Katalog

üü lkemizdeki vergl kaçakçıiıfcnın boyutlan lster ıstemez, etkjn vergileme sorununu guncol clurııma gctirmektedır Gerçj vergı sıstemımlz yıllaıdır kamuoyunun sorunu olarak tartısılmış ancak bu tartışmalar ne bilım çevrelerine ne de Yasama ve Yürutme Organlarının tartışma alanlaıına yeterınce vansımıştır Gcuek soıun şudur BugünkU uygulamasiv]p VOIRI sıst(>mımi7 hcm yspısal olarnk ve hem de uvRiilanidyı denetleyip, veıgı yasalarınııı on goıdügü ka^ak aktarımmı gerçekleştırebilecek özollıf'o sııhıp mıdir? Bu sorunun cevaplarım aramat bır iiıl.ımdi etkın vergılcmenın ne olduğunu arastıımak demektıı Çılnku etktn vprgıleme, Veıgı YasaUrı ilc ongbrulen kaynak aktanmının kayıtsır şartsız gerçekleştlrilmesı. dovlptm VPTKIVP hâkım olması demektir Bu ıse, vergı kaçakrılıgmın önlentnesı anlamma gelir Vergı sıstemımizin yapısı açısından, gelir vergıaı sıstcnıımii esas alınarak vapılacak bır defcerlpnrinmr, ban onemlı sorunları açıkça ortaya kuyacaktır Kunu şu noktadan başlayaralc genişletılebilir Vergırilık, kesin ve açık bir gerçekçillğı gercktırr Bu gerçekçılik oncelikle. vergllemenın ekonomık biı <,ekışme yaratacağınm bılınmesıylo brfilar Vergı, ekonomik bır kaynağın, bir «atın nlmı Riıcunun bplırlı bır karşılıgı olmadan devlet kpsımınp aktanlması sonucunu doğurur. Bır başka anlatımla, açıkça bir karşılıgı olmadan bu mulkıyct hakkı devredılmektedır încanlık Taııhı rnülkıyetln kımde olacağı ve nafiil pl değıştırecegınin tartışma ve çekişmesidir. Dolayısıyle mükellefln vergl yoluyle de olsa, bu mulkıyet aktdrımına kolaylıkla «olur» göstermlyereğı vanı vergı vermekten ellnden gtldığmce kaçacagı veya kaçınacağı açıktır. Oysa gunümüzde devlet, ozellıkle sosyal devlet gıdcrek aıtan Kamu gıderlerıni karşılıyabilmek ve sosyo ekonomık dengeyı sağlayabilmek VP knruvabılmek ıçin, vergıyı mutlaka almak zorundadır lş,tp bu iki olgu, vergıclliftin gerçekçı olmaBmı zorunlu kılar Bu gerçekçihk, vergısel çekışmede ınsıyntıfın kımde olacagının saglıklı olarak saptanmasını ongörür. îste etkln vergıleme ıstemyorsa, vergısel lnsiyatıfın devlette olmasını ıçeren bir vergıleme sısteminin zorunluğu kendılığınden ortaya çıkar Turk veıgı sıstemınde olduğu gibi bıldırım, tbeyan) esasına dayanan bır vergileme sisteminde ıse veıgısel ınsıyatıf mükelleftedlr: Mükellef istedığı kadar vergt matrahı bildlrebiür, bunun aks:ru «îaptamak ve yanıtlamak devlete dtiçer HeTkesçe bilmen gerçek bugün, özellikle gelir veıgısı uygulamasının bu gorünumde olduğuduı Bu gorunüm ise, özellikle vergt denetlmındo ptkın ve yeterli değıl ise, mukellefleri vergısel gevşekliğe ıttığı gıbı yasalara uygun olarak vergı voıen mukelleflerı de devletin adaletBizliğı ınancınu gbtürmektedir. TUrk vergi sıstemı, mükellefleri vergisel gevşeklikten çıkaracak, yasalara uygun vergi veren mükelleflere Jnanç vc güven getirecek yenı blr yapıya uiajtı CUMHURIYET 5 Hayıt 1974 Ü OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Kanayan Vergi Yarası Ömer GÖREN Maliye Bakanlıgı Hesap uzmanı nlmalıdır Bu vapımn bazı sorunların» kısaca deglnmekte yarar olduğunu dü»ünmekteyu. Gerçek gelir giderleri kavramakta re vergllendırmekte acız hale gelen vergıleme sıstrmımızı, yeniden duzenlenmiş, hadleri yükstltil mış ve yaygınİBştırılmış bır gdtürU vergılendır me sıstemı onarabılır Bu tıp mükellefleri