Catalog

(4 HAZİRAN 1915 / 6 EYLÜL 1982) ‘Mayam Atatürk’tür’ diyen bir kültür ve Anadolu sevdalısı: Azra Erhat! kültür değişiminin izini sürdü ve ilk çağlardan günümüze kadar ÖNER YAĞCI gelen bilgi kaynaklarında “İnsan nasıl bir insan olmakla mutlu olur” sorusunun yanıtını aradı: ÇANAKKALE’DEKİ OLAĞANÜSTÜ “Homeros’ta ‘insan’ dedim yola çıktım. Beden-ruh ikiliği DİRENİŞLERİN İKİ BÜYÜK KAHRAMANI dikildi karşıma, aldım inceledim; derken Platon’un insan HEKTOR İLE ATATÜRK’Ü ÖZDEŞLEŞTİRDİ! anlayışı, toplum görüşü çeldi aklımı, onu da kavrayayım “Batı uygarlığının doğduğu yer Anadolu’dur” düşüncesiyle derken açıldım uçsuz bucaksız bir düşünce alanına. Özgürlük, var olan Anadolu sevdalısı bir bilim insanı... mutluluk, insancılık… Eski Yunan ve Roma dilleri uzmanı olarak tarihin derinlikle- Yaşanmadık bir konu, bir düşünce, bir söz yoktur bu kitapta. rine, Anadolu’nun eski kültürüne uzanan bir fener insan... Ölesiye yaşamak dersem, gülersiniz belki. Her an inandım ki bu Yurtseverliğinin kanıtı olan sevdalı Türkçesiyle kültürümüzü kitabı yazdıktan sonra öleceğim. zenginleştiren, “Ömrümün ereğidir Atatürk Türkiye’sinin ‘Sevgi’yi ahlak edindim kendi kendime. İnsancılığı yalnız sevgide tarihini en eski çağlarından bugüne dek kültür açısından gördüm ve sevgiden bekledim kitabımı satır satır yazdırsın bana. incelemek” diyen, Mustafa Kemal Atatürk’ün “Ben, manevi Yanılmadım da: Ecce Homo’yu bana sevgi yazdırdı.” miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir donmuş ve ‘MİTOLOJİ SÖZLÜĞÜ’, kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım bilim ‘HOMEROS: GÜL İLE SÖYLEŞİ’ ve akıldır...” sözleriyle temellenen Türk Aydınlanmasının Sofokles, Aristophanes, Hesiodos, Troya Masalı’nı ve Akde- öncü bir kadın aydını... niz kıyılarının mitoslarını anlamayı kolaylaştıran temel bir baş- Cumhuriyetin Aydınlanma kalelerinden DTCF’de klasik fi- vuru kaynağı yazdı: Mitoloji Sözlüğü. loloji bölümü’nde ve Tercüme Bürosu’nda ışıklarını saçan Az- “Homeros’u konuşalım burada, kimliğini, özelliğini kavra- ra Erhat, “Anadolu’nun ilk özgürlük kahramanı” dediği Hek- maya çalışalım, yapıtından da parçalar okuyalım hep birlik- tor ile “İşte şimdi Hektor’un öcünü aldık” diyen Atatürk’ü, te. Ama bunu yaparken biraz da gezelim, eğlenelim, olmaz mı? Anadolu’nun giriş kapısı Çanakkale’deki olağanüstü direnişle- Sizinle bir yolculuk yaparsak, Homeros’u anlamak kolay ola- rin simgesi iki büyük kahramanı özdeşleştirdi. caktır bizim için. İşte bu geziye çağırıyorum genç okurları- “Antik Yunandan bugüne dek Anadolu’da yaşayan tüm kül- mı” diyerek geçmişten günümüze köprü kurarken İlyada ve türler bizdendir” diyen Halikarnas Balıkçısı, Sabahattin Eyu- Odysseia’yı özetleyerek Homeros’un dünyasına yolculuğa ça- boğlu, Vedat Günyol gibi “Mavi Anadolucular”dan biri ola- ğırdı gençleri: Homeros: Gül ile Söyleşi. rak “Türk Rönesansı”nı gerçekleştirmek için Anadolu’da ku- “Halikarnas Balıkçısı ‘Merhaba’ deyince gök gürler, rüzgâr rulmuş tüm uygarlıkların mirasçısı olduğumuz düşüncesiy- uğuldar, dalgalar