Catalog

Cumhuriyet Strateji 24 Kasım 2008/230 ST R A T E J İ c Rus karşıtı olan ve Birinci Çeçen Savaşı sırasında başarılı olarak dayanıklılığıyla ün yapan yakın destek uçağı Su25’ti. Diğeriyse Tu22 bombardıman uçağının keşif tipine dönüştürülmüşü olan Tu22M3(R) BackfireD idi ve 9 Ağustos’ta Güney Osetya ile Gori üzerinde keşif yaparken bir SA11 Gadfly füzesiyle vurularak düşürülmüştü. Mürettebatı 929. GLITS’e (Devlet Uçuş Test Merkezi) bağlıydı. Rusların havaalanı baskınlarında da Gürcülerin Mi24 Hind ile Mi8 helikopterlerinden de vurulan oldu. Ancak Gürcü yetkililerin söylediklerine göre hala düzinelerce SuDışişleri Bakanı ise üslerde yok edilen Gürcü uçaklarının sayılarını birkaç olarak açıkladı. Ertesi gün Gürcü yetkililer yaptıkları açıklamada 8 Ağustos’ta altı, 9 Ağustos’ta ise dört Rus uçağı düşürdükleri açıklamasında bulundular. Rus Hava Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Orgeneral Anatoly Nagovitsyn aynı gün düşürülen uçaklardan ikisini doğruladı. 10 Ağustos’ta Rus uçakları Tiflis’teki uluslararası havalimanını, Tiflis Uçak Fabrikası’nı (TAM) ve Veli Havaalanı yakınlarındaki diğer bir fabrikayı bombaladılar. Gürcüler ise bir Rus Su25’inin düşürüldüğünü açıkladılar. Bu Savaşın Güney Osetya’da neden olduğu yıkım... 15 Ağustos’ta Güney Osetyalılar Çinvali üzerinde üçüncü bir Hermes 450’yi düşürdüklerini iddia ettiler. ZMA’ların 185’ti. Hava savunmasını ise 75 parça SA2, SA3, SA4, SA5 ve SA7 içeren SAM bataryalarından oluşmaktaydı. Hızlı askeri modernizasyon programının uygulanmakta olduğu ülkenin savunma bütçesinin 2002’deki 18 milyon dolardan, 2008’deki bir milyar dolara çıkması hiç de şaşırtıcı değildi. Buna paralel olarak askeri personelin mevcudiyeti de 2008’deki 26.000 askerden, 2009’da 37.000 askere çıkarılacaktı. Gürcistan bu modernizasyon dâhilinde özellikle ABD, İsrail ve Türkiye ile yakın ilişki içerisindeydi. Ancak 671.000 kişilik faal savaş gücüne, bu yılki 36,73 milyar dolarlık savunma bütçesine ve muazzam sayıda savaş aracına sahip Rusya için bu sayılar karşılaştırılamayacak derecede küçüktü. Bu durumda olası bir savaş sırasında Gürcülerin yapabileceği tek şey, dağlık coğrafyayı etkin kullanarak Rus saldırısını geciktirerek uluslararası kamuoyunun olaya müdahil olmasını sağlamaktı. Ancak uluslararası politikanın bir savaşa müdahalesi günleri ve hatta haftaları aşacak kadar hantal olduğu ve önemli bir güce karşı genellikle çaresiz kaldığı benzer olaylarla tarihte ispatlanmıştır. Yine de etrafı çevrili olan Çeçenlerin yaptıkları direnişin daha iyisini, sınırdaş ve kıyı ülkesi olarak yapabilecekleri düşüncesi vardı. Ancak Rusya’nın askeri ve siyasi hazırlığı buna imkân bırakmayacaktı ve ellerindeki ikinci sınıf araçları kullanmalarına rağmen harekât kısa sürede başarıya ulaşacaktı. 