Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
Çocuk edebiyatımızın
Cumhuriyetle 100 yıllık yolculuğu
İzgü’nün iki romanından yansıyan şey feodal gerçekliğe sadakat modern gerçekliğe ise müdahaledir. Modernistin kendine biçtiği rol
modeldir bu. Genç kız edebiyatında gerçeklik ve gerçekdışılık olarak ortaya çıkar. Kadına bakış böylece daha belirginleşmiş olur.
“Çocuk, yetişkinlerin nesnesi değil, 1950’Lİ YILLAR VE DEĞİŞEN
hayatın ve edebiyatın öznesidir.” TOPLUM YAPISI
N. Neydim NATO’ya giriş 1952 ve Marshall yar-
dımı aynı zamanda toplumsal değişi-
FEODALİTE, ÇOCUK VE EDEBİYAT
min öncü hareketi olmuştur.
Feodal toplumu besleyen edebiyat söz-
Bu süreçte “Genç Kız Edebiyatı” ye-
lü edebiyattır. Sözlü kültürün egemen
ni bir anlayışla ortaya çıkmış ve kadını
olduğu feodal toplumda kültürün farklı
annelik ve eşlik rolüne döndüren me-
alanları çocuğu kısmen bir değer olarak
tinlerle hedef kitlesine ulaşmıştır.
ele alıyor olsa da edebiyat, çocuğu he-
Kerime Nadir, Muazzez Tahsin Berkant
def kitlesi olarak belirlememiştir; çünkü
yazdıklarıyla bunun öncüsü olmuşlar ve
çocuk, bu toplum yapısında 7 yaştan iti-
bunu en çok destekleyen ürünler “Beyaz
baren üretim ilişkilerine katıldığı için or-
ve Pembe Diziler”, “Fotoromanlar” (çeviri
tak yaşam alanına da alınmış ve yetiş-
olarak gelmişlerdir) olmuştur. Bu, Cum-
kinler dünyasında olan bitene bu yaş-
huriyetin kadın ve erkeğe dönük eşitlikçi
tan sonra ya ortak ya da tanık olmuştur.
politikasının sarsılması demektir.
ÇOCUK EDEBİYATININ TARİHSEL
60 VE 70’Lİ YILLAR, ÇOCUK
YOLCULUĞU: BAŞLANGIÇ
EDEBİYATI ANLAYIŞININ
Batı’da 1760’lı yıllarda başlayan çocuk
DEĞİŞMESİ
edebiyatı Osmanlı’da 1860’lı yıllarda baş-
60’larda başlayan politik değişim-
lar. Her ne kadar Sümbülzade Vehbi’nin
ler, çocuk edebiyatına bakışı da etkile-
(1718-1809) nasihat kitaplarıyla başlat-
miştir. Bu dönemde çeviri yayınlar ol-
ma denemeleri olsa da modern anlam-
dukça artmış ama bunun büyük kısmı-
da çocuk edebiyatı örneği 1869 yılında yayımlanan
CUMHURİYET ÇOCUK EDEBİYATINA
nı klasiklerin yeniden çevirileri oluşturmuştur. Ye-
ilk çocuk dergisi olan “Mümeyyiz”dir.
NASIL YAKLAŞMIŞTIR?
ni yayınlar ve yeni anlayışlar ve çocuk edebiyatın-
Çocuk dergilerinde okuma yazma kültürünün ge-
Cumhuriyet, Osmanlı’da aydın hareketi olarak baş-
da daha estetik resimlerle bezenmiş kitapların çe-
lişmesine, bilimsel bilgiye dönük merakın teşvik edil-
layan süreci devlet politikasına dönüştürmüş ve top-
virisi de çoğalmıştır.
mesine çalışılmış ve çocukların okuması için öyküler
lumsallaştırmıştır. 60’ların başında Ayşegül dizisi uyarlama olarak
yayımlanmıştır. 1870’ler çocuk edebiyatında çevirile-
Modern bir sistemi (ulus devlet) temel alan Cum- okurla buluşmuş, paradigması açısından sorunlu
rin öne çıktığı dönemdir ve ilk kitaplar olarak Robin-
huriyet, modern toplum yapısını ve onun gereksin-
olsa da resimleriyle okuru cezbetmiştir.
son Crusoe, Don Kişot ve Gulliver’in Gezileri çevrilir.
diği yurttaşı oluşturabilmek için çocuk edebiyatında Bu dönemdeki kitaplarda özellikle kadın erkek
Bu, Batı’yla bir koşutluk göstergesidir; çünkü
da bu süreci öncelemiştir. rol modelleri açısından geriye dönüşü simgeleyen
Batı’da da çocuklara yetişkin edebiyatından seçilip
Çocuk edebiyatında sistemin beklentisi modern çocuk kitapları öne çıkmıştır.
gönderilen kitaplar bu kitaplardır.
insanı, yurttaşı, çağdaşlığı, ulusal değerleri içsel- 70’li yıllar çocuk edebiyatının en çok tartışıldı-
Bu süreci ilginç kılan bir başka olay Jules Verne’in leştirerek yetişmiş insandır. Bunu gerçekleştirme-
ğı dönemlerden biridir. Bu dönemde özel yayınev-
kitaplarının çevrilmesidir ve bu, çocuğun bilimsel bil-
de çocuk, önemli bir hedef kitlesi olmuştur. leri bu süreçte çocuk edebiyatına yeni anlayışlarla
giye yönlendirilmesi amacıyla yapılmıştır ve bugün Osmanlı döneminde çeviriler merkez konumun- katılmaya başlar. Bu dönemde en çok tartışılanlar
bile aynı geçerliliğini sürdürmektedir.
dayken, Cumhuriyet döneminde öncü çevirmenler, yerli ve ulusal, yanı sıra toplumsal gerçekçi çocuk
Osmanlı’daki çocuk edebiyatı çalışmaları özel- öncü yazarlar olmuş ve yerli edebiyatın oluşumuna edebiyatı oluşturma çabalarıdır.
likle Balkanlar’da gerçekleşmiştir ve bu süreç katkı sunmuşlardır.
Bu dönemde en çok öne çıkan kişilerden biri de
Anadolu’yu çok fazla etkilememiştir. Balkanlar’da Tevfik Fikret, Ali Ulvi Elöve, Ahmet İhsan Tokgöz Erdal Öz’dür. Yazıları ve yayıncılığıyla öncü rol oy-
başlamasının en önemli nedeni “modernite”yle ilk buna örnektir. 50’lere kadar gelen süreçte bu te- namıştır. Toplumsal gerçeklik, ulusal nitelik, evren-
karşılaşan yer olmasıdır ve bu çok önemlidir. mel anlayış baskın konumdadır. selcilik, humanite ve sol değerleri öne çıkaran Öz,
>>
30 26 Ekim 2023