Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 12 MAYIS 2025 PAZARTESİ 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER ‘En yüce makam TBMM’dir’ DR. CIHANGIR DUMANLI önerileri iktidar partisinin EMEKLI TUĞGENERAL, HUKUKÇU parti disiplini içerisinde reddedilmekte; 15 gün içerisinde Müttefiklik ve Mart 1920’de İstanbul’un yanıtlanması gereken yazılı işgal edilerek son Osmanlı sorular ise yanıtsız kalmakta güven 16meclisinin basılması veya yetersiz yanıtlanmaktadır. uriye’de cihatçı HTŞ liderliğindeki ve kimi üyelerinin Malta’ya Yürütme yetkisine sahip ve aynı güçlerin geçen yılın sonunda sürülmesi üzerine padişah, zamanda çoğunluk partisinin Sbeklenmedik bir anda ve 1876 anayasasındaki yetkisini başkanı olan cumhurbaşkanı ve büyük bir hızla Şam’da yönetimi ele kullanarak meclisi kapatmıştır. Bu onun atadığı bakanların eylem geçirmesinin ardından gerek bölgesel olay Mustafa Kemal’e Ankara’da gerekse emperyalist güçlerin “Kürt ve işlemlerinin denetlenmesi yeni bir meclisi açmak için kartını” nasıl kullanılacağı soruları da parti disiplini içerisinde beklediği fırsatı vermiştir. yeniden alevlenmiş oldu. Süreç aynı çoğunluk partisi tarafından Mustafa Kemal 19 Mart’ta zamanda ABD’nin yakın müttefiki engellenmektedir. Bakanlar yayımladığı bildiride memleket İsrail’in Filistin ve Suriye’deki işgal TBMM’ye karşı değil, kendilerini hatlarını genişletmesiyle birlikte ilerledi. işlerini yürütmek ve denetlemek atayan cumhurbaşkanına Ortadoğu denince tesadüfler, üzere Ankara’da olağanüstü karşı sorumluluk duymakta komplo teorileri kadar emperyalistlerin yetkilere sahip meclisin açılacağını asırlık planlarının da her daim kapıda çoğunluk partisinin başkanı olan ve bunun için yapılacak seçimin bekler olduğunu hatırlamak gerek. cumhurbaşkanı ise sorumsuz ilkelerini açıkladı. •TBMM başkanı aynı zamanda Böylece adı 29 Ekim 1923’te Sınırlarımızın dibindeki bu gelişmeler olmaktadır. Anayasa giriş Anayasa hukukunda “olağanüstü hükümetin de başkanıdır. konacak olsa bile yeni Türk devleti, aynı zamanda Akdeniz’e uzanan bölümünde “erkler ayrılığı” ilkesini yetkilere sahip meclis” demek, •Hükümetin başkan ve üyeleri çağının çok ilerisinde demokratik etkinlik mücadelesi açısından da kritik benimsemesine karşın uygulamada yeni bir anayasa yapmaya (yeni bir başlıklardan. Suriye, Libya, İsrail, TBMM’ye karşı tam sorumludur. bir cumhuriyet olarak doğmuştur. yasama ve yürütme erkleri bir elde devlet kurmaya) yetkili asli kurucu Filistin, Lübnan, Kıbrıs derken hepsi TBMM açıldığı zaman yurdun (cumhurbaşkanında) toplanmıştır. birbirine bir şekilde bağlı... Demokratik meclis iktidar demekti. Bunun ilk adımları her tarafı işgal altındadır. Padişah Ekonomik ve siyasi açıdan krizden Amasya Bildirgesi, Erzurum ve Meclis kendi içinden seçtiği ve işgalcilerin işbirliği ile Kuvayı Karşıdevrim ve çağdaş krize giren ülkemizde MHP liderliğinde Sivas Kongreleri ile atılmış, yeni hükümeti ağır savaş koşullarında Milliye ve ulusal kurtuluş başlatılan “İmralı süreci” de bu demokrasi anayasa yapmanın koşulları bile demokratik ülkelerde ve hareketine karşı ayaklanmalar nedenle dikkatle izlenmesi gereken, oluşmuştu. olağan koşullarda olması gerektiği Kuruluşundan 2017’ye kadar Ankara’yı tehdit etmektedir. sonuçları açısından çok bilinmeyenli Büyük devrimci 19 Mart gibi etkili olarak denetlemiştir. (97 