20 Nisan’da Abhazya üzerinde bir Gürcü Hermes 450’si Rus MiG29’u ya da Su27’si tarafından düşürülmüştü. Gürcüler ise Güney Osetya üzerine yaptıkları İnsansız Hava Aracı (İHA) ve Su25 keşif uçuşlarını artırmışlardı. Yazın ortasına gelindiğinde olaylar tırmanmaya başlamış, Ağustos’a girilirken Gürcülerle Güney Osetyalılar arasında küçük çaplı çatışmalar yaşanmıştı. Bir hafta süren çatışmalar 7 Ağustos’ta karşılıklı ateşkesle durulmuşken, Gürcü kuvvetleri Kuzey Osetya’da yığınak yapan Rus 58. Ordusu harekete geçmeden bir ön saldırı yapmak amacıyla ateşkesi bozarak Güney Osetya’nın başkenti Çinvali’ye genel taarruza kalktılar. KARA HAREKÂTI 7 Ağustos’ta Ruslar Çinvali’ye geniş kapsamlı bir kara harekâtı başlattı. 58. Ordu’nun Kuzey Osetya’da bulunan birlikleri, 76. Hava Taarruz Tümeni, 96. Hava İndirme Tümeni ve 45. İstihbarat Alayı’nın desteğiyle Gürcü kuvvetlerine karşı çatışmaya girdiler. Sayıları 150’yi bulan T62 ve T72 tankları, iki ülkeyi bağlayan ve stratejik öneme sahip olan Roki Tüneli’ne yüklendi. Hava Kuvvetleri’nin çoğunu Su25’lerin oluşturduğu, Su24, Su27 ve Tu22M3’lerin de bulunduğu filoları, Kara Kuvvetleri’nin Mi24 ve Mi8/17 helikopterleri kara birimlerine destek verdi. Ayrıca Ruslar, savaş boyunca Gürcü hedeflerine en az 15 adet karadan karaya SS21 Scarab füzesi attılar. Rusların iddiasına göre, 78 Ağustos gecesi Mukhrovani’de üslenmiş tugaydan yaklaşık 500 kişilik bir birlik, Gürcülerin yaşadığı Didi Liakhvi Boğazı’nın kuzeyinden saldırıda bulundu. Bu arada Ruslar Çinvali’ye topçu taarruzu gerçekleştirdiler. Çinvali’de yapılacak erken bir Rus toplanması, belki de uluslararası kamuoyunun baskısını yoğunlaştırmadan Rus birliklerinin Tiflis’e ulaşmalarına neden olabilirdi. Gürcüler 3,6 kilometre uzunluğundaki Roki Tüneli’ni bloke ederek Rusların Çinvali’ye erkenden ulaşmalarını geciktirince, Ruslar da havadan birlik taşımak mecburiyetinde kaldılar. 8 Ağustos’ta Gürcü Hükümeti topyekun seferberlik ilan etmişti. Her şeye rağmen çabalar yeterli olamadı ve 10 Ağustos’ta Ruslar Çinvali’yi ele geçirdi. Rusya, bundan sonra büyük olasılıkla planının ikinci aşaması olarak, Karadeniz kıyısından ilerlemek suretiyle Gürcistan’a denizden ulaşımı engelleyerek, herhangi bir uluslararası desteği ya da müdahaleyi kesmek ya da sınırlandırmak isteyecekti. HAVA HAREKÂTI Rus Hava Kuvvetleri öncelikle Gürcülerin elindeki hava gücünü kullanmasını önlemek amacıyla Gürcistan’daki tüm havaalanlarını bombalamayı hedefledi. Doğrulanabilen dört uçak kaybına karşı bunu da başardı. Hava üstünlüğünü net bir şekilde oturtan Rus Hava Kuvvetleri, bu sayede kara birliklerine daha rahat destek verirken, Gürcü kara birliklerini hava desteğinden yoksun bırakmakla kalmadı, havadan onların ikmal yollarını da tehdit eden bir pozisyona geldi. Bu durum kara kuvvetlerinin kararlılığıyla birleştiği takdirde Gürcü Kara Kuvvetleri’nin yapabileceği fazla bir şey