Catalog

MERHABA 100. YILDA GURURLA... lu önderimiz Atatürk’ün izin- de, ismini koyduğu gazete- Umiz Cumhuriyet’in kuruluşunun 100. yılını ve öncü yayınımız Cumhuri- Okuma kültürü yet Kitap Eki’nin 34. yılını gururla kut- luyoruz. Cumhuriyet gazetecisi olma- İstanbul Büyükşehir ilgiyle takip ettiğim değerli nın onuruyla aydınlık yolumuzda siz Belediyesi, İBB Başkanı Ekrem pek çok edebiyat eserini değerli okuyucularımızla birlikte ilerle- İmamoğlu’nun “Sunuş”; Ahmet hayata geçirdi arkadaşlarımız. meye devam etme azmindeyiz. Bozkurt’un “Giriş” yazdığı Cumhuriyet’in 100. Yılında Kastamonu Muallim Mektebi’nde Türk- Cumhuriyet’in 100. Yılında Türk Edebiyatı kitabımızı çe öğretmeninin Zeki Ömer Defne olma- sı bir şanstır onun için. 1927’den başla- Türk Edebiyatı adlı bir kitap da bu halkanın önemli yarak Kastamonu’daki yerel gazeteler- yayımladı. İBB’nin her kitabına bir ürünü olarak elinizde de yayımlanan şiirleri, Nâzım Hikmet’in “Sunuş” yazan İmamoğlu bu tutuyorsunuz.” Yazarlar şu 835 Satır adlı şiir kitabını okuduktan kitapta da onu yerine getiriyor: ana başlıklarda biçimlemişler sonra toplumcu gerçekçi çizgiye ge- “Kendimi bildim bileli edebiyat yazılarını: “Dönemler, Akımlar, lir ve 1940’larda, faşizme, savaşa kar- benim için soluk aldığım bir Hareketler”, “Edebiyatın Seyir şı her biri direniş odağı olan Serveti Fü- nun-Uyanış, Yücel, Varlık, Hamle, Yeni sığınak oldu. (...) Her alanda Haritasında Yazınsal Türler”, İnsanlık’ta yayımlanır. çok değerli kitaplara imza atan “Kavramlar, Düşünsel Yönelişler İleriki yıllarda “yaşamak bir yürek iş- İBB Yayınları’nın, edebiyata ve Edebiyat Pratikleri”, çiliği” düşüncesiyle yaşamı sanat- özel bir ilgisi var. Benim de “Edebiyatın Yaşam Alanları”. laştırarak aynaya yansıtan bir ede- biyatçı olur. Can Yücel’in dediği gi- bi, “Anadolu’nun yüce bir dağı” olur, SEDAT SEVER Okuma hep eğitimin bir dalı olarak düşünülmüştür. Okuma her “eteklerinde kitaplar”. Prof. Dr. Sedat Sever, Cumhuriyet’in 100. Yılında Türk Ede- tür eğitimi kapsadığına göre, onun yerini “okuma kültürü”nün Şiir kitaplarına, gülmece öyküleri- biyatı (İBB Yayınları) adlı çalışmada yer alan kitap oylumun- alması kaçınılmaz sayılmalı. Sanırım “okuma kültürü” kavra- ne, Marko Paşa, Hür Marko Paşa der- daki yazısında “Cumhuriyet Döneminde Çocuk ve Gençlik mını bu bağlamda ilk kullanan Sedat Sever olmuştur: gilerindeki yazılarına, anı kitaplarına, “Günümüzde, bilimsel çevrelerde, okuma kültürü bireysel Edebiyatı” konusunu tarihsel bağlamı içinde değerlendiriyor. oyunlara, romanlara imza atar. Öğretmen okulundan üniversiteye her düzeyde 41 yıl ve toplumsal bir yaşam biçimi olarak tartışılmaktadır. Bunun Yoksul insanların, çocukların, has- için bebeklikten başlayarak çocukların, nitelikli kitaplarla ön- anadili öğretmenliği yaptım, Sever’in düzenlediği hemen