Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
21 ARALIK 1990 , EK
1991 'E GİRERKEN TÜRKtYEEKONOMİSİ
EKONOMİ CUMHURÎYET/13
SEMfSTPİYttADADÖVtZ
MOMvi
BaaMranMrt
Isviçre Frangı
Hıritmrtı Honnt
U p t S M f n
KBlttyınLıretı
SAftyai
Avusturyı $*rı
MMZI«.(S) »
2906
1950
2265
1720
55S0
570
257
760
277
2910
1960
2275
1730
5620
575
260
766
280
2874
ALTHI eOmO?
*m
900 »yar gömü$
Vakrfbantı Atonı
&iât Altmı
H*Altm
MBankn 1 0 n $
237 000
270 000
36 000
32 200
423
195,000
196 000
195 000
Siûş
241.000
280 000
36 000
35 300
450
200 000
201 000
199 000
387 20
TL intartanfc Ort Faa (*) - 64 94
Bankacıhk: Ak yıldan kara yıla
UNDödülleri
• İSTANBUL (AA) —
Uluslararası Nakliyeciler
Demeği Başkanı Saffet
Ulusoy, UND'nin
uluslararası karayolu
sektöründe 1989 yıhnda
ülke ekonomisine döviz
kazandıran başanlı
taşımacıları ödüllendirmek
için düzenlediği törende
konuşarak, "Ulkenin en
Onemli sorununun istikrarlı
bir ekonomik düzen
yaratmak" olduğunu
söyledi. Ulusoy, Körfez
krizi, artan petrol fiyatlan
ve ücretler, yakıt, yedek
parça masrafları karşısında
kazanılan döviz miktannın
düşmesinın, sektörün içine
düştüğü durumu açıkça
ifade ettiğini kaydetti.
"Artan girdiler,
nakliyecilerin ccbinden
çıkıyor" dedi.
Dtinya Bankası
• ANKARA (AA) —
Teknolojik araştırmaların
destekJerunesi amacıyla
Dünya Bankası'ndan 100
milyon dolarhk (yaklaşık
290 milyar) kredi
sağlanıyor.
BüGÜN
• PMMİTÜRSAB'ın
düzenlediği "Tlırizm ve
Tanıtım" konulu panel,
bugün Hilton Oteli'nde
yapüıyor. Panele konuşmacı
olarak Turizm Bakanı tlhan
Aküzüm, Ersin Salman,
BülentTanlaveZülfü
Livaneli katılıyor.
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Türk bankacılık sektörü ak bir yıldan
sonra kara bir yıla giriyor. Mevduat fa-
izlerinin düşmesi ve dövizdeki rahatlık
sonucunda 1990'da son yülann en kârlı
dönemini yaşayan bankalan, "zor bir
yıl" bekliyor. Bu zorluğun bütçe açıkla-
nnın ve Körfez krizinin sektör uzerine
getireceği yükten kaynaklanacağı belir-
tiliyor.
Hazine'nin verilerine göre Türk ban-
kacıhk sisteminin 1990 ydı 9 ayhk kân
önceki yılın aynı dönemine göre 7 kat ar-
tarak 2.3 trilyon liraya vardı. Geçen yıl
aynı dönemde 301.6 milyar lira kâr eden
bankaların bu yılki kân 2 trilyon 371.6
milyar liraya yükseldi.
Bankacıhk sektörünün 199O'ı iyi ge-
çirmesinin nedenleri şöyle sıralanıyor:
Faizlerin düşmesi: Mevduat faizlerin-
de yıl içinde 13 puana kadar varan düş-
me, sektörün TL cinsinden maliyetini
azalttı ve bankaların plasmanını kolay-
laştırdı. Aynca, mevduat faizlerindeki
düşüşleri aynı hızda kredi faizleri izleme-
yince aradaki fark bankalara önemli bir
kâr bıraktı.
Dış kredi kuUanınu: Döviz kurunun
ortalâma yüzde 35'te kalması ve dış kredi
kullanımındaki kolaylık, bankalan dısa-
rıdan kaynak bulmaya yöneltti. Dışan-
dan kaynak bulan bankalar dış kredi-iç
faiz haddi arasındaki yaklaşık 20 puan-
Uk farkı kredi müşterisı ıle paylaştılar ve
iyi kârlar elde ettiler.
