Catalog

ROSSUM’UN EVRENSEL ROBOTLARI KAREL ÇAPEK R.U.R. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’ndan Yeni Eserler Kazkafanın Kitabı.pdf 1 12.03.2024 11:05 Modern Klasikler Dizisi - 225 Süveyş Kanalı 17 Kasım 1869’da Fransa İmparatoriçesi Eugénie’nin de Modern Klasikler Dizisi - 225 katıldığı büyük törenlerle açıldı. 1859’da başlayan ve yaklaşık on yıl süren yapımı hem Büyük Britanya, Fransa ve Osmanlı İmparatorluğu arasında hem “İnsan olmak harikaydı. İnsan olmakta muazzam bir şeyler vardı.” KAREL ÇAPEK de doğrudan Mısır Hıdivliği ile Babıâli arasında çeşitli ihtilaflar, müzakereler Yeryüzünde kalan son insana bu nostaljik ifadeleri yakıştıran Çek ve uzlaşmalarla şekillenen uzun bir süreç olmuştu. yazar Karel Çapek’in yirminci yüzyıla kehanetleri ile damgasını vurmuş yapıtı Rossum’un Evrensel Robotları, bir Frankenstein öyküsü Prof. Dr. Faruk Bilici’nin bu çalışmasını aynı konuda yazılmış çok sayıda sayılabilir. Karel Çapek 1921 yılında yayımlanan ve tiyatro klasikleri R.U.R. eserden ayıran, yazarın bugüne kadar ihmal edilmiş Osmanlı kaynakları ve arasında yer alan yapıtını yazarken Slav dillerindeki eski bir sözcükten dönemin Osmanlı basınında yaptığı titiz arşiv çalışmasıdır. Süveyş Kanalı ve ROSSUM’UN EVRENSEL ROBOTLARI yararlanmıştır: “Robota.” “Çalışan, hizmetli, işçi” anlamlarına geldiği Osmanlı İmparatorluğu eksik kalmış bu yönü tamamlamakta, Süveyş Kanalı gibi “zorla çalıştırılan, angarya işlere koşturan kişi” yan anlamları da Çeviren: projesinin ve inşa sürecinin İstanbul’dan ve Kahire’den nasıl görüldüğünü taşıyan bu terim, yapıtta insanları üretimin zahmetinden kurtaracak, YUSUF ERADAM gözler önüne sermektedir. insan-taklidi makineler için ileri sürüldükten sonra dünya dillerine ve Bilici, “Avrupalı alacaklıların Mısır ve Osmanlı maliyesine tamamen hâkim edebiyatlarına yayılmıştır. Mühendis Rossum’un dehasıyla üretilen olmalarına karşı Osmanlı İmparatorluğu’nun gösterdiği son direnişi” robotların efendilerine başkaldırısıyla gelişen olaylar, insanın yaratma temsil ettiğini belirttiği Süveyş Kanalı sürecini, Babıâli, Britanya ve Fransa hırsının yeni bir insan yaratma boyutuna vardığı devrimler çağının da hükümetleri, Avrupa’daki Osmanlı sefirleri, proje sahibi ve Süveyş Kanalı bir alegorisini sunar. Rossum’un Evrensel Robotları yapay zekânın Şirketi’nin kurucusu Ferdinand de Lesseps ile Mısır Hıdivi İsmail Paşa belirlediği çağımızın yakıcı sorunlarına yazılışından yüzyıl sonra yanıtlar arasındaki yazışmalar ve Osmanlı kaynaklarındaki çeşitli belgeler üzerinden sunabilen bir klasiktir. takip ederken, dönemin Osmanlı basınına da yer veriyor. KAREL ÇAPEK (1890-1938): Çek yazar Süveyş meselesiyle Tanzimat döneminde karşı karşıya kalan Osmanlı Karel Çapek, 1890 yılında, Avusturya-Macaristan Devleti’nin tavrını, öncelikle hükümranlık haklarıyla ilgili kaygılar belirlemişti. İmparatorluğu