Servet Bevanı yonünden bağışıklığa tabi tutmamak bulundukları şehır, semt taddelere gore sınıflandırarak farklı vergılendırmek gerekecektır COrneğın, tstanbul'da, Nışanta»ı'nda Em lik cadde.sindeki bir ayakkabıcı dukkânını pas taneyı büfeyı, serbest meslek erbabını, Pend.kteki aynı mııamelelerle eşıt hadlerde vergılen dırmemek gerekir ) »ekll, lnceleme elemanlannın takdlr içm veriler gftıtermelerı gerekliymişçeaıne düsu nuımekte, hı<, defter ve belge tutmayan bir mükellet ıçın bıle bu, bır kurtuluş yolu olmaktadır. Hatta inceleme elemanları, defter ve belgelennı vergı ınceletnesı yapılamıyacak derecede nok «an ve kanunsuz bulduklan mükelleflprın kazançlarının takdırı 'cııı, yıne bu defter ve belgeleıe da\anarak \ergı gostermek /oıunci.ı kal maktadırlar ki bu bile kendı ı^ınde büyük bır çelışkı varatmaktadır PtlF NOKTASl Ç an • Maltepe Koyu Kalkındırma Kooperatlfl Başkanı Osman Yucelin mllletveklli ve senatbrlere mektubu: «Sı/lerle en son 1973 seçimlerinde gorUşmüîtUk O »anıan bol vaatler verdınız bızlere Buna ınandık Artık köylünün tUm UrUnü değer bularak diye köyde bir kooperatıt kurduk Bu koopeıatıfi, (sızden aldığımız güç uzerıne) Unlnümu7 daha çok deger bulsun ve pazarlama ışi aracısız olsuıı dıve oluşturduk Kooperatifımız 20 1 1974 tarıhındp kurulmuştur A/ seıma>e ile başlangıçta ne yapalım diye duşUndük. Aklımıza gelen köylünün yetiştırdıgi üıünlerın payarlanması, hayvanlarımız ıçin yem, ve kendımız ıı,ın un Fabrikalardan bu ıkı maddeyı getırerek ortaklarımızın ve halkın ihtiyatmı kaışılıyoruz Ortaklarımı/ ve halkımızın hayvanlarından saglanan sutlerın satılmasında kooperatımızın tüzüğüne ters de olsa aracılık edıyoruz Bızler, kooperatıf yonetım kuıulu olarak, hayvan yemını ve unları kendimız verıyoruz Süt parası da aluıdan bi7e gelıvor Ay sonunda yurttaşın ve ortakların aldıgı sut parası ıln bıze olan yem hesabını karşılaştırdıgımız zaman uretırı borçlu çıkıyor Sayın rnılletvekillerimiz, Aşağıdaki gerçek rakamlarla üreticımıztn aieyhin» olan dengesızlıgı gostermeye çalışalım inek sUtu 300 kuruş Koyun sülu 500 kuruş. Manda sütü 4(10 kuruş Buna karşılık hasat mevsiminrîp yıırttaşm elinden adeta yok fiyatına satın alınan çeşıtlı hububat, bugün aynı yurttaşa fahış fıyatla satılmaktadır. Sb\le kı 1H0 ılâ "200 kuruş arasında fıyatla satın alınan bugdayın bugun sadece kepegı 180 kuruşa satılmaktadır İM) ıla lbS kuruş arasında satın alınan yulafın kllosu İse 235 kuruştan satılmaktadır Yukarıda behrttıgımi7 lakamlara gore, bır kilo koyun peyntrınin 4 kilogram sütten yapıldıgını düşünursek, harcanan süt parası 20 TUrk lira« demektir Bir kilo koyun peynırinın fıyatı ise bugün pıyasada 35 ile 40 lira arasında degi'mektedır Bu rakamlar da gostermektedir ki, ezllen ve sbmürülen Uıetırı emegının karşılıgını alamazkpn aracılar ve tefecıler hiç terlemeden Uretıcınin sırtından mılyonlar kazanmaktadırlar Sizlerden rıramız sorunumuzu Merlise götUrmenlz ve durumu Ureticinin lehıne degiştırmenizd.r Bu dert sadece bi7İm derdimiz degil, tüm Türk köylüsünün derdidır Biz derdımi7İ dıle gttıımeye çalıştık, çaresını siz senatör va mılletvekıllerımi7den bekliyoruz » Maltepe Koytl Kooperatifçllennin hlç unutmamaları gereken blr nokta var. Zaten Başkan Osman Ybcel'ln nıektubunu biraz da o noktaya parmak baımak lçln koyduk. Medlr o nokta? Kooneratirçilik