Katalog

6 ARALIK 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 SCRBEST HYASADA DÖVİ2 ABODotan Batı Alman Maıta bvıçnı Frangı HoHanda Rorire kngKz Stertını FnnscFnngı KMttiyanUeti S.ARiyali Avusturya Şdini 2890 1930 2256 1700 5560 570 254 760 271 Satş 2896 1935 2266 1710 5690 575 258 770 275 Ofazkıt. (î) •• 2885 ALTIN GÛMÜŞ Cumhuiyet feşat 24ayaraltın 22ayarbıleak 900 ayar gümûş Vatafbank Allını ZJraalAltmı HalkAttm M Bankası 1 Ons i AJış Satış 231000 270 000 35150 31550 «5 192 000 192 000 191500 376 25 235.000 280.000 35 250 34 700 450 197 000 197 000 195 500 377 70 Tl İnlsrtanta Ort Faa (%) 59 82 Roma deklarasyonu • Ekonomi Servisi — Avrupa Sanayici ve Işveren Konfederasyonlan Birliği (UNICE) Başkanlar Konseyi, önceki gün yayımladığı Roma deklarasyonunda, aralarmda Türkiye'nin de bulunduğu ATye komşu diğer Avrupalı ülkelerin Toplulukla oian ortaklık anîaşmalanmn "tam olarak uygulanması" ve söz konusu ülkelerin toplulukla daha yakın ilişki kurmalarının sağlanması için çağrıda bulundu. Deklarasyonu AT dışında 8 üye daha imzaladı. Roma'daki toplantıda Türkiye'yi TtSK Başkanı Refık Baydur, TÜSİAD Başkanı Cem Boyner ve TİSK Genel Sekreteri Kubilay Atasayar temsil etti. 500 işçi işten çıkanldı • ADANA (AA) — Adana'da kurulu Milsan Mensucat Fabrikası'nda çalışan 500 işçinin işine 'hammadde darboğazı' olduğu gerekçesiyle son verildi. Milsan Mensucat işverenince işçilere yapılan "tebligatta, tezgâhlann büyük bir bölümünun zorunlu olarak üretim dışı bırakıldığı bildirildi. lşveren, ayrıca isteyen işçinin 1475 Sayılı tş Yasası'nın 16. maddesinin 3. bendi gereğince, iş akitlerinin feshini isteyerek kıdem tazminatlannı alabileceklerini de bildirdi. Bazı derneklere muafiyet • ANKARA (AA) — Resmi Gazete'de dün yayımlanarak yürürluğe giren kanuna göre Türkiye Kızılay Derneği, Türk Hava Kurumu ve Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu'nun yanı sıra Türkiye Yardım Sevenler Derneği ve resmi darülaceze kurumlan ile Darüşşafaka Cemiyeti ve Yeşilay Derneği, vergi harç ve resim mükellefiyetinin kurumlara ait olması durumunda, bütun vergilerden, harçlardan, resimlerden, hisse ve fonlardan muaf olacaklar. Türk-Sovyet görüşmeleri • ANKARA (UBA) — Türk-Sovyet KEK toplantısı 6-11 aralık tarihlerinde Moskova'da çalışmalara başlayacak. KEK toplantılannda, Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında, 1991 yılındaki ikili ticarete ilişkin konular gorüşülecek. 6-11 aralık tarihlerinde, Moskova'da teknik dvizeyde gerçekleştirilecek toplantıların ardından bakanlar dıizeyindeki toplantvnın 16 arahk günu Ankara'da başlayacağı bildirildi. Çatalan Barajı • ADANA (AA) — Adana'nın Aladağ ilçesi yakınlarından Seyhan nehri üzerinde yapınu sürdürülen Çatalan Barajı ve hidroelektrik santrahnda fiziki gerçekleşme oranınm yüzde 75'e ulaştığı bildirildi. Enflasyon tasarrufu yendi On bir ayhk dönemde yüzde 57.7'lik enflasyona hiçbir yatırım seçeneğinin getirisi yetişemedi. 