Katalog

25 OCAK 1990 CUMHURÎYET/H HAVA DURUMU TURKIYEDE BUGUN IKIeteoroto|i Genet Mudurluğu n den alınan bılgıye gore yurdun kuzeydogu kesırrien parçalı bulut lu, dığer yerler az bulutlu ve açık geçecek Marrnara ıle yurdun ıc kesımlennde yer yer yoğun olmak uzere sıs gorulecek HAVASICAK LIĞI Tum yurtta bıraz artacak RUZGAR Guney ve batı yonier den Hafıf arasıra orta kuvvette esecek Denızlenmızde ruzgar AkdenızrJe yıldız ve karayelden dığer denızlenmızde kıble ve lo dostan 3-5 Karadenızde 6 7 kuv vetınde saatte 10-21 Karadencde 28 33 denız mılı hızla Adana Adapaan Artyaman Afyon A * Ankara Antttya AıMya Artvın Bal «esu 4° Dıyaraak r 3° Ed rne esecek DENIZ Mutedıl dalgalı olacak Dalga yukseklığı 05-15 Karadenızde 2 3 m dolayında bulunacak Van Golu nde Mava Parçalı az bulutlu gececek Ruzgar gu ney ve batı yonlerden hafif arasıra orta kuvvette esecek Gol kuçuk dalgalı olacak Bmgo Bılts Bolu Bufsa CanaıAa* Caruın Den A 4° 5° A 16° B 3° A 15° S 11» A 1 3° A 2° A 1" o ao S 3° S 5° A 12° 6° £ zurum 12°Dskışehu 6° Gaaamep 2° öresun B 5° Gumuşlune S f° 4° Manısa 10° fKMaras T -f Mersn 3° 0°Hak*ân 4°lspare 0°lstanbul r° Izmr 4°Ka/s 5° Kastamonu S 4° Kayserı 0°K,rWare( 1°Konya 5° Kutahya 1° Malatya 11° 0 8° 5°Odu 2° 3° Rıs 4°-8° Samsun 7° S°S»rt 10° 2°Sınoe 14» 4°Svas 2= 8° TekırdaS 3° 2° T-atoon 1° 7° Tuncelı 10° 1°üşak 2° 5° Van 8° 2° Yoîgat 4° 2°ZonguMak O *'* £}> t " JJ f'u ., s sl A * " B Du uliu G gunesl' K ka 1 Ss.su V-yaCmur u Rıyad Roma Sotya Sam Teı Am Tunus Varşcva Vened* "Vıyana VUasHıngtonB Zurtı V BULMACA SOLDAN SAGA 1/ Alternatıf elektnk akımı ürelmekte kul lanılan elektronık a> gıt 2/ Terzılerın pat ron çıkarmak ıçın kullandıklan bır tur saydam kâğıt Elı ya da avağı sakat olan kımse 3/ Numaranın kısa yazılışı Optık kaydırma Bır nota 4/ Erol To>'un bır ro- raanı 5/ Etıyopya'nın para bırımı Gune> Amerıka'da yaban havvanlarını >aka lamakta kullanılan kement 6/ Ispaıı ya'da Bask bolgesııun bağımsızlığı ıçın savaşım veren gızlı orgut 7/ Halk ede bı>atında aruz olvusuyle vazılan şıır turlerınden bırı Gel-gıt olayında de nızın kabarması 8/ Turk muzığınde bır usul KobaJtın sımgesı 9/ Kader anlayışını >adsıyarak ınsanlann ıstenç ve eylem ozgurluklerının bulunduğu- nu ılerı suren Islam felsefesı YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Dolmuş yapan buyuk at arabası 2/ Fınlandıya'nın resmı adı Anlatış >olu 3/ Vılayet Gırış muzı|ı 4/ Öldukten sonra Isa ta rafından dırıltıldığıne ınanılan kışı (Marksçı termınolojıde toplu- mun en duşkun kesımıne onun adı verılır) Sahıp 5/ Bır tur antı ka dıkış Yapıt 6/ Bıra yapmak ıçın çımlendırılıp kurutularak ha zırlanmış arpa Turkçede ılgı adılı 7/Intıkam Yemek, vıyecek 8/ Yunanıstan'a aıt bır ada Kralıçe. 9/ Kanada'da bır kent 60 YÎÎ7ÖNCE Cumhurıyef Devletlerle... De Gaulle 25,OCAK 1930 Devletlerle aramızdakı muvakkat tıcarı ıtılafnamelerın muddetlerı hakkında şu malumat alınmıştır Fınlandıve, Ispanya, Mısır ve İngıltere ıle olan ıtılafların muddetlerı bıtmış ve halıle devarn etrnekte bulunmuştur Dammarka ve Rumanva'nınkıler de şubatın bırıncı gunu bıtecek ve gene kendılığınden devam edecektır Estonya ıle olan şubatın 30'unda, Fransa ıle martın bınnde, Çekoslovakya ıle martın 25'ınde, tsveç ıle mayısın 6'sında bıtecek ve kendılığınden devam edecektır lran'ın 1 şubatta, Amerıka'nın 4 nısanda