Katalog

Ekonomi Hükümete geldıfi 1975 nısan başından ıtıbaren kamu kuruluşu Petkım'ın lastık tekerlek yatırımı ıçın hazırlanmış olan karar nameyı ımzalamayan MC Bakanlar Kurulu, lâstık sanayıinı ozel ve yabancı sermayelı kuruluslar arasında paylaştırmayı kararlaştınruştır. Sabancı Holdıng'ın Las sa yatırımından başka roevcut üç yabancı ortaklığın, şırketlennı buyutmelerıne ızın veren Bakanlar Kurulu kararnamelerı hazırlanmıştır. Hazırlanan yeni kararnamelere gore Unıroyal, Goodyear ve Pırellı kapasıtelerim fld katına çıkartacaklardır. MC Hukumetı'mn hazırladığı yenı yabancı sermaye ızın kararnamelert üe ongorulen yatınmlarm gerçekleşmesi halınde Turkıye, 1980 yılında yüda 3 mılyon adet lâstık fazlasıyla karşüayacaktır. Yüda 3 mılyon lâstüc tekerlek ıhracatı gerçekleştırılmezse, lâstık sanayu büyük bir bunalımın ıçıne gırmıs olacaktır Ancak kapasıtelerınl gemşletmek ıçin başvuran yabancı ser mayelı ortaklıkların hıç bınsı boyle bır ıhracatı mümJrita gormemektedir. Bu yuzden de, yerll firmalar, yabancı sermayelı ortakhklara ve yerlı fırmalarla yabancı sermayelı ortaklıklar da kamu kesımının lâstık kolunda yatırım yapmasına karşı çıkmaktadır. Yerll ve yabancı sermayelı şırketlenn sozunden çıkamayan MC Hukumetı, çareyı, kamu gırışımı Petkım'm lâstık tekerlek yatınmını önlemekte bulmaktadır. Tekerlek lâstığı sanayıındeki gelışmeler, MC Hukumetı'mn efconomık ve sıyasal sorumluluğunu gerektıren yenı bır aşamaya gırmıştır. MC Hukümetı, 1567 sayılı yasaya dayanılarak çıkarılan 17 karara gore, Goodrıch fırmasmm lısansı ıle uretım yapacak olan Lassa'dan başka mevcut uç yabancı sermayelı lâstık şırketınln genışleme ısteklennı İcabul eden uç ayrı kararname ha zırlamıştı. Bu kararnamelerın Ba kanlar Kurulu kararı halme gelmesınden sonra uç yabancı sermayelı ortaklık, bugun yılllk 2 mılyon 600 bın tekerlek lâstıklık kapasıtelennı 5 5 mılyon adet lâstığe çıkartacaklardır. Bu kapasıte, 1981 yılındakı Türkıye talebının toplamına çok yakındır. Yabancı sermayelı şırketler ıçın hazırlanan karamamelere uygun olarak yatınmlarının tamamlanması halınde 1981 yılında, Lassa ve Petlas'ın lâstık üretımlerı ıçın pazar bulmak mumkun olamaya caktır MC Hukümetı, Petkım'ın Petlas projesını kesmlıkle engellese bıie >abancı lısansla çalışan Lassa ıle dığer yabancı sermayelı ortaklıklar arasında pazar savaşı devam edecektır. MC Hükumetı ve yabancı sermayelı lâstık şirketlerı, genışletme ve yenı yaünmlann üretıme başlamasıyla Turkıye talebının çok ustunde bır lâstık arzının ortaya çıkacağını bılmektedır Bu juzden uç yabancı sermayelı ortaklığın gelışme taleplen uzerinde hazırlanan kararnamelerde, uretlmın belirli bolümlennın ıhraç edılmesı şartı konmuştur. Hazırlanan yabancı sermaye ızın kararnamesınde Uniroyal uretıminın yuzde 35'ı ıle Goodyear ve Pırellı nın uretımlerının yuzde 20 sımn ıhraç edılmesı gereklı gorulmuştur Boylece lâstık sana yımde, 1980 yılmdan sonra yüda 2 müyon tekerlek lâstığımn ıhraçı zorunlu olmaktadır. Fakat Turkıye'deki lâstik üretıcılerının hıç bırısı boyle bır Ekonomi • •• Ekonotni Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Sabancı Holding'in Lassa'sından ayrı olarak Uniroyal, Goodyear ve Pirelli'nin kapasitelerini iki katına çıkartmalarına ilişkin kararnameler hazır. öngörülen yatırımların gerçekleşmesi halinde Türkiye, 1980' de yılda 3 milyon adet lastik fazlasıyla karşılaşacak. Türkiye'de Lastik Tekerlek Dengesi 1976 TOPUM TAIEP TOPUM ARZ FARKt UNİROYAL