yıl) parlamenter demokrasi Mondros’ta terhis edilen ordunun bir denklem. Cumhur İttifakı’nın yerel bildirisinde Meclis’in TBMM’nin açıldığı 23 Nisan ile yönetilen ülkemizde TBMM seçimlerden birinci parti çıkan CHP’ye yerine henüz düzenli bir ordu “memleket işlerini yürütmek ve 1920’den ikinci Meclis’in göreve yürütme organını etkili olarak karşı baskıyı her geçen gün daha da kurulamamıştır. Ulus büyük artırdığı, muhalefete yönelik kayyum, denetlemek üzere” toplanacağını başladığı 11 Ağustos 1923’e kadar denetleyebilmekte idi. savaştan yorgun çıkmış, işgalcilere gözaltı, tutuklama siyasetinin sürdüğü vurgulamıştır... TBMM aralıksız toplanan Meclis’te 625 Ancak 2017’de yapılan anayasa ve ayaklanmacılara karşı Kuvayı bir ortamda iktidar aynı zamanda kuruluşundan başlayarak hükümet soru önergesi, 76 gensoru verilmiş, değişikliğinden sonra; Milliye ile bir ölüm kalım savaşımı “Öcalan açılımı”yla DEM’le yeni bir işlerini yalnızca yönetmek değil, 338 yasa çıkartılmıştır. Günde •TBMM’nin denetim yollarının vermektedir. yol arayışına girdi. Bunda anayasa denetlemek işlevine de sahiptir. ortalama 24 milletvekili söz alıp kısıtlanması, Yasama ve yürütme erklerinin değişikliği için Meclis matematiğiyle Mustafa Kemal, 22 Nisan 1920’de konuşmuştur. Savaşın yönetimi •Var olan denetim yollarının bir elde toplanmasını zorunlu kılan iktidarda kalma hesabının da etkisi yayımladığı bildiride, “Meclisin özgürce sorgulanmıştır. Lozan işletilmemesi, var. Terör örgütü elebaşısının örgütü bu olağanüstü koşullarda Atatürk açılışından sonra bütün sivil Antlaşması’nın onaylanması feshetme çağrısının ardından ise •Denetlenmesi gereken tüm yetkileri kendisinde değil, ve askeri makamların ve bütün görüşmeleri çok sert geçmiştir. geçen hafta PKK’nin kongresini yürütmen başı ile denetlemesi TBMM’de toplamış, kendisini de topladığı duyurusu gündeme yansıdı. ulusun başvuracağı en yüce gereken TBBM’deki çoğunluk yürütmenin başı olarak TBMM’ye Bugünkü durum Elbette hepimiz için silahların sustuğu, makam TBMM’dir” demiştir. partisinin başkanının aynı karşı tam sorumlu tutmuştur. barış umudunun olduğu yer ortak Demokrasilerde parlamentonun kişi olması nedeniyle yürütme Bu durum Osmanlı’nın 1876 buluşma noktası olmalı. Ancak Yeni yönetim şekli yasama işlevi kadar önemli denetlenemez duruma gelmiştir. anayasasından (Kanuni Esasi) sürecin oldubittiye getirilecek bir yanı Mustafa Kemal, 24 Nisan diğer bir işlevi yürütmenin Bu durum anayasanın başlangıç bulunmadığı gibi, ülkemizin çıkarları devrimsel bir kopuştur. 1920’de TBMM’de yaptığı denetlenmesidir. Bu amaçla 1961 açısından olası riskleri gözardı etmek bölümündeki erkler ayrılığı ilkesi 1876’da bir meclis kurulmuştu konuşmada TBMM’nin işlevlerini Anayasası’nda “TBMM’nin denetim büyük bir yanlış olur. ile 2. maddesindeki demokratik fakat meclisin padişahı ve yeni yönetim şeklinin ilkelerini yolları” başlığı altında güvenoyuna hukuk devleti ilkelerine aykırıdır. (yürütmeyi) denetleme ve açıklamıştır. TBMM Genel Kurulu ek olarak soru, gensoru, genel Irak örneği 100 yıl önce dünyada demokrasi dengeleme işlevi yoktu, en yüce tarafından onaylanan ve “geçici görüşme meclis araştırması Terör örgütünün Türkiye içindeki yokken savaş koşullarında büyük makam yine padişahtı. Padişah anayasa” niteliğindeki bu ilkeler ve meclis soruşturması yolları