bıtecek, fakat terndıt edılmeyecektır Almanya'nın mukavelesı 3, Avusturya'nın 12 şubatta, Macarıstan'ın 26 martta, Isvıçre'nın 29 nısanda, Bulganstan'ın 3 hazıranda bıtecektır Sovyet hukumetıle olan mukavele henuz mendır Italya muvakkat tıcaret mukavelesı yenısı aktoluncaya kadar devam edecektır Bu devletlerm ıthal olunacak eşvalanna en zıyade mazharı musade devlet muamelesı yapılmakta ve ahtı tanfeler mucıbınce resim alınmaktadır 30 YIL ONCE Cumhunyet Cezayir'de nümayişler 25OC\K 1960 General Massu'yu azletmesınden sonra ağır surette tenkıd edılen Başkan De Gaulle aleyhıne tertıp edılen mıtınge son dakıkalarda ordu kmvetlen mudahalede bulunmuştur Polıs kuv\etlerının tufekle ateş açması sonunda varalananlar olduğu bıldırılmektedır Bu arada Konstantıne şehrı ıle Oran'da da numavışlerın başladığı bıldırılmektedır General Massunun venne geçen General Challe ve Fransanın Cezayır Genel Temsılcısı Delou\ner'ın ıkazları bır favda vermemıştır 30 bın kadar tahmın edılen numavışçıler Cezavır şehrınde Forum meydanına gelmışler ve Massu gelmedıkve buradan ayrılmıvacağız dıve bağırmışlardır Geç vakıt heyecan son haddını bulduğu sırada ordu ve polıs bırlıklerı ıle halk arasında bazı çatışmalar olmuş ve yaralananlar hastahaneve kaldırıJmışlardır Unıversıtelıler sokaklarda arabaların volunu kesmekte ve Cezavır Fransızdır dıve bağırdıktan sonra geçmelerıne musaade etmektedırler Peron'un seyahati Eskı Arjantın dıktatoru Juan Peron Avrupa'va gıdeceğıne daır çıkan haberlerı teyıt etmış, fakat sevahatı ıçın bır tarıh kararlastırmadığını soylemıştır Peron "bır çok Avrupa memleketı ıçın \ıze almış bulunuyorum belkı vızesım aldığım memleketlerın hepsını zıyaret etmıyeceğım" Juao Peron d e m ı ş t l r Avrupa'va sadece bır turıst olarak gıdeceğını belırten Peron Ispanya'da verleşeceğıne daır çıkan haberlere cevap olarak tekrar Domınık Cumhurı>etıne doneceğını sovlemıştır 'Çıkar Yol' sohbetleri Şehnmız C K M P II Merkezmde "Çıkar Yol" sohbetleri tertıp olunmaktadır Memleketın çıkmaza gıden halı bu "çıkar yol" sohbetlennde konuşulmakta, bılhassa ışbırlığı konusunda ısrarla durulmaktadır Avukat \e\sı Tozan ve Muammer Şahın'ın konuşmalar >-aptığı bugunku sohbette, C K M P m n C H P ıle bırleşeceğı fakat bazı C H P lılere ınan olmadığı belırtılmış, Vlenderesın C K M P lıler nerededır''" sualınc karşı "terazının otekı kefesınde" cevabı verılmıştır GEÇEN \TL Yeşilyurt olayı 25 OCAK 1989 Adalet Bakaniığı, Yeşilyurt Koyu'ndekı "ınsan pıslığı yedırme" olayı ıle ılgılı olarak soruşturma açılması ıçın Mardın ve Cızre cumhurıyet savcılıklarına talımat verdı Cızre Savcılığı bu talımattan once şıkâyetle ılgılı olarak açtığı soruşturmada lımın başındakı bınbaşının açık kımlığının kendılerıne bıldırılmesını ıstedı Koylulere ınsan pıslığı yedırdığı one surulen bınbaşımn adının Cafer Çağlayan olduğu oğrenıldı TARTTŞMA Yiizde Yirmibeş Hiçbir mucadele vermeden doğuştan var olan hakların hepsıne "sahip" erkeklerin, kadın hakları için verilen mucadeleyi destekledikleri ne kadar inandıncı olabilir. Gunumuz dunvasının bırçok konuda cıddı aravışlar ıçerısmde olduğu şu gunlerde, de mokrası arayışı dışarda olduğu gıbı ulkemız- de de en onemlı konu durumunda Demok rası konusundan bağımsız tartışmava çalıştı- ğımız fakat bır turlu beceremedığımız konu- ların başında kadın sorunu yer aJıyor