PiREUı GOODYEAR LASSA (Goodrkh) PETUS 3.335 2,600 ( ) 735 1,250 S20 530 (6ın Adef) 198) 5.900 7.960 ( + ) 2,060 ARZIN DOKÛNIT 3,000 1,250 1,250 1,210 ; 1,250 MC, LASTİK SANAYÎÎNÎ YABANCI VE ÖZEL SERMAYE ARASINDA PAY ETTÎ ihraeata olasüık tanımamaktadır. Üç yabancı sermayelı ortalık da yenı yabancı sermaye başvurmalannda yuzde 13 arasında sem bolık ihracat olanağmı behrtmışlerdır. Sabancı Holdıng Ise ihracat yenne, «kendı lâstığımızı kendımiz yapalım» sloganı ıle ortava çıkmaktadır Gerçekte de ya bancı şırketlenn bır ülkeye gırer ken ızledıği ana polıtüta, yabancı sermayell ortakhkların ana ftr mamn dığer ulkelerdekl pazarını etküemeınesı olmaktadır. Bu yüzden, hazırlanan kararnameler dekı üıracat koşullannın gerçekleşmesi hıç bır zaman mümkıin gonllmemektedır. Bütun bunlara karşın Cephe Hukumetı'mn Izledıği lâstik polıtıkası sonucunda, lâstık sanayıının yabancı sermaye arasında pay edılmesınln yarunda, Ulke ekonomısı gelecek yülarda kaldıramıyacağı yukun altına gırmış olmaktadır. Bırrada da Cephe Hukumeti'nın zayıf yapısı önem11 bır rol oynamıştır. Cephe Hükumetı kurulur kurulmaz Mülî Savunma Bakanı Fent Melen, Tıcaret Bakanlıgı ıle Devlet Plânlama Teşkılâtı'na yazı yazarak Goodyear'ın yenl ızm talebinm onaylanmasını istemistir. Goodyer'ı onaylaymca Uniroyal ve Pireüı'nin ısteklertnl kabul etmek de zorunlu olmuştur. Dığer yandan dövız sıkıntüan nedenıyle dış ulkelerın baslosına daha çok mahkum hale gelen MC Hükılmetı, yeni borçlar sağlayabümek ıçın butun yabancı sermaye isteklerıni kabul etmek yolunu seç mıştır. Demırel Başkanlığındakı MC Hukümetı. tekerlek lâstığı sanayunde tek kamu gırışımı olarak planlanan Petkım'ın lâstık vatırımı ıçın gereklı kararname\i dokuz avdan ben imzalamamaktadır. Petkım'ın Petlaş yatınmı I ıçın geçen vıhn nısan avmdan ben hazır olan kararnamemn MC Kukumetı tarafından ımzalanmaması. lâstık sanavıının butunüyle ozel ve yabancı sermayeye açık bır iş kolu olmasına yol açmaktadır Tvirkiye'de gelecek yıllardaki tekerlek lâstığı talep artışı karşılamak içm Petkım'ın vatınm vapması planlanmıştır Turkıve' de tekerlek lâstiği yapımında kullanılan temel hammaddelerden bazılannı yalnızca Petkım üretmektedır Petkım, ürettığı bu maddelenn saUşı ıçin mevcut yabancı sermayeli lâstık ureticilenne bagımlı hale gelmektedır Petkım'in lâstık yapımma gırmesı, artan lâstık talebmı karşılamanm yanmda tirettiğı ara mallarının pazarlamasım kolavlaştancı bır gınşım olarak düşünıilmüstür CEPHE HÜKÜMETÎ, PETKİM TEKERLEK LÂSTİĞİ YATIRIMI İÇİN GEREKLİ KARARNAMEYİ 9 AYDIR İMZALAMIYOR ve Malıye Bakanlıgı tarafından gereklı kararname hazırlanmıştır. Fakat MC Hukumetı'nın Malıye Bakanı Yılmaz Ergenefcon, uzunca bır süre, hazırlanan kararnameyı ımzalavarak Başbakanlığa gondermemıştir. Özel ve yabancı sermayeli lâstik yatanmlanna öncelık vermeyı amaçlayan bu tutumun basma yansıması uzenne Maliye Bakanı Ergenekon, gecıkme ıle de olsa. karamameyi imzalayarak Başbakanhga gondermıştir. Fakat bu defa da MC Hükiımetinın Enerjı ve Tabıi Kaynaklar Bakanı Selahattin Kılıç, kamu frlrişlmi Petkım "ın lâstık projesı üe ilgili kararnameyi ımzalamayı reddetmıştır. Petkım'ın yatınmı için gerekll kararname gecıktırılırken yerll ve yabancı sermayeli ortaklıklann yeni yatırım taleplennin ıncelenmesı hızlandınlmıştır. Geçen yılın sonlanna dogru MC Hukümetı Başkanı Demirel'in emri ile Basbakanlık Müstesan Ekrem Ceyhun'un başkanlığında yapılan ve yabancı sermaye taleplennm gönışulduğü