1989 yılında faizden ve hisse senetlerinden iyi kazanç sağlayan tasarruf sahipleri 1990 yılında bunu geri verdiler. Temmuz aymdan sonra başlayan faizdeki yükselme eğilimi sürüyor. Yıllık mevduatta tavan yüzde 64'e, altı ay vadelide yüzde 57'ye çıktı. Vadesiz mevduata .yüzde 30 veren banka var. ABDURRAHMAN YILDİRIM Geçen yıl faizden, hisse senet- lerinden ve yatırım fonlanndan kazançh çıkan tasarruf sahiple- ri, bu yıl enflasyona karşı yenik düştuler. 1990 yılında hiçbir ya- tınm seçeneğinin getirisi enflas- yona yetişemedi. Önceki gün DÎE'nin açıkladı- ğı kasım ayı rakamlan ile 11 ay- hk enflasyon, tüketici fiyatlann- da yüzde 57.7, toptan eşyada yüzde 45.4'e ulaştı. Enflasyonun 57.7 gibi yüksek bir orana çık- ması karşısmda gözler aynı dö- nem içinde çeşitli yatırım araç- larının getirilerine çevrildi. Ta- sarrufları bankaya çekmek için faizlerin tırmandığı ve paraya ih- tiyacın arttığı böyle bir dönem- de yatırım seçeneklerinin tümü- nün reel olarak zarar ettirdiği görülüyor. 11 aylık dönemde yüzde 57.7'lik enflasyona en yakın ge- tiriyi net olarak yüzde 52.5 ile Dcvlet Tahvili ve Hazine Bono- su sağladı. Mevduat faizlerinin yıllık ortalama net getirisi ise yüzde 50.2 ile yüzde 52 arasın- da gerçekleşti. 1990'ın gözde ya- tırım aracı Borsa ise yılın ilk ya- rısında kazandırdıklarını ikinci yarısında bir bir geri aldı ve ka- sım ayı sonunda hisse senetleri ortalama yüzde 46.9 değer artı- şı kaydetti. Yine geçmiş yıllar- da enflasyonun üzerinde gelir getiren yatınm fonlannın bu yü- ki prirni, vergi istisnalannın kal- dırılmasından dolayı düştü. Anadolu Ajansı'nın hazırladığı Bankalar ne faiz veriyor? (%) A* İş Bankası Akbank Ziraat Bankası Yapı Kredi Pamukbank Denizbank Osmanlı Bankası Sûmerbank Garant Bankası Türkbank Halkbank Şekerbank Vakıftar Bankası Ittısat Bankası Etibank Netbank Tütûnbank Demırbank Töbank TEB Dışbank Imar Bankası Esbank 1 * 1 Vadnb 10 10 10 5 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 30 10 10 10 10 10 10 10 VaM 35 37 37 37 40 41 37 41 37 41 38 39 37 45 42 41 42 44 38 40 38 44 39 VafeH 46 48 50 48 51 51 48 52 48 52 49 49 49 54 52 51 52 53 50 50 49.5 53 50 1 Yıl Vatatt 49 51 52 51 55 54 51 56 51 55 52 52 52 57 55 55 55 55 53 53 52 55 52 VaM 56 58 58 58 60 60 58 62 58 61 58 59 58 63 61 64 62 61 59 60 59 64 59 Emlak Bankası 10 38 48 48.5 59 Enflasyon baskın çıktı yoa %57.7 DÎE verilerine göre yılın 11 aylık döneminde tüke- tici fıyatlan yüzde 57.7, toptan fiyat- lar da yuzde 45.4 arttı. Mevduat faizi %52 Bankalar yıl içinde yaygın şekilde yüzde 58 ve yüzde 56 faiz uyguladılau Neti yüz- de 50 