Tüketici kredileri: Ana para ve faiz
ödemeleri aylık tahakkuk eden tüketici
kredilerinin hızla yaygınlaşması ekono-
Banka kârları (milyar TL.)Hazine'nin
verilerine göre
Türk
bankacıhk
sisteminin
1990yılı9
aylık kân
önceki yılın
aynı
dönemine göre 7 kat artarak 2.3 trilyon liraya vardı. 1991
yılında, bankacıhk sektörünün kaynaklan üzerindeki
rekabet artacak. Borsa ucuz kaynak sağlama fonksiyonunu
yerine getiremeyecek. Faizler yükselecek.
Ûzel mevduat bankalan
Kamu mevduat bankalan
Yabancı mevduat bankalan
Kalkınma ve yatmm bankalan
TOPLAM
*:Zarar
1MI
(•»»*)
4315
(343 6)*
61.0
152 6
3016
itM
1424 3
663.3
91.1
192 8
2 371.6
Ar*
(*>
.230
293
49
26
mik canlanmada etkili oldu. Otomotiv,
beyaz ve kahverengi eşya sektörunde
önemli uretim büyümeleri gerçekleşti.
Bankalar, kârlannın artmasına etki ya-
pan tüketici kredileri ile ithal mallanmn
yurtıçinde satışını da fınanse ettiler.
Kredi talebinin artması: tthalat artı-
şı, tüketici kredileriyle desteklenince
banka kredilerinde önemli bir genışleme
meydana geldi. Bankalar bir yandan pat-
layan ithalatı finanse ederken bir yandan
da yurtiçinde tüketici kredileriyle ithal
maUannın fınansmanını üstlendiler. Bu,
1990'ın ilk yarısında ekonomiyi canlan-
dırdı. Bu hızü büyüme, bazı sektörleri
ikinci yan yıl ve 1991 için üretim büyü-
mesine itti. Artan kredi talebindeki ge-
nişleme parasal büyumenin üstünde ger-
çekleşti. 12 banka tarafından 1990 yılı
içinde kullandınlan tüketici kredilerinin
toplamının 5 trilyon liraya vardığı tah-
min ediliyor. Bankalar Birliği'nin veri-
lerine göre kasım sonunda 12 bankanın
tüketici kredisi stoku 2.2 trilyon lira do-
layında bulunuyor. Bu rakamın yıl so-
nunda 2.5 trilyon liraya varması bekle-
niyor. 23 kasım tarihi itibanyla toplam
konsolide mevduattaki artış geçen yılın
aynı dönemine göre yüzde 34.8'de kalır-
ken kredi stokundaki artış yüzde 52.4 ol-
du.
Sermaye piyasası kârlan: özeüikle
borsanın canlanması ve yaygınlaşmasıyla
birlıkte bankalann sermaye piyasası kâr-
ları, 1989'da olduğu gibi 1990'da da iyi
çıktı. Türkiye Bankalar Birliği rakamla-
nna göre geçen yılın toplamında elde
edilen 1.4 trilyon liralık sermaye piyasa-
sı gelirini bankalar bu yılın 9 ayında sağ-
ladılar. Bankalar aynca, bankacıhk dışı
işlemlerinde gösterdikleri iştirak satışla-
rından da 1990 yılı için de 600 milyar li-
ralık bir gelir elde ettiler.
Bankacıhk sektörünün 1990 yılını de-
ğerlendiren Türkiye Bankalan Birliği Ge-
nel Sekreteri Üstün Sanver, çok kâr edil-
digi ve altın bir yıl yaşandıgı görüşüne
katılmadığını belirtti. Üstün Sanver,
"1990 çok iyi, ama bu 89 seoesi çok kö-
tüydü. 90m iyi olduganu degeriendire-
bflmek için son bes yfa baknuk gereUr"
dedi. Bankacılık sektörünün enflasyon-
dan anndınlmış sonuçlarıyla reel olarak
198Tde büyüdüğünü, 1988 ve 1989'da ise
küçüldüğünü belirten Üstün Sanver,
1990'da krediler ve kâr hariç öteki ka-
lemlerde bankacıhk sektörünün küçül-
meye devam ettiğini söyledi. Bankacılı-
ğın 1991'de reel olarak küçülmeye devam
edeceğini savunan Sanver şunlan söyle-
di:
"Bütçe sçıgından dolayı kamanon
kaynaklar üzerindeki talebi denun ede-
cek. 1991'de bem kamunun hem de kre-
di talep eden iş dıinyaa ile taketkfleria
baskısı yttzönden bankacüık KktöriııMa
kaynaklan üzerinde rekabet çok artacak.
