Catalog

MERHABA u hafta kapağımızda yer alan iki ustayla daha selamlıyoruz sizleri. İlk usta, baba- B sı hapse düşünce ailesinin tüm yükünü omuzlamak zorunda kalmış; yaşamı henüz 12 yaşında, Viktorya döneminde Britanya’nın düş- künler çevresinde travmatik biçimde deneyim- lemiş; ölümsüz yapıtlarıyla işçi sınıfı ve yoksul Öykü bir cansuyu… insanların acılarını paylaşan, seslerini duyuran bir edebiyat tasarımına öncülük etmiş; işçi sını- Hepimiz, her birey, dünyanın o büyük ailesi insanlık, hep hikâyelerle çevrili bir dünyada fı ve yoksulların sesi Charles Dickens (7 Şubat yaşıyoruz. Bahardan güze, ekimden doğuma, hasattan düğüne, savaştan barışa, aşktan 1812 / 9 Haziran 1870). ölüme hikâye üreterek, üretilen hikâyeleri öyküleştirip hayata katarak şu yaşamda Ezilenlerin, dışlanmışların mücadele ettiği korkunç koşulları işlerken reformcu kimliği ile kendimize bir cansuyu yaratıyoruz. sosyal çürümeleri ve kurumsal yolsuzlukları dile getirip İngiltere toplumunda içten içe kalıcı bir ayatın saldırılarına karşı kendi can- manın önünü açan yaklaşım, enikonu değişimi teşvik eden usta yazar, büyük şehirle- suyunu üreten varlığız tıpkı hayva- Doğu-Batı bireşimi getirdiğinden daha rin banliyölerinde kurguladığı Oliver Twist, Bü- H nın, yarasını yalamasına benzer bi- az gözleniyor. Bu yüzden Gonca’nın yük Umutlar, David Copperfield, Bir Noel Şarkı- çimde. Bu yüzden insanımız, köklü gelene- öyküdeki tutumu dikkati çekiyor. sı, İki Şehrin Hikâyesi gibi kültleşen yapıtları ile ğiyle hikâye etme sanatımızın gölgesinde Nitekim “gecekonduda ömür çürüten baskı ve sömürüyü kınamayı sürdürdü. anlatılar kurarak kendini sağaltabiliyor, bu bilumum kadınlar meclisinin” (10) yaşa- Suçluların ve yoksulların yaşadığı boğucu at- geleneksel yolla ürettiği cansuyunu ortalığa mına dönük açılımlarıyla yazar, bunlarda mosferi yansıtarak endüstriyel sözde gelişmişli- çıkarıp pekâlâ sergileyebiliyor. nasıl bir karşı-masal, karşı-söylen edası ğin kirli havasını adeta üç boyutlu betimledi. Günümüzde hikâyeler anlatan, bunları kalem yaratabildiğini de gösteriyor. Charles Dickens, adaletsizliğe, eşitsizliğe, sö- kâğıt deftere döken herkes yazar konumuy- Gecekondudaki “karadut ahalisi”nden mürü düzenine rağmen mutlu sonla ve yitirme- la çıkabiliyor karşımıza. Milyon milyar sözcük, modern birer masal-söylen çıkaran ya- diği daha iyi bir dünya düşüyle incelikle inşa et- ses, imge, renk, biçim, biçem vb. gökkuşağı zar, kadınların yaşamına dönük derin bir tiği yazınsal mirası üzerinden hayallerindeki eş- şeritleri halinde öykü rüzgârıyla dağılıp dünya- yabancılaşmayla yüzleştiriyor bizi. Anla- siz Britanya’ya ses vermeye devam ediyor. yı dolaşıyor, bu arada başkalarıyla buluşuyor. tıcı erkek de olsa biz kadınların karaduta Anısına saygıyla. Z. Doğan Koreli’nin yazısı... Bu serüvende binlerce öykü sahibi, heybe- bulanmış “gizli yaşam”ıyla içli dışlı ola- Kapağımızda yer alan ikinci usta, akılla sevgiyi, sini dosyalaya doldura çerçilik yapıp öykücü- biliyoruz yine de. dostlukla gülüşü, bilinçle direnişi, güzellikle insanı lüğümüzün uçsuz