denen örgtttlenme, ancak Işçt, kbylu ve Oretlclden yana blr sot partl ıktldara geçerse eUılll ve başarılı olablllr. Slyatal iktldarda emektcn değil aerma>eden yana blr slvasal partlvle ortakları varsa, kriylü koopcratlf kur.sa da Iflâh olamıyacaktır; işçl sendıka kursa da ezlleccktlr Kooperatlfçilik ve sendlkacüık, emekçlden yana slyasal partlnln Iktidarıyla birllkte viırüyehllirse vurur. Yoksa Maltepe Kooperatiflnin dustufeu çaresizlik kıskacına vakalanır. Phasa mekanlzmalanna yon veren ekonomik guç, siyasal Iktidarın eiindedlr. Slyasal iktldarda APMSPCGPMHP gibl ortaklar bulundukça. kooneratifçillk de sendikacılık da bn/uk duzcnln çarkları arasında sıkışacaktır Ovleyge Maltepe K«yü üretlcilerl bugiin parlamentom dolduran mlllrtvekill ve «enatbr çojtunlujtundan bnşuna medet ummasınlar. Bunlann arasından blrkaç parlamenter emekten yana çıkıp konuyu Meclise gbtUrse de »onu çıkmaz. Ilayall ınobllya olayı nice zamandır Mecllste Blr sonuç alınıvor mu? Soruşturma Komlsyonu bilmenı kaçıncı turda Başkan Kpçemedi. Maltepe köyllkatt Uretlmlnl değerlendirmek lçln kooperatlf kurmayı ogrenmiş; blr de bunun yanısıra «iyaial lktidara sahip (.ıkmayı oğrendl mi. sömttrü ve ezllmifllk zinclrlerlni kırmak yolunda blllnçU blr adım atmış olacakttr. ' \.t ı 1 ıi l Saglıklı Saptama Gelır Vergısi Kanununun 114 vd martdPleri ne göre. mükelleflerin vergıleme donemı sonun dakı servetleri ıle vergıleme donemi başındakl s<>rvetlerı arasmdaki farkı. beyan eıtıklerı gelır ile karjılBştırarak vergı tarhıyatı konusu yapabilme olanagı vardır GVK 114 vd ıle 113 ve 91 maddelerının (gıder esasn birarada yorum ve ujgulaması Ile, bu alanda yerlesmeye baslavan kazâi lçtihatlar, «servet beyanı» müessesesine islerlık ka?andırmava başlamıştır Ancak bu işlerlık uV gulamada, Hesap Uzmanı'nın gerçek servetleri ve servet alıımlarını saptavibılmesı koşuluna baftlı kalmıstır Oysa serve' akımlarının tek ba çma, Hesap Uzmanı'nca hem de Him Türkive çapında saglıklı olarak saptanabılme olanagı yoktur Bu olanak ancak Vergi Usul Kanununun 149 ve 152 mtddelerının (kl bu maddeleı bilgi toplama ıle ilgilidlr*. servetleri kavrama amacına yönelık olarak yeniden duzenlenmesiyle sağ lantbilir. VUK 149 maddesine gore devamlı bılgl ver me zorunlugu, kamu ıdare ve mUesseseleıı ıle sınırlandınlmıştn Bu sınırlama kaldırılmalı, bankalar noterler gıbı servet akımlarının yoftunlaştığı kuruluşlara dogıu vaygınlaş>tırılmalıdır Ayrıea, VUK 152 maddesınde so?U edılen, «tstihbarat arsıvlnne islerlik kazandınlmalıdır GUnümuzde bu işlerlık, IBM sistemıne dayanan bir ortanlrasjon ile saglanabıhr. Götürüyü Yaygınlaştırma Gelir vergısı « Bır gerçek klsinln bir tskı vim yılı ıçınde eldfl ettiği kazanç ve iratların safi tutan» Uzennden alınır (GVK 1) Ayrıca, (?elir vergısıne tabı kazanç ve iratların gerçek ve lâfl mıktarları uzerınden vergiye tAbi tutulacagı, ilgıli yasanın 2 maddesı gereğıdir. Bır başka anlatımla mültelleflenn, tahsıl ettıkleri veya alacak olarak tahakkuk etlırdıklen gerçek rakamlan ifade eden gayrisafı gelırlerınden, vasada vft7ilı gerçek ve çogunlukla belgeye dayandırılması geleklı gıderlenn «GVK 40 57, 63 68 gibi» lndlıTilmesi suretıyle bulunan sâfı mıkUr gelır ver |gisinın matrahıdır Bu prensıp, ekonomımızin ve sosyal vapımızın bazı özellıklerinden dolayl |uygulanamamakta