Catalog

Yazarın vatanı, şairin kimliği “Türkçe, orta malı değildir, ne’liği, kimliği, vatan adresi belli bir varlıktır. Eğer o dili kullanıyorsan onun ne’liğine, kimliğine, adresine saygı duyacaksın, terbiyesizlik etmeyeceksin. (...) Şair kullandığı dili beleşine kullanamaz, o artık senin efendindir, kötü şair olsan da alnına vurduğu damgayı sonsuza kadar taşırsın. Nobel ya da Mersin Kenti Edebiyat Ödülü’nü alsan da… Bir dili herhangi bir türde yazın dili olarak kullanan yazar ya da şair o dile borçlanır. Borcunu, kendisi istemese de, o dilin edebiyatı içinde yer alarak öder. Eğer iyi bir romancı ya da şair ise. (...) Yazarın vatanı yapıtını yarattığı dildir; şiirini yazdığı dil şairin kimliğidir. Romanlarını Fransızca yazan Litvanya kökenli Romain Gary kendi durumunu şu cümleyle dile getiriyor: ‘Je n’ai pas une goutte de sang français mais toute la France coule dans mes veines’ (‘Bedenimde tek bir damla Fransız kanı yok ama damarlarımda bütün Fransa akmaktadır’). (...) Adam gibi adam olan Romain Gary’nin damarlarında akan Fransa, Fransızcadır. Fransızca vatanı olduğu için Fransa toprağı da hem vatanı hem kimliğidir.” etnik işidir. O yüzden de faşizmdir işte. Ayrıca senin ‘İSTESEM FRANSIZ VATANDAŞI ÖZDEMİR İNCE İtalyan hissiyatının ...” OLABİLİRDİM AMA 2222 SAYFALIK “Şair olduğunu sanan herif” diyorum. Yazdığı dil olan ŞİİR TOPLAMIM TÜRKÇE YAZILDIĞI İÇİN Ocak 2023 tarihli Hürriyet gazetesinde Ahmet Hakan’ın Türkçeye, yazamadığı iki dil Arnavutça ve İtalyanca’ya TÜRK ŞAİRİ OLARAK KALIRDIM!’ “Fransız Edebiyatı Diyorlar, Türk Edebiyatı Demi- saygısız bir insan önce “adam” sonra “şair” olamaz. Fransızca yayımlanmış yedi kitabım var, Mallarmé 8 yorlar” ara başlıklı beklenmedik bir yazısını (“Ak Herif soy olarak Arnavut, ruh olarak İtalyan ama bu dil- Akademisi üyesiyim, Max Jacob Şiir Ödülü’nün sahi- Parti rakip olarak kimi ister”) okudum. Siz de okuyun: lerle şiir yazmıyor ve Türkçe yazıyor. biyim, Fransız Kültür Bakanlığı 15 Haziran 1990 ta- “Çok kıl olduğum bir tabir var: Türkçe edebiyat. Can, rihli kararnamesi ile bana “Officier de l’Ordre des Arts ‘TÜRKÇE, ORTA MALI DEĞİLDİR!’ Metis, İletişim falan... Anlı şanlı yayınevlerimiz, Türk et des Lettres” unvanını vermiş. edebiyatı yerine Türkçe edebiyat demeyi tercih ediyor- Türkçe, orta malı değildir, ne’ligi, kimliği, vatan ad- 1965 yılında gittiğim Fransa’da istesem kolayca va- resi belli bir varlıktır. Eğer o dili kullanıyorsan onun lar. Ama aynı yayınevleri göğüslerini gere gere Alman tandaş olabilirdim. Ama 2222 sayfalık şiir toplamım ne’liğine, kimliğine, adresine saygı duyacaksın, ter- edebiyatı diyorlar, Fransız edebiyatı diyorlar, İspanyol Türkçe yazıldığı için Türk şairi olarak kalırdım. Bunun edebiyatı diyorlar, İngiliz edebiyatı diyorlar, Rus edebi- biyesizlik etmeyeceksin. Üstelik bu ne hava!? Herifin tam tersi şiir ve yazılarımı TC vatandaşı olarak Fran- yazdığı şiiri biliyorum, ciddi bir derlemeci onu Türk yatı diyorlar. Almanca edebiyat, Fransızca edebiyat gibi sızca yazsaydım Fransız şairi ve yazarı olurdum. Tıp- tabirleri asla kullanmıyorlar. Alman, Fransız, İspanyol, şiiri antolojisine kesinlikle almaz. kı Nedim Gürsel’in olduğu ve olmadığı gibi. Çok uzun Şair kullandığı dili beleşine kullanamaz, o artık se- İngiliz, Rus demek meşru... Türk demek meşru değil. Bu süredir Fransa’da yaşıyor ama Türkçe yazıyor. İstese mudur? Budur. Bu öyle kıl, öyle gıcık, öyle sinir bozucu nin efendindir, kötü şair olsan