Catalog

27 MAYIS 2025 SALI 6 HABER 27 Mayıs ve 1961 Anayasası Belediyeleri sıradanlaştırma ve halk iradesine 960-1980 tarihleri arasında ipotek koyma ülkemizde üç askeri darbe oldu. umhurbaşkanlığının iki girişimi 127 Mayıs 1960, 12 Mart 1971 ve her şeyi kontrol etme konusunda 12 Eylül 1980. Ciktidarın iyice raydan çıktığının Kimi yazarlar tüm bu askeri göstergesi oldu. Belediyelere yeni hareketleri bir torbanın içine koyarlar düzenleme ve ordudan istediklerinin ve hepsinin lanetlenmesi gerektiğini görevine son verme... Önce belediyeler. belirtirler. Belediyelerin karar alma ve Oysa yapılış biçimleri ve sonuçları harcama (mali) konularında yetkilerinin bakımından bu üç askeri hareket kısıtlanması, daha doğrusu Ankara’daki birbirleriyle eş değillerdir. iktidarın kontrolüne, onayına, 27 Mayıs 1960 Demokrat Parti’nin iznine bağlanması anlamına gelen (DP) hukuk dışı kararlarının birikmesi düzenlemeler. Bu halkın yerel yönetimden sonucu adeta bir patlamadır. 14 tamamen dışlanması anlamına gelir. Belediye başkanları, belediye meclisleri Mayıs 1950’de yapılan demokratik ve 1961 Anayasası’nda yer alacak basın özgürlüğü ile ilgili maddeleri konuşmak için Ord. Prof. Dr. Sıddık Sami Onar aslında sıradan, merkezi hükümetin adil seçimlerde DP seçimleri kazandı. başkanlığında toplanan Anayasa Komisyonu üyeleri, gazeteciler ve sendika temsilcileriyle bir araya gelmişti. artık ilgi göstermeyeceği, kendisine DP ileri gelenleri ve bütün dünya, Toplantıda, komisyon üyeleri Prof. Dr. H. Nail Kubalı, Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya, Prof. Dr. Muammer Aksoy ve artı bir kazanç, artı değer, oy vb. iktidarın yeni partiye devredilmesi İstanbul gazetelerinin yazıişleri müdürleri bulunuyordu. sağlamayacağına inandığı alanlarda konusundan “tereddüt” yaşıyorlardı. “faaliyet gösterebilecek.” Milli Mücadele’yi başarmış, kaybedince demokrasi dışı elbette kurulabilir ancak DP’nin Bu nedenle birbirinin karşıtı olan İşte çöp topla, kaldırımları düzelt, devrimleri yapmış, 27 yıl kesintisiz hareketlere başvurdu. Basın 17 Nisan 1960’ta kurduğu bu bu askeri hareketleri aynı kefeye yağmuru yönlendir, spor falan da iktidarda kalmış Atatürk’ün özgürlüğü kısıtlandı. Halkı birbirinden komisyona 27 Nisan 1960’ta koyup değerlendirme yapmak doğru yaptırabilirsin, konser de düzenle ama kurduğu CHP ne yapacaktı, iktidarı ayırmaya, kutuplaştırmaya ve anayasaya aykırı yetkiler verildi. değildir. bana da sor... gibi alanlara indirgeniyor devredecek miydi? belediyelerin görev ve sorumlulukları. düşman etmeye yöneldi; utanç verici Örneğin sorgu sual etmeden Seçim gecesi, sandıklardan Biraz abartmış olabilirim, o zaman 1961 Anayasası “Vatan Cephesi”ni kurdu. gazeteleri kapatmak, matbaaları diyebilirsiniz ki bunlardan biraz daha sonuçlar geldikçe tereddüde düşen 1959 yılında konuşma yapmak için kapatmak, istediği kişiyi tutuklamak... 