Catalog

MERHABA tatürk devrimlerine yürekten bağlı bir ailede Kurtuluş Sa- A vaşı öyküleriyle ve huzurlu bir kasaba ortamında bal damlayan dillerine hayran olduğu masalcılar- dan dinlediği masallarla büyüyen İklim değişikliği ve edebiyat bir çocuk ve bir dil öğretmeni ola- rak yetkin şiirsel dille kaleme aldığı; İklim değişikliği günümüzde aktivizmi kaçınılmaz kılıyor. Susup oturarak, ah vah ederek sorunun geleneğe saygıyı pekiştiren, masal- larımıza dokunmuş, edebiyatı öz- önüne geçilemez. İşte burada uyarıcı, gösterici, ivdirici güç bence edebiyattır. Edebiyatçının günleştiren deyişlerimizi de yoldaşı artık alana inmesi gerekiyor. Edebiyatın, özellikle kurmacanın iklim değişikliğine bunca zamandır kıldığı yapıtlarıyla usta yazar Şahse- ne Camız kapağımızda. uzak duruşu sorgulamalıdır. Kaleminin ucu Amasralı madencilerin öyküsüne uzanamayan Dediği gibi “Bir kaynak suyu denli bir edebiyatçı çevreye ilişkin ne yazabilir? temiz bir Türkçeyi, zenginliğini, şiir- selliğini tanıyarak başladığım yolcu- da “enerji krizi”, “konut so- luğun ruhumdaki, dilimdeki izleridir FERİDUN ANDAÇ runu” vb. denilerek yağma- görüp gözledikleriniz. O masalcılar- lanan doğa/ çevre tümüy- da, masal kişilerindeki ruh temizliği. TEPKİSİZ, YAKINAN BİR Çocukluğumuzun vazgeçilmez lez- le insan kaynaklıdır. Yani TOPLUMUN KÖRLEŞME zeti olan masallarla beslendi kişiliği- “insan”ın ihtiyacı öne sü- HALİ, YAĞMALARI miz. Her şeye karşın; sürdürdüğü- rülerek gene “insan” eliyle MEŞRULAŞTIRIYOR! müz iyimserlik, koruduğumuz umut- gerçekleştiriliyor. Çevre felaketlerinin giderek lar, iyi niyet, o günlerin armağanıdır Toprağı çölleştiriliyor, yoğunlaştığı, özellikle kent bize.” Gamze Akdemir’in söyleşisi havası kirletiliyor, orma- ormanlarının birer birer yağ- ve İclâl Nur’un yazısı... nı yok ediyor… Ötede sus- malandığı günümüzde özel- Üçüncü sayfamızda, iklim değişikli- pus kalışlar… likle içgöçle kendini daha bir ğinin günümüzde aktivizmi kaçınılmaz gösteren kuraklık, Anadolu MEYDAN OKUMA kıldığını ve edebiyatçının artık alana coğrafyasının dününe döndü- BİLİNCİ OLUŞMALI! inmesi gerektiğini imlediği “İklim de- ğişikliği ve edebiyat” başlıklı yazısıy- rüyor insanı… Ghosh’un da altını çizdiği la Feridun Andaç yer alıyor. Dahası, dünkü dünyamızın anlatıcılarını gibi, “iklim değişikliğine ilişkin temel bakışı- zarları… Bir yerlerden sesiniz çıkmalı ar- Özdemir İnce, “Yazarın vatanı, şa- da düşünüyorsunuz ister istemez bu yağ- mız” da meydan okuma bilinci oluşmalıdır. tık bu kıyım, yıkım, yağma karşısında. irin kimliği” başlıklı yazısında, “Türk- ma ve kaç-göç düzeninde... “Yaratıcı yok oluşun bir parçası” di- İşte bunun gerçekleşmesinde birbirini çe, orta malı değildir, ne’liği, kimliği, Her sabah-akşam yanı başından geçti- tümleyen iki yol var: “alana inmek”, “ede- yordu Ghosh, bu suskunluğa. vatan adresi belli bir varlıktır. Eğer