da alnına vurduğu dam- Fransızca da yazabilir romanlarını. gayı sonsuza kadar taşırsın. Nobel ya da Mersin Kenti bir tutum ki... Benim gibi bir evrenselcinin bile tepeden Uluslararası kural ve gelenek böyledir. Kimlikteki tırnağa milliyetçi kesilmesine yol açıyor.” Edebiyat Ödülü’nü alsan da… adı Zareh Yaldızcıyan olan büyük Ermeni şair Zahrad Milliyetçiliği bir yana bırakalım Ahmet Hakan’ın ya- Bir dili herhangi bir türde yazın dili olarak kullanan (1924-2007) İstanbul’da doğdu, aynı kentte öldü. Özel zısı çok haklı. Eleştirdiği yazarlar, şairler, yayınevleri- yazar ya da şair o dile borçlanır. Borcunu, kendisi iste- Pangaltı Ermeni İlkokulu ve İstanbul Üniversitesi’nde nin “Türkçe Edebiyat” demelerinin hiçbir temeli yok. mese de, o dilin edebiyatı içinde yer alarak öder. Eğer okudu. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıydı ama yapıt- iyi bir romancı ya da şair ise. Nedeni çok basit: Cehalet, zevzeklik ve uluslararası ya- larını Ermenice yazdığı için şair adresi Ermeni dili ve zınsal terminolojiden habersiz olmaları. Cahiller, densiz- ‘YAZARIN VATANI YAPITINI YARATTIĞI Ermeni şiir antolojisidir. ler ve zevzekler modaya pek düşkün olurlar. Ruhlarında DİLDİR; ŞİİRİNİ YAZDIĞI DİL ŞAİRİN Cehalet başa bela! Büyük şair Gennadi Aygi başlan- “İkinci Cumhuriyetçilik” ve “liboşluk” sosu da vardır. KİMLİĞİDİR!’ gıçta şiirlerini ana dili Çuvaşça (Türk dili topluluğun- Ağıza biber sürme faslını bırakıp dersimize geçelim: “YAZDIĞI DİLE SAYGISIZ BİR İNSAN dan) yazıyordu. Nâzım Hikmet ve Boris Pasternak’ın ÖNCE ‘ADAM’ SONRA ‘ŞAİR’ OLAMAZ!” Yazarın vatanı yapıtını yarattığı dildir; şiirini yazdığı tavsiyeleri üzerine Rusça yazmaya başladı ve “Çuvaş İkinci olay: Bir edebiyatçı arkadaş ilgileneceğimi dü- dil şairin kimliğidir. Romanlarını Fransızca yazan Lit- kökenli Rus şair” olarak dünya çapında ünlendi. Ken- şünerek bana bir sosyal medya yazışmasını aktarmış. vanya kökenli Romain Gary kendi durumunu şu cüm- disi benim çok yakın arkadaşımdı ve Rus şairi sayıl- Şair olduğunu sanan bir herif şöyle yazmış: “Ben ‘Türk leyle dile getiriyor: “Je n’ai pas une goutte de sang maya hiçbir itirazı yoktu. Çünkü bu konuda geçerli ku- Şiiri’ yazmıyorum, ‘Türkçe şiir’ yazıyorum... Zaten et- français mais toute la France coule dans mes veines” ralın ne olduğunu biliyordu. nik olarak Arnavutum, hissiyat olarak da İtalyan şairi- (Bedenimde tek bir damla Fransız kanı yok ama da- marlarımda bütün Fransa akmaktadır). YABANCI KÖKENLİ FRANSIZ YAZARLAR yim... Kahrolsun faşizm, kahrolsun her türlü milliyetçi- lik, her türlü ırkçılık, yaşasın enternasyonal! Yaşasın dil- Aynı harbi şövalyeliği Türk diliyle yazan ama başka Vikipedi’de “Yabancı kökenli Fransız yazarları” listesi var. Yazımın anlaşılmasına yardımcı olacağını lerin kardeşliği!” bir etnisiteden olmaya bağlı birinden beklemeye hakkı- Okuyan biri de bu mesajı şöyle değerlendirmiş: “Abi mız yok. Keyfi bilir! Ama adam gibi adam olan Roma- düşünerek bunları bazılarını listeledim: etnik vurgusu yaparak faşizmi ve ırkçılığı sen yapıyor- in Gary’nin damarlarında akan Fransa, Fransızcadır. Tristan Tzara, Lorand Gaspar, Emil Cioran, Lin- sun zaten ya uff. Türk milliyetçiliği etnik ile ilgilenmez. Fransızca vatanı olduğu için Fransa toprağı da hem va- da-Maria Baron (Romen); Milan Kundera (Çek), Julia Öğrenemediniz şunu 200 yıldır. ‘Türkçe şiir’ demek de tanı hem kimliğidir. Kristeva, Tzevetan Todorof (Bulgar), Driss Charibi, >> 4 2 Şubat 2023