toplantıda Basbakanlık Müstesan. MC HUkümetı'nın bütun yabancı sermave taleplennin bır an öncs onavlanmasını kararlastırdıâını açıklamıştır. Lâstık kolunda vabancı sermayeli yatırım taleplennın kabul edılip edılmemesınde onemh bır unsur olan Petkim' in lâstık yatınmıvla ilgili olaraK Basbakanlık Müstesan. «Artık Petkım lâstık vatınmını unutun» demıştır. Petkım lâstık yatınmını unurmak İse, va bancı ve özel lâstık vatınmlanyla ılglll çalışmalan sürdüren teknısyenlenn vabancı sermaveH lâstık vapımı taleplerınl kabul etmelennde onemli bır rol ovnamıştır MC Hükumetınin Petkim'in lâstık yatınmınm başlaması 1çın gereklı kararnamevi imzalamaması. özel yatınmcıların en aa bır yıllık bir öncelik kazanmasına vol açmıştır. Demırel Hükümeti, dı*er vabancı sermaveH şırketlenn genişleme talepleri içm kararname hazırlarken Petkım kararnamesını rutmaya devam etmektedır Boylece ftze! fırmalann vanmda. vabancı sermajelı lâstık üretıcılennin d« yeni vatınmlannda oncelik kazanmalanna çalışılmaktadır. Ancak Petkım tekerlek lâstiği yatınmınm fmansmamnda, ortak olarak katkıda bulunmayı kabul eden Ordu Yardımlaşma Kurumu, daha sonra Petkim ıle ortak olmaktan vazgeçerek yabancı sermaveH bır şirket olan^ Goodyear ile ortak olmayı tercih etmiştır. Bunun üzenne Petkım yatınmınm fınansmanı içm Emekll Sandığı ıle Devlet Malzeme Ofısi üe anlaşma sağlanmış YORUM EN ZAYIP halkanın tclaşına bakın. Sılahlı Kuvvetlerln kemuta kademesrnın ıuyarı> mektubunu konu alan Yankı Oergisl pazartesl flunu latışa çıktı Çıkar çıkmaz da Demırel sotuğu Genelkurmay Bafkanlığında aldı. Bir de demeç. Demecin ozu çok açık' «Biı Silâhlı Kuvvetlere çok para veriyoruz. Daha da vereceğız.» Demirel'in paradan ba>ka bildıği bir sllâh olmadığı anlaşılıyor. Anlaşılan bir başka nokta daha var. Demirel'e sormak gerek: Bu kadar zayıfsanız, neden faşızme heves ediyorjunuz?.. DEMİREL, faşizme neden heves edıyor? Bu sorunun tek cevabı, Demirel'in cok zayıfladığını bılmesi. Demırel artık bir seçim kaıanma >anıına sahip olmadığını çok lyi biliyor. Ustellk, artık ion ara seçimlerindeki kadar bıle b a u r ı sağlamasının mumkun olmadığını da goruyor. Bu yuzden bir seçlme gitmeden once karşısındakl guçlerin iyıce budanması gerektiğine karar vermış durumda. Budanması gerekenler solun bir bolumu olacak. Yainız Demırel, solda gorunen kimilerın goruslerinin akslne, solu bir butun olarak değerlendırıyor. Maceracı bir iki grupçuğun dı>ında, soi yelpazenın bırbırını çok etkilediğini anlıyor. Bu yı,zden, Demirel içm, solun bır bolumunu budamak bütünunu budamak demek. Demirel, solun butununu budamadan seçımlerden umutlanmıyor. BURASI, isin bır yanı Diğer yanı daha guncel. Daha kısa donemll Bugurlerde hep ( M ) yazılıyor, hep okunuyor. Temel mallara zam ile yuzde yirmi cevresmde bır devaluasyon gundemde. Demırel bunları geciktirdi. Gecıktirdığı içm de devamlı olarak yazıtıyat, Ancak lyice açık olmak gerek. Bır sıkıyönetim duzeni kurulmadan Demirel bu zamları ve devaluasyonu ertelemek Için elinden gelenl yapacak. Demirel'in yonetimi çok sıkıstı. Sıkısan yonetlm, kurtulusunu sıkıyonetımde goruyor. EN SON fiyat endeksleri aralık ayına aıt. Aralık ayındaki fiyat artış yuzdesı, son yılların en yukseğı. Cerıye doğru gıdıldığinde, aralık ayı fiyat artısları ıle yalnızca Ecevıt'ın butun kamu mal ve hızmetlerıne zam yaptığı ayın fiyat artısları karsılastırılabiliyor. İBu, bır. Ikıncisi, yalnızca aralık ayı artışlarına bakmak yeterli degıl. Geçen