Catalog

21 ŞUBAT 2025 CUMA 4 HABER baris.pehlivan@cumhuriyet.com.tr baris.pehlivan@cumhuriyet.com.tr baris.pehlivan@cumhuriyet.com.tr twitter:@barispehlivan twitter:@barispehlivan twitter:@barispehlivan ürkiye’nin hukuka bağlı, dürüst ve gizli oy açık sayım temeline Tdayalı 1950 genel seçimlerinden Yakın tarihten bir yaprak... sonra iktidara gelen DP, ilk yıllarda özgürlüklere bağlı bir siyasal şunları söyledi: partiydi. İktidara geldiğinin hemen “Bir parti hakkında bugünlerde ‘Savcı icra-i adalet değil, icra-i siyaset yapıyor’ birinci ayında 14 Temmuz 1950’de tahkikat yapılıyor. Bu memlekete Meclis’ten geçirdiği Basın Yasası, OSMAN BÖLÜKBAŞı bu partinin hayrı yoksa elbet Haykıracak nefesin hukuk ilkelerine bağlı özgürlükçü bir kapanacaktır. Eğer bu memleketin basın yasasıydı. Aynı gün Meclis’ten fenalığına çalışıyor, gizli komite halinde Mahkemesi, yargı bağımsızlığı kalmadıysa geçen Genel Af Yasası da olumlu bir çalışıyorsa, Türk kanunları elbette ve temel özgürlükler hareketti. Ünlü şair Nâzım Hikmet de undan 4 yıl önce, bu köşedeki (5) onların kafalarını ezecektir...” konularında DP’den daha bu yasadan yararlanarak özgürlüğüne başlıklardan biri şuydu: “14 ilerideydi. On gün sonra Menderes, Aydın kavuşmuştu. Bmermilik saldırı raftan indi” mitinginde “Millet Partisi’ni Demokrat MP içinde iki akım Zaman geçtikçe güç birikmesi DP Hatırlatayım: Eray Kenanoğlu’nun çarpışıyordu. Genel Başkan Parti veya hükümet kapatmadı. Adalet iktidarını etkiliyordu. Henüz iktidara Kıbrıs’ta vurulmasına dair dosyanın nasıl kapattı” diye konuştu, CHP’nin “MP’yi Yusuf Hikmet Bayur ve geleli bir yıl olmuşken 6 Temmuz raftan indirildiğini yazdım. çevresindeki Atatürkçüler... himaye etmek istediğini” söyledi. 1951’de Meclis’e sunduğu bir tasarı Takip edenler bilir; Kenanoğlu bahis Prof. Ali Fuat Başgil basın Karşılarında da İslamcılar ile Halkevleri kapatıldı. Türkiye 1952 siteleri uzmanıydı. Girne’deki saldırıda Atilhan tutuklandılar. vardı. açıklaması yaparak kapatmayı yılına da yargı üzerindeki tartışmalarla 14 mermiden 8’i vücuduna isabet etti. Büyük Doğu ve Milliyetçiler Parti içindeki bu ideolojik kavga, eleştirdi, özetle: girdi. O hastaneye yetiştirilirken tetikçiler Derneği gibi sağcı oluşumlar 28-30 Haziran 1953 tarihindeki büyük Demokrat Parti’den kurulduğu Gazetelerin eleştirilerine karşı Türkiye’ye kaçıyordu. hakkında soruşturma başlatıldı. Necip kongrede sert tartışmalara neden andan itibaren çok şeyler bekledik. Menderes bu gazete yayınlarını, Kenanoğlu savcılıklara, Adalet Fazıl Kısakürek bu dönemi “İslama olmuştu. Türkiye’de demokrasinin kökleşmesini “savaş gazetesi niteliğinde” ve Bakanlığı’na, Interpol’e başvuru üstüne karşı müminleri yıldırma evresi ve Partiden istifalar sürerken eski temine hizmet edecek bir teşkilat “komünist mücadelesini andıran” bir başvuru yaptı. Tetikçilerin