1960 hareketinin en önemli ürünü fazla. İstanbul’daki I. Ordu komutanı Uşak’a giden muhalefet lideri İsmet Üstelik bu komisyonun kararları 1961 Anayasası’dır. 1961 Anayasası, Çankaya’ya müracaat etmiş, İnönü, DP’liler tarafından taşlandı. kesindi ve itiraz edilemiyordu. hukukun üstünlüğü ilkesi üzerine İki belediye farkı müdahale önerisinde bulunmuştu. İzmir’de Demokrat İzmir gazetesi Komisyonun 15 üyesinin tamamı yapılandırılmıştır. Bu anayasayı 1961 Bu düzenleme isteği ne zaman ortaya Cumhurbaşkanı İnönü, bu öneriye basıldı, matbaa makineleri kırıldı. DP milletvekillerinden oluşuyordu. yılında oluşan 273 kişilik “Kurucu çıktı? itibar etmedi. “Seçim bitmiştir, İnönü’nün İstanbul’a dönüşünde 5 Tahkikat Komisyonu’na verilen bu Meclis” yapmıştır. Bu meclis, tayinle CHP’nin ana belediyeler ve daha sonuçlar alınmıştır, demokrasinin Nisan 1959’da Topkapı’da arabasının yetkilerin anayasaya aykırı olduğunu, fazlasını seçimle kazanmasından sonra. değil, seçimle oluşmuştur. Kuşkusuz gereği yapılacaktır” dedi. Kısa bir Ve en önemlisi halka hizmetlerinin, önü İstanbul Trafik Müdürü Celal DP’ye yakın anayasa hocası Prof. bu yazının kısıtlı sınırları içinde bu belediyeler AKP’nin elinde olduğu süre içinde iktidar DP’ye barış ve Kosova tarafından kesildi. Gözü Ali Fuat Başgil kitabında açıkça üstün düzeydeki 1961 Anayasası zamanlarla kıyaslanamayacak ölçüde hukuk ilkeleri içinde devredildi. dönmüş DP’lilerin ellerinde sopalarla belirtmiştir. Bu demokrasi dışı anlatılamaz ancak kimi noktaları memnuniyet doğurması üzerine... İktidarın barış içinde seçimleri saldırısına uğrayan İnönü, zorbaların kararların bardağı taşıracak derecede belirtebiliriz. CHP’li belediyeleri özellikle de yıllardır kazanan DP’ye devredilmesi insanlık elinden güçlükle kurtarılabildi. çoğalması toplumsal patlamaya 1961 Anayasası ile Türk siyasal süren kronik ve sürekli ekonomik ve dünya demokrasi tarihinde 1960’ta Kayseri’ye konuşma neden oldu. Oysa, Tahkikat tarihinde güçler ayrılığı kuralı açıkça koşullar nedeniyle zor durumda kalan olağanüstü bir demokrasi hareketi yapmaya giderken askeri birlikler Komisyonu feshedilseydi, seçim getiriliyordu. kendi halkının her kesimine ulaşmaya olarak yer aldı. tarafından yolu kesildi, Kayseri’ye için karar alınsaydı, seçimin kısa İlk kez Anayasa Mahkemesi ve yardımcı olmaya çalıştı. Öğrenci Siyaset bilimci Dankwart Rustow, sokulmadı. Çok partili sistemi sürede yapılacağı açıklansaydı askeri kurulmuştu. Yasaların anayasaya yurtlarından tutun, İstanbul’da 111 kreş Türkiye’ye getirmiş olan İnönü, müdahale olmazdı. bir makalesinde 14 Mayıs 1950’de uygunluğunun yargısal denetimi açarak anneleri rahatlattı ve çalışma Nisan 1960’ta Meclis kürsüsünde iktidarın barış içinde devredilmesini sağlanıyordu. Sosyal devlet