yılın son uç ayındaki fiyat artısları, oncekı yılın son uç ayındaki fiyat artıslarından devamlı olarak yuksek. Bu yukseklığin anlamı su° Fiyat artısları, bır eğilim olarak ortaya çıktı. Uçuncu nokta da var. Henuz, Fiyat Kontrol Komitesi ile ozel kesimın zam ısteklerini olomatık hale getıren kararın sonuçları alınmadı. Ozel kesimde otomatık zamların sonuçları, ocak ve daha sonraki ayların endekslerınde ortaya çıkacak. DORDUNCU nokta, Demirel'in tboyuk» adam olmasıyla ilgili. Demirel, «boyukı adam oldu. Büyuk adamlar «literatureı geçerler. Gizli orgut tutkulusu Demirel'in son Basbakanlık doneminde cgizli zflmlan ortaya çıktı. Demirel'in fiyat politikası için bulunan tgizli zamlar» deyımı şlmdf yaygınlık kazandı. Artık Halk Partisl yöneticileri de gizli zam deyimini kullanmaya basladı. Bundan ote özel kesimin meslekı yayın organlarrnda da kullanılıyor. Bunlardan bırisi, bilinen cama yapılan gizli zammı ortaya çıkardı. Hesaplanan gizlt zam, yuzde yirmi bes çevresinde fiyat artısını içerıyor. Eskiden fabrlkanın fıyatında ambalaj ıçin bır odeme yokmuş. Şimdi ambalaj farkı alınıyor. Satıslarda kredi kolaylıkları uygulanırmıs. Simdi bunlar da kalkıyor. Biraz da camın boyutları değişıyor. Boylece gizli zam ortaya çıkıyor. Bu gizli zam, diğer orneklerde olduğu gıbi, toptan eşya endekslerine yansımıyor. Ama bu gızll zamların toptan endekse yansımamasına karsın toptan fiyat endeksleri yine de artıyor. DEMİREL ve yonetimi sıkısıyor. Çunku Demirel'in gizli zamlart, tutku ölçusunde sevdıği gizli orgutlerinden daha açık. Kutleler, Demirel'In gizli orgutleri kadar gizli zamlarını da biliyor. Bllmemeleri olanaksız. Bıldikleri bır nokta daha var. Artık ozgurlukleri ortadan kaldtrma gırısimlerı ile fiyat artıslarınm doğrudan orantılı oldugunu gorduler. 12 Mart yonetimi, kutlclere, bu bilinci hediye etti. Hediye etmek istemezdi. Ama Istemeden oldu. 12 Mart deneyimi, kıtaplardaki bllgilerı kutlelere yaydı. Fasizm glrisimlerinin, fiyatları ve tomüruyu artırmakla es anlamlı olduğunu ortaya koydu. Şımdl kitaplardan kutlelere yayılan bu b*lgi, Demirel'i ve yonetimi ni sıkiftırıyor. SIKIŞTIRANLAR çok. Karanlıkta ıslık çalmak kolay. Ama dosyalara dayanmak için yurek ister. Bir uyarının karşısında soluğu kesılenlerin onunde dosyalar birikiyor. Mobilya dosyasından kurtulmak kolay değıl. Arkasından Halk Partisl Istanbul Mılletvekilinin gundeme getirdığı demirçelik dosyası var. Demirçelik dosyasından kurtulmak ise çok daha zor. Demirçelik dosyasının bır bolumu, belgelerıyle, Cumhurıyet'te yayınlandı. Yayınlanmayan bolumleri ise çok daha ılgınç. Otomobil galerisi sahiplerine veriien ithal izinleri, bakan kardeşlerinden futbol sahalarına kadar uzanan bır demır çelik çemberi, uç buçuk kuruşluk sermayesi ile Turkıye'nın en buyuk cirolu işjetmeleri arasına gtren demirçelik ladrlerı. Yureği olanlar, kendisinden korkmayanlar, demirçelik çemberinln Meclis sorusturma komisyonunun onune getırilmesine razı olmak durumundalar. DEVAM etmeden once bir açıklama gerekiyor. Türkiye kapltalistleşme surecınde ilerliyor. Kapitalizm, feodal sistemden farklı. Ilerleyen kapıtalızmde chamiline yazıfıı hlsse senetlerl yaygınlaşıyor. Hami Yalçın KÜÇÜK YOLSUZLUK ÇEMBERİ VE SIKIŞAN YÖNETİM lıne yazılı hisse senedi gerçeklestirilen bir rusvet Isltmini ortaya koymak kolay değıl. Yainız son zamanlarda ortaya çıkan olayların başka kolaylıkları var. Olaylar ve belgeler çok açık. Toplum çıkarına açıkça ters