Bece- remedığımızden dolayı değıl, ama gereklılığın- den dolayı kadın sorununu demokrası soru- nundan ayn tartışmak bır yana, duşunmek bı- le ımkânsız Bır toplumun demokrası anlayı şı o toplumun, hak arayan gruplarına karşı tutumunda ıfade buluvorsa ve de tartışmaya çalıştığımız demokrası sorunu, erkeklerin hâ kım olduğu yuzyıllann değer yargı ve olçu- lenyle oluşuyorsa "Bu yaratılan demokrası de kadınların pa>ı ne olacaktır" sorusunu na- sıl cevaplayacağız1 Nufusun varısının kadın olduğu Turkıje gıbı bır ulkede, demokrası yal- nızca bır ulkenın yansı tarafından paylasıla- caksa yaratılan bu detnokrasının adı ne ola caktır1 Hıçbır mucadele vermeden doğuştan var olan hakların hepsıne "sahıp" erkeklerin, ka- dın hakları ıçın verılea raucadeleyı destekle dıklerı ne kadar inandıncı olabilir Toplumun kadına yukledığı rolu sorgula- ma konusunda açık olan bız "erkekler" top- lumun bıze yukledığı erkek rolunu sorgula- madan. kendımızde değışıklığe başlamadan ve başarmadan çevremızde değışıklıklere sebep olabıleceğımıze ınanmıyorum Kadınlar var olan baskı ve somuru ortamından kurtulma- dıkça, erkekler var olan erkeklık kafeslerın den çıkmadıkça, demokrasının gunluk yaşa- mın bır parçası olabıleceğı, bır vanılgının acı gerçeğınden başka bır şey değıldır Dunya toplumlarının evrensel değerler ya- ratma mucadelesı verdjğj günumüzde, cıddı bır kultur bınkımıne sahıp Anadolu toplumu olarak bu surece neler katabıleceğımızjn öl- çülerım behrleyen knterlerden bır tanesı de ka- dın ve onun sorunları olacaktır Kılıt tartış- malardan bınsı olan kadın sorununu çdzmek verıne bız vıne bırçok konuda olduğu gıbı bu konuda da başarısız bıntoplum gorunumu ya- ratıvoruz Konuva karaınsar bakışımın sebep- lerınden bırı de geçmışte vapılan hataların ye- nıden uretımı konusunda başarıh oluşumuz dan gelıvor Kadın sorununu kotaya bağla van SHP lıderlennın dahı onyargılarım aşa- mayacağı bır gerçektır Toplumun kadın ko- nusundakı değersız, beş para etmez yargıla rını "bır şeyler adına" değer yargılan dıye sa- vunmava devarn ettığunız surece yuzde 25 bıte çok gelecektır Geleceğın kadınsız yaratılmayacağı gerçe- ğı toplumumuzda kabui görurse, belkı de- mokrası konusundakı çekılışe katılabılırız Çı kar mı şu anda bılemıyorum Fakat gununu bu denlı tesadufi yaşayan bır topluma demok- rası, ancak tesadufle gelebıhr Etrafımuda ge lışen demokrasıler şansımızı arttırmıyor de ğıl Yenı yılın demokrasının y ılı olması dıleğı ıle demokrasının mucadelesıru verenlere mer- haba ADNAN ÇETtN Işçı B.AImanva Kadın« Kota ve Denıokrasi Tek başına kota uygulaması yeterince dinamizm getirmeyecektir. Tıpkı 55 yıl once kadınlarımıza verilmiş olan siyasi haklar gibi son derece onemlı, ama işlevsiz olacaktır. Demokrasıyı başında zeytın dalından tacıy la ınce, zarıf bır kadın kıhğında çızerler hep Merak ederım Kadını vuceltmek ıçın mı 7 Yoksa demokrasıyı zavıf, cılız bır gorüntüy- le sımgelemek ıçın mı 1 * Ulkemızde ve dunyada nufusun yaklasık l "o5O'sı kadın olduğu halde ulke yonetımlenn- de kadının temsıl edılme oranı genelde çok du- şuk orneğın Turkiye'de r ol 3 Ovsa kadının ulke nufusundakı varlığına uygun duşen bır oranda temsıl edılmesı gerekmez mı 9 Demok- rasıyı şuphesız kı butunüyle demografik ka- tılım gıbı duşunmek çok yanlış, ama toplum- larda kadın genelhkle görecelı olarak ezılen kesımı oluşturduğundan