bu yuzden buytlk vergi kaybı lortaya çıkmaktadır Türk ekonomıslnin vapısı ve 'tarım kesimının vergılendırilmelc istenmeyıçindpn gelen bu aksaklığa hızmet kesiminin ba$ıboşlugu da eklenınce, gelır vergısı yasası, fıılen uygulanama7 olmaktadır Vergı ıadesınin ve denetim organlarının bugtınkü yapısı ve olanakları lçlnde, idarenın vergı yasasını fulen uygulama ve öngörülen kaynak aktarımmı sağlayabılme olanağı da yoktur Şu halde götürtl vergilemeyi yaygınlaştırmak blr çözüm yolu olarak duşünüle"biUr. Gelir vergısı yasamız, vergiye tabl matrahı ve koşulları istısna olarak kendisi saptamıs ve koşullara uyan mükelleflerin bu matrahlar üıerınden, bas«kaca bır mukellefıyetlm olmaksızın vergı odemelerıni kabul etmıştir. Ama bu uyEulama, ekonominln bugünkü koîulları ve para degermdeki buyuk deger değışiklıkleri dolayuiyle tamamen anlamsız bir hale gelmış, götürtl vergı veren mukellefler neredeyse vergiden muaf mUkellefler durumuna donüşmüşlerdir. >Gerçekten yıllık hasılat tutarlan olarak 36 000, 6 000, ve 22 500 TL'lık hadler vardlr kl bu hadler bugün ıçin çok düjUktuj» Yumuşatmak »Vergı Usul Kanununun 134 maddesine gdre • vergı incelemeslnden maksat defter hesap ve kayıtlara dayanılarak odenmesı lâzım gelen vergılerın doğrulugunu araîtırmak, tesoıt etmek ve sağlamaktır <Bu hükum ıkmalpn vergı tar hıyatı içın, bir delıl slstemı getirmektedır Gerçekterj, VUK 29 maddesine göre» ikmaleıı vergl tarhı, her ne şekılde olursa olsun bir vergi tarh edildıkten sonra bu vergiye mtiteallık olarak meydana çıkan ve maddi delillere dayanı larak miktarı tesblt olunan bır matrah veya matrah farkı Uzerınden alınacak vergının tarh edılmesıdir • Yeni matrah veya matrah farkı da çogunlukla bır vergi incelemestyle ortaya Çlka cagına gore, mükelleflerin defter, hesap ve W yıtlarının maddi delıl olarak degerlendirıldıgl açıkça ortaya çıkar Oysa, vergisel olaylarda ida re olayın dışında, bır tıçvincü şahıstır Dolayısıyle bu Uçüncü kişinin, hem de olayı yaratan ların elınde bulunan maddi delillere dajanar»k matıah farkı saptayabılme olanagı çok azdır Buna Vergi Denetim organlarının idari, yetkı ve istihbarat «haberalma ve arşıv» sorun ları da eklenince, mükellef istedıği vergiyı verır hale gelmektedir VUK 30 maddesine göre maddî delillerin bu lunamadığı hallerde, resen vergı salınabılmesi olanagı vardır Ancak uvgulamada bu tarhiyat Sonuçlar 1 Etkin vergileme lsteniyors» rergısel insiyatif kesinlıkle Devlette olmalıdır. 2. Geçerliğini kaybetmis ve TUrk ekonomisının yapısına uymayan yaygın beyana dayanan vergıleme yerine, genışletılmış gotıirü vergıleme, yumuşatılmış maddî delıl sıstemı ve servet akış larını saglıklı olarak saptayabilen btlgi alma ve depolama uygulaması, etkın vergılemenin onde gelen yapısal sorunlarıdır 3 Vergi kaçakçılıgını yapısal olarak içerlğin de taşıyan bugUnkü veıgi sistemini, bır vergi po litikası olarak tercih etmemek, Devlete saygınhk kız»ndıracagı gibi, sosvoekonomık denge11 de en saglıklı noktaya getırecektir Onlar Tükenmezler.. OKTAY AKBAL Evct Havır Dördüncü Plan ve Ortakpazar i i ç u n c U Beş Yıllık Kalkınma I I Planı hazırlıkları tırasında " yayınladığım bır arastırmamda şu sonuca varmıştım Ortakpazar TUrkiye iliskisi Ttlrkiya nın ekonomik felsefesini, sistemıni ve yontem anlayısını (markezi planlama uygulama»ını) terk etmesıni