duşen, bazı kişi ve firma çıkarlarına açıkça uygun duşen olaylar ve belgeler var. Kapitalizmin bu gelisme asamasında ve olay ve belgelerin açıklığında, artık rusvet mekanlzmasını butun boyutlarıyla ortaya koymak gerekli olmaktan çıkıyor. Olay ve belgelerin aktorlerl, rusvet almadıklarını kanıtlamak zorundalar. İlgili fırma ve kişiden rüşvet almadan, flrma ve kışınin çıkarlarını koruyan, korurken de toplum çıkarlarını açıkça bir kanara atan eylemlcrini açıklamak zorundadırlar. Paranın tek sılâh olarak bilindığı bir yonetımde oldukça zor bir açıklama olacak. BUNDAN sonra sıra lastik dosyasında. Milli Savunma Bakanı Ferit Melen, cephe koalisyonu ile bırlikte hukumete gelir gelmez, bir yabancı sermayeli ortaklığın yabancı sermaye ıstemi Için Ticaret Bakanlıgı ile Devlet Planlama Teskilâtına yazı yazdı. Yabancı sermaye ıle ilgiienmek Millı Savunma Bakanları'nın gorevler: mı? ceohenın Malıye Bakanı Yılmaz Ergenekon, kamu gırısiml Petkım'ın teker lâstığı yapımt icın gerekli olan kararnameyi ne kadar erteledi1' «Kalkınmacı» bir partının bir bakanına bir yatınmı uzun sure ertelemek yakışır mı? Daha sonra aynı pariinın bir bjska bakanı Selâhattln Kılıç, aynı karamameyi neden imzaladı? Petkim, Kılıç'ın bakanlığına bağlı. Daha sonra Demirel'in Mustesarı Ekrem Ceyhun, bır Meclis Komisyonu onunde ifade verebılecek memurlann onunde, neden, (Petkım yatınmını unutun» dedi. Daha sonra öıel ve yabancı sermaye bu alanda UskOdar'ı gecmlsken, Petkim In yatırımı neden 197i Yatırım ve Finansman Programına alındı? Yalırım için haztr kar«rnam«y( dvkuz ay baklettHrten sonra ve halâ kararname imzalanmamısken, Petkim'ın lastik yatınmı Kamu Iktısadı Teşebbuslerf Yatırım ve Finansman Programma almanın, kılıfı hazırlamaktan başka bır anlamı var mı? Bu sorular or tada. Dokuz aydır parça parca yazılıyor. Şımdiye kadar yazılanlann hiç bırl yalanlanmadı. Artık yazılanların doğru olmadığını gostermek ve ilgili kişileri temıze çıkarmak için aynntılı bir arastırma gerekiyor. Baska çare yok. VE BUTUN bunlar, Demirel'i ve yonetimlnl sıkıstirıyor. Demirel, kaybettiğınin farkmda. Bunun için hukumetten ayrılamıyor. Hukumetten ayrılırsa, sıkıyonetime gerek kalmayacak. Bunun için seçıme gıdemiyor. Tek kurtuluşu sıkıyönetlmde buluyor. Demirel'in bu durumu, istifa ve secım almaşıklarını denemeden sıkıyönetimde ısrar etmesi, sıkıyönetim isteminin biçımsel hııkuk temellerini de ortadan kaldırıyor. Demirel ve sıkısan yonetimi için bir sıkıyonetimin, anayasa ve hukukla bağdaşır hiçblr yanı kalmryor. EKONOMiK SORULAR Bütçe'nin reddi Mıllet Meclisı'nde bütçenin reddedümesınm ne anlama geîeceğı tartışıhjor. Bu soruya doğru bır cevap bulabilmek için her şeyden önce butçenm ne anlama geldıfinde anlaşmak gerekli. Burada da genel olarak bütçenin ne anlama geldığı sorusunu bır kenara bırakıp 197fi Butçesmın anlamı üzerınde durmakta yarar var. BUtçe vasa tasansı ile birlikte yasama organına sunulan büt çe gerekçesl var Bütçe gerekçelen, butçe. vasa tasanlarım açık layıcı bılgılen jçenvor MC Hükumetı tarafından hazırlanaralc yıne 1976 Butçe yasa tasan ile birlikte yasama organına sunulan «1976 Malî Yılı Bütçe Gerekçesı», yeni bütçenin nitelığıni hıç bir tartışmava yer bırakmavacak bır biçımde ortaya koyuyor. «Bütçeler, gerçekte onu hazırlayan hükümetler ve mensup olduklan sıvasî ıktıdarlann tercıhlenne göre tanzım olunan ve temel ükeleri ıle, ıktısadi ve sosval pohtikalannı tespıt eden mali tedbırler manzumesidır » (1976 