kalmıyordu. Gürcüler 20 Rus uçağını düşürdüklerini iddia ederken, Ruslar bunlardan sadece dördünü doğruladı. Düşürülenlerden üçü Amerikan A10’un Kafkasya’da yıllardır biriken sorun geçtiğimiz yaz 6 günlük savaş olarak ortaya çıktı. Sonuçta, siyasi desteğin askeri güce dönüşmedikçe yetersiz kaldığı; jeopolitiğin öncelikli olduğu bölgede kaba kuvveti kullanmasını bilen ülkelerin ayakta kalabileceği ortaya çıkmış oldu. 25 ve az sayıda da hava muharebesi yetenekli hafif avcı L39 Albatros hala sağlam bulunuyordu. 8 Ağustos’ta Ruslar, Güney Osetya’da barış gücü olarak görev yapan birlikleri saldırıya maruz kalınca Rus Hava Kuvvetleri’nin YerevanErebuni havalimanından kalkan az sayıda MiG29 FulcrumC avcı uçakları bu birliklere destek sağlayarak çatışmalara müdahil oldular ve Gürcülerin Vaziani ile Marneuli havaalanlarını bombaladılar. Aynı gün Ruslar bir Gürcü Su25’ini Güney Osetya üzerinde düşürdüler. Ruslar ayrıca Gürcülerin üç An2’siyle tipleri belirlenemeyen iki uçağı daha Bolnisi ve Marneuli hava üssü baskınlarında yok ederken, Gürcüler beş Rus uçağını düşürdüklerini iddia ettiler. Gürcü arada Amerikan C17A Globemaster III nakliye uçakları, Irak’ta görev yapan 2.000 Gürcü askerini parça parça Bağdat’tan Tiflis’e taşımaya başladılar. 11 Ağustos’ta Senaki Hava Üssü içindeki Gürcü askeri helikopterlerinden bir Mi24 ile bir Mi8 ile birlikte Rus paraşütçüleri tarafından yok edildi ve Bir Gürcü Su25’i daha düşürüldü. Gürcü hava savunması bir Rus uçağını daha düşürdüğünü ve toplam düşürdükleri Rus uçaklarının sayısının 19 olduğu iddiasında bulundular. Ruslar ise şu ana kadar sadece dört uçak kaybettiklerini açıkladılar. Ertesi gün Rus hava savunması Güney Osetya’nın başkenti Çinvali’de Gürcülere ait Hermes 450 tipi bir İHA düşürdü. 13 Ağustos’ta Ruslar ikinci bir Hermes 450’yi yine Çinvali’de düşürdüler. 28 DENİZ HAREKÂTI 9 Ağustos’ta Karadeniz’de meydana gelen çatışmada Ruslar bir Gürcü devriye botunu batırdılar. Bunun üzerine Gürcü deniz taşıtları Poti Limanı’na döndüler. Ertesi gün Rus Deniz Kuvvetleri Poti Limanı’nı ablukaya alırken, Abhazya’daki ayrılıkçı güçler de Gürcü noktalarına saldırıya geçmişlerdi. 12 Ağustos’ta Poti Limanı’nı mayınlayan Ruslar, burada üç Gürcü deniz taşıtının batmasına neden oldular. 13 Ağustos’a gelindiğinde ateşkes ilan edilmiş ve ertesi günden itibaren tüm birimler ateşkese uymaya başlamıştı. Kaynaklar “Accident Reports, Air Forces Monthly, October 2008, s.7375. “Baiting the Bear”, Jane’s Intelligence Review, Vol.20 No.09 September 2008, s.815. “Expalining Georgia’s Campaign”, Jane’s Intelligence Review, Vol.20 No.09 September 2008, s.14. “Georgia Shoots Down Russian Tu22”, Air Forces Monthly, October 2008, s.72. “Russian Invasion of Georgia”, Air Forces Monthly, October 2008, s.45. The Military Balance 20042005, IISS, Oxford University Press, London, 2004.