tahakkuk etmiş. Ama 27 ay içinde belediye paylarından TEK için kesilen para sadece 25,5 milyar lira. Dahası, 1988 aralık ayından 1989 mart ayı sonuna ka- dar, yani Dalan gidinceye kadar tSKt'nin TEK'e olan borcuna kar- şılık belediye gelirlerinden hiç bir kesinti yapılmamış. Dalan'dan So- zen'e devrolan 116 milyar lira TEK borcu, şimdi belediyenin aylık ge- lirlerinin yüzde yüzü kesilerek "temizleniyor" tSKt, Dalan döneminde kendi- sine ödenmeyen 61 milyar lira tu- tarındaki alacaklarının peşine düşmüş. Resmi kuruluşlann geç- miş dönemde tSKt'ye olan borç- lan, vaJiliğe yapılan şikâyete kar- şın ödenmeyince, geçen günlerde lstanbul'daki üniversitelerin sulan bir bir kesilmeye başlandı. Bunlar- dan tstanbul UniverSîtesi'nin 7,5 milyar liralık borcunu ödememe- si üzerine ISKt suyunu kesti. Ve Dalan dönemine göre farklı bir tay'ın vereceği karan beklerken Sözen ve 7 belediye yetkilisi hak- kında lstanbul tl tdare Kurulu, yetkisini aşarak görevi suistimal ettiği gerekçesiyle lüzumu muhâ- keme karan aldı. Sözen'in asliye ceza mahkemesinde yargılanması- nı isteyen kararın gerekçesi, gök- delenin parselinin planlama yetki- sinin Bayındırlık Bakanlığı'na ve- rilmiş olması. Sözen'i yargılama isleği hakkındaki karara muhale- fet şerhi koyan tek kurul üyesi ts- tanbul Defterdarı Zekeriya Temi- zal ohıyordu. Ama Anakent Be- lediyesinin tstanbul kenti sınırla- n içindeki yapılaşmada karar al- ma yetkisini elinden alan bu önemli engel, son bir yıl içinde 12 ayn yer için tekrarlanıyordu. Ana- kent Belediyesinin en önemli yer- lere yapılacak binalann, nazım planlara uygun olup olmadığını, yüksekliğini tespit etme hak-kı elinden alımyor, böylece bu bina- lann nazım planlara uygunluğu- nun sağlaması da engelleniyordu. Dalan'dan kalan projelerin çoğu ise "tedaviye cevap veriyor." Üçüncü köprü ihale aşamasmda öldü. Hızlı tramvayın günlük zararı büyüyor. Vagonlann imalinin durdurulması için görüşmeier sürüyor. lSKİ'nin Haliç kolektörleri biyolojik ve kimyasal arıtma ile iyileştirilecek, tek sorun dış kredi. Kıyı dolgu alanlan "gezilebilir" hale getirilmek için yeniden ihale ediliyor. Deniz otobüsleri umutla daha uzak hatlara yollandıkça zararla dönüyor. İstanbullular Macaristan'dan gelecek 500 otobüsü bekliyor. odemekten kurtuldu, "sadece" 9 milyar lira ödeyecek. • tkitelli: Tapu işlemleri ta- mamlaflmadan 1985'te temeli atı- lan bölgede, geniş çaplı kamulaş- tırma işlemleri tamamlandı. DPTden gerekli ödenek sağlandı. Bölgenin "olmayan planlan"da ta- mamlanırken, sanayi kuruluşları- na tapuları verilmeye başlandı. • Kazlıçeşme: Tuzla'daki deri NuRETTtNSÖZEN'LE '1 YILLIKİCRAAT ÜSTÜNE 'Seçimle geldim, politika yapıyorum' KEMAL KÜÇÜK Görevde bir yılmı dolduran tstanbul Ana- kent Belediye Başkanı Nurettin Sözen'le 1 yıl sonunda en çok eleştirildiği konularla il- gili bir söyleşi yaptık. Başkanın sorulanmı- za yanıtları şöyle: — Seçira kampanyanızda "Talan" diye- rek başlattığınız ana