Mali Yılı Butçe Gerekçesi, sayfa, 5) Bütçe gerekçesi, 1976 Bütçe yasa tasansının hazırlavıp hukümetın, şımdıki MC Hükümetınm siyasî tercihlenni yansıtma ve ikrisadî ve sosval politikalannı tespıt eden bir döküman olduğiınu ortaya kovuyor. Bu yüzden bu vasa tasansının Millet Meclisı'nde salt co^unlukla reddedılmesı, MC Hükumetınin iktısadî ve sosyal polıtikasının yasama organmca reddedilmesi anlamına gelecek. Bu durumda ise böyle bir hükümetin görevde kalmasma ımkân olmavacak Yasama organının çoğunlukla reddettıŞi ıkfısadî ve sosval pohtıkavı sürdıirmeve çalışmak. sıvasî iktîdan easrjetmek anlamına gelır. Toprak sahiplerinin yüzde 25'i topraklarının yalnızca yüzde 3.1'ini işliyor . MERKEZ BANKASI HAFTALIK DURUMU (Milyon Tl., Rezervler Milyon Doiar) AKTİF 17.1.1975 (Geçen Tıl) 22 857 28 313 5 833 14 651 12 424 84 079 31442 267 4 450 20 435 27.485 1 631,0 + 290,0 140,0 38J.1975 (MC HükümeH) 18 549 29 392 8 735 15.441 12 905 85 347 32 055 227 3 794 22 142 26 926 1 323,0 +70,0 120,0 9.1.1976 (Geçen Hafta) 15.741 40.187 5 481 17 788 40 884 120 080 41 115 841 6 848 28.796 42.480 993,3 1.083,4 18.1.197S (SonHafta) 15 950 40.179 5 639 16.799 41.319 119 886 40.048 1.047 6.802 28.819 43 170 993,5 1.088,6 ... CEPHE HUKÜMETI İTHALATTAKİ SINIRLAMAYI SÜRDÜRÜYOR i YILIN ILK ONBEŞ GÜNÜNDEKI ITHALAT DÖVIZ ÇIKIŞLARININ, GEÇEN YILIN AYNI DÖNEMINDEKI ITHALATIN BEŞTEBIRI DÜZEYINE İNMESI, FİILÎ TRANSFER SINIRLAMASININ SURDÜĞÜNU GÖSTERIYOR . SERBEST SAH« DÖVİZ CEliR (Milyon Dolar) 16 ocak 1976 17 ocak 1975 65,0 246.5 101,3 80,2 2.9 235,7 182,3 39 49,5 1.629,5 19 ocak 1974 193,4 84,5 813 27.0 6,9 127,6 73,2 43,3 2.115,9 İZMIR Zıraat Muhendıslerî Odası Izmır Şubesıne gore, yurdumuzda toprak sahiplerinin yuz de 2 4'u toprakların yuzde 30'unu elınde bulundurduğu halde, bunlarm sadece yuzde 25'ı topraklarm ancak yuzde 3 l'ını ışlemektedır. Zıraat Muhencusleri Odası îzmır Bolge Subesı çalışma raporunda, Turkıye'de jarım mılyon aılenın ıse tamamıjle topraksız olduğu, tanmda makıneleşmenm başlaması, baslangıçta venmlülğı arttınyor gorunumunde ıse de, bu toprak mulkıyetımn bugunkü yapısı değışmedıkçe, tanmda raa kınanın buyıik ışsızJık doğuracagı goruşu savunulmaktadır. Raporda aynca, tanm ışçılerımn sosyal guvenceye kavusturulması gereğı de belırtüerek şöy le demlmektedır: « Koyluye daha ıyı bır yaşam sağlamanın, toprak verımlılığını arttırmanın ve tanmda Iş sahası yaratmanm bır tek yolu vardır; Toprak Reformu, butun Turkıve'de derhal uygulanmalıdır. Yurdumuzda gerek sanayı, gerekse tarımsal kesımde uvgulanan dışa bagımlı, kapıtalıst gelışım, üretıcı guçler ıle egemen guçlen bır yol aynmına getırmış bulunmaktadır. Turkıye'de yenı bır toplumsal guçler dengesı oluşmak uzeredır Bu toplumsal guç dengesıne uygun bır sıyasal ıktıdarın oluşması konusu artık 1976 yılıınıı Turkıyesmde gundeme gelmıştır » (a a) Altın r Döviz Kamu Kredıleri Özel S. Kredüeri Tanm Kredıleri Dıfer Aktıfler TOPLAM PASİF Emısyon Dovız (Brç) M B. Mevduah Mev. Munz. Krş. Dığer Pasıfler Brut Bezervler Net Rezervler DÇM &İDERLERİ Hüseyin MERTOĞLU MERKEZ BANKASI, KREDİ HACMINİ DARALTIYOR Kurulduktan sonra Merkez Bankası kredılerıne dayanarak ekonomıvı yonetme politikası ızleyen fakat ekım ara seçımlerın den sonra kredı musluklarını bır sure sıkıp tekrar açan MC Hu kumetmm son haftalarda kredı hacmıni tekrar daraltmaya basladığı gorulmektedır. Son haftahk duruma gore Mer kez Bankasımn kamu kesımı üe tanm kesımine açtığı