rorunlu kılmaktadır Bu zorunluluk karşısında TUrkiye'ye tek yol kalmaktadır, o da, Üçtlnou Beş Yıllık Kalkınma Planını kapitalizmln daha iyi çaltsmaıım saglayan bir tavsiye belgMİ olarak harırlamak. Bu ise ku»ku»uz Türkiye'nln tarihî olufümunun gerılerıne inmesı demek olacaktır (1) Bu sonuç üzerıne DPT dısındakı tepkiler sert olmu», kapltalist kesimın sözcüleri Ortakpazar1 ın Turkiye ekonomisıne etklsinin büyütUldugunü belirtmisler, IKV nın yetkılılerl «son tren kaçıyor» diye yazılar ya^mışlar, Sanayı Odaları nın kimi başkanları sorun ünemsizdir diye yargılara vaımışlardı. Ama plancılar, bilımsel gereklilık sonucu, ÜçUncü Planı OrUkpa?ar olgusunu temelde yok sayarak hawrlamışlardı. PIAN, KAMU SEKTORÜ ıÇIN EMREDıCıDıR. DÖRDÜNCÜ PLAN D0NEMıNDE BU EMREDıCı NıTELıK DEGıJTıRıUMEYECEĞıNE KIRIDIR. ı$TE BU ZITUK, GORE DURUM, ORTAKPAZAR IN BUYURDUGU KAPıTALıST YAPIYA AYÜLKEMıZ BAKIMINDAN BıZı ÖNEMIİ BıR ÇOZÜM NOKTASINDA BUIUNDURUYOR. rak kamuoyunu yanıtlamava devanı etmesidir Oıtakpazar olgusu kabul edilerek Merkezı Plan ona gore hazırlanabılır düşüncesi ise aklı başında hıç kımse tarafından llerı sürülemıyecegıne gore, sorun plancıların sorumlulugu dışına kaymış olmaktadır Plancılar, kapitalıst sıstemın geçerll temel sistem olmasınm kabul edildıgını ve kalkınma planlarının özel ve kamu sektörlerıne KRdece ışık tutucu bir tavsiye bfilgesl Qlarak ha»ırJannjaları direktlfi altında kalabiliıler. Kuşkusuz bu tur bır dırektif Ortakpazar'ın sistemıne kuramsal olarak uvgundur Fakat bilımsel verıler ve Anayasamız karşısında Plancılar bu tür bir dırektlfın Ulkenin geri bıraktı rılması dırektıfi olduğuılun bi lincinde olacaklardır Siyasal iktidarlar bu güncel ve ivedı soruna artık temelden bir çözüm getirme durumunda dırlar Bu çözümün Ulkenin ekonomık bağımsızlıgını sağlama yönünde önemlt bir karar olacağı açıktır Fakat yine dış slyasal nedenler ekonomık neden lere agır basapak olursa, büyük bir olasılıkla Reşit Paşa deneyi günümUzden beş yıl oteye de vam ettirılecek ve Ulkemiz 1838 ticaret sözleşmelerl deneyinln sonuçlannı bır bes yıl daha yaşayacak demektir Bu İse Ulke mizin, Avrupanın hammadde pazarı olarak bir beş yıl daha somUrülmesınin devamı anlamına gelecektir. trs çcvreslnde uçuşan pervaneler gibtvdller Igradılar ceylanlar Rİbi yaglı kur»unl»ra Sivaslı, Malatyalı analıtrın bebelerlydiler Onlar kl bütün Anadoluvdular, gerl gelmez blr daha> Bir urdıı gıbiydiler. Olü Uiyeme7dl kimse onlara. Altmış tirirt ad. altmıs durt destan, altmış dort tarih yaprafcı. Bir baktım, blr oluler ordusu ayaklanmış gellyordu. Denız'iyle, Hakan'ına varınıaya dek. «Oyle gençti ki onlar, gerl gelmez btr ıdaha». Gelmıştiler gerl Işte, 1 Mayıs Bayrmmın» katılmıstılar, J'uz blnlerln arasında>dılar. 1 Maj ıs Bafcar vs< Çlçek Bajnamı bn yıl emeiin, emekçltiln bayıamı olarak kutlandı. Sabahın en rrken »aatlerlndcn llıbarcn keııtın dort blr yanından bir Inıan akını hsıjladı Takslm alanına. Bakıyordum dort yanıma, billnç denizlnin dalgaları vuru\ordu ordan burdan. Blliyorlardı, »nbyorlardı, Jıerden gelip ıırreye yöneleceklerinl duyuyorlardı. nir ULU Beşlktaş'ta bir ucu Taksim'de desenı yanhs sovlemlş olurum, kaç ucu vardı 1 Msyınta emekçi bavramını kutlavan bilinçli halk yığınlarının? «tşte Paşam lstanbul» demlşti rskl blr Vali, eskl bir Cumhurbaskanına. Oysa 1 