Borsa, 1990'daki ucuz kaynak sagtana
fonksiyonunu Körfcz'deki geliyııelerdeıı
dolayı yerine getiremeyecek. Sıkı para
politikası da buna eklenince 1991'de fa-
izler yükselecek, kaynaklar f™rf«ı zor
ve kıt bir yıl olacak. Enflasyonon dfiş-
mesi balinde faizlerin de yılın ikinci ve-
ya iiçancâ ceyreğinden itibaren inmeye
baslayacağını tahmin ediyorum."
Tahalılık en az iki yıl daha sürer'OECD'nin 'Yıl Sonu Ekonomik Perspektifler' raporuna göre
1990 yıh için büyüme hızı yüzde 7.6,1991 yıh için yüzde 3.5,
bir sonraki yıl yüzde 5 olacak.
OECD, özellikle petrol fıyatlanndaki olası yüksehne nedeniyle
önümüzdeki iki yılda fıyatlarda düşme bekîemiyor. tç talebin
düşmesi nedeniyle ithalatın gerileyeceği tahmini yapıhyor.
SABETAY VAROL
PARİS — OECD, Türkiye'deki paha-
hlığın en az iki yıl daha devam edeceği-
ni tahmin ediyor. 1990 yılı için büyüme
hızını yüzde 7.6 olarak hesaplayan Ikti-
sadi Işbirliği ve Kalkınma Orgütü önü-
müzdeki yıl bu sayının yüzde 3.5, bir
sonraki yıl ise yüzde 5 olacağını düşu-
nüyor.
OECD'nin yıl sonu ekonomik pers-
pektifler raporu dün kamuoyuna açık-
landı. Raporda 1990 ekim ayı itibanyla
yıllık toplam fiyat artışı yuzde 60 olarak
belirlendi. Bütçe açığının ise 1990 yılın-
da GSMH'nin yüzde 9.5 seviyesinde ol-
ması bekleniyor.'
Yılda iki kez yayımlanan OECD eko-
nomik perspektifler raporlannın 1990 yı-
lına ait bu ikincisinde, Türk ekonomisi
hakkında öngörüleri şöyle özetlenebilir:
1- Hükumet, ücretler konusunda ge-
çen yıla nazaran daha eli sıkı davrana-
cak.
2- 1991 yılında, bir yıl öncesine göre
hafıf düşüş beklenmesine rağmen "özd
sektor yatırımlan" artış oranı gerçek
GSMH'nin artışının üzerinde olacak.
3- Iç talebin düşmesi yüzünden, pet-
rol hariç, ithalatta düşüş, tanmda mah-
sulün iyi olmasının da katkısıyla ihracat-
ta artış bekleniyor.
4- özellikle petrol fiyatlanndaki ola-
sı yükselme yüzünden önümüzdeki iki
yıl boyunca gene fıyatlarda düşme bek-
lemek yanhş olur.
5- Kambiyo kayıplan ve "görünmez"
kalemlerdeki düşüş nedeniyle cari dış
açık GSMH'nin yüzde 2'si seviyesinde
kalacak. Bu açığın bir yıl sonra kısmen
de olsa kapanması mumkün.
OECD dünya ekonomisi konusunda
da geçen yıla oranla karamsar işaretler
veriyor. özellikle 1990 yılının ikinci ya-
nsından itibaren enflasyonist baskılann
kendini dünya pıyasalarında hissettirdi-
ğini ve bazı büyük ulkelerde ciddi dur-
gunluk belirtilerinin gözlendiğini vurgu-
layan kunıluş raporu, son yülardaki ani
petrol fiyatı artışımn bu gelişmeleri da-
ha da çarpıcı hale getırdiğinı kaydediyor.