kredılerde önemlı azalma olmustur Tarım kesımınde destekleme alımlanmn japıldığı bır sırada tarım kesı mındekı Tarım Kredı Koope ratıflerme açılan kredınm 1 mıl yar lıra dolaylarmda ve Tarım Satış Kooperatıfierıne v enlen kredınm de 413 müyon lıra azal ması dıkkatı çekmektedır Bu azalma, MC Hukumetmın tarım kooperatıflermı kredısız bırak ma gınşımlermden bınsı olmak Merkez Bankası kavnaklanndan elde edılen bügıler MC Hukumetı'mn ıthalât sınırlamasına devam ettiğını gdstermektedır Yılın ılk onbeş gunundekı ithalât dovız çıkışlarının. geçen vılın aynı donemmdekı ıthalâtm beşte bın duzevıne inmesı, MC Hukumetı'mn fıılı transfer smırlamasmın sürdugünu ortaya koymaktadır. Merke7 Bankası'ndan elde editadır. lebılen bügıler, 1976 yılı ıçmde Merkez Bankasınm son hafta dovız sücmtısmm daha da artalık durumunda kamu ve tarım eagmda hıç bır kuşku bırakma kredılen azalırken Merkez Ban maktadır Eldeki en son bılgi iıası işlemlermın gızlenmesı ıçın ler 1976 yıhnın ilk ayının yansı sullanılan «dığer aktıfler» ve , nı kapsamaktadır. Buna gore «dıger pasıfler» kalemlermde o vılın ılk on beş gununde işcı nemh artışlar olmuştur Kredı transferlermden elde edılen doazalmas: ve bu kalemlerdekı ha vız gelırlen 39 mılyon dolar olraketler nedenıyle emısyon hac mustur. Geçen yılın avm donemı 1 müyar çevresinde gerılemış mmdeki transfer ise 101 mılyon tır 1 dolar çevresmdedır. DSviz GeUrleri ihracat Gelırleri Işçl Gelırleri Dığer Gelırler Doviz Kredileri Döviz Giderleri Ithalat Muh. Çıkışlan Borçlar Dığer Dovız Gıderleri Brut Döviz Rezervleri 49,8 132,7 39,1 43,8 «0,« 36,* 5,5 38,7 1.155^ ıu NOT: Brut Doviz Rezervleri içınde ö z e l Bankaların ehndekl rez«rvler de dahüdır. İhracat gelırleri ıse yıne geçen ve oncekı yıllara gore oldukça duşuk bır düzeyde devam etmektedır. 1974 yılmın benzer doneminde 84 5 ve 1975 yılının aynı doneminde 65 mılyon dolar cevresmde gelışen ıhracat dovız gelırlen, bu yılın ılk on beş gur u n d e 49,8 mılyon dolara ınmıştır. Elde edılen bilgiler Serbest Saha dcvızlerıni karşılamaktadır. Bunlar, Turkıye dıs tıcaretının çok büyük bır bölümünü oluşturmanın yanmda, DMÇ dövızlerının de bıitıinünu içermektedır MC Hükumeti, DÇM dovızlermdeki gelışmeler üzenne çok sıkı bır sansur koymuştur. Ancak elde edılen bügiler arasında yer alan «Dıger gelırler» kaleml DÇM gınşlerını de içıne almaktadır. Bu kalem geçen yılın aynı doneminde 80^ milyon dolar ıken bu yıl 43,8 müyon dolara tnmıştır Türk Alman tarımsal işbirliği için toplantı yapılacak A\KAR\ Gıda • Tanm ve Hayvancılık Bakanı Korkut özal, Turk Alman Tarımsal Işbırlığının gehştınlmesı ıçın şubat avında Ankara'da, yuksek duzeyde bır toplantı yapılması konusunda karara vanldıgını açıklamıştır. ÖÜ ARALIK AYINDA FiYATLARDA GÖRÜLEN YÜZDE 3.84'LÜK ARTIŞ, SON 21 AYIN EN YUKSEK ARTIŞI OLDU Başbakan Suleyman Demırel'ın AP Grubunda enflasjonun durdurulduğunu soyledığı gun vajimlanan aralık avı toptan eşva fıyatları genel endeksı yuzde 3 84 oramnda artış gostermıştır Aralık ayı içınde gorulen bu yuk sek oranlı artış, Ecevıt Hukumetmın ışbaşında buhındugu \e tum îktısadı Devlet Teşekkulle nnın mal ve hızmetlenne zam yaptığı 1974 yılı mart aymdan bu yana gorulen en yuksek oranlı artış olmuştur Aralık avı içınde genel endeks bu yonde yuksek oranlı bır gelışım gostenrken, genel endeksın ıkı alt grubundan bın olan gıda maddelen ve yemler grubu endeksı de yuzde 5 1 oramnda artış gostermıştır. Dığer alt endeks olan sanayı hammaddelerı ve >emler grubun dakı artıj ıse vuzde 1 3 olmuş tur. Bu gelışmeler sonucu, top u n eşya fıyatlan genel endeks lerınde 1975 yılı ıçındeki ortala ma artış yuzde 10.7'yı bulmuştur 1975 yılının son çevreğıne dek duşuk bıı artış egılımı gosteren fıvatlar genel dtızevı. ekım ayından yıl sonuna delr tnzh bır artış eğılımme Rirmış ve son uç av içınde yuzde 6 oramnda artış eostermıştır. Yılın son çeyreğınde gorulen bu fiyat patlamasının etkısı vıl sonuna dogru pıderek ouyumuştur. 