Mayıs'ta Taknlm alanı blr kaç Taksim alanını doldurup taşıracak blr kalahaliRi topladı. Ilerşey düzenllydl, doğruyu sovlemek gerekirse, DtSK yonetİLlleri başarılı blr kııtlama tcırrnl dlizenlemenln flstün blr orneğinl verdller. t»çl sınlfının hrr türlü faşist, grrlci, çağdışı girlslme, nlyete, hevese karsı «tek> bir guvde gibi «llklleceğlnl gosterdiler. Bcnl en v°k oluler ordusu Hgilendtrdi. Faşiımin tırmanıpt yii7unden tek tek kurban glden gcnçlerimiz, aydınlarımız, devrlmcilerlmlz... Kimi vurulmus, klml bıçaklanmm... Bu altmış dort genç adamın kntillerl nerde dlve düsündünı. Nerde bu gencerık fldanları zamanından önce kurutanlar'.'.. Klmie cezalandırılmadı, klmse kamuoyunun gozlerl dnıınde «katil» di* ye damgalanmadı. Blr sünger geçildl kanlı olavların Ustiınden. Ama IHI sunger yok etmedi acıları, sakladı, bir gun ortalığa dökmek Için... «Onlar kl blr sofrada tadınca yiyememigtller. öpüsmemlstller blr kızla belki de doya doya. M»ır tarlaları glbl fıskırmıştılar, guleçtller. Öyle gcnçtl kl onlar.., Gerl gelmez blr daha». Cahlt Kulebi'nin «AğıUını soylendim durdum yol boyunca. Hepimlzdcn çok yasam dolu bu ölü portrelerlne bakarak... •Geri gelmlz blr daha». Onlar tek tek gittiler. Yerlerinl alıvor şimdl yığın yığın gençler. Dökttlen kan bire btn verecek... Ru tarihln şaçmuz kuralıdır. Halkın mutlulugu lçln ölenler, iildürulenler busbütbn yok olmazlar. Bellrğinde yaşarlar gelecek kusakların Bir şevler var 1 IVlayıs yiırüyüşünden anlaşdması gereken . Polltıkatılarımızı, iktldardaki, muhaleretteki, llderlerln, milletvekillerinin, partlcllerin.. O da şudur, bu halk valnızca blr kalabalık, blr yıgın değil artık. Ucuz sözlerle onları kandıımak /or. Sloganlar, havaller, aldatmaca sorler elierin den alanidz oylarını Oy, blr silâhtır Nasıl bütun bu yurüvuşler, hpslenmeler, taşınan vazılar, soylenen türküler, marşlar blrer sılâhsa Türk halkı, bllinçlenme aşamasinda hiTİa gpllşen Insanlarımi7, n/clliklc eıneklerlyle yafavanlar oy'ıın değerlnl anJamısljıdıı llk genel seçlmde bu oy silâhım halk dü«manla rındaıı eslrgeveceklcr, kendılerlnden yana olanlara «unacaklardır. Kinı hilinçli vığınların Kuveninl ka/anucak? !şu lldrr, hıı partı! . Dugun ortada olan, >a da olmayan nerhanRi hır orgüt! Bclkl de yenı dogacak blr başka orgut' Fvet. gnımelerınl lsterdlm 1 Mayıs yüruvuşunu nemlrel'ln Erbakanın, hele help Türkeş'ln «Faslzme geçlt yok» »esleri blr boş çığlık deglldır, lur turlu kbtiı nivetllve, halk düşmanına karşı hır kalc cıl)l (.ıkmak inancıdır . Bir ordu Kibıydl oluler Yaşavan ölülerdl onlar. Olmuşler, ııma yok olmamıslar Daeılınıjlar topluma, hepıınizde yerleşmışler . «Sıvaslı Malatyalı anaların bebeleriydiler» dıvor ozaıı NitP Malatvalı, Sivas.li, Turkıye'nin dort blr illnln, ilcesinın, koyünun Insanı milvonlar milvonlar var çıg gibl akıp gelen ölmeye öldürmeve değil. vaşamaya yafatmaya, bu ytırdu, bu ıılusu çağdaş uygarhk duzeylne çıkarmaya. o düzeyl asmaya Tek tek RİUIIer onlar, «gerl 8elmer»ler bir daha, Denlz olarak, Hakan olarak, All VeU, Ha«an HU^eyin olarak Ama «Onlar ki butün Anadoluyduiar» tükenmezler, «blr olür bln dirillrler» Coşkun ÜRÜNLÜ Davlet Planlama Teskllâtı MUsteşar Muşavirl •elen seslerin nedenini oluşturmaktadır. Ikinci değlşiklik, Ulkenin yarı sömürge nitelıginin ve meveut feodal kalıntılarının Ortakpazar karşısında