Kunıluş, bu genel duraklamaya rağ-
men kendi sorumluluk alanına giren 24
ülkede, "Enflasyonla mocadele, bütçe
acıklannın aratt^İntB^ ve yapısa^ refonn-
lar" şekhnde özetlediği stratejisinde bır
değişikük yapılmaması gereği üstünde
duruyor. OECD, dün yayımladığı yıl so-
nu "ekonomik perspekdfleri
n
ni, petrol
varilinin ortalâma 27 dolarda kalacağı
varsayımı uzerine bina ettiğini, raporun
başında belirtiyor. Kuruluşun, Türk eko-
nomisi hakkındaki değerlendirmesi de
aynı varsayımdan yola çıkıyor.
Yeniydagirerken ^ M $ engiizelhediyekitaptır
CUMHURİYET
KİTAP
KULÜBÜ
NOVA^BARAN
- CENTER -
İ M Z A V E S d Y L E Ş İ G Ü N L E R İ
7 Aralık 1990 - 7 Ocak 1991
120 Yayınevi, 5000 kitap • Yeni kitaplar, ünlü yazarlar
YARIN
22 Aralık Cumartesi, 16.30
ATİLLÂ DORSAY
Konu: Sinemada Seyirci ve Eleştiri
Her gûn 11.00-19.00 arası, gırtş serbesttır.
^ Nova Baran Center, 19 Mayıs Cad. 4, Şışlı.
Yeniyılaprerken engiaelhediyekitaptır
CUMHURIYET
KİTAP
KULÜBÜ
İ M Z A V E S Ö Y L E Ş İ
HİPERMARKET
G Ü N L E R İ
120 Yayınevi, 5000 kitap • Yeni kitaplar, ünlü yazarlar
YARIN
22 Aralık Cumartesi, 14.00
MUZAFFER İZGÜ
• BELPA/Çırpıcı yolu (Fruko-Tamek Karşısı) MERTER TeL: 561 02 03 (4 hat)
ASLAN ÇİMENTO A.Ş.
YÖlNETtM KURULUTNDAN TASARRUF SAHtPLERİNE
DUYURU
Ortakhgımu sermayesı, Sermaye Ptytfsa» Kunılu'nun ortaklığımızın ve ıhn^ edilen hme scnetiennuzm kunıl veya kamucm
anlamına gdnKmek ûzm 10 10 1990 larılı ve 152 728 savih halka arz ıznı ıle 13 211 826.600 TL'sı Yenıden Deterteıne Defer Anış Fo-
nu'ndan. 469.314 400 TL'sı gaynmcnkul salıj kânndan karvlanmak sumıyle 17 592 023 »00 TL'dan 35 6 " 10? 000 TL'ye yukschılmıjtir
Ruçhan haklannın kullanılmasından sonra kalan loplam 112 430 000 • TL lutanndakı paylar 21 12 1990 ıle 4 01 1991 unhkn
arasında bedellen nakden ve peiinen lahsıl edılmck vuretıyie halka arz yoluyla salılacakıır
Bu hısselenn balka arzina ılışkın ızahname 17 10 1990 lanh ve 2632 sayılı TTıcareı SKIII Cunea'nde vayımlanmısıtr
Isıeklılenn, ajagıda bdınılm vcrlere mOracaaıla uftılallı bılgı almalan ve ızahnameyi lelkık ımkinları mcvctmur
ORTAkLlClMlZ HAKKINDA TAN1T1CI BİLOILER
I Tıcarel unvanı
2- M«rkn adrtsı
3- Tesal tanhı, sıcıl numarası ve
ıivarei s>cıl memurluğu
4- Ana faalıyeı konusu
' Onak sa>ısı
6- a) Odenmış sermayesı
b) Sermayenın orlaklar arasında
dagıhmı (I)
OnaHann unvanı Adı sovadı
Lafarge Coppee
Dığer
TOPLAM
7- Genet kurulca ona>lanmts son
bılançosundakı
a) ödenmıs sermayesı
b) ihııvaılan
c> Yenıden Deierleme Deger Anıs
Fbnu
d) Kin
8- Son uı, yılda dağııııjı ıcmellu
lutarı ve oranı
I Temellu
Dıger
II- HALKA ARZ YOLL'YLA
SATILACAK HİSSELER
HAKKIND\ BİLGİLER
I Salısı yapılacak pavları ıcmsılen
ıhraç edı\ecek hısse senelleıının
lenıbı. grubu
2- Bır payın ıııbarı degen
3- Bır payın saııs flyaıı
4- Pa> bedellerının \aıırılacajı banka
subesı
^ Muraiaaı şeklı
Pa\lann odenen bedellen
karsıiıgında verılmıs makbuzlann
ve>a dekontlann hısse senetlerıyle
deiıslınlme /amanı ve verı
ASLAN ÇİMENTO A Ş.