ilkeleri, hayatına kazandırdı. Diğer hizmetlerini Diğer darbeler konuşurken 12 oturum Meclis şöyle yorumlar: “İsmet İnönü, kişi hak ve özgürlükleri hukuksal saymıyorum. Bursa Osmangazi dışına atıldı. Ardından, “Tahkikat Belediyesi 11 kreş açmış, önceki gün demokrasiyi geliştirmek için 27 Mayıs 1960 hareketi, o korumaya alınmıştı. öğrendim. Komisyonu” kuruldu. Üyelerin tamamı diktatörlük gücünü gönüllü olarak günlerde kamuoyunun ve halkın Hukukun üstünlüğü ilkesi Özetle belediyenin gelirleri çeşitli DP milletvekillerinden oluşuyordu. kısıtlayan dünyanın tek devlet adamı büyük çoğunluğunun onayını çerçevesinde idarenin bütün işlem biçimlerde halka geri dönüyor. İnönü, Meclis kürsüsünden şunları olma onurunu korumaktadır.” almıştı. 1960 hareketinin en ve eylemlerinin yargı denetimine tabi söyledi: “Demokrasi rejiminin büyük hatası Menderes, Zorlu ve Prof. Bernard Lewis de 1950 olması kabul edilmişti.  Nasıl olur bu!? yollarından ayrılıp ülkeyi baskı rejimi Polatkan’ın idam edilmeleridir. seçimlerinin “Atatürk Devrimlerini Yargıçların yürütmenin etkisinden Anladığım kadarıyla AKP’nin buna haline getirmek tehlikelidir. Bu Oysa onlara da verilecek hapis tamamlayan ikinci bir devrim ve kurtarılması sağlanmış, yargıç aklı basmıyor, nasıl olur bu, biz bunların yolda devam ederseniz, ben de sizi CHP’nin en büyük başarısı” olduğunu cezasıyla yetinilebilirdi. Gelelim güvencesi anayasa korumasına hiçbirini yapmazken... Nasıl olur da şöyle kurtaramam.” dallı budaklı bir yolsuzluk yapmazlar? belirtmektedir. diğer askeri darbelere: 12 Mart ve alınmıştı. İlk kez Devlet Planlama (Ortaya çıkarsa hesabını versinler, bu ayrı Bu demokratik hareket ne yazık 12 Eylül tamamen ayrı yapıda askeri Teşkilatı kurulmuştu. Tahkikat Komisyonu konu) ki fazla sürmedi. İktidara gelen hareketlerdir. Onlar bir projedir ve 1961 Anayasası bütün dünyada Belediyeler halka en yakın, halkla iç DP’nin ilk işi Halkevlerini ve Köy anayasaya aykırı mı? planları binlerce kilometre ötede en etkin hukukçular tarafından içe temas halinde kuruluşlar. Merkezi Pentagon’da yapılmış dış destekli daima övülmüş ve takdir edilerek Enstitülerini kapatmak, ardından DP’yi tutanlar Meclis Tahkikat hükümet ise halka o kadar uzak bir askeri darbelerdir. değerlendirilmiştir. 27 Mayıs 1960 CHP’nin sandalye-masa dahil tüm (İnceleme) Komisyonu kuramaz yönetim. 12 Mart “muhafazakâr-gerici”; mallarını elinden almak oldu. 1954 mı? Ne var bunda? “Neden bir hareketinin yarattığı 1961 Anayasası, AKP belediyeleri ahtapotun kolları seçimlerinde kendisine oy vermeyen komisyonun kuruluşu demokrasiye 12 Eylül ise “karşıdevrim”dir. Her Türk toplumunun 200 yıllık gibiydi. İstanbul Büyükşehir 50’ye yakın Kırşehir ilini ilçe ve Kastamonu’nun karşı olarak değerlendiriliyor?” diye iki askeri hareket temelde 27 Mayıs çağdaşlaşma ve demokratikleşme yolsuzluk dosyası hazırladı, açıkladı ve Abana ilçesini de nahiye yaptı. itiraz ederler. 