isimlerini, eşi görülmemiş bir davranış olarak” Genel Başkan Yusuf Hikmet Bayur olarak gördük... Halbuki Demokrat yönde olduğunu belirtiyordu. O sırada adreslerini ve kimler tarafından değerlendiriyordu. bir bildiri yayımladı. Ankara savcısı Parti iktidarı bunun tamamıyla aksini tek iletişim aracı olan radyo DP’nin korunduklarını anlattı. Ama tüm çabalara Yalman’a suikast girişimi DP ile bildiriyi ihbar olarak değerlendirdi, yapmış ve işbaşına geldiği günden emrinde ve elinde siyasi bir araç rağmen yaprak kımıldamadı. Saldırıyı CHP arasındaki buzların erimesine soruşturma açtı. MP’nin bütün itibaren 1954 seçimlerini düşünmüş, olarak kullanılıyordu. gerçekleştirenler yıllarca yakalanmadı. vesile oldu. Bir süre sonra Menderes, binalarında polis arama yaptı. Osman yani sandalyesine dört elle sarılmıştır... Ne zamanki Sedat Peker 2021 yılında CHP il başkanı Şevket Adalan’ı DP Bölükbaşı, Meclis’te “Ankara savcısı Milliyetçiler Derneği’nden sonra İktidara gelen gitmek ifşa videolarını çekmeye başladı... İzmir il kongresine davet etti. icra-i adalet değil, icra-i siyaset bugün de Millet Partisi hakkında bu İşte o dönem savcılık, vurulan Daha sonra, Başbakan Menderes (3) istemiyor yapıyor” diyerek savcıyı eleştirdi. iktidarın reva gördüğü antidemokratik Kenanoğlu cephesine ulaştı. Kurşunlu Gaziantep’te “Sen Türksün, sen İnönü, 11 Mayıs 1952’de Karadeniz muamele ve hareketler, bu hatanın bir saldırıya dair belgelerin hepsini istedi. değilsin diye memleketi parçalamaya (6) illeri gezisinde şunları söylüyordu: Tehlikeli bir unsur devamı ve neticeleridir. Özetle, tozlu raflarda tutulan saldırı çalışmaktadırlar” diyerek dinci “Yüz seneden beri bu Başbakan Menderes, 7 Temmuz MP hakkındaki soruşturmayı dosyasının kapağı açıldı. Eray Kenanoğlu ve sağcı yayınları eleştirdi. DP il memlekette yapılan hürriyet ve 1953’te DP grubunda MP’nin yürüten Ankara Cumhuriyet kendisine yapılan silahlı saldırının kongresinden sonra Menderes, rejim mücadelelerinin sebepleri “memleketin güvenliği bakımından Başsavcısı Cemil Bengü 1954 azmettiricisinin Sedat Peker olduğunu vardır... Bir defa iktidara geçenin Gaziantep CHP il başkanını ziyaret tehlikeli bir unsur” olduğunu, kapatılan seçimlerinde DP’den milletvekili anlatıyordu. (1) etti, alkışlarla karşılandı. (7) bir daha iktidardan düşmemek için “Milliyetçiler Derneği” ile işbirliği oldu. Murat Ağırel’in okurla yeni buluşan çırpınmasıdır. Fakat bu çırpınmalar yaptığını ileriye sürdü. Demokrasi hukukun üstünlüğü “Kirli Çark” (Kırmızı Kedi Yayınevi) Savcı kapatılma istiyor hem kendisine hem vatandaşlara En büyük tehlike irticadır diyen ilkesine bağlılıkla yürüyebilir. kitabını okurken bu konuya da denk beyhude ve haksız ıstıraplar vermekten Menderes’in Gaziantep başbakan, soruşturma gizli olduğu Hukuk devletine bağlı olmayan geldim. Murat, sanal