Catalog

Gözde KILIÇ YAŞIN TUSAM Balkan Araştırmaları Masası gyasin@tusam.net Balkanların sorunu küresel hale geldi… C S TRATEJİ 21 Yönetimi’nin yanında olacakları mesajını verdi. Yani Rumların kabul etmediği kararları ya da çözüm girişimini desteklememe sözü. Rusya, Rumların KKTC için izolasyonların söz konusu olmadığı iddiasını ne kadar gerçekçi buluyor bilinmez ancak BM Genel Sekreteri Ban KiMoon’un Kıbrıs’taki Barış Gücü’nün görev süresinin uzatılmasıyla ilgili raporunda yer alan "izolasyonların kaldırılması"na ilişkin paragrafın çıkarılmasını sağladı. Halbuki Ban, zaten "tanıma ya da ayrılığı desteklemenin Güvenlik Konseyi kararlarına aykırı olduğuna" işaret ederek izolasyonları kaldırılmasının "adanın yeniden birleşmesini hedeflemesi" çağrısında bulunuyordu. Şüphesiz ki Genel Sekreter, BM Güvenlik Konseyi'nin Rum Yönetimi’ni tek yasal hükümet olarak tescil eden 4 Mart 1964 tarihli ve 186 sayılı kararına atıfta bulunuyordu. Gerçekten de izolasyonların kaldırılması veya KKTC’nin tanınmasının önündeki en büyük engel 186 sayılı BMGK kararı. Ancak aynı şekilde Kosova’nın bağımsızlığının önündeki en büyük engel de yine BMGK’nin Kosova’yı Sırbistan’ın parçası olarak anan ve yönetimini BM’ye bırakan 1244 sayılı kararı. Rum Yönetimi, işte bu nedenle Kosova’nın tek taraflı bağımsızlığını tanımanın kendi davasına büyük zarar vereceğini, kendi ayağına silah sıkmış olacağını düşünüyor. Donmuş sorunların çözümünde BMGK kararları bir kere dışarıda bırakırsa, devamı gelir mi? Kosova gerçek bir hikaye ve uluslararası toplum adına hareket edenlerin bir çözümü zorlamak ya da tarafların anlaşmaya varmasını beklemek tercihlerinden hangisini seçeceğini test edecek. Kosova’yı tanımaya hazırlananlar Kosova’yı "sui generis" (nevi şahsına münhasır) özelliklerine vurgu yaparak diğer sorunlu bölgelerden ayrı bir yere koyuyorlar. Ne var ki, Kosova’nın emsal teşkil etmeyeceği sözleri ne bağımsızlık kararını dört gözle bekleyenleri ne de bundan tehdit algılayanları ikna etmiş gibi görünmüyor. Rusya, Sırbistan ve Rum Yönetimi ile fikir birliği yapan İsrail de Kosova’nın ayrılmasının Filistinlileri ayrılma ve kendi bağımsız devletlerini kurma talebinde bulunmaları için teşvik edeceği endişesi taşıyor. Üstelik, Kosova’nın Güvenlik Konseyi kapısı önünde bağımsız olmasının doğuracağı sonuçlar arasında, 47’si İsrail’i kayırmak üzere 79 veto kullanan ABD’nin vetolarının da aşılabilir hale gelmesini, en tehlikelisi olarak görüyor. Rum Dışişleri Bakanı Markulli de herhalde İsrail'e gerçekten de "KKTC’de İsrail bürosu" açılması ihtimalini görüşmeye gitmemiştir. İsrail, AB ve ABD’deki baskı gruplarını Kosova’nın bağımsızlığını engelleme konusunda harekete geçirdi bile. Rum ve Yahudi lobilerinin ikna gücünü hesaba kattığımızda nasıl bir orta yolun bulunacağını beklemek heyecan verici oluyor. Ancak gerçekler değişmiyor: Arnavutlar Şubat sonrasına kadar bekleyecek olsa da daha fazlasına tahammülleri kalmadı; KKTC, Kosova’dan farklı olarak demokrasisi, yasama, yürütme ve yargı organları, polisi, ordusu, sivil toplum örgütleri ve tüm devlet kurumlarıyla 24 yaşına bastı; Filistinli çocuklar ise hala terörist muamelesi görerek silahlı İsrail askerlerince vahşice öldürülüyorlar. osova’nın "nihai statüsü" sorunsalı özellikle son bir yıldır "Kosova’nın bağımsızlığı" adıyla anılıyor. Kosova’ya çoktandır "oluşum sürecindeki bağımsız devlet" gözüyle bakılıyor. Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nden sağlıklı bir bağımsızlık kararının hatta herhangi bir kararın çıkmasının mümkün olmadığının kesinleştiği tarihte "nihai statü" dosyası kapanmıştı zaten. Diplomatik çabalar da artık Sırbistan’ın ya da Rusya’nın ikna edilmesi üzerine değil, tek taraflı bağımsızlık kararının mümkün olduğunca fazla devlet tarafından tanınması üzerine yoğunlaştı. 