sınırları içinde kalan Bohemya’da Kanal’ın deniz ticaretine ve seyrüsefere açılmasıyla dünya ekonomik doğdu. Prag, Berlin ve Paris’te felsefe okuyan sistemiyle bütünleşecek Mısır’ın İstanbul ile olan bağlarının gevşeyeceğinden yazar, ince bir yergiyle ördüğü yapıtlarına felsefi endişe ediliyordu. İki deniz arasında seyredilebilecek yeni bir yolun sorgulamalar da ekmeyi ihmal etmemişti. Öykülerini açılmasının Batılı güçlere er geç Mısır’a müdahale imkânı tanıyacağını resimleyen kardeşi Josef’le birlikte yayımladığı düşünen Babıâli, bunun da Mısır’daki hükümranlığını kaybetmesine neden ilk yapıtları Zárivé hlubiny (1916; Işıltılı Derinler), olacağına inanıyordu. Krakonošova zahrada (1918; Krakonoş Bahçesi), ayrıca Trapné povídky (1921; Istıraplı Öyküler) Tarih bu endişelerin yerinde olduğunu kanıtladı. insanın kendisini çevreleyen yazgısıyla mücadelesini ele alıyordu. Bir tür modern Frankenstein öyküsü olarak tasarladığı Prof. Dr. Faruk Bilici, Osmanlı İmparatorluğu ve çağdaş Türkiye tarihi Rossum’un Evrensel Robotları ise “robot” terimini icat ederek bilimkurgu alanlarında çalışmaktadır. INALCO’da (Institut National des Langues türüne kalıcı biçimde damga vurdu. Aynı temayı çeşitlendirdiği yapıtlarının et Civilisations Orientales) emeritus profesör olarak ders vermektedir. yanı sıra, Ze zivota hmyzu (1921; Böceğin Yaşamı) gibi insan değerlerinin Yayımlanmış eserlerinden bazıları: La politique française en mer Noire göreliliğini hicvettiği fantastik güldürü türünde yapıtlar da verdi. Bílá nemoc (1937; Ak Hastalık) ve Matka (1938; Anne) gibi olgunluk dönemi yapıtlarına (1747-1789) (1992); XIV. Louis ve İstanbul’u Fetih Tasarısı (2003); L'expédition ise Nazi Almanyası’nın Çek bağımsızlığını tehdit eden yükselişine karşı d'Egypte, Alexandrie et les Ottomans (2017). mücadele çağrısı damgasını vurmuştur. Yazar İkinci Dünya Savaşı arifesinde öldüğünde geride öykü, piyes, roman, deneme türlerine yayılan geniş bir edebiyat mirası bırakmıştır. Kapak resmi: Édouard Riou’nun 225 illüstrasyonu (1869-70), Süveyş Kanalı’nın açılış törenine (17 Kasım 1869) katılan gemiler. A A 225-R.U.R..indd 1 29.01.2024 11:33 SÜVEYŞ KANALI VE OSMANLI İMPARATORLUĞU.indd 1 20.02.2024 10:51 “İnsan olmak harikaydı. İnsan olmakta muazzam Ekim 1952. Fabienne ve Agnès, İkinci Dünya Süveyş Kanalı 17 Kasım 1869’da Fransa İmparatoriçesi bir şeyler vardı.” Yeryüzünde kalan son insana Savaşı’nın ardından yorgun düşmüş Fransız Eugénie’nin de katıldığı büyük törenlerle açıldı. bu nostaljik ifadeleri yakıştıran Çek yazar taşrasında yaşayan iki arkadaştır. Ele avuca 1859’da başlayan ve yaklaşık on yıl süren yapımı hem Karel Çapek’in yirminci yüzyıla kehanetleri ile sığmaz, gözü kara Fabienne dağlarda çobanlık Büyük Britanya, Fransa ve Osmanlı İmparatorluğu damgasını vurmuş yapıtı Rossum’un Evrensel yapmakta, sevimli ve uysal görünen Agnès arasında