bahis baronlarından başka bir hedefe ulaşamayacaktır.” konuşmasından 4 gün sonra 22 Ocak halde savcılık dosyasındaki bilgileri bir siyasal iktidarlar demokrasiyi Yaşam Ayavefe’nin öyküsünü anlatırken İnönü’nün Karadeniz gezisine karşı 1953’te “Türkiye Milliyetçiler Derneği”, bir ortaya koydu. geliştiremezler. Aksine hukuk dışı Sedat Peker’e de ulaşmış ve sorularını Menderes, 18 Mayıs 1952’de Bursa il Ankara savcısının talebiyle sulh ceza Aynı gün öğleden sonra Meclis’te yollara saparlar. Tarih tekerrür ediyor. iletmişti. kongresinde İnönü’ye çatarak şunları mahkemesi tarafından “tahkikatın Başbakan Menderes, Emekli Sandığı (Tekrarlanıyor) İşte o sorulardan birisi ve Peker’in söyledi: selameti bakımından tedbiren” Eğer tarihten ders alınsaydı yanlışlar Kanunu hakkında konuşurken Osman yanıtı... “Bugün hâlâ bir milli şef, bir kâhin kapatıldı. 33 il ve 40 ilçedeki şubeleri Bölükbaşı, “Savcılıktaki gizli dosyayı tekrarlanır mıydı? Şair Mehmet Akif “Murat Ağırel: Eray Kenanoğlu edasıyla, hâlâ doktoral bir eda ile hâlâ mühürlendi. partisinin grup toplantısında okuyan, Ersoy şöyle diyor: kendisine düzenlenen silahlı saldırıda nasih (nasihat veren) gibi yukarıdan Ünlü anayasa hocası Prof. Ali Fuat hukuk devleti başkanı olamaz” diye “Tarih tekerrür ediyor diye tarif saldırının azmettiricisi olarak sizi ve tamamıyla afaki konuşmaktadır. Başgil, görüşünü soran gazetecilere, bağırdı. Seçimlerin yaklaştığını ediyorlar, ibret alınsa tekerrür eder suçladı. Bu konuda bir şey söylemek Demagoji yapmasın. Lafla vakit derneğe üye olmadığını, bütün hatırlatan Menderes, Millet Partisi’ni miydi?” ister misiniz? geçirmesin...” fikirlerini benimsemediğini ama tehdit ederek “Partilerinin başına bir Sedat Peker: Eray Kenanoğlu’nun Kasım 1952’de Menderes, kaza gelebilir” dedi. kapatmanın yanlış olduğunu, Ankara Yaşam Ayavefe’yi yanıma getirdikten (2) 1. Taha Akyol, Kuvvetler Ayrılığı Malatya’da konuştu. Sağcı yayınlara savcısının politika yaptığını söyledi. Bunun üzerine Bölükbaşı, Meclis’te sonraki süreçte tabii ki Eray Olmayınca, Doğan Kitap, 2021, s.281. işaret ederek “Bugün dini irtica oturduğu yerden bağırdı: Şubat 1953’te bu dernekle ilişkili Kenanoğlu’na kızmıştım ve görüşmeyi 2. Milliyet, 26 Ocak 1953 (4) değil, siyasi irtica tehlikesi üzerinde “Diktatör! Ha şöyle, kararını açıkla”. olan 9 milletvekili DP’den ihraç edildi. kesmiştim. Bu süreçte silahlı saldırıya 3. Tekin Erer, On Yılın Mücadelesi, 1963, durulması lazımdır” dedi. 4 Mart 1953’te Menderes yaptığı basın uğrayınca bu saldırıyı benim yaptırdığımı İstanbul, s.149.; T. Akyol, age. MP’nin kapatılması toplantısında dine dayalı yayın yapan düşünmesi gayet normal. Ancak daha 4. Milliyet, 8 Temmuz 1953 Gazeteci Yalman’ın vurulması ve ayrıca komünist propagandası Başbakan Menderes’in Meclis’te sonrasında kendisiyle görüştüm. 