ve yüzde 52'ye gelen faizin ge- tirisi tüketici fiyatlannın altında kaldı. Hfcse seoedi %47 Yılbaşına göre kasım ayı sonunda ortalama yüzde 47 prim yaptılar. DevletUdıvtti%52:5 Hazine Bo- nosu ile birlikte Devlet Tahvili'nin ortalama faizi net yüzde 52.5 oldu. Bu oran da tüketici fiyatlannın altın- da bulunuyor. Foalar 47.7 Yılbaşına göre ortala- ma değer artışı yüzde 47.7 oldu. Sa- yıları 66'yı bulan fonlar arasında enflasyon oranırun üzerinde sadece bir fon gelir sağladı. Dövte %4&S Döviz çeşitleri arasın- da îsviçre Frangı yüzde 49.8 ile en yüksek primi yaptı. Sterlinin değer artışı yüzde 48.4, markın yüzde 39.4 ve doların 23.4 oldu. Aton %151l aylıkdönemde 24 ayar külçe altın yüzde 15.7, Cumhuriy.-r Altını yüzde 15.1 artış kaydetti. Fon Endeksi, yılbaşından kasım sonuna kadar yuzde 47.7 ora- nında artış yaptı. Yine 1989'a kadar en kârlı yatırım araçları arasında yer alan dövizin bu yıl- ki getirisi enflasyona yetişeme- di. Yüzde 49.8 ile en çok primi yapan Îsviçre Frangı'nın bu ge- tirisi bile tüketici fiyatlarındaki artışın 8 puan altında kaldı. Al- tın fiyatları ise son yılların en düşük düzeyinde seyrediyor. 11 aylık dönemde altının değer ar- tışı yüzde 15'te kaldı. Yatırım seçeneklerinin enflas- yon karşısında sergilediği bu tablo, tasarruf sahiplerinden 1990 yılında "kaynak transferi" yapıldığını ortaya koyuyor. 1989 yılında faizden ve hisse senetle- rinden iyi kazançlar sağlayan ta- sarruf sahiplerinin 1990 yıltnda bunu geri verdikleri görülüyor. Karşıhklı bir rövanş alma şeklin- de yıldan yıla suren 'kaynak transferi' 1988'de tasarruf sahip- lerinden, 1989'da bankalardan, olmuştu. Son dönemde faizlerin anma- sı, enflasyonun yükselmesi kar- şısında tasarruf sahiplerinin ka- yıplanm gidermede etkili olma- dı. Önümüzdeki haftalarda fa- izlerin artarak sürmesinin bek- lenmesine rağmen enflasyonun artarak sürmesi tasarruf sahip- lerinin enflasyona karşı yenilgi- lerinin devam edeceği izlenimi- ni uyandırıyor. KİT zamlaruun ertelenmesinden dolayı, şu an olması gereken düzeyden daha aşağıda bulunan enflasyonun yükselme eğilimini sürdürmesi, 91 yıhnın ilk aylan için de iyim- ser olmayı güçleştiriyor. Faizde son durum Bu arada, temmuz ayından sonra başlayan faizdeki yüksel- me eğilimi devam ediyor. Son olarak Iktisat Bankası'nın oran- larını birer puan arttırması, fa- iz tavanını altı ay vadelide yüz- de 57, üç ay vadelide yüzde 54 ve bir ay vadelide yüzde 45'e çı- kardı. Özellikle kamu bankala- rı ile orta ve küçük ölçekli özel sektör bankalannın öncu olduk- lan bu yanşta yıllık mevduata en yüksek faizi yüzde 64 ile Net- bank ve İmar Bankası veriyor. Netbank ayrıca vadesiz mevdu- ata yüzde 30 faiz uygulamaya başladı. Iktisat Bankası'nın bu- günden itibaren geçerli olan ye- ni oranları ile