Catalog

MERHABA u hafta şiirle kardeşliğini, şiire sevgisini Kız çocuklarının eğitim yüreğindeki ikizi gibi ömrü boyunca B sürdürmüş büyük bir şair kapağımızda. “Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder./ hakkını savunan Dante gibi ortasındayız ömrün… Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?.. Neden böyle düşman görünürsünüz;/ Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?.. Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir;/ Gittikçe Köy Enstitülü bir eğitimci: artıyor yalnızlığımız”... 1940’lı yıllardan beri tüm kuşaklar en önce çocukluk döneminde ders kitaplarında yer alan 35 dizeli, ülkemizde en çok basılan şiir kitapları arasında yer alan, adını 1946 CHP Şiir Pakize Türkoğlu! Yarışması’nı kazanan şiirinden alan “Otuz Beş Yaş” şiiriyle tanır onu. Ki bu şiir onun şiirindeki birçok özelliği içererek onu bugünlere taşır. “Gün Eksilmesin Penceremden” der, ÖNER YAĞCI “Memleket İsterim” der. Acımasız yaşama karşı insanın direnç noktası olarak gördüğü aşk ve ‘KIZLAR DA YANMAZ: GENÇ CUMHURİYET’TE ulusal değerleri işler: KÖY ÇOCUĞU OLMAK’ “Atatürküm eğilmiş vatan haritasına/ “Hürriyet düğünü” olarak kutlanan Cumhuriyetin 10. Görmedim tunç yüzünde böylesine geceler/ yılında, okulu olmayan bir dağ köyünde, “Ben de okumaya Atatürk neylesin memleketin yarasına/ gideceğim” diye tutturan, “Okuyan kızlar başını örtmezmiş, Uçup gitmiş elinden eski makbul çareler/ yarın ahrette cayır cayır yanarsın!” diye korkutulan, aklı Nerde istiklâl harbinin o mutlu günleri/ karıştırılan, uykuları kaçan ama “Okuyan kızlar cehennemde Türlü düşmana karşı kazanılan zaferi/ yanacak” tabusuna başkaldırarak babasının “Kızlar da yanmaz, Hiç sanmam öyle ağarsın bir daha tan yeri/ okuyabilirsin” demesiyle dünyası değişen bir kız çocuğunun Atatürküm ben ölecek adam değildim der./ nasıl eğitimimizin onuru olduğunu öğrendiğimiz bir yaşamdan Git hemşehrim git kardeşim toprağına yüz damıttıklarını yazdı Pakize Türkoğlu (1927 / 2023). sür/ Odur karşı kıyadan cümlemizi düşünür/ Öğretmenlik yaşamında hep demokratik öğretmen Resimlerinde bile melül mahzun düşünür/ hareketinin içinde yer aldı. Genel yönetim kurulu üyesi ve Atatürküm kabrinde rahat uyumak ister.” İstanbul temsilcisi olarak Türkiye Öğretmenler Sendikası’nın (“Atatürk”) (TÖS) Devrimci Eğitim Şurası (4-8 Eylül 1968), Büyük Ölümsüz şiirlerinin yanı sıra aile özlemi, Eğitim Yürüyüşü (15 Şubat 1969), saldırıya uğrayan Kayseri güzellik, karşılıksız aşk, sevilme arzusu, Kurultayı’nda (7 Temmuz 1969) yöneticiydi. yaşama sevinci, ölüm korkusu, içkiye sığınma, Dört günlük büyük öğretmen boykotuna (15-18 Aralık 1969) memuriyeti ve işi sevmeme gibi konuları önemli katkılar sağladı. ele aldığı 1935-1947 yılları arasında yazdığı kısa, sıradan insanın günlük yaşamıyla TÜRKOĞLU: ‘İLKOKUL BENİM DEVRİMİMDİ!’ ilgili gözlemlerine dayalı öyküleriyle de Kızlar da Yanmaz / Genç Cumhuriyet’te Köy Çocuğu unutulmayacak. Olmak kitabında, “İlkokul benim devrimimdi” diyen bir köy çocuğunun gözünden çocukluk ve ilkokul anılarını, Büyük şairimiz Cahit Sıtkı Tarancı (4 Ekim 1910 / Cumhuriyeti, Gazi Mustafa Kemal’i, kitapların büyülü 13 Ekim 1956) kapağımızda. Öner Yağcı’nın yazısı... dünyasını, kent yaşamını anlattı. - Öner Yağcı (“Kız çocuklarının eğitim hakkını Genç Türkiye’nin eğitime verdiği önemi, temel eğitimin bir Aksu’ya giren ilk altı kız öğrenciden biri olduğunda anlayan savunan Köy Enstitülü bir eğitimci: Pakize devlet hizmeti olarak her köye götürülmesi gereğinin önemini Pakize Türkoğlu, Köy Enstitüsü sisteminin tanıtılmasına büyük Türkoğlu!”) gözler önüne serdi. Köyünü, dönemin kültür ve eğitim ortamı- katkı olan Tonguç ve Enstitüleri’ni 1997’de yayımladı: - M. Sadık Aslankara (“Öyküde Cumhuriyetin nı, gittiği Aksu Köy Enstitüsü’nde bir eğitim cennetiyle kucak- “Nasıl İsviçre’de Pestalozzi’nin Çocuklar Köyü, Alman açtığı nefes...” / Yunus Aksoy, Patosi, Epona laşınca aydınlanma ışığını yakan