bır nevı sosyal bo- yutu olan demografik yaklaşım da yadırgan- mamalıdır Sosyaldemokrat Halkçı Partı'nın dığer sos- yal demokrat partıler gıbı kadınlara kota ta nıması ulkemızın ıçınde bulunduğu toplum- sal koşullar açısmdan dtlşünülduğunde top- lumsal reform nıtelığınde bır ola> Dığer par- tılerı de etkıleyebılır Bır bakıma demokratık atıl guç dıyebıleceğımız "Iıı50 kadın potansı yelının demokrasıye kazandınlması gıbı ele alınabılırse ulke ıçın buyuk kazanç olacaktır Ancak burada onemlı olan nokta, kota ıle ge tırılen teşvığın dığer onlemlerle desteklenme sıdır Tek başına kota uygulaması veterınce dinamizm getirmeyecektir Tıpkı 55 yıl once kadınlarımıza verilmiş olan sıyası haklar gı bı son derece onemlı, ama ışlevsız olacaktır Kota uygulamasını desteklevecek önlemler deyınce ılk akla gelenler Yerel yönetımlerın erkek ve kadını bırlıkte kapsayacak katılımcı demokratık kultur polıtıkası uygulamaları ve SHP'nın partı ıçı eğıtım çalışmalarıdır Kota oranımn saptanmasında bır başka al- ternatıf duşünce kadının nufustakı pavından hareketle %50'den başlayıp gıderek bellı sü- relerle oranı duşurup sıfırlamak olabilir Dı- ğer teşvık önlemlerıyle bırlıkte gerçekleştırıl dığınde hedef alınan sure sonunda artık teş- vık gereğı kalmayacağı gıbı kadın erkek eşıt- lığının gerçek anlamda partı ıçınde ve bır öl- çüde ulke çapında sağlanmış olacağı varsayı- mıyla kota tamamen kaldınlabılır Kota ıle ılgılı bır (artışma konusu da büyuk şehırlerın dışında bazı bölgelerde kotayı dol duracak sayıda kışılerın bulunmaması duru- rnudur Ben bunu hıç kabul etmıyorum Bel lı eğıtım kademelennden geçmese de sağdu yu sahıbı, akıllı, ıyı nıyetlı, bulunduğu yöre- de toplum lıderı durumunda olan, toplumsal sorunlara duyarlı bırçok kadın ulkenın h'r ya- nında mevcut Bu kışıler partı ıçı eğıtım ça- lışmalarıvla desteklenerek ve erkek arkadaş- ların ıyı nıyetlı dayanışması ıle çok da başa rılı olurlar Gerı kalmış bölgelenmız ılçelennde "yone- time katılacak kadını neredcn bulalım" dıyen beyler aynı yorelerde katır sırtında dağ tepe- dolaşarak görev yapan ebe, hemşıre, oğret- men, doktor, yargıç vb kadınlarımızın var- lığını ve başarılarını göz ardı etmemelıdırler Ve toplum lıderı ozellıklerıne sahıp nıce yore sakını kadımmızın da en az onlar kadar ba- şanlı olabıleceklennı duşunmelıdırler onemlı olan kendı zıhruyetlerımn değışmesı, kendı- lerının eşıtlıkçılığı ıçlenne sındırebılmeteri ve ulkemızın sağlıkh geleceğı ıçın kadın erkek omuz omuza yurumeyı berumseyebılmelerıdır Ancak erkeğı bıhnçle vetıştıren kadınların, kadının toplumdakı yerını kuçumsemeyen er- keklerın, toplumsal olaylan kavrayan, onla- n sorgulayan, kararlarını başkalannın etkı- sınde kalmadan mançları doğrultusunda ve- rebılen ınsanlarımızın sayılarının artması ıle "ince, zanf demokrasımız" her on yılda bır uzaklaşmamak üzere ulkemızde yerleşebıle- cektır TUNCAY ATAY Liderlik ve Solcla Durunı Lıderlık konusunda ulkemızde, sağdakı ve soldakı liderlere bakıldığında, sağcı liderlerın yerlerıni uzun sure koruyabıldıklerıni, soldaki liderlerın ise oldukça kısa surede yıpramp etkınlıklerinı yitirdiklerini gormekteyiz. Önder, şef gıbı anlamlara da gelen lıderın sozluk anlamı "Buvuk bır ışle. bır toplu- luk davasında önayak olan, kendısıne uvan- ları yoneten kışi"dır Lıder, daha çok sıvasal partılerın başında