1975'm son çeyregınde goru len bu gelışım 1974 un son uç a ymdakı gelışım ıle karçilaştırüdı gmda, MC ıktıdarının ışbaşmda bul^ndugu 1975"ın son uç avm dakı artışın 1974'ün son uç avın dakı artıştan vüzde 5 oramnda daha vuksek olduğu ortaya çıkmaktadır Öte yandan, Istanbul ve Ankara ilme alt geçınme endekslerındekı gelışmelerde yılm son uç ayındakı artışlarm eıderek tuz landığını belırlemektedır. Gpnel endekslerın alt endeksle nnden sanayi hammaddelerı ve \an mamullerı endeksmde 197 vümın 9 aylık donemınde vuzde 1 oramnda artış olmuş ıKen, son uç ay içınde yuzde 4 cıvarında artış olmuştur Avm eğılım gıda maddelen endeksmde de gorul mektedır Geçınme endekslennde 1975 ıçmde 1974'e oranla daha hızlı bir gelisme gorulmektedır. Ankara geçınme endeksındekı yılhk orjalama artış vuzde 19 olmuşlur. 1974 yılındakı artış ıse 15 4 olmuş ıdı. Istanbul ılınde vıl çınde gorulen artış ıse vuzde '12 olmuştur Istanbul'da bır )ncekı yılın artışı yuzde 23 9 ıdı 1975 yüırun son uç avında top tan ve tuketıcı fıyatlarında gorulen bu hızlanma eğılımının 1976 içınde daha da hızlanması kaçınılmaz Kozukmektedır. MC hukumetmın erteledıği zamlara rağ men fıvat artısları gıderek hızlan maktadır. (a*.) Bövle bir durumun ortaya çıkmasınm sonuçlan ne olabılir 7 MC partilen. şimdiden başladı: «Ana muhalefetm ülkevi bütcesız bırakma\a calıstığını» iddıa pdıvor Burada da bir soru var. t'lkenm butçesiz kalrrasr kimm Yüın ılk ayının yansında top bııtresız ka!rna<:ı demektır' lam dovız gelırlen son derece azalmıştır. Brut dovız rezervlerı Ülkenm butcesız kalmas: israkamlarma guvenerek net döçi ve memurlann bütcesız kalMZ rezervlerının eksı 1 milvar ması anlamma geîmivor tsçüedolann da altma ındığıni kabul nn biivuk bır ço§unlu»tı ile kaetmez gorunen MC Hukümeti, mu Binsımlennde çalısan meyeni vılla bırlikte dövız gelırlemurîann butçe ile bir üsileri rmın hızlı bır biçımde erımesi vok Bunlar avhklannı hiltcekarşısında doviz gıderlenm sıden bagımsi7 olara'f iiivorlar nırlamaktan baska çare bulamaDığer memurlar ıle bütçeye baglı mıştır. Geçen yılın aynı döneidarelerde çalışan i<5Cüenn de av mınde 235.7 müvon dolar olan lıklan ıçın onemli bır sonm eödovız gıderlerirun bu yılın ilk on runmUyor Çünkü bütçenin redbeş gununde 80 6 mılvon dolara dınden hemen sonra, eski böfreinmesi MC Hukumetı'nın artık nın belli bır oranda kullanı'mabrut dovız rezenleri rakamları sı icın karar alınabüıvor Fcena guvenemeveceğını belgeleme'? vıt Hukıimeti kunılmadan ^nce tedır Bır milvar dolann tıstun butçe geçıkmi? o!du6u ıcin bftvde dovız rezervi olduguna çer le bir dunım ortava cıktı Meçekten ınanan bır hukümetın it \ mur ve işçıler, butçenm geçikhalata bu kadar büyük bir sınır mesine karşın, aylıklarım alabilırdiler. lama koymasına ımkân yoktur. Bütçenin reddedümesınden zaSınırlamanın en belirgin oldu rar gorecek kımseler olmaz m ı ' gu alan ıse tabloda goruldüğu Olur Bunlar devlet Ihalelerıne gıbı ıthalat olmaktadır. I gırecek muteahhıtlerdir.