ortadan kaldırılamayacagının parlamentoda dile getırilmeyn başlanmış olmasıdır ÜçUncü onemli değışiklik, Ortakpazar'ın Katma Protokol hükümlerini uygulamak ıçin son günlerde yenl tavizler istemesi karşısında uluslararası ilışkılerde salt «güvenmn geçerslzliğınin anlaşılmış olmasıdır. Bilindıgi gibi Bu günlerde DörduncU Beş Yıl Ortakpazar, kendi sermayesinin lık Plan'm hazırlık çahsmalarına Türkiye'ye serbest girişımini arbaşlanaoaktır Yıne Demoklesın zulamakta, 3 Plan ıle getirilen kılıcı Türkıye'nın başında aynı kısıtlamaların kaldırılmasını tayerde, daha açıklıkla keskinliği lep etmekte ve özellikle maden belirmiş bır bıçımde sallanmak alanlarında kendi sermayesinin tadır Ama 1970'ten 1075'e onemli Türkiye'ye gırmesinı istemektedeglşiklıkler oluşmuştur Birınci dır Bu ıstek ve taleplerl karşıönemlı değişlklik kapıtalıst ke lanmadığı sürece de TUrk işçile•imin bir öncekı dönemden ta ııne Katma Protokol geregınce mamen farklı olarak Ortakpa tanımak zorunda oldugu «serbest zar'ın tehlikesinı anlar bir goru işgucU dolaşımı» kuralını, bir num içıne gırmesidir. Onlarda tur şantaj sayılabilecek blçimde, gorulen bu değışmpnın ana ne uygulamamakta ısrar etmektedir. deni kuşkusıi7 kendi aralarında Orlakpa7ar güvenılırliğı açısınkt iç çelişkinın son beş yıl içinde dan karanlık blr goruntlm yaratkeskınle^mış olmasıdır. Aynca, maktadır ticarî kapitalizmin vavaş yavaş sınaî kapitalizmın lehina erımesı Bu dftğişlkllkler karşısında ve bu degışlm hızının süratlen yıllardır savunmasını yaptıfi;ımı?, mesi de Ortakpazar aleyhlne yük şu gerçeğin anlaşılmaya başlandıgını görüyoruz Türkiye'nin Ortakpazar ile olan îlişkilerinden otürü gerl bıraktırılmış bir Ulke durumundan kurtulması olanakları kısılmıştır. Ama hala an lasılmayan husus, kurtuluş için geteklı araçlardan biri olan Plan lı kalkınma metodunun uj'gulan masının geçerliginin Ortakpazar yılründen kayboldugudur Işte bu nedenle gtlncel sorun, Ulkenin Dordüncü Planda Ortakpazar ol102 Mayıs Sayısı Çıktı gusunu nasıl ele alabilecegi olaButün bayilerde bulunur. rak ortadadır DördüncU plan büyuk bir olasıhkla Anayasa ve ekonomi bilitnınln geregi olarak, Ortakpazar sistemi olan piyasa mekanizmasının TUrkiye icin geçerliğinin red (Basın 15644) • 3749 dıle işe baslayacaktır Yani Plan' ın kamu sektörüne emredıcilık nıtelıg. degıştırılemıyecegıne göre, plan yapısı itibariyle Ortakpazar'ın emrettigı kapıtalist yapıya zıt yapıda olacaktır Bu zıtlık, sorunun çözUmtlnün olanaksızlıgı demektir Ya Ortakpazar' ın varlığını s'UrdUrmesi kabul edilecektır, ki o zaman planlı kalkınmadan vazgeçilecektlr, ya da planlı kalkınma metodu varlıgını sürdUrecek ve Ortakpa/ar olgusu yok farzedilecektir. Bu şık denenmiş ve Üçüncü Plan Ortakpazar olgusunu temelde yok farzetmştır, ama ne var ki, uygulama sırasmda Ortakpazar'. dan aıtan ithalat dıs ticaret dengesını sürntle bozmuş, ekonomi darbogazlara itilmiş ve böylece ÜçüncU Plan'm «lstlkrar içinde kalkınma» çizgisi yok olmuştur Bu durum karşısında Dördüncü Plan'ı Ortakpazar olgusu yokmuş çasına hazırlamak acı deneyi tekıarlanamaz Bu acı deneyin fıyatı vüksektlr. Plan belgeslnin geçersizlige düşmesl belkı o kaM) Coşkun ÜrUnlU, Üçttncü dar onemli deglldır; onemli olan Ulkede Planlı kalkınma VRpılıyor Beş Yıllık Kalkınma Planı vc dUşüncesmin bir aldatmaca ola Ortakpazar, DPT yayın no. 1150 Ankara, 1971. SADUN TANJU'nun YENi KİTABI KUTSAL ÎNEKLER BiLGi YAYINLARINDAN ÇIKTI BÜTÜN KİTAPÇILARDA (Cumhuriyet 3756) Hürrlyet 1 kitap fuarında • mayıs çarşamba günü (BugUn) ) DUYU RU TEŞEKKÜR Çok değerli varlıgımıs AZIZ NESİN Tekm Yaymevınde çıkan kıtaplarını okurlsırına imzalaya < taktır Saat 14 P0 18 00 arası ADKES: Nlşantaşı, Şlşli Terakkl Llsesl (Cumhuriyet. 