bulunan kışı îçın kullanı- hr Lıderlık, "Lstlenılen bır gorevı, ıçtenlıkle, elbırlıgıvle, çabajla, sabıria, planla, programla verıne getırme sanalıdır"da Demokrasılerde bellı bır sıyasal goruş ve akıma taraftar olan kıtleler, salt partılerını, mılletvekıllerını ve ye- rel yonetıcılenm seçmekle kalmazlar, aynı za- manda tercıhını yaptıkları partılerın aracılı- ğıvla da partı lıderlennı de seçmektedırler Partılerın ve obur sosyal, polıtık ıçerıkh or gutlerın başarı grafiklerınde, liderlerın onemlı faktorlerı vardır Maxweber hderlerı uçe ayı- rır "Geleneksel şef ve mucizeler yaratan şef" Tanrısal doğuştan ustun nıtelık ve vetenekle- re sahıp olan "karızmatık" lıder u, katılımcı parlamenterızme daya lı demokrasılerde partıler gıbı lıderlık muca delesı de serbesttır Lıderlık mucadelesı aynı orgut ıçerısmde olabıleceğı gıbı aynı sıyasal - ekonomık ıdeolojıyı paylaşan rakıp ve değı şık partıler arasında da olmaktadır Her or gut kendı lıderlennı kıtlelere- seçrnenlere se- çeneğe olarak ılerı surerek taraftar edınmek ıster Bövlece ıdeolojılerını lıdenn kışısellığıyle ozdeşleştırerek onun önder ve aracılığıyla yay mava ve taraftar edınmeye çalışırlar Genelde lıderler buyuk savaşlann, toplumsal ayaklan ma ve patlamalann ara (baskıcıj rejımlerın ve olavların ıklımınde vetışırler Batı'da toplum yonetımınde, etkın kışı (lı der) olmavı amaçlayanlar, genç yaşta ıdeolo jısıne uygun bır partıve gırerek, çeşıtlı gorev ler ustlenerek deneyımlerın sınavım geçerek, adım adım sağlıkh bır yol ızleyerek ulaşırlar Lıderler, yaptıklanyla yanı urettıklerıyle tam- nır ve kabul gorulurler Lıder, salt dıhndekı edebıyat ve konuşma zengırüığıyle değıl, olav- ların önunde gıdebden, çağının gereksınımle- rını sezen ve gören, kıtlelerı coşturup bu coş kunluğu sureklı kılan, toparlayıcı, hoşgönı- lu, külturlu, dıyaloğa, uzlaşmaya açık nıtelık- 1-re sahıp kışıdır "Duygusallıkla, ınatçılıkla, oizli, kapalı (oplantılarla, onvargılarla hare- ket etmeyendır" "Benım olsun, kuçuk olsun v^ da gıdenler gıtsın kalanlar kalsın" deme- melıdır Lıderlık konusunda ulkemızde, sağdakı ve soldakı liderlere bakıldığında, sağcı lıderterın yerlerını uzun sure koruvabıldıklennı, solda- kı lıderlerın ıse oldukça kısa surede yıpranıp etkınhklennı yıtırdıklenru gormekteyız Bu ol- gunun kaynağında, ulkeıruzdekı sol dusunce- sının netleşmemesının, bır kısım sol duşunce ve ıdeolojılenn orgutlenmesıne konulan yasak- ların, demokrasının tum kurum ve kurallanyla ışlerlığe kavuşamamasının yazgıymışcasma so- la karşı vapılan askerı mudahalelenn payı da hıç kuşkusuz yok değıldır Guncel olarak sol- dakı SHP, ıçensındekı çalkantıları yenıp boş- luk doğmasını önlemelı, bu kurultayda lıder, kendını gostermelıdır HASAN GLLŞAN Avukat ve Yazar OKURLARDAN Teknik öğretmenler: Haksızlık düzeltilsin Llkemızde teknik personel gucu yetıştıren bız teknık oğretmenlerle ılgılı olarak 2 Kasım 1989 tarıhlı Resmı Gazete'de bır kanun hukmunde kararname yayımlandı Bu kararname ıle teknik oğretmenlerden ıkı yıllık okul mezunlarına vuzde 20 dort yıllık okul mezunlarına vuzde 40'a kadar ozel hızmet tazmınatı odene^eğı avıklandı Bu ayiklamadan bırkaç gun once bu mujdeyı Mıllı Eâmm Bakanı nın agzından duvan bız teknik öğretmenler, vıllardır sabırlı bekleyışın sona ermesının sevmcını yaşadık Teknik okul çıkışlı olmamıza karşın "teknik