yıllık mevduata yüzde 63 faiz uygulanıyor. Zira- at Bankası ise 4 arahktan itiba- ren üç aylık mevduat faizini bir puan arttırarak yüzde 50'ye yük- seltmişti. Bankalar arasındaki faiz yarışı, bir yıllık mevduattan daha çok üç ve altı aylık mev- duata kaymış görünüyor. Bursa'dan D. Avrupa'ya yatınm Bulgar göçmeni, tekstüci Sönmez, Polonya ve Bulgaristan piyasasına girmeyiplanlıyor SEVİNÇ BAYSAL BURSA — Türkiye'nin en büyük teks- til sanayicilerinden eski bir Bulgar göç- meni olan Bursa Ticaret ve Sanayi Oda- sı Başkanı Aii Osman Sönmez Doğu Av- rupa pazarlarmın cazibesine kapılarak yatınm girişimlerine başladı. Ali Osman Sönmez, Polonya'da ve doğduğu ülke olan Bulgaristan'da tekstil alanında Ure- tim yapmayı planlıyor. Bu ülkelerde ya- tırıma yönelmesinin nedenini "işçi ücre- tfaıin Türkiy^den döşak" olması ve Ttirk tekstil ürünlerinin Avrupa pazarlanhda karşılaştıgı "kota darlıgı"yla açıklayan Sönmez, "Henüz girişimlerimiz sürüyor, ancak önümüzdeki giinlerde her iki ül- kenin hukümetleriyle anlaşma masasına oturabiliriz" dedi. Genellikle ihracata yönelik üretim ya- pan bir dizi tekstil kuruluşunun sahibi olan Ali Osman Sönmez, Doğu Avrupa ülkelerinde yatırıma yönelmelerinin yerli sermayenin Türkiye'den kaçışı anlamına gelemeyeceğini söyledi. Sönmez, "Aksine Türk ekonomisi için vararlı olacak bir girişim bizimki. Biz ondarda fabrika kurma>acağız. Var olan ancak ranlabl olarak çalışmayan fabri- kalann işietme sonımluluğnnu alacagız. m »• mm T ^ - • > ! # «V, ^: - 1P • ^ ^-— *^BL F Ali Osman Sönmez: ^ M Polonya ve Bulgaristan'da wk işçi ücretleri düşük. Oralarda •""^İ^B var olan, ancak verimli ^ l | çahşmayan fabrikaların y • *M işletmesini üstlenmek * n istiyoruz. Türkiye'den mk.:mm götürdüğümüz kendi •... ^ ^ H f hammaddemizi işleyeceğîz. ^J/gl Girişimlerimiz sürüyor. Üretim ve pazarlama sorumlulugu biz- de olacak. Türkiye'den götürdüğiitnuz kendi hammaddemizi işleyecegiz. Bunun için de bazı sartlanmız var tabii. Teknis- yenlerimizi buradan götürecegiz. Hatta fabrikada çalıştıracağımız işçinin yüzde 15'ini de buradan goturmeyi planlıvoruz. Bunlar kalifiye işçiler olacak. Buradan götürdüğümüz pamugu, ipliği kumaş haline getirip, Polonva kızlarını, Bulgar kızlannı şıklaştıracağız. Sosraki aşama- da bu ülkelerin dışında da pazarlama fa- aliyeti içine girecegiz" dedi. Ali Osman Sönmez, yaklaşık 3 ay ön- ce, toplusözleşme sonrasında Sönmez Holding bünyesindeki konfeksiyon bö- lümünu, "İşçi ücretleri mali\etleri kal- dıramayacağimız düzeyde arttı" diyerek kapatıp 670 işçinin de işine son verdik- ten sonra aynı bölümü yabancı iki fir- maya kiraya vermişti. Sönmez, "Yabancı ülktlerdeki yatı- nmlannız Bursa'daki işyerierinde bir de- ğişikliğe yol acacak mı" biçimindeki so- rumuzu, "Kesinlikle bir degişiklik