taların, hapistekilerin günlük yaşam celikle görsel okuryazar kılınması, ilkokul süreciyle birlikte dil- her etkinliğe katıldım. O nedenle önce onun yazısının öne- kesitlerini, acı gerçekliği konuşma di- sel okuryazarlık, okuma alışkanlığı ve eleştirel okuma beceri- mine değineceğim. Sanırım böyle bir kitapta önceliği ço- liyle vermeyi sürdürür. lerini edinmeleri gerekmektedir. Okuma kültürü, anılan ardışık cuklarla gençlere vermek yerinde olacaktır. 1944’te, Bakanlar Kurulu kararıyla becerilerin kazanılmasının ardından, okuma eyleminin bir ya- Sedat Sever’i 30 yıl önce yurtdışında yayımlanan TRT-İNT toplatılıp yasaklanan ve tutuklanma- şam biçimine dönüşmesi olarak anlamlandırılmalıdır. Okuma kanalında çocuk kitaplarına yönelik konuşmasını yaparken sına yol açan ama edebiyat çevrele- kültürü, demokratik toplumların kişilere kazandırmayı amaç- tanıdım. Yabancı sözcüklerden arınmış yalın Türkçesi, öner- rince övgülerle karşılanan Sınıf adlı şi- ladığı en temel beceridir. Bir toplumda demokratik kültürün melerinden etkilenmiştim. Ona yazdığım bu yoldaki mektubu ir kitabının ardından o artık “Sınıf’ın egemen kılınması, okuma kültürünün toplumsal düzeyde güç- bir hafta içinde yanıtlamıştı. Bende okuyan çocuk çağrışımı mimli ozanı”dır! lü bir temsil yeteneğine ulaştırmasını gerektirir..” uyandıran “Ağaç yaşken eğilir” atasözümüz, sözlüklerde de 1956’da İlhan Selçuk’un çıkardığı eğitimin tanımı olarak geçiyor: “İnsanlar küçük yaşlarda da- Dolmuş adlı mizah dergisinde “Step- DAYANIŞMA DUYGUSU ha kolay eğitilir, türlü bilgiyi, beceriyi uygulamaya yatkın olur.” ne” takma adıyla başladığı yazı dizi- Dayanışma duygusu daha çok üretim ortakları arasında ge- Sever, bilgi aktarımında üslubuna özen gösteren, tümle- si, 1959’da da kitaplaştırdığı Haba- lişiyor. Bu duygunun kökleşmesi eğitimle biçimlenirse ama- yici, arada boşluk bırakmayan bir yazardır. Yalnız “Cumhu- bam Sınıfı’dır. ca varılır. Eğitim yerleri de üniversitelerdir, okullardır, oralarda riyet Döneminde Çocuk ve Gençlik Edebiyatı” başlıklı yazı- Hababam Sınıfı hakkında İlhan Sel- görev üstlenen öğretmenlerdir, konunun uzmanlardır. sında değil, kitaplarında, konuşmalarnda, ders anlatımların- çuk şunları yazar: Sever toplantılar, kurultaylar düzenleyerek çocuk ve gençlik da da özenlidir. Bu yönü, kurduğu tümcelere, kitaba yerleş- “Hababam Sınıfı’nda hepimizin dir- edebiyatı kültürünün oluşması yolunda ilgisi olanlara üniver- tirdiği resimlere, kitap kapaklarına, fotoğraflara da yansır. sek çürüttüğü sınıfların en sıcak, en sitenin kapısını açan seçkin bir bilim adamı, yazardır. Toplumsal yanı ağır basan etkinliklerde bu birikimlerinin et- tatlı havası dalgalanır, Rıfat Ilgaz’ın ka- Düzenlediği etkinliklerden birkaçı şunlar: “1. Ulusal Ço- kisi daha da belirgindir. dife gibi Türkçesiyle… Bu kadar bizim cuk Kitapları Sempozyumu”, “Ulusal