hızmetlcr" sınıfına dahıl edılmeyışımızın, ağır çalışma koşullarına, yuklendığımız fedakârlık ve sorumluluklara karşın ekonomık magdunvetten dolayı duydugumuz ezıklığın ^on bulduğu du^uncesıyle 'oh" çektık AT'ye aday Turkıye'nın sanavıleşme ve gelışmesınde temel unsurlarından olan meslek eğıtımının ve bu dalda yetışecek gençlığın daha ıyı yetışmesı ıçın sorumluluklanmızı bır kez daha hatırladık, azım ve moral sevıyemız vukseldı Ancak odemeler zamanında yapılmayınca huzursuz bır bekleyış başladı Bu arada, teknik oğretmenın çalışma koşullarını ı^ınde bulunduğu guçluklerı bılmeyen kışı ve çevreler eleştırılerde bulunduiar Ozellıkle bu hakların kendılerıne de verılmesını Anayasa Mahkemesi kararı üzerine Anavasa Mahkemesi nın hayat kadınlarına tetavuz edenlere ındmmlı ceza verılmesı lehınde ılerı surduklerı gerekvelı kararda, 'Iffetlı bır kadının zorla kaçırılması veya ırzına geçılmesı onun onurıınu, toplumdakı ve vaşadığı ortamdakı savgınlığını gıdenlmesı olanaksı/ olı,ude kıracaklır dcnıvor (Cumhurıtet. II CXak 1990,-sa 14, su S) Kararın sakatlığı bu anlavıştan kaynaklanıyor Zorla tecavuze uğramış bır kadının saygınlığı ve onuru neden zedelensın 9 Insan kendı ışledığı bır onursuz evlemden oturu onurunu, savgınlığını vıtırebılır Irza tecavuz, bedene yonelık her turlu fızıksel zor kullanma ve tecavuz gıbı kışının bedensel dokunulmazlığına ve ozgurlugune saldırı olduğu ıçın suç sayılmalıdır Kışının dokunulmazlığına ve ozgurlugune saldırmanın cezası, bazı vargıvlaıın kafalarındakı ıffet anlayışına gore ınsanları ıffetiı-ıffetsız dıye sınıflandırmalanna gore belırlenemez Insanları ıffetlı ıffetsız dıye avırt eden zıhnıyet Turk toplumunun çok gerısındedır ve boyle bır hukuk anlavışının Anavasa Mahkemesi nde temsıl edılmesı esef verıudır StRPIl SOMEI İktısatçı CLM SOMF L Ikdsalçı ısteven kultur dersi oğretmenlerımızın hak ıstemelerını saygıyla, teknik oğretmenlere yonelık suçlama ve karalamaları uzuntu ıle kaışıladık Butun oğretmenlcrın ekonomık ve>osyal durumlannın lyıleştırılmeiim ısterız Bu nedenle "oğretmenler arasında ayrım vapılıvor" su^laması doğru değıldır Mıllı Eğıtım Bakanı'nın, ozel hızmet tazmınatının butun oğretmenlere yaygınlaştırılacağım açıkladığı gunlerde tabın caızse dag fare doğurdu 31 aralıkta vayımlanan Resmı Gazete'de ozel hızmet tazmınatının teknik oğretmen/ere vuzde 20 ve 40 oranında değıl, vuzde 2 ve 8 oranında uygulanacagı aııklandı Butun teknik oğretmenlerde buvuk bır şok ve ınfıale vol açan bu kaun bız "resmı bır alav" olarak değerlendırdık Bu kararın en kısa surede duzeltılmesını, hakkımızın gerı verılmesını ıstıvoruz Bir grup teknik ogretmrn ANKARA NOTLARI MUST4FA EKMEKÇİ Yılbaşı Eğlencesinde... Oğretmen L D sureklı beynını toplamaya, yanıt yetıştırmeye çalışıyordu Yanlış yapmamak ıstıyordu Olmayan bır şeyı kabul ederek, başkasının canını yakmamak ıstıyordu Bır de onu yap tırmaya mı calışmışlardı7 Yanı, L D'ye gore, olmayan bır senar- yo' — Ben, olmayan ekmeğı sıze nasıl vereyım1 ' dıyordu — Yatırın1 Yatırıyorlardı hemen falaka bır soğuk su banyosu1 Banyo, son ra falaka yenıden banyo1 L D soyle dıyordu — Soğuk su banyosunu fızık tedavı olarak uyguluyorlar, elek trık şokundan sonra, ozellıkle 3-4 gün salı günunden sonra eşek ' dedıklerı şeye çıkmadım Cumartesı gunu yenıden çıkar dılar — Ayın kacı9 — 30'u fılan oluyor Yılbaşına