1960’ın yarattığı 1961 Anayasası’na mücadelesinin sonucu onurlu bir savcılığı verdi. Derken o zamanki İçişleri 1957 seçimlerinde DP oy Meclis’te Tahkikat Komisyonu karşıydı. hukuk belgesidir. bakanı, tabii ki arkasında Saray ve tabii ki hükümet, dosyalara, biz inceleyeceğiz diye el koydu. Tüm dosyalarda ahtapotun kolları vardı CUMHURİYET’TEN ‘GELECEĞİN EĞİTİMİ’ ZİRVESİ ve hiçbiri takibata uğramadı. Aynı şekilde Ankara Büyükşehir Belediyesi’ni babasının yemece çiftliği gibi kullanan kişi hakkında da yolsuzluk VEDAT dosyaları hazırlandı, Murat Ağırel bu ARIK dosyalar hakkında Talan kitapları yazdı ve hiçbir yolsuzluk asla takibata uğramadı veya savcılıklara yapılan bazı başvurular kirli dolaplara tıkıldı. Ahtapotun dokuz değil onlarca kolu o dosyalardaydı.  AKP baktı ki... Gümüşoğlu Turan Birol Türkoğlu Neydim Faruk Eczacıbaşı ile Cem Leon Menase Evet baktı ki artık bizim bu belediyeleri geri almamız mümkün olmayacak, o halde yetkilerini kısalım, onları da önemli ölçüde bize bağlayalım, kontrolümüz altına alalım, istediklerini yapamasınlar, ‘Yapı taşları yeniden tanımlanıyor’ halka hizmetlerini keselim. Evet işin özü bu. GAZETEMİZİN düzenlediği “Geleceğin Eczacıbaşı ve Menase’nin ardından Prof. Olay “Silkeleyin” komutu ile başladı. AKP zamanından beri süregelen büyük Eğitimi Zirvesi”, Pera Müzesi’nde iş, Dr. Haluk Gürgen “Dijital Kaosta Gerçeği borçlara karşılık İller Bankası ödenekleri eğitim ve teknoloji dünyasından birçok Aramak”, Yapay Zeka ve Teknoloji on milyonlarca kesilmeye başlandı. önemli ismin katılımıyla dün yapıldı. Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Barış Şimdi ise yeni bir belediyeler yasası Cumhuriyet Vakfı Başkanı, gazetemizin Karakullukçu “Yapay Zeka Çağında ile belediyeleri, daha doğrusu halkın imtiyaz sahibi Alev Coşkun, genel yayın Hayatta Kalmak”, Yapay zekâ uzmanı yönetimlerine ve seçme iradesine el yönetmenimiz Mine Esen’in yanı sıra Cumhuriyet ve Teknoloji Yazarı Mutlu koyacaklar. Bir boğma işleri devrede... gazetemiz yazar ve yöneticileri etkinlikte Doğuş Yıldırım “Geçmişten Geleceğe Bu aslında halkı kendi aleyhlerine hazır bulundu. Etkinliğin açılışında Yapay Zekâ: Yapay zekânı nasıl eğitirsin? döndürecek bir bumerang konuşan Alev Coşkun, “Cumhuriyet, Bizi eğitecek olanı biz nasıl eğitiyoruz?” etkisi yaratacağını bile tartışmıyorlar. çağdaşlaşmanın, aklın ve bilimin önünü ve gazetemiz yazarı Prof. Dr. Örsan açan bir devrimdir” dedi. Coşkun, Öymen “Yapay zekâ Üzerine Felsefi Bir konuşmasında Cumhuriyetin temel Çözümleme” başlıkları kapsamında Kızılay: Çadır satan taşlarından biri olan laik ve bilimsel izleyenlerle bir araya geldi. eğitimin önemine vurgu yaptı. Mustafa personelin ilişiği kesildi İş Bankası ve Kemal Atatürk’ün işgal