Çocuk ve Gençlik Ede- Aşağıdaki alıntıda görüldüğü gibi, düşüncesini eyleme içimizden, bu kadar bizden kitap ya- biyatı Sempozyumu”, “3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı geçirmek için, öncelikle yapacağı işin sınırlarını belirler. Ör- zılmadı sanırım. Batı edebiyatı örnek- Sempozyumu”, “Uluslararası Türk Masal Dünyası ve Doğu- neğin yazısındaki “Çocuk ve Gençlik Edebiyatı” konusunu lerine dikkatle özenen kalemlerimiz munun 100. Yılında Oğuz Tansel Sempozyumu”. açımlamaya şu paragrafla başlıyor: çoktur. Ama Hababam Sınıfı’nın kor- Sedat Sever, bu yönüyle çocuk yazını yazarlarını, yayıne- “Bebeklikten başlayıp gençlik dönemini de kapsayan ya- kunç bir sadelik içinde bizim çizgileri- vi uzmanlarını, öğretmenleri, hatta öğrencileri bu toplantılar- şam sürecinde, çocuk ve gençlerin yaş, ilgi ve gereksinme- mizi rahatça yakalaması hepimizi dü- da bir araya getirmiştir. Çocukların, gençlerin eğitimine çok şündürmelidir. Bazen kolay gibi görü- lerine uygun olarak onların duygu ve düşünce evrenlerini sa- önem verdiğini şu bilgileri kanıtlıyor: nen edebiyatın en zor olduğunu anla- natsal nitelikli görsel ve dilsel kurgularla zenginleştirme ey- “Çocuklar da gençler ve yetişkinler gibi resimli kitaplarla, ya- mak için insanın çetin denemelerden leminin adıdır çocuk ve gençlik edebiyatı. Yaratıcısı, sanat- zınsal metinlerle kurduğu iletişimden zevk almak; masalın, şi- geçmesi gerekiyor.” (Cumhuriyet, 24 çı; alımlayıcısı ise çocuk ve genç okurdur. Temel amacı da irin, öykünün, romanın kurgusal özelliklerine koşut olarak he- Mayıs 1965). edebiyatın evrensel ilkelerine yaslanır. Okur için düşsel ve yecan duymak, sunulaniletilerin kılavuzluğunda düş ve düşün- Ölümsüz ustamız, “Sınıf’ın mimli düşünsel bir serüvenin kapılarını aralamak, insanı insan kılan ce üreterek anlamın oluşmasına ortaklık etmek ister. Çocuk ozanı” Rıfat Ilgaz (8 Mayıs 1911 / özelliklere yönelik sezinletici dönütler sunmak...” edebiyatı çizginin, rengin ve sözcüklerin anlatım olanaklarıyla 7 Temmuz 1993) kapağımızda. Alıntıda kullandığı kavramların her biri irdeleyeceği konu- gerçekleştirir bu amacını. Yapıtlar, çocukların dil ve anlam ev- Öner Yağcı’nın yazısı... nun başlangıcı oluyor: “Bebeklikten başlayıp gençlik döne- reniyle örtüştüğü oranda etkili bir yazar ve okur iletişimi ger- mi”, “duygu ve düşünce evrenleri”, “sanatsal nitelikli görsel çekleşir. Çocuk edebiyatı, gençlikten yetişkinliğe değin kişi- Sen çok yaşa Cumhuriyet! ve dilsel kurgular”, “düşsel ve düşünsel dünyanın kapılarını lerin kitapla, yazılı kültür ürünleriyle kuracağı iletişimin temel- İyi okumalar... aralamak” söz öbekleri, yazısının temel planıdır. lerini atan bir edebiyat köprüsüdür.” n lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. KITAP No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.