Catalog

CUMHURlYETDERGİ Asiye Eliçln 1946'nın şubatında tutuklandığında Ankara Haplshane Müdürü, llk defa blr kadın siyasi tutukluyla karşılaştığını söylemlstl. Kocası ve eğltlmcisi Emin Türk Ellçln'l* blrllkte "komünlst II* öğranclsl" dlyo sürekll izlendi. Kapatılışlanmn yıldönümünde blr Köy Enstltüsü •erüvMİ.. sakıncalı kışiydı artık. Emin Türk küskündü. Bu ruh hali ıçmde hıç de ıdeallen arasında olmayan Selım Sım Tarcan'ın yönetımındekı beden eğıtımı kurslannakatıldı. 1930 yılında AdanaOrtaokulu'na bcden eğıtımı öğretmenı olarak atandı.Öğretmenlerinbireğlencetoplantısında yaptığı konuşma ve Nâzım H ikmct 'ten okuduğu şiır, salonu alkışlarla ınlctmiş ama kimilerinı de rahatsız edince hakkında kovuşturma başlatılmıştı. Olası bcladan kurtulmak için Adana'dan aynlıpköyüne gitti. Küçük Asiye o günlerde tanıdığı Emin Türk'ü şöyle anlatıyor: "Bizim evlerimiz, Mardin evlen gıbi kemerçatılıdır. Duvarlar taş kemerden, üstü de toprak damdır. Baharda damlar çimlenır, çiçeklenir. Emin Türk evinin damında çadır kurardı. Onu aşağıdan çadınn önündeki masasındaçalışırkenhayran hayran seyrederdik." Emin Türk, bu çadırda çalışırken köylüsünden, anasından dokuz yüz kadar yerel sözcük vc deyim derleyip Ankara'ya döndü. Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip, derlcdiği kıtapçığı beğenıp onu Türk Dıl Kurumu'na mümeyız olarak atadı. Kısa sürcde Besım Atalay, Ahmet Ccvat Emre, Kâzım Namı Duru, Hasan Âl ı Yücel' in dikkatini çekti. Emin Türk kazandığı para ı le kardeşlenni ve köyünden yeteneklı çocukları Ankara'ya aldırıp okutuyordu. Boş zamanlarında Almancaöğrenmeye başladı. Amacı dünyaya açılmaktı.Istanbul'dayedeksubaylığınıyaparkcn dıl çalışmalannı sürdürdü. Onun, köyündekı yeteneklı kızçocuklannı da yanında okutmak gibı bir fikri vardı. öğretmeninin önerisiyle Asiye'yi belırlemiş, babasını razı etmeye çalışıyordu. "Bizım köyün arkasında, yüksek düzlüğün üzenndc üç tane höyük vardı. Birisi basık, birisi orta yükseklikte, diğeri ıse Mısır pıramitlen gibı sıvrıydi. Bir sabah sivri höyüğün üzerinde muazzam, heykel gibi, atlı bir adam duruyordu. Köyde kimse yaya olarak bile höyüğün üstüne çıkmamıştı. Çevredckiler şaşkınlıkla onu seyrediyorlardı. Benı yanına aldırıp okutmak isteyen bu adamı hayran hayran izlemiştim. O kadar temız bir yüzü, öylesine sevecen bakışlan vardı ki tepenin üzerinden dünyayı kucaklıyor gibiydi. 1 Ikokulu bitirdiğimde bana, yanında okuttuğu çocuklardan bıriyle ortaokul kitaplan gönderdı. Sonra Almanya'yageldı. Babam beni zorla nişanladı. Evlenmek istemiyordum. Anamın haşaratı öldürmek için kullandığı arseniği ezip içtim. Ya ölecektim ya da Asiye böyle kurtuldu HALtDE ÖZERDEN A siye Ehçın, yedi yaşmda köylüsü, öğretmenı, yol ve hayat arkadaşı Emin Türk Eliçin'i tanıdı. Emin Türk 1906 yılında bir ağa çocuğu olarakNevşehir' in Genezın (özkonak) bucağında doğmuştu. Cumhuriyet'in ılanını bildirentoplarbaşınınüzerindegürlediğinde, Niğde Oğretmen Okulu'nun birinci sınıfında ögrenciydi. Zamanın koşullan içinde Konya, Ankara oğretmen okullanndaöğrenimıni sürdürüp 1927 yılında Izmir oğret men Okulu'ndanmezun oldu ve Ankara'nın Çubuk ilçesinde göreve başladı. tlk darbeyi Çubuk ilçesinde şımank bir ağa çocuğuna haddini bildırdiği için yedi ve Kaysen Yatılı Okulu'na sürüldü. Yazaylarında gittiği köyündc, Mustafa Kemal'in gönlündeki "mılletın efendisı" köylünün yeni sistem içinde, yeni şartlara uy an ağalarca sömürüldüğünü görüp hırsla bir şeyler yapabilmek için çırpınıyordu. 1929 yılında Resimli Ay dergisini okumayabaşladığındaıçınıyakıptutuşturanfıkirİerin dergıde okuduklanyla örtüştüğünü gö rüp lstanbul'agitmişti. Birkaçkezkapısında dolaştığı matbaaya nihayet, korkarak girmış "Köylübiröğretmenınsaygılannısunmaya geldım" demıştı. Konuştuğu kışıler: Zekenya ve Sabiha Sertel'di. Odada dolanan, dev cüsseli, mavi gözlü, kıvırcık saçlı adam ise Nâzım Hikmet'ti. "Köyümde Neler Gördüm?" başlıklı yazısı Resımlı Ay'da yayımlandı. Yazıda suç unsuru bulunup Emin Türk tutuklandı ve otuz dört gün hapis yattı. Savunmasında bu durumun tüm halkı kucaklayan demokrası rej ımiy le ters düştüğünü vurguladı. Genç oğretmen, beraat etmişti ama Emin Türk Eliçin, Çubuk ilçesinde ilk öğretmenlik yUlarında... Asiye Eliçin (gözlüklü) enstitüde öğrencüerie...