5. TBMM Tutanak Dergisi, Devre IX, Cilt Malatya’daki konuşmayı gazetesine yapan derneklerin kapatılacağını konuştuğu günün gecesi, Ankara Babasının hatırından dolayı ona karşı 24, s.440. göndermek için gittiği postaneden söyledi. Ayrıca başbakan, Millet Partisi savcısının talebiyle Ankara 5. Sulh böyle bir şey yaptırmayacağımı söyledim. 6. Adem Çaylak, Osman Bölükbaşı çıkarken gazeteci Ahmet Emin (MP) hakkında soruşturma açılacağının Ceza Mahkemesi, Cemiyetler Şu an arada bir telefonla kendisiyle ve Siyasal Hareketi, Atatürk Araştırma Yalman’a beş el ateş edildi. Yalman da işaretini verdi. Kanunu’na aykırılıktan, MP’nin Merkezi, 2010, s.194. görüşüyorum (kendisi de benim öyle bir karnından yaralandı. “tedbiren” kapatılmasına karar verdi. 7. Cemil Bengü, 1954 seçimlerinde şey yaptırmayacağıma ikna oldu). Millet Partisi kapatılıyor Yalman’a karşı sert yazılar yazan Sabaha kadar MP’nin Anadolu’daki Ordu’dan DP milletvekili oldu. 1958’de Evimin narkotik köpekleriyle aranması Necip Fazıl Kısakürek, Osman Sağ görüşlü bir parti olmasına 20 bin tabelası söküldü. Devlet Bakanı oldu. 16 Nisan 1958’de ve çocuklarıma silah çekilmesinden Yüksel Serdengeçti ve Cevat Rıfat karşın MP, kuvvetler ayrılığı, Anayasa 9 Temmuz’da Menderes Meclis’te trafik kazasında yaşamını yitirdi. sonraki süreçte bazı yetkililerle yaşadığım problemler hepinizin malumudur. Eray Kenanoğlu isimli kardeşe ulaşıp benimle Yurtdışına çıkış yasağı uygulanan TÜSİAD yöneticilerinin hâkimlik ifadeleri ortaya çıktı: ilgili saçma sapan ifadeler vermesi yönünde kendisine telkinde bulunmuşlar. Bu yüzden böyle ifadeler vermiş. Eray Kenanoğlu kardeşim bunu samimi bir şekilde bana anlattı.” Murat’ın Kirli Çark’ın son satırlarında Ekonomi için çalışıyoruz yazdığı temennisiyle bitireyim: Umarım bu kitap, haykıracak bir nefesi İktidarı eleştirdikleri için bile kalmayanların sesi olur... sorgulanan iş insanları Turan ve Asaf, yurtdışı ile yoğun ‘Çiftçinin anası ağlıyor’ ihracat yaptıklarını söyleyerek ifadesi sonrası 4 yıl 8 ay “Toplumun hassasiyetini dile getirdik” ifadelerini kullandı. hapis cezası istendi stanbul Cumhuriyet Bur SA Karacabey’de çiftçilik yapan Sinan Çiftçi isimli yurttaş hakkında, geçen yıl Başsavcılığı’nca, TÜSİAD’ın Turan ağustos kullandığı “Bugün çiftçinin anası İ(Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Aras ağlıyor” şeklindeki ifadeleri nedeniyle Derneği), 13 Şubat’taki dernek genel ‘’cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla kurulunda yaptıkları konuşmaları iddianame hazırlandı. Çiftçi, hakkında 4 yıl nedeniyle TÜSİAD Başkanı Orhan 8 aya kadar hapsi cezası istendi. Yöneltilen Turan ile TÜSİAD Yüksek İstişare suçlamaya ilişkin konuşan Sinan Çiftçi, ‘Türkiye bu baskıya susmaz’ Konseyi Başkanı Mehmet Ömer ‘’Çiftçinin, üreticinin alın terinin hakkını Arif Aras hakkında, devam eden bir