Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
10 ŞUBAT 2025 PAZARTESİ
6 SÖYLEŞİ
Aktan, anayasanın ilk 4 maddesini etkileyecek değişikliklerin dahi olanaksız olduğunu söyledi
‘Teklif ilkelerle çatışamaz’
Total kontrol
YM, anayasa değişikliklerinde ilk dört et olarak söylenmelidir ki; devletin şekli,
Amadde şöyle kalsın diğer maddelerdeki Ncumhuriyetin nitelikleri, devletin bütünlüğü,
sistemine
değişikliklerin bile ilk 4 maddeyi etkileyip resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkentini
etkilemediğini inceler. Değişiklik teklifinin, etkileyecek değişiklikler, diğer maddelerde
doğru dörtnala
değişmezlik ilkeleriyle çatışmaması gerekir. yapılacak değişikliklerle de olanaksızdır.
ktidarın Meclis’te peşinden
argıtay Onursal Daire Başkanı
koştuğu yasa ve yasa tasarıları, en
HAMDİ YAVER AKTAN
İazından seçimlere kadar, ülkeyi
Hamdi Yaver Aktan Cumhuriyet’in
Vedat
3 yıl boyunca siyasal ve toplumsal
Ysorularını yanıtladı.
1953’te Giresun’da
a RIK
bakımından oldukça zor bir sürece
n Anayasada, anayasa değişikliği doğdu. İlk ve orta
sokmaya aday.
öğrenimini Hopa
süreci nasıl düzenleniyor?
P Varolan yasaların uygulama
Lisesi’nde tamamladı.
Anayasanın 175. maddesine göre TBMM
pratikleri, yasaların ve anayasanın
1976 yılında Ankara
değişiklik yapabilir. Hemen belirtmeliyim
ruhlarına aykırı bir dizi keyfi davayı,
Üniversitesi Hukuk
0
ki anayasa yapılması, “kuruculuk gözaltını, soruşturmayı, tutuklamayı,
Fakültesi’ni bitirdi.
muhalefetin belediyelerine el
işlevi”dir. Devleti hukuksal ve siyasal
Farklı il ve ilçelerde
koymayı, başkanlarını tutuklamayı,
bir kurum olarak kuran güç, “kurucu hâkim ve savcılık
R
muhtemel başkan adaylarının önünü
yaptıktan sonra Rize
iktidar”dır, devletin organlarını belirler.
kesici girişimleri gündemden eksik
Cumhuriyet Başsavcılığı,
Yasama yürütme yargı organlarının
etmezken yeni devreye sokulan
T Tekirdağ Ağır Ceza
statüleri, yetkileri; kurucu iktidardadır.
ve sokulmak istenen yasalar bu
Mahkemesi Başkanlığı,
Kurucu iktidar, asli ve türev iktidar kez karanlık tabloyu daha da
Yargıtay üyeliği ve
koyulaştıracak.
şeklinde ikiye ayrılır. Ayrım önemlidir. R
Uyuşmazlık Mahkemesi
Daha dün BirGün’den üç gazeteci
n Nedir farkları?
üyeliği görevlerinde
arkadaşımız, iktidar medyasında
bulundu, 18. Ceza
Asli kurucu iktidar anayasayı
E yayımlanmış bir haberi kullandıkları
Dairesi Başkanlığı
yapar, türev kurucu iktidar ise ancak
için yargı görevlilerini teröre hedef
yaptı. Cumhuriyet Vakfı
değiştirebilir. Diğer bir anlatımla asli
gösterdiler gibi bir ucube suçlamayla
yönetim kurulu üyesidir.
kurucu iktidar devlete hukuksal/siyasal
gözaltına alındılar.
statü verirken yeniden yapan iktidardır.
Bir yargı yetkisi daha
Anayasa hukukunda bu konuda tartışma
En son, Meclis komisyonda
bulunmuyor. Tartışma, asli kurucu
Geçen zamanı güvenlik ve
görüşülen siber güvenlik tasarısı,
iktidarın hukuksal niteliğinin olup
adalet komisyonu üyesi CHP
olmamasında düğümleniyor.
milletvekili Süleyman Bülbül’ün
n Türev kurucu iktidar, değiştirme
açıklamalarına göre hâkim kararı
yargı bürokrasisi yanıtlamalı
yetkisini asli kurucu iktidardan mı olmadan “Başkanın yazılı emriyle,
konutta, işyerinde, kamuya açık
alıyor?
n İstanbul Cumhuriyet Kişiler arası aleni olmayan n Zafer Partisi lideri Ümit Özdağ
olmayan bütün mekânları kapsayacak
Asli kurucu iktidar, türev kurucu
Başsavcılığı’nın, İBB Başkanı konuşmaları gizlice, taraflardan tutuklandı. Bu tutuklamanın
şekilde arama, el koyma ve kopya
iktidara anayasayı değiştirme yetkisi
İmamoğlu hakkında, yargı görevi herhangi birinin rızası olmaksızın gerekçesini nasıl buluyorsunuz?