Bayükderc Cad Oümülcınelı Apl 20/ 5 ŞİŞLİ /İSTANBUL
1920 - 3567/2818 Isıanbul TıcarM Sıcıl Memurluju
Çımenlo ımal ve utısı
27 kısı (30 3 90 hazunın ceıveKne göre) Hısse senellen hamılıne oldugu ıçın kesın
onak sayısı bılınmemekıedır
17 '92 023 800, TL
Sermaye payı (Bın TL)
17 053 821
538 202.
17 592 023-
(TL)
17.392 023 800-
I 598 401 198-
13 857 85» 753-
5 5«9 7% 305-
Toplam sermayeye
oranı (*•)
96 94
3 06
10000
1987
(Bın TL >
1988
(Bın TL ) ("*)
105*946 12 5 2 642 365 25
37 357 _ 133 245 -
1989
(Bın TL )
4 403 942
12 4*7
25
II terlıp
800 TL
5000 Tl
Tl5
Bankası A Ş. Ş15Iİ Şybesı
Ruvhan hakkı kullanımından sonra kalan paylar, sırketimızın, Buvukdere caddesı. Gü-
mulunclı Ishanı. No 20. Kat 3. D 5 Şıslı İSTANBUL adresınde halka arz edtİKTktır
Pa> almak ı&ıeyen tasarruf sahıplerının, bu adrese müracaat edcrek sırketlc mutabık kalt-
nan pav bedellerım. vukanda behrtılen banka şubesındekı btoke hesaba, pnmlt değen
ttzerınden nakden ve defalen ödemeleri ve odemeye ılıskın makbuzu sırkete ırvdı ederek
ıstırak sozleşmesını ımzatamaları ^erekmektedır
III
\>nca ılan edtlmek surcmte scrnuve antırımının ticaret sıcilıne tnctl ve ılanını ızfeyrn
ı a> ıçınde şırkeı mcrkezmdc «
MALİ DURLM VE K^RLILlk HAKklN'DA BILOİLER
1 Onakhjın ana kalcmler ılıbarıvle son a\ vıl ıle 30.6 1990 tanhh bılanvoları
AKTİF (Bın TL) 1987
14 360
2906
H09^
30 639
17 542
1988
17 442
4 949
21417
52-251
»8U
42 808
1989 30 6 1990
49.637
4 623
39 081
97 170
58 089
29 440
4 100
40.348
90 604
50 256
^3 889
1 Doner degerler
2 Bağlı degerlcr
3 Sabıt de|ericr INel)
a) Brul sabıl degerkr
b) I ) Bınkmıs amorlısmanlar
Toplam
PASlr (Bın TL)
1- kısa vadclı boı\lar
2- Orca Uzun vadelı torylar
3 Özka>naklar
Toplam
2 Oıuklıgın «Mi us, yıl ıle V) 6 1990 lanhlı bılanvotannda gorulen ala>.aklar. sloklaı ve yapılmalua olan yatınmlar
15 557
1991
12 816
17 321
1545
24 942
21 171
6 782
45 936
Î0 364 43 888
93 341
30 390
13 075
49 876
93 341
-Alaıaklaı
—Sloklar
a) Mamul
b) Hammadde vd
—Yapılmakla olan vatınmlar
1987
3 518
6 280
127
6 153
2 109
1988
2 708
7 547
38
7509
2909
1989 30 61990
13 641
25 499
585
24 914
7 865
17 984
209
17 775
3 Orlaklıgın son uı, vıllık gelır tahloları (Mılvon Tl )
Nel satış hasılatı
Salılan matın malıyvtı
Satıs ve genel vönctım gıdcrlcn
Faalıyeı kân (zararı)
Fınansman gıderlerı
Faalıyeı dıjı kâr (zararl
Dönem kârı (zararı)