hem de doğrudan Mısır Hıdivliği ile Babıâli Robotları, bir Frankenstein öyküsü sayılabilir. ise okula devam etmektedir. Ama ikilinin arasında çeşitli ihtilaflar, müzakereler ve uzlaşmalarla Karel Çapek 1921 yılında yayımlanan ve tiyatro görünenin aksine kendilerine has oyunlarla ve şekillenen uzun bir süreç olmuştu. klasikleri arasında yer alan yapıtını yazarken Slav pek de ciddiye almadıkları planlarla dolu bir Prof. Dr. Faruk Bilici’nin bu çalışmasını aynı konuda dillerindeki eski bir sözcükten yararlanmıştır: dünyası vardır. Bir gün Fabienne, bu planlardan yazılmış çok sayıda eserden ayıran, yazarın bugüne “Robota.” “Çalışan, hizmetli, işçi” anlamlarına birini hayata geçirmeye karar verir: Birlikte kadar ihmal edilmiş Osmanlı kaynakları ve dönemin geldiği gibi “zorla çalıştırılan, angarya işlere bir kitap yazacak ve bu kitabı Agnès’in adıyla Osmanlı basınında yaptığı titiz arşiv çalışmasıdır. koşturan kişi” yan anlamları da taşıyan bu terim, yayımlatacaklardır. Süveyş Kanalı ve Osmanlı İmparatorluğu eksik kalmış yapıtta insanları üretimin zahmetinden kurtaracak, Kusursuz bir hikâye anlatıcısı olan Yiyun Li’ye bu yönü tamamlamakta, Süveyş Kanalı projesinin insan-taklidi makineler için ileri sürüldükten sonra 2023 yılında Amerika’nın en prestijli edebiyat ve inşa sürecinin İstanbul’dan ve Kahire’den nasıl dünya dillerine ve edebiyatlarına yayılmıştır. ödüllerinden PEN/Faulkner’ı kazandıran bu görüldüğünü gözler önüne sermektedir. Mühendis Rossum’un dehasıyla üretilen robotların eşsiz roman, masalsı ve gizemli bir atmosfer Bilici, “Avrupalı alacaklıların Mısır ve Osmanlı efendilerine başkaldırısıyla gelişen olaylar, insanın kurmanın yanı sıra bir dönemin panoramasını da maliyesine tamamen hâkim olmalarına karşı Osmanlı yaratma hırsının yeni bir insan yaratma boyutuna gözler önüne seriyor. İmparatorluğu’nun gösterdiği son direnişi” temsil vardığı devrimler çağının da bir alegorisini sunar. Kazkafanın Kitabı iki arkadaş, yaşayanlar ile ettiğini belirttiği Süveyş Kanalı sürecini, Babıâli, Rossum’un Evrensel Robotları yapay zekânın ölüler ve gerçek ile kurmaca arasındaki bağlar Britanya ve Fransa hükümetleri, Avrupa’daki Osmanlı belirlediği çağımızın yakıcı sorunlarına yazılışından üzerine düşündüren, uzun süre akıllardan sefirleri, proje sahibi ve Süveyş Kanalı Şirketi’nin yüzyıl sonra yanıtlar sunabilen bir klasiktir. çıkmayacak bir roman. kurucusu Ferdinand de Lesseps ile Mısır Hıdivi İsmail Paşa arasındaki yazışmalar ve Osmanlı kaynaklarındaki çeşitli belgeler üzerinden takip ederken, dönemin R.U.R. Kazkafanın Kitabı Osmanlı basınına da yer veriyor. Rossum'un Evrensel Robotları Yiyun Li Karel Çapek Çev. Nuray Önoğlu Çev. Yusuf Eradam 312 sayfa Süveyş Kanalı ve 104 sayfa ÇAĞDAŞ DÜNYA Osmanlı İmparatorluğu EDEBİYATI DİZİSİ Faruk Bilici MODERN KLASİKLER DİZİSİ Çev. Alp Tümertekin 240 sayfa 7 21 MART 2024