ğimiz ormanlık alan, Çekmeköy’de nice- biyatla beslenmek”. Edebiyatın, özellikle Ve şunları ekliyordu: o dili kullanıyorsan onun ne’liğine, kurmacanın iklim değişikliğine bunca za- dir konut yağmasına açıldı. “Görünen o ki sorun bilgi eksikliğinden kimliğine, adresine saygı duyacak- Yeşilden suni duvarlar örüldü, geçenler mandır uzak duruşu sorgulamalıdır. kaynaklanmıyor. İklim krizinin tüm dünya- sın, terbiyesizlik etmeyeceksin. (...) Yaşar Kemal, Fakir Baykurt örneği- oradaki ağaç katliamını görmesinler di- da yarattığı mevcut sıkıntılardan bihaber Yazarın vatanı yapıtını yarattığı dil- ni verdim; yapıtlarında bu sorunu ilk ye. Oysa yükselen vinçler, gece gündüz çok az yazar olduğuna eminim. Bunun dir; şiirini yazdığı dil şairin kimliğidir” nasıl durmaksızın, beton blokların nasıl dile getirenlerden. Buna Halikarnas hakkında yazmayı tercih eden bir yazarın vargısını açımlıyor. Balıkçısı’nı, Sait Faik Abasıyanık’ı, Ya- yükseldiğini anlatıyordu bize. neredeyse her zaman kurgu dışı yazması Erdal Atıcı, emekli öğretmen ve sen- 2 man Koray’ı da eklemleyebiliriz. Tepkisiz, yakınan bir toplumun körleş- da çarpıcı gerçeklerden biri.” dikacı Maksut Balmuk’un yaşamöy- me hali böylesi yağmaları meşrulaştırıyor küsü ve mücadelesinin yanı sıra öğ- KALEMİNİN UCU AMASRALI SUSUP OTURARAK, AH VAH ülkenin her bir yerinde. retmenlere gerekli mevzuat bilgileri- MADENCİLERİN ÖYKÜSÜNE EDEREK SORUNUN ÖNÜNE ni de paylaştığı kitabı Yaşadıklarım- UZANMAYAN BİR EDEBİYATÇI BU KIYIM, YIKIM, YAĞMA GEÇİLEMEZ! dan Öğrendiklerim’i değerlendiriyor. ÇEVREYE İLİŞKİN NE KARŞISINDA BİR YERLERDEN Arundati Roy, bu bilinçle bakışın ya- Mavisel Yener, Prof. Dr. Hasan YAZABİLİR? SESİNİZ ÇIKMALI! zarıdır. Kurgu dışında yazdıklarında ik- Erkek’in 2002-2022 arasında kale- Yaşadığımız çağın karbon ekonomi- Yaşar Kemal, 1973’te şunları yazıyor- lim krizi, çevre sorunlarına dair yazdıkla- me aldığı, gerçek sanatçının yalnız- si, her şeyi ürettiği gibi tüketiyor da. Haz du: lığına dikkat çeken; savaşlara, kü- rı, anlattıkları önemlidir. çağında yaşanan her bir şeyin ucu do- resel sermayeye, sansüre, arsızlığa, “Çağımızda doğanın yok edilmesi ar- Yaşar Kemal ise çevreye ilişkin kurgula- ğanın katledilmesine uzanıyor. Edebiyatı haksızlıklara, onursuzca dayatma- tık dünyamızın başlıca sorunudur. Hava- dıklarını söylemeden önce yaşayan biridir. tüm bu oluş / bitiş dışında düşünmeliyiz. lara karşı sanatın boyun eğmeme- nın, suyun kirlenmesi, doğanın dengesi- Dahası o gerçekliklerin tanığıdır, bunların Amasralı madencilerin öyküsü yeni sinin altını çizen “eleştirel şiirler”ini nin bozulması insanlığın bugünkü sorun- içinden çıkıp gelmiş biridir. topladığı Orfeus’tan Sonra’yı mer- oluşan bir durum değildir. 