4- J! 12 1989 lanhı ıııbanyle
a) Ortaklıgın dıger sahıslar lehınc
verdtgı kefaletlerın loplamı
b> Ortaklığın kullandıgı lemınaı
meklupları tutan
c) Aktıf degerler üzerinde bulunan
loplam ıpolek lutarı
5- Malı yapı ve klriılıga ihskın baslıca oranlar
1987
—Yabancı kaynak/Özkaynak
—Can oran
4Doner degerler/Kısa vadelı borçlar)
—Net saııs hasılaıı/Akııf loplamı
—Fınansman gıderleri/Aklıf
loplamı
—Faalıvet kân/Satışlar
— Hısse senedı defter degen
(Ozkaynaklar Hısse adedı)
—Faahyet kârı/Aklıf loplamı
1987
40 810
29 745
1783
6 4%
ı*<vS
4 335 810 390- Tl
592 980000- Tl
1988 Anıs <*•) 1989 Artıs ("%)
72 826
47S6I
.15
16 5M
(J98)
Tİ98
78
60
156
129)
113 078
74 319
10044
28Tİ5
11378
4 449
12 888
55
5o
52 2
1395
"İÖ8
I I 1990
306 1990
77 040
42 961
12 572
21507
3 263
2 570
1989
I 37
0 92
1 34
0 21
0 23
1 212 TL
0 31
0 7*
101
166
0 38
0 32
1 888-Tl
054
0 61
139
153
015
0 25
2 086-TL
0 39
EKONOMİ NOTLARI
OSMANULAGAy
Zonguldak,TtekstilveÖtesi
Zonguldak'ta yaşananlar ve ortaya çıkan tablo, yılların ih-
maliyle gelinen çözümsüzlük noktasını çarpıcı biçimde ser-
giliyor. Bu noktadan sonra soruna ekonomik açıdan savunu-
labilir bir çözüm bulmak danaksız gıbi.
ûte yandan tekstil ve konfeksıyon sektörünün sözcüleri,
alarm çanlannı çalmaya devam ediyorlar. Önümüzdeki beş-
on yıl içinde sektörün teknolojisi büyük ölçüde yenilenmez-
se ihracaömızın ûçte birini sağlayan bu sektörün rekabet gü-
cünü kaybedecöğini belirtiyoriar.
Olayiara yalınkat bakma alışkanlığından kurtulamayanlar,
"Zonguldak'taki madencınin sorunuyla istanbul'dakı tekstil-
cinin sorunu arasında ne Hişki olabilir", sorusunu sorabilirfer.
Oiayiarın rtedenterini ve aralarındaki bağlantıları araştır-
mak zahmetıne katlanmadan ahkâm kesme alışkanlığında
oianlar, her iki olaya da kendilerine göre basit nedenler bu-
labilirter.
Olayiara günlük bir yaklaşımla sığ olarak bakma alışkan-
lığından kurtuKıp baktıgımızda her ıkı olayın da bundan boyle
Türkiye'nin gündeminde kalacak önemli bir sorunlar yuma-
ğının parçaları olduğunu görebiliriz sanıyorum.
Son yıllarda çok daha beiirgin biçimde ortaya çıkan iki nok-
ta var:
• verimsiz çalışan ekonomik birimler, ışletmeler ve firma-
lar, bir ekonomi için yüktür. Bu birimleri verımlı çalışır hale
getiremezseniz bu yükü oradan oraya aktarabılırsıniz, ama
mutlaka ödersiniz. Çoğu kez de enflasyonla ödersiniz.