dile gelir, bütün tabiat insana candan bir se- le Anadolu’nun tarihini ve kültürünü tanıtmayı, hümanizmi be- lam çakmış olur” diyerek “müthiş bir duygusal ve düşünsel se- nimsetmeyi amaçladı. rüven” yaşadığı Halikarnas Balıkçısı’nın yaşamına ayna tuttu: İlyada ve Odysseia başta olmak üzere Homeros, Aristophanes, Mektuplarıyla Halikarnas Balıkçısı. Hesiodos, Platon, Sophokles, Aiskhylos, Sappho, Moliere, Rabe- lais, Piri Reis, Exupery, Colette, Van Gogh, Kavabata’dan çevi- Hümanizm ve Cumhuriyet döneminin kültür atılımları te- ‘MAVİ YOLCULUK’ melinde tarihsel boyutuyla aydın kimliğini tartıştığı Sevgi rileriyle dünya kültüründen damlalar sundu. Mavi yolcularla yaptıkları gezilerle kılavuzluğunu sürdürdü: Yönetimi’nden sonra, bu konudaki düşüncelerinin devamı olan 1950’lerde başlayarak Troya’dan Akdeniz ve Karadeniz kı- Mavi Yolculuk ve Karya’dan Pamfilya’ya Mavi Yolculuk. ve “münevver”, “aydın” kavramları üzerinden yeniyi ve eski- yılarına yaptığı kültür gezileriyle eski uygarlıkların izini sürdü. “Mavi yolculuğu anlatmak zordur, mavi yolculuğu yaşamak yi tartıştığı, aydınımızın tarihçesine giriş niteliğindeki bitmemiş Anadolu sevdalısı bir yolcu olarak adım adım gezdiği toprakla- gerek. Tam yirmi yıldır, onar, on beşer kişilik gruplarla, çalışmasının ilk bölümü, ölümünden sonra yayımlandı: Osman- rı mitolojisi, tarihi, antik kentleri, anıtları, edebiyatıyla anlata- dünyanın birçok ülkelerinden gelme genç yaşlı insanlarla mavi lı Münevverinden Türk Aydınına. rak yeni yolculara kılavuzluk yaptı: Mavi Anadolu. yolculuk yaparız. Aramızda sanatçılar, yazarlar, öğretmenler, “BİR TRAGEDYA ÜLKESİ OLMAYA DEVAM ‘NE MUTLU ANADOLULUYUM DİYENE!’ her meslekten insan bulunur. “Çanakkale’den Antakya’ya, İstanbul’dan Hopa’ya, ETTİĞİMİZİ” SÖYLEYEREK ‘ERDEMLİ AYDIN’ Birçoğu öğrenci ya da çocuktur, ama nereden gelmiş Akdeniz ve Karadeniz kıyılarınca gidelim, Anadolu ARAYIŞINI SÜRDÜRDÜ!” olurlarsa olsunlar, çevreleri, yaşları ne olursa olsun, hepsi iki Yapıtında, Mustafa Kemal’in 20 Mart 1923’te Konya’da topraklarını, düzlük, yayla, dağ, ırmak veya göl olsun karış üç hafta süren mavi yolculuk dönüşünde başka bir insan olarak karış dolaşalım, binlerce yıllık bir tarihin izlerini taşımayan yaptığı konuşmada, kurmak istediği yeni düzende söz sahibi çıkarlar karaya. Gözleri güzellikle, gövdeleri sağlıkla, ruhları bir karış toprağa rastlamayız. olacak, eylem ve devrimleri gerçekleştirecek olan kişilerin mutlulukla dolmuştur.” Ne mutlu Anadoluluyum diyene, yazasım geliyor. Öyle ya, niteliklerini saptamaya çalıştığı, eski düzenin münevverlerinin ‘İNSAN NASIL BİR İNSAN OLMAKLA MUTLU uygarlıkların dolup kaynaştığı bu toprak üzerinde dünyaya neden başarısızlığa uğradığı, aydınların yeni düzende başarılı gelmek, onların beşiğinde çeşitli kültürlerin seslerinden bir OLUR’ SORUSUNUN YANITINI ARADI! olması için nasıl olması gerektiği konularında bir çerçeve ninni ile sallanmak az mutluluk mu?” İşte İnsan / Ecce Homo’da, tarih içindeki insanın düşünce ve çizdiğini belirtti. >> 10 20 Kasım 2025