olma- yacak. Bu (abrikalanmızı daha da geliş- ünnek istiyoruz. Yabancı sermayedarla- nn teklifleri var ama biz kabul etmiyo- ruz. Konfeksiyonu kapatmamızın nedeni işçi ücretlerinin artmasıydı. Halen çalı- ş»n bölumlerde zarar söz konusu degil" diye yanıtladı. Doğu Avrupa ülkelerinde yatırım dü- şünmelerinin nedenini maliyet ve pazar sorunundan kaynaklandıgını belirten Sönmez, "Bu ülkelerde işçi ücretleri Türkiye'den dUşük. Başlıca neden bu. Diger neden de bazı Avrupa ülkelerinin ve ABD'nin koyduğu kotalann darlığı. Bu ülkelerde üretim yapıp satarak kota sorununu da bir ölçüde aşmış olacagız" dedi. Özellikle Polonya'daki işçi hareketle- ri anımsatıldığında da Sönmez, şöyle konuştu: "Sendikalar ne kadar güçlü de olsa alınan ücretler Türkiye'de son yıl- larda tırmanışa geçen ücretlerin altında. Bir de kendi hammaddemizi kullanıp üreteceğimiz malları doymamış bir pa- zara satmamız söz konusu. Aksi bir du- rum olursa oradan çekilmemiz kolay ola- cak, çünkü biz sadece belli bir dönem- de işietme sorumlulugu altına giri>oruz, kalıcı yatırım yapmıyoruz." Sönmez, aynca bazı Avrupa ülkelerin- de market ve metro işletmesi konusun- da da girişimlerde bulunduklannı bildir- di. ŞîRKETLERDENHABERLER • GREENAIR havayolu taşımacılığı kuruluşunun birinci yıldönümünü törenlerle kutluyor. Türk- Sovyet ortaklığıyla kurulan Greenair'in birinci yıldönümu kutlamalan nedeniyle Sovyetler Birliği'nin 45 kişilik orkestrası "Blue VVings" uçakla İstanbul'a geldi. • HEVVLETT PACKARD'ın yabancı uzmanları HP'de tletişim Ağlan ve Yeni Dalga konulu bir seminer duzenledi. • PARS/McCAAN- ERICKSON Reklam Ajansı'nın uluslararası yaratıcı direktörü Marcio M. Moreira, 1991 yılı New York Festivalleri uluslararası reklam yanşmalarına başkanlık edecek. • INTERBANK Uluslararası Endüstri ve Ticaret Bankası, Boğaziçi Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi bünyesinde yeni bir bilgisayar ağı kurdu. • YATAŞ'ın kasım 1990 itibanyla gerçekleştirdiği yatınmlann maddi değeri 12 milyar lirayı aştı. • MERKEZ BANKASI haberleşme ve arşiv hizmetlerini bundan böyle mikrofilm sistemi ile yürüteceğini açıkladı. • INFO Otomasyon ve Telekomünikasyon Sanayii, Amerikan Tandem bilgisayarlarının TürkiyeMeki genel distribütörlüğünu aldı. • DENİZBANK şubelerini real-time on-line otomasyona geçirerek yıl sonuna dek toplam işlem hacminin yüzde 75'ini bilgisayar kullanarak kontrol altına almayı planlıyor. • LINE 7 spor malzemeleri Türkiye'de. Sporun 7 dalı için ayakkabı ve konfeksiyon koleksiyonuna sahip Fransız Line 7, Türkiye'de Artaş Dış Ticaret ve Pazarlama tarafından temsil edilecek. • BÖHLER AŞ'nin Ankara Temsikiliği kuruluşunun 25. yıldönümünü bir dizi etkinlikle kutluyor. TJC İSTANBUL BÜYÜK ŞEHIR BELEDİYESİ İSKİ İSTANBUL SU VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Aşağıda özelhlderı belirtilen kapalı zarf ile teklıf alma yöntemindeki ıhale ile ılgılenenler ıhale dosyasını İSKİ GENEL MUDURLÜĞÜ ATIKSU RUHSAT DENETIM DAIHE BAŞKANUĞINDA görebılır ve bosya bedelinı İSKİ GENEL MUOUHLUGU merkez veznesıne yatırarak alabılırler. Isteklılenn şarlnameyB uygun hazırlayacakları kapalı teklıf mektuplarını aşağıda belirtilen tanhte saat 110O'e kadar aşağıda belirtilen adreste GENEL EVRAK MUDURLÜĞÜ'ne gırış, tarth ve numarasım ıçeren alındı mak- buzu karşılığında teslım etmeleri gerekmektedır. Teklif zarfları saat 14 OO'te ihale Komısyon Başkanlıûrnca açıla- caktır . Keşi» Teklif verme Geçici İhale Do«ya İSKİ No. Işin adı bedeli tarihi teminat tarihi bedcli 11 1 1991 Teklıf bedelının %6'sı 1 1991 110.000 TLK.135O Kurtkoy ve Arnavutköy de Teklıf alma kurulacak olan küçük anüna tesısierı Not: 1- PostadaKı gecikmeier dîkkate alınmaz. 2- İSKİ, 2866 sayılı Devlet Ihale Kanunu'na tabi olmayıp ıhaleyı yapıp yapmamakta. dıledığıne kısmen veya tamamen yapmakta, uygun bedelın tespıt ve lakdınnde serbesttır ADRESI • İSKİ GENEL MUDURLUĞU Aksaray Meydanı 34300 Aksaray-ISTANBUL TEL 588 38 00 (36 Hat) TELEX 31293 ISU-lr FAX . 588 39 18 KESKE YAPT1RSAYDIM! PİŞMANLIK GEÇ OLABİLİR... ımız risk 909ı... Zoriukla kaıandısımıı herştyi bir an kimfe kayb«tnMk işten bik değil. Malıııaı, müHtünüxü, sagt^ının, hayatmm 9Üvenc€ aHma ataı. Birikimlerinixi enflasyona karşı koruyun. BASIMU GELMEDEM BATIYA GEIİN. BATISiGORTA sizinle el ele' • l<UnM: • Anlun: Serdar Sonustun ISI 02 80 |S Hu) Nevzil Sobk I25 47 0 i Hırgjr Oıkanduman 143 73 79 - 80 fej» Oıer I1S Î7 82 Batı Stgorta acentelerı ve cûm Tütûnbank jufaeleri hiımetinızdedr. • Izmir: Erol Guven^ 19 44 19 Gultcren Yıklız 19 M 65 • Adana: Sertttt Dem.ru? II )5 Î 4 Uğur Kınukdert 13 44 75 IŞÇININ EVREN1NDEN ŞUKRAN KETENCt Zonguldak Gerçeği (Yorumsuz) Geçen cuma gününden bu yana Zonguldak'ta alışılagel- mişin dışında bir grev yaşanıyor. 48 bin maden işçisinin gre- vinde grev gözcüleri nöbete, diğerleri eve, kahve köşeleri- ne ya da ücretsiz yaşama bir katkı olmak üzere geçici işier peşine uygulaması yok. Zonguldak'ta grev sokaklarda ya- şanıyor. Kimbilir belki de her gün yerin altında ve yerin üstünde saatlerle yürümeye, yerin birkaç yüz metre altında 3-4 met- re genişlikteki bir karanlık dehlizde, kömür tozları içinde kazma-kürek sallamaya alışmış işçi, temiz havaya, özgürlü- ğe çıkınca yerinde duramaz oldu. Sabahın erken saatlerinde, tek başına da değil, karısını çocuğunu yanına katarak çalıştığı ocak ağızlarında toplanı- yor. Tabii bir kentlinin ölçüleri ile değil, bir madencinin öl- çüleri ile yürünebilecek mesafelerden 3-5-Ö-1Û kilometrelik yollar, bir-iki-üç saatte aşılıyor. Öyle sesiz falan da