döneminde bile TÜRK Kızılay Genel Başkanı Fatma önceliğinin eğitim olduğuna dikkat çeken Taş Okulları’na ödül Meriç Yılmaz, 6 Şubat depremlerinde Coşkun, bugünkü eğitim politikalarına bir Cumhuriyet çocuğu olduğunun Türkoğlu söz aldı. Konuşmaların ardından Eğitime Katkı Kızılay’ın çadır satılmasıyla ilgili yaşanan ilişkin, “Eğitim sistemimiz gericiliğin altını çizen Turan, “Türkiye’nin en büyük Panelin ardından Ekonomist Yazar Ödül Töreni’ne geçildi. Cumhuriyet tartışmalarla ilgili açıklamalarda bulundu. baskısı altındadır. Bu kuşatma ancak avantajı genç nüfusuysa, bu potansiyeli Ufuk Tarhan, “Eğitimden Otodidakt Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Özalp Yılmaz, “Şu anda o olayla alakalı hiçbir Öğrenmeye Geçiş ve T-İnsan Olmak” kamu yararını önceleyen, eşitlikçi ve ortaya çıkaracak en önemli alan da Birol, Cumhuriyet Vakfı Yönetim çalışan yatırım grubunda çalışmıyor” üzerine görüşlerini aktarırken Tarhan’ın bilimsel bir eğitim modeliyle aşılabilir” eğitimdir” dedi. Turan’a konuşması Kurulu Üyesi Murat Yasa, Cumhuriyet dedi. Yılmaz, “Afet dönemiyle alakalı, ardından ise“Dijital Çağda Yetenekler ifadelerini kullandı. sonrası günün anlam ve önemine ilişkin Gazetesi Eğitim Servisi Şefi Figen Atalay, yatırım tarafını da aynı dernek tarafı gibi plaket verildi. Nasıl Geliştirilir?” başlıklı oturumda Akademisyen Prof. Dr. Itır Erhart, Prof. herhangi bir afet döneminde ellerinde olan ‘Dijitalleşme süreci’ Açılış konuşmalarının ardından TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Firdevs Gümüşoğlu ve Prof. Dr. herhangi bir şeyin Kızılay dışına çıkmasını Geleceğin Eğitim Modeli: Yenilikçi Mehmet Ali Tombalak söz aldı. Etkinliğin açılışında Coşkun’dan sonra Necdet Neydim’den oluşan seçici kurul, dernek kararına bağladık. Bu yönetim ve Kapsayıcı Yaklaşımlar konu söz alan TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı “Sürdürülebilir Eğitime Katkı Ödülü” ‘Yapay zekânı nasıl eğitirsin?’ kurulu kararından sonra bize sormadan başlıklı ilk panelde Cumhuriyet Vakfı Orhan Turan ise dijitalleşme, yapay zekâ alanında Taş Okulları’nı, “Türk Bilim insani yardım malzemelerinden herhangi Yönetim Kurulu Üyesi Özalp Birol’un Zirvenin ikinci bölümünde Türkiye ve yeşil dönüşümün, eğitimin tüm yapı Dünyasına Katkı Ödülü” alanında Türkiye birini afet döneminde herhangi bir yere moderatörlüğünde sosyolog Prof. Dr. Bilişim Vakfı Başkanı Faruk Eczacıbaşı taşlarını yeniden tanımladığını belirtti. İş Bankası’nı ödüle değer gördü. Zirve, veremezler” ifadelerini kullandı. Firdevs Gümüşoğlu, çevirmen-yazar ile Cem Leon Menase “Eğitimde Kendisinin de cumhuriyetin fırsat eşitliği ödül töreni sonrası müze sergi ziyareti ile lANKARA/Cumhuriyet sayesinde bulunduğu pozisyona gelebilen Prof. Dr. Necdet Neydim ve yazar Tanol Dijital Dönüşüm” üzerine konuşurken son buldu.