10 Aralık’ta sona eren uzatmalı müzakereler ise sadece uluslararası topluma, her yolun denenmesine rağmen Priştine ve Belgrad arasında herhangi bir uzlaşmanın mümkün olmadığı mesajının verilmesini sağladı. Uluslararası toplumun bağımsızlık kararını tanımasını bekledikleri sekiz yıldan sonra, Kosova Arnavutları artık bağımsızlıklarını tek taraflı olarak ilan etme eşiğindeler. Aslında görülüyor ki "tek taraflı" ifadesi sadece "Sırbistan’a rağmen" anlamına geliyor; Kosova Yönetimi, ABD ve AB ile eşgüdümlü hareket etme kararını açıkladı. Bağımsızlıktan azını asla kabul etmeyeceği kesin AB ülkelerinin birlik halinde hareket etmesi mümkün olan Arnavutların, kurallarına göre oynamak görünmüyor. Bir tarafta bağımsızlığı kabul etmeye koşuluyla oyun kurucusu ABD gibi AB’nin önemli hazır Britanya, Almanya, Fransa ve hatta nihayet üyelerinin desteğini de aldıkları anlaşılıyor. "Ekonomi İtalya; diğer tarafta ise kendi sorunlarına alternatif pantolonunu, eğitim gömleğini, demokrasi ceketini çözüm yolu ışığını yaktığı için Kosova’nın giymiş çocuk", koşma ve dışarıda oynama iznini bağımsızlığını tanımama taraftarı Romanya, ebeveyninin elini bırakmamak kaydıyla alabildi. Slovakya, İspanya, Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kosova’nın bağımsızlığını destekleyenler, Yönetimi. Tehdidi en yoğun hisseden ise yarattığı elbetteki nihai statünün BM Güvenlik Konseyi’nden sorun yarım asırdır masada çözüm bekleyen Kıbrıs geçmiş temiz bir kararla belirlenmiş olmasını tercih Rum Yönetimi. ABD’nin 2008’i "Kıbrıs’ta çözüm ederlerdi. Ancak bu gerçekleşmiyorsa ve statü yılı" ilan etmesiyle zaten gerilmiş olan Rum belirlemesinin geciktirmesi de durumu Yönetimi, AB yetkililerinden de "derhal çözüm" değiştirmeyecekse, "kontrol edilebilir bir çağrısının gelmesiyle yolun sonunu görmekte güçlük bağımsızlık" en iyi ikinci çözüm halini alıyor. Buna çeker hale gelmiş olmalı. Kosova’nın tek taraflı göre, Kosova’nın bağımsızlığı kaçınılmazsa, hiç bağımsızlığının kendi projelerine alternatif bir yol değilse Finlandiyalı diplomat Martti Ahtisaari’nin geliştirmesi ihtimalini bertaraf etmek için de hazırladığı planın temel argümanları ayakta tutulmalı. kendisini yine kadim dostu Rusya’nın kollarına attı. Savunmasını NATO’nun üstleneceği, siyasetini AB’nin belirleyeceği Kosova’nın, esasen çok karışık OSKOVABEYRUT EKSENİ ve işleyeceği şüpheli "çok kültürlü ve çok etnikli" yapısı "uluslararası sivil gözlemci" gözetiminde Rusya’nın Kosova tutumu belli; Kıbrıs konusunda kalmalı. Bölgesel güvenliği ve istikrarı sağlayacak da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov 11 Aralık başka bir yolun bulunmadığına inanan AB ülkeleri, tarihli Kıbrıs ziyaretinde, her koşulda Rum Balkan politikalarının belirlenmesindeki etkin rollerini sürdürülebilir Athisaari, sonuçsuz Kosova görüşmelerini yürütmüştü... kılmak için kolları sıvadı; Kosova’yı yalnız bırakmama kararı aldı. AB liderlerinin 1.800 kişilik güvenlik ve idari misyonun Kosova’da görevlendirilmesi konusunda prensipte uzlaşıya vardığı açıklandı. AB görev almaya hazır olduğunu açıkladı ancak bunun pratiğe geçebilmesi için AB’yi oluşturan ülkelerin Kosova’nın bağımsızlığını kabul etmesi gerekmeyecek mi? AB'nin müfettişleri, polis kuvveti ve hukuk organları bir çok üyesi tarafından tanınmamış bir ülkede nasıl işlerlik kazanacak? Bugünkü koşullarda K ‘Kosova örneği’ tedirgin ediyor ABD ve AB’nin desteği ile bağımsızlık ilanına hazırlanan Kosova’nın tavrına şimdiye kadar Sırbistan ve Rusya karşı çıkıyordu. Kendi sorunları nedeniyle şimdi de bunlara Kıbrıslı Rumlar ile İsrail eklenmiş durumda. Kıbrıslı Rumlar KKTC, İsrail ise Filistin’e örnek olacağı gerekçesiyle Kosova’nın bağımsızlığına sıcak yaklaşmıyorlar… M