bucaksız yollarına vuruyor Söz konusu “gizli yaşam” karşı-ma- bütünleştiren devrimci aydınımız Türkel Minibaş kendisini. Artık kim alırsa malını; öykü çerçisi sal, karşı-söylen dokusuna dayalı hal- (14 Aralık 1953 / 6 Şubat 2009). değil mi, bir alan bulunacaktır nasılsa. de son derece yalın yerleştiriliyor; nedir peki bu, kadın- Ekonomiyi eylemle birleştiren bir bilim insa- Böyle böyle çok dosya okudum, okuyorum. Yazar ol- ların düşleri, kurdukları hayat-hayal masalları, o kadar. nı olarak Azgelişmiş Ülkelerde Kalkınmanın Fi- maktan önce okurum ben, “okur”. Ama ne yalan söyleye- Özellikle umudu hiçbir zaman yitirmeyişleri, canlandı- nansman Politikaları ve Türkiye kitabının yanı sı- yim, öykümüzün lodosunda heybesine sokuşturduğu üç rı yetenekleriyle bunun ana yaratkanı oldukları ilkesini iç- ra Türkiye ekonomisi, küreselleşme, yolsuzluk, beş öykü destesiyle ortalığa çıkanların pek çoğu kalakalı- lerinde taşıyıp umutlarını sonuna dek hep koruyabilmesi. kalkınma, para, kadın içerikli birçok projeye im- yor yolda. Nice yazar var böyle yol kaçığı, önemli olan oy- Yaşanılan yabancılaşma böyle bir gerçeklikle yüzleşti- za atan Minibaş, Çağdaş Yaşamı Destekleme sa, çerçiliğini değil de dervişliğini sürdürebilmek öykünün. riyor bizi. Çünkü kadın, erkek karadut insanı, “her mev- Derneği’nin genel başkan yardımcısı olarak da unutulmaz projeleri yaşama geçirdi. zuya bir hikâye uydurur” “bire bin katar” (42) yaşamayı ÖYKÜDE YENİ BİR RÜZGÂR: GONCA GÜLBEY Çalışmaya Hazır İşgücü Olarak Kentli Kadın böyle sürdürür. Tomris Uyar Öykü Armağanı için Alakarga Yayınları’nca ve Değişimi, Türkiye’de Yolsuzluğun Sosyo- Soğukkanlı bir anlatımla hatta okurun herhangi bir sı- kitap olarak yayımlanmak üzere düzenlenen tümlenik ça- Ekonomik Nedenleri Etkileri ve Çözüm Önerileri cak esintiyle duygulanıma girmesine bile izin vermeksizin lışmalara açık yarışmada, daha önce okunup da ayrıl- başlıklı ortak çalışmalarda bulundu. ülkemizde geniş halk kesimlerinin yaşadıklarını bize yeni- mış on beş dosyayı üç arkadaş okkalamada birbirinden Üzeri örtülen gerçekliklere ulaşma kaygısıyla den kurduruyor Gonca. Anlatmıyor, açık biçem-uzak du- ayırmakta zorlansak da sonuçta yine de bir dosyayı öne ekonomist, bilim insanı, öğretici, aydınlatıcı bir ruş temelinde öykülüyor. Bu yanlarıyla üzerinde durulmayı çekmeyi başardık: Gonca Gülbey’den Karadutun Ölümü. yazar, bir gazeteci olarak düşünce üretti, üret- hak ediyor Karadutun Ölümü. Gonca Gülbey’i öyküye ge- Dosyayı okudum ya, Dünya Öykü Günü’ne giriyoruz tiklerini yapıtlarında ve Cumhuriyet gazetesin- madem, sırasıdır dedim, Alakarga’nın, 2025 tarihli fırın tirdiği bu rüzgârdan sonra izlemeyi sürdüreceğim elbette. deki “Gözucuyla” köşesinde toplumla paylaştı, yenisi yayımladığı kitabı da okuyayım. Bu arada 14 Şubat’ın hemen ardından gelecek yazıda ülkemizin nereye götürüldüğüne ilişkin uyarıları- Gonca Gülbey’i tanımıyorum, ilk kez okuyorum öykü- üç-beş öykü kitabıyla daha birlikte olacağız Dünya Öy- nı inatla sürdürdü. lerini. Faruk Duman’a sordum, Kayaköy’de yaşıyormuş. kü Günü’nde. Türkel