savunmanın suç olduğu şaka gibi bir TÜSİAD Başkanı Orhan Turan ile fotoğrafını Türkiye’deki yatırım ortamı yoksullukla hep birlikte ödeyeceğiz. kısım soruşturma ve kovuşturmalara dönemde yaşıyoruz. Siyasi parti liderleri, YİK Başkanı Ömer Aras’ın yurtdışına bu kadar müsait diye gösterebilir. n DEVA Partisi İzmir Milletvekili ilişkin açıklamaları gerekçesiyle “adil gazeteciler içeride. Kim konuşuyorsa, kim çıkışlarının yasaklanmasına siyaset n CHP Genel Başkan Yardımcısı Seda Kâya Ösen: İş dünyası üzerine yargılamayı etkilemeye eleştiriyorsa içeride. Benim suçum ne? dünyasından çok sayıda tepki geldi. Gökan Zeybek: İktidarın, muhalefeti baskı kurmak, uçurumun kenarında Yazın 40 derece sıcakta tarlada çalışıp gözü teşebbüs” ve “gerçeğe n CHP Genel Başkanı Özgür susturmak için hukuku ve yargıyı ilerleyen ekonomiyi kayalıklara gibi bakıp büyüttüğü domatesi, karpuzu aykırı bilgiyi alenen Özel: İktidar açıkça, “beni eleştiren, araçsallaştırması kabul edilemez itmektir. Sermaye yandaşlara geçsin tarlada kalan ve bir dönümde en az 20 bin yayma” suçlamalarıyla sesini çıkaran yanar” diyerek tüm n CHP Genel Başkan Yardımcısı diye gerçekler örtbas ediliyor.” lira zarar eden çiftçinin hakkını savunmak’’ toplumu tehdit etmektedir. Ne Murat Bakan: Eleştirdikleri soruşturma başlatıldı. FAHRETTİN ifadelerini kullandı. Tayyar: Kim konuşacak? yaparsanız yapın, bu ülkede derdi hukuksuzlukların gerçekliği, bizzat İstanbul Cumhuriyet ÖZTÜRK Karara tepki gösteren İYİ Parti Milletvekili çekenler, derdini anlatacak. İş insanı yaşadıkları muameleyle bir kez daha n Eski AKP milletvekili Şamil Başsavcılığı, Orhan Lütfü Türkkan ise “Bunun gerçek olduğuna da sanatçı da gazeteci de siyasetçi kanıtlanmış oldu. Tayyar: TÜSİAD’a soruşturma Turan ile Ömer Aras’ın savcılıkta inanmıyorum, başka bir şey vardır. Yoksa de konuşacak. Türkiye bu baskıya, bu n İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı açılacaksa 28 Şubat için açılmalıydı. hazır edilmeleri için İstanbul çiftçilerin sıkıntılarını dile getirmek de mi kötülüğe susmayacak. Özgürlükleri, Erhan u sta: Böyle bir ortamda yerli Bu açıklamalardan darbe çıkmaz. Bir Emniyet Müdürlüğü Güvenlik Şube artık yasak”açıklamasını yaptı. hukuku, demokrasiyi savunan kim yatırımcı da yatırım yapmaktan eleştiriyi bile yargı konusu yaparsanız Müdürlüğü’ne talimat verdi. Turan varsa onun yanındayız. Durdular, vazgeçip yurtdışına yatırım yapar. kim konuşacak? ile Aras polis eşliğinde İstanbul beklediler ve Erdoğan’ın dün verdiği Yani bu soruşturmanın sonucunu her n DEM Parti Grup Başkanvekili ‘İfade alımı Erdoğan’ın Adliyesi’ne getirildi. startla o görüntüleri yaşattılar. TÜSİAD yönüyle hem demokrasimizle hem de Sezai Temelli: Hukuk devletinde bunlar Turan ile Aras, haklarında konuşmasına denk geldi’ başkanının iki polisin kolundaki hukuk sistemimizle hem de