1 larından başlıcasıdır.” Fakir Baykurt da öyledir; “Dikenlerin için- ceğe alıyor. Kaleminin ucu oraya uzanamayan bir Toprağın aşınmasından, toprağın denge- den çıkıp geldim” der. Ümit Mutlu, Terry Pratchett’ın in- edebiyatçı çevreye ilişkin ne yazabilir? Ya sinin bozulmasından söz ediyordu... Edebiyatlarını bu bilinç üzerine kuran sanlara özgü düşünsel yetileri fa- da Elias Canetti’nin söylediğini bir kez da- “Bir ülkenin gelişmesinde temel olan, öz yazarların bir döneme tanıklıkları bugü- relere atfederek toplumsal norm- ha tekrar edersek: topraktır. Bir ülkede toprak ölmüşse o ül- nün yağmasına karşı susanların dönüp ları sorguladığı ve yaşam ile va- “Gerçekten bugün yazar olma hakkın- ke ağzıyla kuş tutsa kolay kalkınamaz” di- okuyacakları ana anlatılar olacaktır. roluş gibi felsefi konuları hicvetti- dan ciddi olarak kuşku duymayan kimse ye de ekliyordu. İklim değişikliği günümüzde aktiviz- ği Muhteşem Maurice ve Değişmiş yazar sayılmaz. İçine yaşadığımız dünya- “Vahşetin kaideye dönüştüğü bir döne- mi kaçınılmaz kılıyor. Susup oturarak, ah Fareleri’ni inceliyor. nın durumunu görmeyenin o dünya üzeri- me girdik” diyordu Amitav Ghosh. vah ederek sorunun önüne geçilemez. Y. Bekir Yurdakul, “Sanatçının Gör- 3 ne yazacak hemen hiçbir şeyi yoktur.” n Edebiyatın tüm bu yok oluşlar / yok ediş- İşte burada uyarıcı, gösterici, ivdirici güç dükleri” üst başlığıyla yayımlanan, 1 ler / yağmalar karşısındaki tutumunun da- Metropolitan Sanat Müzesi işbirliğiy- bence edebiyattır. Edebiyatçının artık Ağacın Çürüğü / Yaşar Kemal / le kotarılmış, Faith Ringgold (Sharma ha aktif olması gerektiğini de hatırlatıyordu. alana inmesi gerekiyor. Milliyet Yayınları / 389 s. / 1980. 2 Jackson), Georgia O’Keeffe (Gabrie- Eğer çağın bu yağması, talanı karşısın- Soma gerçeği görmeyen, bilmeyen, gi- Büyük Kaos / Amitav Ghosh / Çe- le Belkan), Hokusai (Susie Hodge) ve da susuyorsak; bunları tartışmaya açamı- dip oranın havasını solumayan bir ro- viren: İrem Uzunhasanoğlu / Timaş Vincent van Gogh (Amy Guglielmo) yor, gündemleştiremiyorsak öncelikle ede- mancının, öykücünün, şairin yazabileceği Yayınları / 207 s. / 2022. adlı kitapları merceğe alıyor. 2 bi türlerde ürün verenleri de sorumlu tut- bir şey yoktur. Sözcüklerin Bilinci / Elias Canetti / Kısa tanıtımlarımız, Güncel ve malıyız. Romancılar, öykücüler, şairler… “Uzaktan maval okumak denir” olsa ol- Çeviren: Ahmet Cemal / Sel Yayınları / Mustafa Başaran’ın hazırladığı Bul- Röportaj yazarları, gazete makale ya- sa! Hele çağımızda, bugünün dünyasın- 311 s. / 2015. maca ile de düşün trafiği sürüyor! İyi okumalar... l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Genel Yayın Yönetmeni: Tuncay Mollaveisoğlu l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Editör: Mehmet S. Aman l Sorumlu Müdür: Özgür Soyer l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet. com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim KITAP Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.