değil. Slo- ganlarla, alkışlarla Zonguldak'a geliniyor. Değişik yollardan gelen gruplar, birbirleri ile kavuşa kavuşa Zonguldak cad- delerini turlamaya başlıyor. Zonguldaklı maden işçisinin ya- nında esnaf, belediye işçileri yürüyüşlere katılıyor. Bir gün- lük iş bırakma, kepenk kapatma, destek ve dayanışma ey- temteri gerçekleştirıliyor. Bütün yollar Bağdat'a gider dercesine, bizim şemasını hiç çizemediğimiz, her gün değişik üsluplarda gerçekleştirilen saatler süren yürüyüşler, Genel Maden-iş Sendikası Merke- zi'ne yöneliyor. Genel Maden-iş Merkezi'nin önünde her gün, günde birden çok gerçekleştirilen fiili mitinglerde, Genel Maden-iş Başkanı Şemsi Denizer ile on binlerce işçi arasın- da diyaloglu bir özel konuşma geçiyor. Madencinin hak ara- ma kararlılığını gösteren, hedefin, madenleri kapatacağı ve fazla ücret artışı verilmemesini söyleyen Cumhurbaşkanı Özal ile hükümet olduğunu dile getiren konuşmalar ve coş- kulu sloganlar yükseliyor. "Vur vur inlesin, Çankaya dinlesin", "Madenler bizimdir kapatılamaz", "Savaşa hayır", "Savaş isteyen Özal'a da ha- yır", "Özal gidecek dertler bitecek", "Haklıyız, güçlüyüz, di- reneceğiz, kazanacağız", "Gemileri yatctıkgeri dönûş yok", "İşçiler el ele genel greve1 , "Yolumuz Ankara, hedefımiz Çankaya..." sloganlarını, sabahtan akşarna kadar on bin- ler, bazen yüz bini bulan kalabalıklar hep birlikte haykırıyor. "Ölmek var dönmek yok" yemini, beyinlerin içine kazılmak üzere sabahtan akşama kadar yineleniyor. Madenci yanına ailesıni, dayanışma içindeki bütün yöre halkını katmış, dünya işçi sınıtı tarihinde yaşanmamış bir baş- ka türde grev gerçekleştiriyor. Grev ocak başlannda degil, Zonguldak sokaklarında sabahtan akşama çoşku ile bağır- maktan kısılan sesler gece kocakarı ilaçları ile tedavi edile- rek erteki gün aynı coşku yeniden yaşanmak üzere yollara çıkılıyor. Madenci, Zonguldak gerçeğinin bilincine varmış; Türkiye'- nin en önemli enerji kaynağı iken yolları bir türlü yapılma- yan, Türkiye'den âdeta hep tecrit edilmeye çalışılmış. İzle- nen bilinçli politikalarla işçisinin ücreti ile baglantılı yörenin yaşayanlarının geliri Türkiye'deki bütün çalışanlardan da da- ha fazla düşürülmüş, yoksullaştırılmış olma. Nüfus artışı ye- rine nüfus eksilmesini yaşama gerçeğini öğrenmiş. Madenci özverili, sessiz, "takdir edilen" işçi olmanın be- delini çok ağıi*ödemış. Dünyanın en ilkel, en ölümcül koşul- larında en ağır iş ; yaparken ayda 500 bin liralık ücrete mah- kûm eflilmiş. Yasal toplu pazarlık düzeninin 'işveren tarafı" hatta hükümet bir yana atılıp doğrudan Cumhurbaşkanı, ya- saları, hukuku, yetkileri aşarak, "Madenler zararda, kapatı- nz, fazla ücret artışı vermeyiz" deyince patlamış, gazaba get- miş. Öyle bilinçsiz, ilkel öfke ile değil, tam tersi bütün he- sapları