derinleşen olamaz. l İSTANBu L/Cumhuriyet yurtdışına çıkış yasağı şeklinde adli TÜSİAD Başkanı Orhan kontrol hükmünün uygulanması alenen yaydıkları öne sürüldü. tekrar ettiğini belirterek “Yurtdışı alınması gereken tedbirler, Turan ile Yüksek İstişare talebiyle nöbetçi sulh ceza Savcılık, Turan ile Aras’ın ile yoğun ihracat yapmaktayım. ülkemizin kalkınması için kadın Kurulu Başkanı Ömer Aras’ın hâkimliğine sevk edildi. Aras, 2 saat üzerlerine atılı “yanıltıcı bilgiyi Ticaret bakanımız ile yurtdışına hakları, girişimcilik ekosisteminin polis gözetiminde ifadeye 40 dakika, Turan ise 1 saat boyunca alenen yayma” suçunu işlediklerine gidiyorum. Nisan-mart ayında geliştirilmesi ve birçok ekonomik götürülmesine ilişkin konuşan ifade verdi. Savcılık sevk yazısında Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, dair kuvvetli suç şüphesini oluşturan Çin ve Amerika’ya seyahatimiz konularda ve finansal konularda Tunç “Soruşturma dün başlamadı, Turan ile Aras’ın, içeriği hakkında delillerin ve somut olguların olacaktır. Yapay zekâ ile ilgili Türkiye’nin önünün açılması için bir Cumhurbaşkanımızın herhangi bir bilgilerinin olmadığı bulunduğunun anlaşıldığını çalışmalar yapıyoruz. Orada da Türk takım örnekler vererek toplumun konuşmasından önce başlamıştı. İfade olaylara ilişkin yargıyı telkin ve kaydederek her ikisi hakkında da girişimcilerini bir araya getirmeye genel olarak hassasiyetini dile alma, düne denk geldi. Soruşturma yönlendirme ile gerçeğe aykırı yurtdışına çıkış yasağı şeklinde adli çalışıyoruz” diyerek yurtdışına çıkış getirmeye çalıştım” dedi. devam edecek. Cumhurbaşkanımız da dezenformasyon içerikli beyanlarda kontrol hükmünün uygulanmasını yasağı adli kontrol talebinin reddine Aras, “Uluslararası bir konuya detaylıca değindi. Sivil toplum bulundukları, halk arasında endişe, talep etti. Hâkimlik, savcılığın talebi karar verilmesini talep etti. bankanın 15 yıldır yönetim kuruluşları fikirlerini özgürce ifade edebilir. korku veya panik yaratmak amacıyla doğrultusunda karar verdi. Aras, konuşmasının ana temasının kurulu başkanıyım. Birçok ülkeye TÜSİAD mevcut soruşturmaları etkilemeyi ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu Türkiye ekonomisinin daha ileriye gidiyorum. Bankamızda 15 bin kişi amaçladı” ifadelerini kullandı. Muhalefette ‘Bakan ile gidiyorum’ düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gitmesi için neler yapmaları çalışmaktadır. Türk ekonomisine bir boşluk olduğunu ve TÜSİAD’ın da bu gerçeğe aykırı bilgileri yine kamu Orhan Turan, hâkimlik sorgusunda hakkında olduğunu belirterek “Eğitim katkı sağlamaya çalışıyoruz” boşluğu kullandığını öne süren Tunç, “Bu barışını bozmaya elverişli şekilde savcılıkta verdiği ifadeyi aynen TÜSİAD’ın görevi değil” diye konuştu. dili ve hukuk üstünlüğü, ekonomide ifadelerini kullandı. l İSTANBUL