bır gun var, onların hedıyesı, cu- martesıye kadar bılfııl banyomuzu yaptık1 Şakaya vuruyordum artık — Annem olmadan banyoya gıtmem1 dıyordum Ben yıkan maktan usandım, sız benı yıkamaktan usanmadınız be zalım- lar' — Gülüyorlar mı o zaman? — Nasıl alay edıyorlar nasıl alay edıyorlar'' Guluyorlar sonra ıkıde bır asağılıyorlar ınsanı 'Ogretmene bak yav anadan ür- yan' Ayy, temız de bayağı, tıraş da olmus1 Şuna bak hele, baya- ğı Müslümana da benzıyor'" Tabıı bu arada lastığı kafamıza geçırdıkten sonra, kıçımıza cop sokma denemelerı, gırışımlerı1 (Onu yapmadılar, gozdağı verır gıbı yaptılar) Bır de ışkencede şunu gördum ' Eşını ve çocuğunu getıreceğız ve şurada gozu nun onûnde tecavüz edeceğız1 ' Ben dedım kı — Ben hıcbır organızasyon ıçınde değılım Ben gerçekten ya kına kadar Ataturk Lısesı'nde öğretmendım Bugün de dersa- nede öğretmenım Ataturkçu çızgıden bır adım oteye atmadım1 TOB-DER lıyım, bundan daonur duyuyorum hıç utanç duyma dım bundan Ama sızın dedığınız turden bır ınsan değılım Be- nım kapasıtemın çok ustünde bu olaylar, benım bunlara gücüm yetmez Ben, evımı yonetemıyorum, sızın dedıklerınız gücumun dışında bakın1 Bunun dışında şunu gordüm ben ordakı olaylar ıçınde, ' Eşını getıreceğız1 ' deyınce — Getırın' — Gözünün önünde tecavuz ederız1 — Edın"" Edersınız, guçlüsünuz1 Devlet elınızde, her şey elı nızde' — Yahu sen ınsan değıl mısın' Sen Musluman değıl mısın'' Sen adam degıl mısın'' Gözunun önunde tecavuz ederız dıyo- ruz Bakın örgutü korumak ıçın avradını feda edıyor, namusu nu feda edıyor 1 — Ben namusumu falan feda etmıyorum Sız benım avradı kırletsenız bıle, benım avrat dünyanın en temız kadını Gözum- de dünya güzelı o Bağnma basarım ben onu Ama olmayan bır şeyı kabul etmekle ben hem ıcımı karartacağım hem yaşamımı karartacağım Bunu ben goğüsleyemem bıldığınızı yapın 1 — Yatırıni dıyorlar hemen falakaya soğuk su banyosuna Şu- ralarıma, şuralanma, sanırım kum torbasıyla vuruyorlar Dıyor larkı — Cığerlerın var ya, beş sene sonra gorürsün' Sağlam bır cı- ğer koymayacağız sende' Böbreklerın ordan sırttan ve şurdan, kaburgaların hemen alt kısımlanndan, boyle sıstemlı bır sekılde dövuyoıiar Fazla acı ver mıyor, ama cığerlerı elıyormuş boyle yanı, duyduğumuza gore Ondan sonra elektnk şokundan sonra su ıçmenın zararlı oldu- ğunu bıldığımız halde bızı su ıçmeye tesvık ettıler' 'Cığer par- çalanır, tçmei dıyorlardı deneyımlıler, çoğu arkadaşımız su ıçtıler 1 Tesadufen, cebımde sakladığım sakızı çıgneyerek susuzluğu- mu gıderdım, gıtmedım suya Ve bu arada, salı günu öğleden cumartesı gunü öğleye kadar uyku durak yok Ayaktasınız ve büyük bır talım yaptırdılar, 3,5-4 saat, perşembe gunu askerı talım yaptırdılar Ardından, lytce yor- dular, arkasından tezgâha çektıler Benım tepkım o zaman ol- du — Kabul etmeyeceğım 1 — Burdan bır şey kabui etmeden akamazsın' Kellen çıkar, ölun çıkar, leşın çıkar 1 Burdan kımse bır şey vermeden kurtulamaz 1 dedıler Tabıı bır şey vermedık, ama cok fedakârlık yaptık, hor- landık 1 (Kanım donmus gıbı, dınlıyorum Sesım kısık sordum ) — Pekı, bır şey soracağım Bu ışkenceyı yaparken, bır gun bunun hesabını vereceklerını duşunmuyorlar mı 9 Hıç mı gelmı yor uslarına'' Sız söylemıyor musunuz? E B — Ben bır şey söyleyebılır mıytm Sayın Ekmekçı' — Evet E B — Sız, dıyorlar, ıktıdara geldığınız zaman bunları bıze