tema, geçmiş yöneti- me yönelttiginiz yolsuzluk ve savnıkluk id- diasıydı. Göreve geldikten sonra, bu konu- da yeterli belgderle kamuoyuno aydınlattı- gjnıza ya da yeterli suç duyunılan yaptıgı- nıza inaaıyor musunuz? SÖZEN — Bu işi yapan insanlar çok açık belge, çok açık kanıt bırakmıyorlar. tşin doğrusu da bu. Ben bunu kampanya sıra- sında söyledim. Gerçekten yolsuzluk varsa bu kanıtlanmalı, hem de kamu vicdanı bun- dan emin olmalı. Soruşturmanın titizlikle apılması lazım. Elimizdeki mevcut belge- İerin dışında bir de paralann numaralannı almak lazım bir tek onu yapmadık demiş- tim. Şimdi göreve geldik bizden iş bekleni- yor. Bizim başka konulara ayıracak zama- nımız yoktu. O işi ciddi komisyonlara ver- dik ve komisyonlardan geliyor. Bu yolsuz- lukları politikada halka anlatmak ve bilinç- lendirmek gereğine inanıyorum. Yargıya verdiğiniz zaman artık o konuyu tartışmak bizim kurallanmıza, usuUerimize göre doğru bir olay değil. Şimdi mevcut durum şu: Biz 4 dosyayı açıkladık. Bunlan özenle seçtik. Bir tanesi rüşvet, bir tanesi imar yolsuzlu- ğu, bir tanesi özel araba kullarumındaki la- ubaliliktir. Bir de belediyedeki belgelerin yok edilmesidir. Elirhizde böyle daha çok dos- ya var. Beş altı tanesi de teftiş kurulunda. — Bunun geciktirilmesinde bir politik tu- tum var mı? SÖZEN — Var. Açık söyleyeyim ben se- çimle geldim. Politika yapıyorum, bunu iti- raf etmeliyim. Mecliste 6 komisyon var. Ra- porlar geldikçe bunlan acıklayacağım. Teftiş kurulundan geçmiş 4 dosyayı açıkladım. Bunlar mahkemeye verilmesi uygun görü- len dosyalardır. — Sayın Sözen, ilk yılınız içinde beledi- yedeki kadrolaşmaya bir eleştiri getirildi. Siz Sıvaslısınız, yönetim kademelerine ve daba alt komisyonlara bep bemşerilerinizin yani Sıvaslılann yerieşürildigi one süriilüyor. Kadronuzu kimlerle kurdunuz? SÖZEN — Genel sekreterim İzmirli, ge- nel sekreterin üç yardımcısı var. Biri Trab- zonlu, diğeri Muşlu, bir tanesi Sıvash. 10 da- ire başkanımdan sadece bir tanesi Sıvash. Müdürlüklerden bir tek Zabıta Müdürü Sı- vash. Yani 50-60 müdürlük var zannederim 3'ü Sıvash. Benim idare anlayışımda böyle bir şey yok. Bu, parti içinden ve parti dı- şından bazı iddialı insanların yıpratma gi- rişimidir. — Seçimden hemen sonra söylediğiniz bir söz var. "Istanbul'da beni Sıvaslılar seçtirdi" sözü. Bunnnla birleştiriliyor genel- likle. Siyasal yaşamınızda Sıvaslılann her za- man destegini gözardı etmediginiz de bi- liniyor? SÖZEN — Hayır bu yanüş yazıldı. Ben PROF. SÖZEN — Görevde 1 yıl... o şekilde söz söylemedim. Ama Sıvaslılann geniş şekilde destegini aldığım bir gerçek. Bunu reddetmem doğru değil. Kadrolaşma- da Sıvash aynmı hiçbir şekilde yapılma- mıştır. — Sayın Baskan bir de bugünkü Meclis üyelerinin eğitim düzeyi geçmiş dönemlere göre biraz farklı. tlkokul mezunu çoğunluk- ta. Bu da büyük bir melropolün karar mer- cii için eleştiri konusu oluyor. Birçok ihli- sas komisyonunda da durum böyle. Siz bu- nu