• \terimsiz çalışan ekonomik birimler, uluslararası rekabette
yaya kalır. Bunlan verimli hale getirmeden yapay önlemlerle
rekabet gücü kazandırmaya çalışırsanız, yükü gene ekono-
miniz öder. Aynca boyle sağlanmış bir rekabet gücü sürekli
olamaz.
Şu halde ilk düşünülmesi gereken şeylerden biri; verimli
çalışan bırimlerden oluşan bır ekonomıye kavuşmak olmalı.
Pekiyi ama bugünün dünyasında verimli birimleri nasıl
otuşturacaksınız?
Teknolojıdeki başdöndürücü atılımlar, baskı altında çalış-
tırılan ucuz emeğe dayalı bir verimlılık anlayışının giderek
önemini yitirdığmi gösteriyor. Buna karşılık ıleri teknolojıye
yapılan yatırım ve en ilerı üretim yöntemlerine yönelme, ve-
rimli birimleri gerçekleştirmenin önkoşulu olarak görünüyor.
Şimdi bu gerçeğın tekstil gibi demir-çelik gibi gemi yapımı
gibi."geleneksel" sayılan sanayı sektöıierinde bile kendini
gösterdiği bir döneme gelmiş bulunuyoruz.
Bu koşullarda verimli ekonomik birimlere, uluslararası dü-
zeyde rekabet sansına sahip kuruluşlara ve sağlıklı bır eko
nomiye kavuşmak için şu adamları atmak gerekiyor:
• En ileri üretim teknoiojisini kullanabilmek için bu tekno-
lojileri ellerinde tutanlarta işbirliği dahil her türiü olanağı kul-
lanacaksınız,
• Bunu yapabilmek için bilim ve teknolojiye büyük önem
verecek ve büyük kaynak ayıracaksınız, araştırma-
geliştirmeye eğileceksiniz,
• Yeni teknolojiler daha az sayıda, fakat çok daha nıtelikli
elemana ihtiyaç gösterdiği için eğitime büyük kaynak ayıra-
cak ve eğitim sisteminızı modernıze edeceksiniz,
• Kendi geliştirdiğiniz ürünlerie ve markalaria dünya pa-
zartarına çıkabilmek için üretim alanının yanı sıra pazarla-
ma alanında da yeni yontemlere yönelecek ve yatırım yapa-
caksınız,
• Yeni yönetim tekniklerini işletmeierinizde uygulamak için
bu alana da yatırım yapacaksınız.
Bütün bunlan yapabilır ve işletmeierinizde verimliliği hız-
la arttırabılırsenız, bu birimlerde çalışanların ücretlerini de
hızla arttırabilırsinız. Boyle bir ücret artışı, ekonominin man-
fiğına da aykırı düşmez, enflasyonu da beslemez. Verimlili-
ği artan birimler, uluslararası alanda yapay desteklere gerek
duymadan rekabet edebılır, ıhracatınız yeni rekorlara tırma-
nabilir.
Ne var ki bütün bunlan yapabilmek için bUinçli yatırıma ge-
rek var. Vatırım için paraya gerek var, tasarrufa gerek var. Bu
parayı gerekli alanlara yönlendirecek teşvik ve yönlendirme
mekanizmalarına gerek var. Ama hepsinden önce yalnızca
bugünü düşünen "köşe dönmeci" anlayıştan kurtulup orta
ve uzun vadelı bir perspektifle olayiara yaklaşma alışkanlı-
ğına gerek var.
Emeğin bol ve göreceli olarak hâlâ ucuz, buna karşılık ser-
mayenin kıt ve pahalı olduğu Türkiye için bu dönüşümü yap-
mak hiç de kolay olmayacak. Olayın önemi ve boyutlan kav-
ranamazsa Türkiye'nin geri teknoloji-düşük verimlilik-yüksek
ücret talepleri-enflasyon kısırdöngüsü içinde dış rekabet gü-
cünü giderek yıtirmesi, yeni Zonguldak olaylarınm ve reka-
bet gücünü yitirme tehlikesıyle karşılasan yeni sektörierin or-
taya çıkması belki de kaçınılmaz olacak.