etkisinin sınırlandığı, bağlı unsurlarının Atatürk’ün getirdiği meclisin kutsal ve sorumsuzdu (1876 AY 1921 Anayasası’nın temelini tanımlanmıştır (md.88). asıl olarak Suriye’de ABD destekli üstünlüğü ve yürütmeyi denetleme Md.5). Padişah, “görülecek lüzum SDG içinde yapılandığı biliniyor. oluşturmuştur. Aynı denetim yolları “darbe işlevinden demokrasinin geliştiği Şimdilerde kamuoyuna gösterilen üzerine” meclisi kapatabilirdi (Md. Kurulan yeni devletin yönetim anayasası” denilen 1982 imaj, Ankara ile sıkı ilişkileri olan çağımızda sapılmış yürütmemin 44). Anayasal (meşruti) monarşi ilkeleri şunlardır: Anayasası’nda da 2017’ye kadar HTŞ şapkasını çıkarıp Suriye geçici üstünlüğüne ve denetlenemeyen sistemi vardı. •Ulusal istenç (milli irade) korunmuştur (md.98). devlet başkanı olan Şara ile SDG hükümete geçilmiştir. Bu 150 yıl TBMM’nin açılması ve 1921 TBMM tarafından temsil edilir. Ancak 2017 anayasa değişikliği arasında yapılan ön mutabakatla öncesine 1876 anayasasına geri anayasası ile; •TBMM’nin üzerinde hiçbir ile güvenoyu, gensoru ve meclis merkezi yönetim yapısının korunacağı •Yürütmenin (padişahın) dönüştür ve karşıdevrimdir. makam yoktur. soruşturması yolları kaldırılmış, yönündeki vaatler. üstünlüğünden yasamanın TBMM’nin en yüce makam •Yasama ve yürütme erkleri TBMM’nin denetim yolları meclis Ancak bölgede bu tür uzlaşı (meclisin) üstünlüğüne geçilmiştir. olduğu ve yürütmeyi etkili olarak girişimleri say say bitmez. Örneğin TBMM’de toplanmıştır. araştırması, genel görüşme ve Irak’ta yaşananlar... Saddam •Sorumsuz padişah yerine yazılı soru ile sınırlandırılmıştır denetleyebildiği kuruluş ilkelerine •TBMM’nin kendi içinden yönetiminin devrilmesi, ABD seçeceği bir kurul hükümet işlerini meclise karşı tam sorumlu Uygulamada muhalefetin genel dönülmesi çağdaş demokrasinin liderliğindeki uluslararası güçlerin işgali görür. yürütme organı oluşturulmuştur. görüşme ve meclis araştırması gereğidir. hatırlanınca ülkenin nasıl bölündüğünü, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin nasıl kurulduğunu, bölgede demografik yapıyla nasıl oynandığını, emperyalist güçlerin işlerine gelmeyen bir durumda din, etnik, mezhep kartını Adalet emek ister nasıl oynadığını gördük. Barzani’nin bağımsızlık ilanı adımları için dış KAAN EROĞUZ dahil olmak üzere, Türkiye’de uygulamaktadır. güçlerce nasıl cesaretlendirilip sonra siyasal ve sosyal alanda gün ARAŞTIRMACI dindirildiğini, bunun çıkarlar açısından geçtikçe artan adaletsizliklerin Adaletsizliğin nasıl kullanıldığını da... Mart 2025 tarihinde kaynağı ekonomik eşitsizlik kaynağı PKK’nin feshi ve Suriye konusuna 19başta İstanbul Büyükşehir üzerinden üretilmektedir. Dışa Temsil ettiği tekrar dönecek olursak da benzer Belediye Başkanı Ekrem bağımlı büyüme stratejisinin toplumsal sınıfların sorunların yaşanması olası... Süreci uygulanması göreviyle iktidara İmamoğlu olmak üzere 100 çıkarı gereği, iç siyasi çıkar hedefiyle kullanma kişi hakkında çıkarılan gözaltı gelen ve 23 yıla yaklaşan iktidar halkın kemerini çabalarının yaratacağı tehlikeleri ve tutuklama kararları, halkın döneminde yüzlerce kamu sıkan iktidar, Toplumun geniş kesimleri görmek gerekiyor. Aksi ülkemizin toplumsal tepkisiyle karşılaştı. kaynağını özelleştirerek halkın üniversite gençliği ile sermayedarlara toprak bütünlüğü, ulusal çıkarları temel ihtiyaçlarını piyasa Başta üniversite gençliği olmak birlikte meydanlarda. ise yılın başından açısından büyük bir risk yaratacaktır. ekonomisinin insafına terk üzere toplumun geniş kesimleri itibaren rekor Trump’ın Türkiye’yi “överken” alanlara ve meydanlara eden AKP iktidarı, özellikle bir yandan da “sırtını sıvazladığı” seviyede vergi 10 ismine ait yalnızca 8 şirketin ve öğrenciler tutuklanarak döküldü. 