ya- pacaksınız daha fazlasını yaparsınız 1 Artık ona omrumuz yeter mı, yetmez rru bılmem, ama ben şunu söytedım kendılerıne "Bız ınsanlara ışkence yapacak kadar acız değılız Işkence yapılma- sını ınsanlığa aykırı buluyoruz Bundan dolayı ışkence yapma yız, ama bu ışkence yapanlara bunun hesabının sorulması ıçın ne gerekıyorsa yapacağız Tabıı bu ınsanları etkılemıyor Çun- kü, şey dıyorlar 'Bız devletız, bız bu devletı koruyacağız Bız bu devletı korumak ıçın bunları yapmak zorundayız ' L D — Bu olaylardan sonra cumartesı günu bır aç bıraktılar bızı pazartesı öğleye kadar' — Yılbaşı gunü ekıp değıştı mı' — Hepsı eğlenceye gıttıler 1 Evlerıne çekıldıler Orada görevlı- lervar şımdı, gorevlıler şoyle Hucrelere kapatıyor Tuvalet ge- reksınımınız olduğu zaman kapıyı vurmalısınız 1 ÇALIŞANLARIN SORULARI/SORÜNLARI YÜJVIAZ ŞİPAL "Kazanılmış hak ımdır?" S0RU: Bızler kamu kesıraınden ayrılıp ozel kesıme geçtık Geçtığımız ozel kesım ışverındekı personel yonetmelı- ğinde "kamu kesımınden, şırketımıze geçen personelın bu kunıluşlarda geçen hızmel surelen aynen şırketımızde geçmış gıbı kıdem tazmınatı hesaplamasında dıkkale alınır" maddesı yer alıvor Ben ve benım durumumdakı olan herkes, bu raadde- ve guvenerek kamudakı 8-10 vıllık hızmetlenmızı bırak- lık ve 1980 vılında ozel kesıme geçtık. Bu durumda, şu anda çalıştığımız şırketın personel yonelmelığınde yer alan bu madde bızler ıçın kazanıl- mış hak mıdır? Y\MT: Yargıtay 9 Hukuk Daıresı'nın 25 1.1982 tarıh, 1981 12386 Esas ve 1982/467 Kararında, Toplu tş Sözlemesınde başka bır ışverene ajt ışyerınde geçen hızmet surelerının hesaba ka tılacağı hukmu, bağlayıcı ve geçerlı gorulmuştur "Yargıtay Kararı 1) Dosya ıçerığı bılgı ve belgelerden davacının davalı şırkettekı 1 7 1973 8 1 19"M tarıhlerı arası çalışmasının mustakıl bır hızmet akdıne dayandığı ve bu sureve ılışkın hızmet akdımn ıstıfa suretı ıle sona erdığı anlaşılmaktadır Istıfa halı kıdem tazmınatını ge rektırmeyecek şekılde sona erme halı olup bu vön 2320 sayılı ka nun ıle buvurucu nıtelık kazanmıştır Bu nedenle anılan donemın kıdem tazmınatında nazara alınmasına daır ısteğın reddı doğru- dur 2) Davacının davalı şırketten oncekı ışveren durumunda olan dı ğer şırkette geçen 1 10 1970-30 6 1973 tarıhlerı arası hızmet surele- rıne gelınce Toplu I> Sozleşmesının 40/F maddesınde 'nın, Törkıye'dekı ış- verlennde geçen hızmet surelen ıle şırketının Turkıye'dekı ış verlerınde geçen hızmet surelerının kıdem tazmınatına esas surenın hesabında nazara alınacağı ongorulmuştur Bu hukum davalı şırketın, şırketınde geçen hızmet surelerını, kıdem tazmınatı hesabında kayıtsız ve şartsız olarak nazara ala cağını kabul aniamındadır Dığer bır deyımle davalı, bu donemı kendı donemıne aıt hızmet akdıne baglı olmaksızın kıdem tazmı natında nazara alacağını avrıca taahhut etmış demektır Bu du rumda ve olavm ozellığı de goz önunde tutulduğunda yukarıda I bendde sozu edılen ıstıta halını şırketınde geçen hızmet sure sıne teşmıl etmek doğru olmaz O halde 1 10 1970 30 6 1973 tarıhlerı arasında şırketınde ge çen hızmet surelerının kıdem tazmınaunda nazara alınması gere kır ( ) Çalıştığınızışvennın personel vonetmelığındekı, bır başka ış\e nndt ge^en hızmet surelerını USIICIIITILM bır sozleşme nıtelığınde dır Personel vönetmelığınde ver alan bu maddenın kazanılmış hak olması gtrekır