3738)' BİLİM VE TEKNIK'in RESSAM ALTAN GÜRMAN'I krız anında hastaneye yetiştiren, son daklkaya kadar yakın ılgı ve yardımlarmı eslrgemeyen YUk Müh Günntlr Demirdağ'a, kaybından sonra, vapılması geıeken işlerı yüklenerek görev duygusundan öte yakınhk gösteren, Çanakkale Zıraî Arastırma Merkezi MüdUrtl YUk Mün Muhtar Başaran'a ve Merkezin tüm elemanlarına, özellikle îstanbul'a kadar yolda gosterdigl anlayıs ve sabırla bana desıek olan Eroİ Akçıl'a sükranlarımızı sunarız. Acımızı yürekten paylaşan, herşeyi düşUnen ve eksiksiz yerine getıren, sevgi ve ins»nlık örnegi veren, Devlet GUzel Sanatlar Akademisi Başkanı Prof Sadun Ersin'e, Genel Sekreter YUcel Gürocak'a, tüm Akademi ögretim Üye ve Asiitanlanna, çok sevdiği ÖJrencilerine arkadaşlarına, Bozcaada'lı dostlarına, arımıza örtak olan hlm dnst VP ya kınlarımıza yürekten teşekkur ederiz BILGE GÜRMAN ve AilESi (Cumhuriyet TBTAK ! cem i İ | | =} | = | c = = | L'llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllltlllllllllllllllllllliU •«••••••••••••••••••••••••••••••••••••HIU | yayınevi İMZA GÜNLERİ 5 Mayıs Çarşamba, 14.00 10.00 AZİZ NESİN VEDAT TÜRKALi ÜLKÜ TAMER HiLMi YAVUZ ZEYYAT SELiMOĞLU ! Tiyatro/76 | nın MAYIS sayısı çıktı TIYATRO/76'dakJ yazılardan : T^SIZME KARŞI CEPHE BİRLtĞİNt ENGELLEYEN CUMHURtYET HALK PARTlSİDtR «HER ZENCt BÎR ANNE YÜRLGİ TAŞIBX MUSTAPA YALÇ1N İLTO BIRİNCtSt G\1J\TASAPAY LİSESÎ'NİN PUSl'DA ı Avın oyunu KUZGUN BABA AKADEMİYE DEÛİL DÜZENE KARŞIYDT KAYBKTTtGÎMIZ SANATÇI ZİYA DEMİRELİN YAŞAM OYKÜSÜ AHMET İSVAN'IN BEYAZ DONLULARI / FLORYA ntNLENME KVLERt VE ISTAÎ.BTJL FESTÎVALÎ SABOTAJ OYUNÜ / tADlK KIZ / NEREYE PAYIDAR VC ESKICt DÜKKANI OYUNl^ARININ ELEŞT1RMEI.ERİ TtYATRO/76 b8 Sayta ON Lira Haberleşnıe ve tatemc adrrai: PK 58 Beşiktas / tSTANBUL İ HÜRRtYET KtTAP FUARl'NDA 1 I i MEVÜT Eşlm, babamız i 3758) ILÂN ŞEVKET SUREYYA AYDEMÎR'IN vefatının 40 gürıüne rastlayan 5 mayıs 1978 çarşamba günü (bugünl ikındl namazından sonrâ aziz ruhu ıçin Mevlit okutulacaktır Arzu cdenlere ve dostlarına duyurulur. AİLESt Sınavla Devlet Memuru Alınacak Denız tkmal Grup Komutanlıgının (Kasımpaşa/fstanhun münhaı bulunan kadrolarında görevlendirilmek Uzere aşagıda nıtellklerı yazılı dört Devlet Memuru alınacaktır. 1. TUrk vatandası, 2 Use mezunu (Muadill kabul edilmez), A Aikerlikle ıllşkısız (Erkekler ıçin), 4. Bayanlar İH, Erkekler 23 yaşından kUçük ve 30 vaçırıdan büyuk olmamak îsteklilerin 2U Mayıs Iö76 gürrtl mesaı sonuna kadar k o mutajılıic Personel Kısım Amirligine başvurmalan duyurulur. (Basın: 15245) 3727 6 Mayıs Perşembe, 14 00 18.00 YAŞAR KEMAL DAĞLARCA CAN YÜCEL KEMAL OZER ATAOL BEHRAMOĞLU Ö.F. TOPRAK i § I g r i İ | ve MÜJDAT GEZEN, kuçuk okurlan ıçin KUZUCUK adlı kıtabını imzaiayacak Şışli Terakki Lısesi Sergi Salonu, Nişantaşı •••••••••••••••••••••••••••••••••••mır Cumhuriyet 3757 (Cumhuriyet 3744) ^ııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınıiKnıı,^