TüKETÎCİ KREDÎLERİ
Batıyla büyük fark
Almanya'da tüketici krediyle abşveriş
yaptıktan sonra malın bozuk çıkması halinde
bankaya yaptığı ödemeyi durdurabiliyor.
Ekonomi Servisi — TUrkiye'-
de toplam hacmi 1 trilyon lira-
yı bulan ve son aylann en önem-
li alışveriş yöntemlerinden biri
olan tüketici kredileri bu kez de
hukuksal alanda ele alındı. ts-
tanbul Ticaret Odası'nca duzen-
lenen "Tttketid Kredileri ve Ba-
tı'daki Uygulamalan" konulu
panele katılan Turk ve Avrupalı
hukukçular tüketici kredilerinin
ülkelerinde nasıl düzenlendiğin-
den söz ettiler.
Panele başkanhk eden lstan-
bul Üniversitesi öğretirn üyele-
rinden Prof. Ergıın Özsunay,
Türkiye'de uygulanan tüketici
kredilerinin Merkez Bankası'nın
1986 yılında hazırladığı tebliğe
göre düzenlendiğinı belirtti.
Buna göre banka-satıcı ve tü-
ketici arasında gecerli olan söz-
leşmenin yazılı olması gereki-
yor. Bu sözleşmenin de malın
satış fiyatı, malın teslimi, öde-
me koşulları ve maL üreten fır-
marun da sorumlu olduğunun
belgelenmesi gibi şartları içer-
mesi isteniyor.
Konuşmasında bu kredileri
alan tüketicilere yönelik tüketi-
cinin korunmasıyla ilgili önem-
li noktalara da dikkat çeken
Prof. özsunay, "Türkiye'de tü-
ketici krediyle mal aldıktan son-
ra malın bozuk çıkması balinde
bankaya yaptıgı ödemeleri dur-
duramıyor. Aynca malın alın-
masından sonra tiiketicinin öl-
mesi durumunda da södeşme
leshcuucuuajuı }* da banka
sonraki taksitterin nemen oden-
mesini isteyebiliyor" dedi.
Panelde Almanya'daki hu-
kuksal düzenlemelerden söz
eden Georg August Üniversite-
si öğretim üyderinden Prof. Dr.
SATILIKOTOMOBİL
85RENAULTTX
İlk sahıbinden
Tlf: 3599711
Uwe Baurock ise Almanya'da
1991 yılının başından itibaren
uygulamaya konulacak yeni Tü-
ketici Koruma Kanunu'ndan
bazı örnekler verdi. Bu kanuna
göre mallann bozuk çıkması du-
rumunda tüketici bankaya öde-
diği kredileri durdurma hakkı-
na sahip.
Italyan ve Hollandalı hukuk-
çulann da katıldığı panelde bu
ulkelerdeki hukuksal düzenle-
melere de yer verildi.
Ifenibir
bilgi
bankasıEkonomi Servisi — Tiırkiye'-
ye ait pek çok alandaki bilginin
akışını sağlayan yeni bir bilgi
bankası oluşturuldu.
Fransız Minitel deneyimini
Turkiye'de uygulayan Veritel
AŞ, bütün ticari ve sınai kuru-
luşlara bilgi akışını sağlayacak.
Minitel, Fransa'da 13 milyon te-
lefon abonesinden 5.5 müyonu-
nun yararlandığı bir bilgi ban-
kası sistemi.
Bu bilgi bankasına Veritel
2000 isimli kuçük boyutlu, PTT
onaylı bir cihazla ulaşılabildiği
belirtüdi.
Bilgi bankasmda Türkiye ile
ilgili bilgilerin yanı sıra dünya
mali piyasaları, borsalan ve di-
ğer mal piyasalanyla ilgili bilgi-
ler OECD, IMF, Dünya Banka-
sı gibi kuruluşlar kanalıyla elde
edilebiliyor. Türkiye ile ilgili
olarak da genel ekonomik gös-
tergeler, enflasyon ve dış ticaret
rakamları, sermaye piyasaları-
na ilişkin bilgiler, demografık
istatistikler, rehber ve adresler,
Resmi Gazete endeksleri gibi ve-
rilere ulaşılabilecek.