nasıl değerkndiriyorsunuz? SÖZEN — Evet, bu arkadaşlarımızın bü- şükşehir belediye meclisine üye olabilmek için, kendi ilçe meclisine birinci ve ikinci üye olarak girmesi gerekiyor. Yani kendi ilçe- sinde çok büyük başarı kazanmak lazım. Bunlar kendi ilçelerinde basarılarını kanıt- lamış arkadaşlar. Eğitim ve uzmanlık dal- ları açısından bir farkhlık olabilir, ama ben onların, buna rağmen belediye meclisinin son derece yararlı çalışmalar yaptığına ina- nıyorum. Herhangi bir sorunum yok. On- ları başka kadrolardaki uzmanlıklarla ko- mpanse ediyoruz. — Bir yıllık çalışmalannızda aksayan, eleştiri alan konularla ilgili doruk kadronnz- da bazı değişiklikler yapmayı düşünüyor musunuz? Bu, genelde geçmiş belediye yö- netimlerinde de çokça uygulanmıştı? SÖZEN — Hayır. Büyükşehir belediye- sinin kadrosunda, bir sorun yoktur. Ama ta- bii her gün yeni takviye, yeni danışmanlar almak durumundayım. Ama, ciddi bir ek- siklik hissetmiyornm. — Son bir yddu- gecekondu bölgelerindeki kaçak yapıda bir çoğalma gözleniyor. Belli ilçelerde parti örgütünün de bu yönde mec- lislerde baskısı olduğu soylcniyor. Rant var. Parti örgütünden, tabandan gelen bu istek- ler fazlalaşırsa, sizin için dezavantaj olmaz mı? SÖZEN — Ben bunu belli bir dengede tu- tuyorum. Çok ciddi denetim ve sağlıkh bir diyaloğum var. — Sayın Sözen, Dünya Bankası ve Av- rupa İskân Fonu gibi kuruluşlar bugün kredi istediğinizde, geçmiş donemdeki kadar sıcak bakıyorlar mı? SÖZEN — Dünya Bankası Başkanı'yla Türkiye'de görüştüm. Özellikle kanalizas- yon deşarj istasyonlarına eklemek istediği- miz biyolojik ve kimyasal antma ve çöp pro- jemizden etkilendiler. — Siz seçim kampanyanızda Dalan'ın ta- dilen onay yetkisini şiddetle eleştirmiştiniz. Meclis karaıiannı beledive başkanına degiş- tirme yetkisi veren yönetmelik maddesi hâ- lâ duruyor. Bu madde şimdi sizin elinizde, değiştirmek için bir çabanız var mı? SÖZEN — Tadilen onay yetkimi hiç kul- ianmadım ve kullanmayacağım. Bu yetkiyi kullanarak avan proje onaylamıyorum. Planlara yapılmış itirazlara resen yanıt ver- miyorum, yanıtın meclisçe verilmesini yeğ- liyorum. — tptali için ne yapılıyor? SÖZEN — Danıştay'da iptali için uğra- şılıyor. Yakında bir sonuç alınabilir. — Sayın Başkan bir yıl sonra hâlâ bazı çalışmalannızda Dalan kompleksi ile dav- randığınız iddia ediliyor. Dalan kompleksi nereden çıkıyor? SÖZEN — Hiç yok. Ama Dalan döne- minde yapılanlar belli. Bazı gazeteciler, me- sela sayın Mengi, Dalan'la görüştüğünü ve bazı sorular oluşturduğunu söyluyor bana ve soruyor. Yanıtını verdiğimde de Dalan kompleksi diyor. tSKt'de bizim dönemimiz- de Dalan'ın kadrosu çalıştı, nasıl kompleks bu? 5 yıl belediye başkanlığı yapmış biriyle konuları tartışmayı kompleks saymam. — Bazı yerler için iki kez açılış yapmak eleştirildi. Bir Dalan marka sabun olayı ya- şandı. Markasından dolayı, belediyeye ge- len sabunlar geri yollandı? SÖZEN — O gereksiz yere büyütuldü. DMO'dan