2018 döviz krizinden itibaren İsrail’in Ortadoğu’da toprak alanını indirimleri sağlamıştır. Mart toplam 18 milyar TL’lik vergi cezaevlerine kondu. emekçi sınıfların mutlak İmamoğlu’nun gözaltına genişlettiğine, Ankara’nın büyük ayında kamuoyuna yansıyan borcu yine bu dönemde ertelendi. yoksullaşmasına dayalı bir alınması olayıyla kıvılcımı umut bağladığı Şara yönetiminin aynı bilgilere göre; Borsa İstanbul’da Emekçi sınıflardan Halkın mücadelesi çakılan halk hareketi ekonomi programını devreye zamanda ABD, İngiltere, Fransa, işlem gören ve 2024 yılında 3.6 sermayedarlara doğrudan bir kısa sürede İmamoğlu sokmuş bulunmaktadır. Ekonomik adalet İsrail’den Körfez’in Washington trilyon TL gelir elde eden 100 kaynak transferi politikasının meselesini aşan, halkın sağlanmadan siyasal ve sosyal müttefiki Sünni monarşilerine artan büyük şirketten 62.5 milyar TL ismi olan Şimşek uygulamaları, Mutlak yoksullaşma AKP’li yıllarda yaşadığı adalet sağlanamamaktadır. temaslarına, “BOP”la birleşik, büyük tutarında vergi tahsil edilmedi. ülkemizdeki ekonomik yoksullaşma ve yaşamın Mehmet Şimşek’in göreve Bu durum, 2025 yılının 1 Kürt haritasına yönelik tartışmalara, Dahası, bu şirketlerin vergi eşitsizlikleri derinleştirirken her alanında deneyimlediği getirilmesiyle klasik neoliberal Mayıs Emek ve Dayanışma Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yükümlülükleri çeşitli istisna ve siyasal ve sosyal alandaki güvencesizleştirme konularını reçeteyi yeniden uygulamaya Günü’nü çok daha anlamlı belgesi olan Lozan Antlaşması’na karşı adaletsizliklerin de zeminini muafiyetlerle nerdeyse sıfırlandı. da içerisine alan kollektif bir girişen ve dışarıdan yatırım hamlelere, Avrupa’nın nükleer gücü bir duruma getirmektedir. oluşturdu. Zenginlerin ve Aynı dönemde şirketlerden öfkeye evrildi. Tıpkı 2013 yılında dilenen Türkiye ekonomisi, Fransa’nın Suriye’deki Lazkiye Limanı Ülkemizin ihtiyacı olan adalet, muktedirlerin karaparaları Gezi’de olduğu gibi... Halkın alınan vergi yüzde 13 artarken adına “mali kemer sıkma” ile Akdeniz’deki gücünü artırdığına ve demokrasi ve özgürlük, 1 aklanıp dışarıda serbestçe yaşam hakkına müdahale eden programı denen politikalarla ücret ve maaşlılardan alınan Kıbrıs’taki gelişmelere dek pek çok Mayıs meydanlarını dolduran dolaşabilecekleri bir “hukuk zorba iktidara karşı bir meşru emekçi sınıfların alım gücünü vergi yüzde 120, KDV gelirleri zorlu konu başlıklarının önümüzde sistemi” işletilirken demokratik halkın mücadelesinde vücut direniş durumuna geldi. her geçen gün daha da düşüren yüzde 96, ÖTV gelirleri ise yüzde olduğunu unutmamak gerekiyor. haklarını kullanan işçiler 19 Mart operasyonu da bir ekonomi politikasını 56 artırıldı. Türkiye’nin en zengin bulmaktadır. yoruz. 13,5x21 / Anı / 272 sayfa 12,5x19,5 / Şr / 560 sayfa 13,5x21 / İnceleme / 764 sayfa 13,5x21 / Deneme / 221 sayfa 13,5x21 / İnceleme / 256 sayfa 13,5x21 / İnceleme / 160 sayfa