bir kızın öyküsünü aktardı. Kerschensteiner’in İş Okulları, Amerikalı J. Dewey’in Öğret- / Ayşen Somunkıran Özagar, Naif’in Listesi, Kadir İncesu’nun “Bu kitabı yazarken neler düşündünüz” men Koleji varsa, Türkiye’de de Tonguç ve Enstitüleri vardır. Kayıp Zaman / Gönül Ocak, Dünün Geleceği sorusuna şu karşılığı verdi: “Ben bu kitapta kendimi (...) Tonguç’un görüşleri, 21. yüzyıl için de çözüm olacak sağ- Yok, Metinlerarası / Zeynep Baki, Güzel Kadınlar anlatmadım, eğitimle ilgili anılarımı anlattım. Türkiye’de lam ipuçları taşıyor. Bu gerçek ülkemizde anlaşılmasa da baş- Çabuk Tükenir, Paris / Vuslat Saraçoğlu, eğitimi anlatmak için yazdım ve eğitimin engellenmek kaları ondan yararlanacaktır.” Her Şey Geçer, Sayfa6 / Ayşe Başak Kaban, istendiği zaman neler olabileceğini yazdım. Eğitim çocuğun Çevrimiçi, SRC / Tuba Ayşe Özgür, İçime Karga yanına götürülmelidir. Batı medeniyeti, okumuş insanların ‘KISA SÜREN HASAT’ Uçuştu, Banliyö), omuzlarında yaratılmıştır. Öyle ben demokrasiye geçtim Kısa Süren Hasat: Köy Enstitüsünde Öğrenci Olmak adlı - Gültekin Emre (Marina Tsvetayeva, Ruh ve demekle olmuyor. Özellikle kadınların büyük ölçüde okumadığı kitabında, devrimci bir uygulama olarak değerlendirdiği Ad, Çeviren: Azer Yaran, İyi Şeyler / Rusya’dan bir ülkede demokrasiye geçilemez…” “Klasik okullardaki gibi sadece sınıfta öğrenme yerine, Sonra, Çeviren: Günay Çetao Kızılırmak, 16. Toplumlar gibi insanların da iç devrimleri olduğunu, doğanın kucağında beceri yanında özgürlük, özgüven ve Kilometre), Türkoğlu’nun bireysel iç devrimini küçük bir kızken yaşadığını bilinç kazanarak” kızların da yanmadan, kaybolmadan söyleyen Adnan Binyazar, Köy Enstitülerinin “İlkokuldan son- - Hazal Bozyer (Yahya Kemal, Bütün Şiirleri: yetiştirilebileceğini gördüğü narenciye, zeytin bahçeleri, zeytin ra eğitime devam etmekten umudumu keserek köye dönüp örtü- Kendi Gök Kubbemiz, Eski Şiirin Rüzgârlarıyle, yapımı, bağcılık, pekmez yapımı, sebze bahçeleri, küçükbaş lenmişken kendimi Aksu Köy Enstitüsü’nde cennet gibi Rubâîler Ve Hayyam Rubâîlerini Türkçe Söyleyiş, ve büyükbaş hayvancılık, kümes hayvancılığı, arıcılık yapılan bir eğitimin kucağında buldum” diyen küçük Pakize’ye cehen- VakıfBank), Aksu Köy Enstitüsü ve Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü’ndeki nemi cennet eylediğini söylüyor: - Hande Mir (Çağatay Yaşmut, Ölüm Fırsat yaşanmışlıkları aktardı: “Kızlar da Yanmaz, Aksu Köy Enstitüsü’nde ‘cennet gibi bir Kollar, Oğlak-Maceraperest), “Enstitüye ilk gittiğimde beş kız öğrenci vardı. 60 öğrenci eğitim’le kucaklaşınca, başındaki örtüyü atıp aydınlanma arasında benimle birlikte sadece altı kız öğrenci vardı. - Mavisel Yener (Kate DiCamillo, Edward ışığına bürünen küçük bir kızın öyküsüdür.” (Cumhuriyet, Tulane ve Mucizevi Yolculuk, Tudem), Kadın sayısı az olmasına rağmen biz hiçbir zaman bunu 8 Ocak 2012). hissetmedik okulda. Aklımıza bile gelmedi az olmamız. Bunun - Y. Bekir Yurdakul (Mete Akoğuz, Yaratıcı nedeni eğitmenlerin, öğretmenlerin bize büyük bir kabul Drama, Dinozor Çocuk), ‘TONGUÇ VE ENSTİTÜLERİ’ Köyünde okul olmadığı için “Benim büyük devrimim” dediği gösteriyor oluşuydu. - Vitrindekiler, kısa tanıtımlar ve Mustafa ilkokulu akrabalarının yanında Gazipaşa ve Alanya’da tamam- Bir de köylü yaşamında kadın erkek hep bir arada çalışır. Başaran’ın hazırladığı Bulmaca ile de düşün layan, sonradan kendisi gibi bütün kız ve erkek köy çocukla- Enstitüde de bu yaşam vardı. Bir eğitim cennetiydi orası. trafiği sürüyor! rı için asıl eğitim devriminin Köy Enstitüleri olduğunu, 1940’ta Okulun insanda olumsuzluk hissi verecek hiçbir yanı yoktu. >> İyi okumalar... lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Serhan Eren l Sorumlu Müdür: Betül Berişe l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Evsun Sinem Alkan l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım KITAP Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.