ihalesiz alınıyor. DMO'ya gön- deriliyor. Psikolojik olarak», Dalan sabunu gelince belediye personeline siz olsamz da- ğıtır mısınız? Cumhuriyet Gazetesi'nde, Hürriyet damgalı sabun kullanır mısınız? Magazinlikken ciddi haber yapıldı. Sonra konser salonunun adını Cemal Reşit Rey koyduğumuz için açılış töreni yaptık. rumları böyle. Yeni Belediye yöne- timinin bir yıl sonunda tstanbul- lulara sunduğu çahşmalar içinde önemli sayılabilecek projeler ise şöyle sıralanıyor: • Topkapı-Aksaray tegâfeli otobüs yolu. 3 kilometrelik yol 28 martta açılacak. • tsriklal Caddesi yayalaşurma projesi ve tramvay yolu inşaatının projesi bitti. 29 martta temeli atılıyor. • Yenikapı-Levenl arasındaki kuzey -guney metrosu ve boğazaltı tüp geçidinin yapım ihalesi için firmalara ön yeterlik çağnsı yapıJ- dı. • İSKİ Kurbağahdere ve Ayva- cı deresini ıslah etmek için hazır- lanan proje tamamlandı. Derenin temizleme çalışmalanna 27 mart günü törenle başlanıyor. İlk yıl karşılaştırması 1984 mart ayında göreve başla- yan eski belediye başkanı Bedret- tin Dalan'la, 1989 martında görevi devralan Nurettin Sözen, birinci hizmet yıllannı nasıl değerledirdi- ler. Kim daha fazla hazır proje buldu? Uygulamada kim daha hızlıydı? İki dönemin karşılaştır- masında bazı örnekler şöyle: Bedrettin Dalan'ın 1984'te işba- şına gelir gelmez el attığı Hahç te- mizleme projesi ve sahil kuşakla- ma kolektörîerinin geçmişi, 1970 tarihine kadar dayanan ve Dünya Bankası'nm öncülüğünde haarla- nan DAMOC projesiydi. Proje kapsamındaki Güney Haliç kolek- törü de 1983 yılında İSKİ tarafın- dan ihaleye çıkanlmıştı. Bu pro- jeye Haliç suyunun da aktanlması eklentisi Dalan tarafından yapıl- dı ve Haliç çevresinde 1984 sonu- na kadar 120 bina yıkıldı. Nurettin Sözen göreve geldiğin- de kuzey-güney metro projesini hazır halde buldu. Dalan'ın, 1986'da Bayındırlık Bakanlığı ta- rafından hazırlatılan, sırt çevirdiği proje, 3 yılda hazırlandı. Sözen bu ilk yılında, ihaleyi gerçekleştirmek için proje üzerinde son rötuşları yaptırdı. Dalan 1984 yılı sonunda Kadı- köy - Bostancı kıyı yolu için sahil doldurma çalışmasını başlattı. "Plam olmadan" başlanan dolgu daha sonra etaplar halinde plan- landı. tlk yıl dolgu alanı, toprak döken firmalardan da para alın- dığı için ucuzu geldi. Projenin pa- halı kısmı 1985'e kaldı. Sözen ise bu yolu Pendik'e uzatmak için ihale etti, bakanlık durdurdu. Dalan, ilk yılında 250 adet iş makinesi getirtmek için yurtdışın- dan kredili alım yaptı. Alımın bu yıl Sözen tarafından ödenecek borç miktan 4,5 milyar lira. Sö- zen ise 500 yeni otobüs için ihale açtı. Macaristan'daki otobüs üre- ticisi fırmanın kazandığı ihale, Macaristan'daki belirsiz politik durum nedeniyle şimdilik bekle- me devresinde. Dalan'ın 1985 yılında aldığı dış borcu Sözen 1990 yılında 400 mil- yar Türk Lirası olarak ödeyecek. Sözen'in ilk yıldaki sorunu ise bu borcu ödeyebilmek için yurt dışın- dan büyük faizli yeni kredi bul- mak oldu.