Minibaş, yazdıklarının boşa gidip Enis Sakız’ın Kayaköy üzerine çektiği Ayrılığın Yurdu... gitmediği hakkında Bu Kez Düşmanın Adı: 14 ŞUBAT DÜNYA ÖYKÜ GÜNÜ Hüzün (2001; 26’) belgeselini anımsadım. “1922 sonra- Terör’de kitabının son cümlesi olarak “İş ki soru 14 Şubat Sevgililer Günü, tamam, buna bir sözümüz sında yaşanan mübadele” hikâyesi. işaretini kullanmayı unutmayalım” yazmıştı. yok ama aşkın kendisi de bir hikâye değil mi zaten? Bu Sonra Enis’in karadutu: “Kapın açıktı sen yoktun. Bah- Anısına saygıyla. Öner Yağcı’nın yazısı... ikisiyle aynı tarihte buluşmak, çok da güzel yakışıyor ay- çende bembeyaz şarkılar asılıydı. Karadut reçeli yapmış- M. Sadık Aslankara (Gonca Gülbey / Karadu- rıca. Sonraki yazıma bıraksam günü kaçıracağım, şimdi- sın, tadından öldüm. Bir sigara yaktım, bekledim.” tun Ölümü), Betül Durdu (Işıl Özgentürk / Haydi den kutlayayım istedim. Gonca’nın “karadut”u da adeta “hüzün yurdu” anla- Yola Çıkıyoruz), Y. Bekir Yurdakul (Şermin Yaşar Öykücülüğümüzün böylesi bir kazanım sağlaması baş- mında bir kültürel değişim imgesini karşılıyor denebilir. / Biri Daha Var), Ömer Şarlak (Matthew Gabrie- lı başına mutluluk kaynağı. Kimlerin kimlerin emeği yok Gelin şimdi Gonca’nın karadut masalına adım atalım. le, David M. Perry / Aydınlık Çağlar), Kerem Işık ki bu işte. Bugün sayıları yüzleri aşan bir öykücü kitlesi Ama öyle bir masal ki bu, “karadut (bile) katla(nıp) ceb(e) (Andrew McGahan / Tanrısız Bir Dünyanın Mu- gözümüzü ışıtıyor, öykü sanatımızı besleyen yapıtlarıyla koy(ulabiliyor)” (46). cizeleri), Ata Devrim (Werner Sombart / Modern genci erişkini nice yazarımız yüreğimizi kabartıyorsa, bun- Kapitalizm: Kapitalizmin Doğuşu), Hülya Soyşe- ‘KARADUTUN ÖLÜMÜ’ da hiç kuşkusuz çeyrek yüzyıl önce başkentte başlayan, kerci (Şirvan Erciyes / Yazınsal Tutkunun İzin- Karadutun Ölümü, söylen-masal harmanlamasına dayalı sonrasında bütün yurda yayılan Ankara Öykü Günleri’nin de), Ömer Anlatan (Dr. Sarah Davies / Narsist anlatı olarak kurulsa da öyküler “karadut” çatılaması altın- büyük payı var. Tabii onun kurucusunun da. Birinden Nasıl Kurtulursunuz?) da bu sayımızda da karşı-söylen / karşı-masal edası yaratıp aykırı gerçekçi- Hey Özcan Karabulut, öykümüzün çılgın çocuğu, se- yazı ve söyleşileriyle yer alan yazarlarımız. lik zemininde bir yabancılaşmanın önüne çıkarıyor okuru. nin de 14 Şubat Dünya Öykü Günün kutlu olsun! Bu yabancılaşma üzerinde iki satırla duralım. Bizde Emek Yurdakul’un hazırladığı Güncel ve masalda, söylende farklı dönüştürümler hep yapılıyor, www.sadikaslankara.com, her perşembe öykü-roman, Mustafa Başaran’ın hazırladığı Bulmaca ile de ancak bunlara bir “karşı”lık yükleyip okurda yabancılaş- tiyatro, belgesel alanlarında güncellenerek sürüyor. düşün trafiği sürüyor! İyi okumalar... lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş, Serhan Eren l Sorumlu Müdür: Betül Berişe l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Evsun Sinem Alkan l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. KITAP No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.