bozan bir bilinçle, haklılık, meşruluk, geniş cepheci- lik, yumuşaklık sınıriarı içinde sokaklarda çok karariı, çok coş- kulu sesini yükseltiyor. Sesi öyle gür, öyle karariı çıkıyor ki TRT-TV'nin hatta yazılı basının koymaya çalıştığı sansür, Zonguldak'ın âdeta Türkiye dışında uzak tutulma çabaları hiçbir işe yaramıyor. Maden işçisi sadece kendi hak ve mücadelesinı vermiyor. Maden işçisi dünya işçi sınıfı tarihinde yer alacak büyük ey- lemleri, karariılığı, bilinci, ıttifaklan ile bütün hesapları, oyun- lan altüst ediyor. Türkiye işçi smıfına Türkiye halkına hak ara- ma, demokrasi mücadelesini öğretiyor. Örnek, öncü güç ro- lünü üstleniyor. Maden işçisinin ne kadar haklı olduğunu görmezlikten ge- lenler, bu düzenin böylece sürüp gitmesini isteyenler, ma- den işçisindeki değişimi, gelişimi görmezlikten gelmek, ez- mek, yok saymak için çok çaba gösterdiler. Üstelik işin için- de sadece hükümet-işveren ittifâkı da yoktu. Ne yazık ki iş- çi sınıfının gelişiminin gerısınde kalan sendika liderleri, Türk- Iş, ilerici geçinen sendika liderleri, sosyal dinamik ve siya- sal örgütlenmeler... Hepsi de maden işçisinin, yarattı- ğı örgütünün gerisinde kal- dtlar. Maden işçisi greve, "İşçi- ler el ele genel greve" slo- ganı ile çıktı, Türkiye işçi sı- nıfını, en azından aynı koşul- larda hak alamamış, uyuş- mazlıktaki kardeş işkolların- daki işçileri dayanışmaya ça- ğırıyor. Türk-İş yönetimi ön- ce Genel Maden-iş Sendikası'nı suçlamaya kal- kışacak kadar işi ileriye gö- türdü. Sonra işçinin kararlı- lığını, gücünü görüp korkun- ca göstermelik bazı adımlar attı. Ancak TİSK Başkam'nın Şevket Yılmaz'a VValesa sı- fatını yakıştırması TV'de yüz binlerin eylemlerinden tek satır haber verilmez, açık sansür uygulanırken Yıl- maz'm Özal'ın bulunduğu toplantıyı terk etme sahneşi- nin görüntülenmesi, Türk-İş Başkanı' nı aklayamaz. Sözle destek veren, sey- reden sendika liderlerini da- ha önce bu köşede vurgula- mıştık. 'Maden işçisinin hak- larını Türk-İş yönetimine, destekten kaçan sendika li- derlerine güvenip verme- mek, hükümet için büyük yanılgı olur' demiştik. Ma- den işçisi işçi sınıfı dayanış- ması istiyor, ancak hakkını almak için öylesine karariı ki dayanışmaya değil kendi gü- cüne güvenip yola çıkmış. "Hakkımız buraya gelmezse Ankara'ya gider alıp gelirız" diyor. Genel başkanları 'se- ninle ölüme de gideriz' diye haykırdıkları Şemsi Denizer'- in işaretini bekliyor. Önceki gün SHP Genel Başkanı inö- nü'nün de görüp karariılığı izjedikten sonra dediği gibi "Türk halkına hak arama, demokrasi, dayanışma, mü- cadele örneği oluyor." Zon- guldak gerçeğinin Türkiye'- de gerçek demokrasi, insan hakları mücadelesi kazanı- mına dönüşmesi dileği ve inancı ile... • Bursa Arîlır, Vjmojtu IS 70 62 Sev.iıy Outç, 14 91 93