çıkarma yetkisi veriliyor. Peki bu yetki
verir. Anayasamızın 175. maddesinde bu yapanı etkilemeye teşebbüs ettiği kaydetmek suçtur. Bu konuşmayı Türk Ceza Kanunu 216. maddesinde
hangi hallerde kullanılacak ve kime
iddiasıyla başlatılan soruşturmaya ifşa eden cezalandırılır. Türk Ceza düzenlenen “halkı kin ve düşmanlığa
yetki düzenleniyor. Asli kurucu iktidar
karşı kullanılacak diye sorduğumuzda
ilişkin ne düşünüyorsunuz? Kanunu’nun 132 ve devam eden tahrik” suçu somut tehlike suçudur.
tali kurucu iktidara tanıdığı anayasayı bu soruların cevabını düzenlemenin
Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 277. maddelerinde bu suçlar “özel hayata 765 sayılı Türk Ceza Kanunu 312.
içeriğinden alamıyoruz. Özetle tüm
değiştirme yetkisini sınırlandırabilir.
maddesi yargı görevi yapan bilirkişiyi ve hayatın gizli alanına karşı suçlar” maddesinde ise yine tehlike suçudur
yurttaşlar bu düzenlemenin hedefi
Öte yandan türev kurucu iktidarın
veya tanığı etkilemeye teşebbüs olarak düzenleniyor. Ancak bir ancak soyut tehlike suçu boyutunu
olabilir.”
değiştirme engeli getiren maddeyi
suçunu düzenliyor. Yargı görevi gazeteci, görüştüğü kişiden bilgileri aşmamıştır. 216. maddede “kamu
Yani yargının görev alanı,
kaldırarak/değiştirerek, bir sonraki
yapan kişinin tanımı aynı yasanın 6. yayımlamak amacıyla alır. İlgili güvenliği açısından açık ve yakın bir
anayasaya aykırı olarak bir kurulun
aşamada değiştirme yasağı kapsamındaki
maddesinde “yüksek mahkemede adli kişi yayımlanacağını bilir ya da en tehlikenin ortaya çıkması halinde...” başkanlığına veriliyor.
sınırlamaları aşarak yeni düzenlemeler
ve idari mahkemeler üye ve hâkimleri azından öngörebilir. Yayımlanmasını şeklinde bir ifade bulunuyor. Eski Hemen Meclis’ten geçen hafta
yasalaşan Cumhurbaşkanlığı’na
yapabileceği ileri görülmektedir. ile cumhuriyet savcısı ve avukatlar istemiyorsa “yayımlanmamak kanunda “kamu düzeni” kavramı
bağlı Devlet Denetleme
olarak” paylaşılıyor. Tanıklar ise kaydıyla” diye çekince koymalıdır. vardı. Kamu düzeni, kamu güvenliği
n Bu sınırlamalar aşılabilir mi?
Kurulu elemanları da belediye
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda n “Etki ajanlığı” suçunun yasal ve kamu sağlığını kapsardı. 216.
Anayasa yargısını kabul eden
başkanları dahil, doğrudan görevden
ve Tanık Koruma Kanunu’nda dayanağı ve kapsamı nedir? maddede kapsam daralmış, sadece
anayasalarda yargının bu şekildeki
alma yetkisini kullanabilecekler.
belirtilmiş durumda. CMK’nin 69 Yasalarımızda “etki ajanlığı” kamu güvenliğine indirgenmiş
değişikliklere geçit vermeyeceği
Yargı üzerindeki denetimleri
ve 70. maddelerinde bilirkişilerin şeklinde bir suç bulunmuyor. durumda.
söylenebilir. Gerek 1961 gerekse 1982
yetmiyor, peşi peşine yargı üstü yeni
tarafsızlıkları belirtiliyor. Yargıcın Yapılmak istenilen düzenleme n “Açık ve yakın tehlike”den ne
yargıç statüleri kuruyorlar.
anayasalarımızda türev kurucu iktidara,
reddini gerektiren veya tanıklıktan önceki aylarda TBMM’den geri anlamalıyız?
Bu daha önce de tartışıldı. Veri
sınırlanmış anayasayı değiştirme
çekinmeyi gerektiren talepler
çekilmişti. Cezalarda “yasallık” “Açık ve yakın tehlike” ölçüsünü
sızıntısı olduğu iddiası bile 2-5 yıl arası
yetkisi tanınıyor. 1961 Anayasası 2.
bilirkişiler için de uygulanır. Türk
önemlidir ve temel ilkelerden biridir. Amerikan Yüksek Mahkemesi
cezayı gerektirecek. Oysa milyonlarca
maddesinde cumhuriyetin niteliklerinin Ceza Kanunu’nda bilirkişiyi,
Ceza yasası belirli ve açık geliştirdi. En belirgin örnek sinema
insanımızın devlette gizli kalması
tanığı ya da yargı
değiştirilemeyeceği düzenleniyor, olmalıdır, sınırları esnek salonunda bir kişinin kalkıp yüksek
gereken verileri parayla satılırken.
görevini etkilemeye
olmamalıdır. Yasallık sesle “Yangın var” demesidir.
9. maddede söz konusu niteliklerin
Somut
teşebbüs suçu
sınırı iyi çizilmelidir. Yargıtay son yıllarda ki ben suça
değiştirilemeyeceğine ilişkin teklif yasağı Kimliklerimiz satılırken...
ancak “görülmekte tehlikenin
Türk Ceza Kanunu 220. bakan dairede 10 yıl görev yaptım,
Bir yanda Sağlık Bakanlığı’nın
öngörülüyor. 1982 Anayasası’nda ise
olan bir davada”
maddesiyle ilgili olarak “şiddete çağrı”yı da arıyor ki bu
sisteminde bir veri sızıntısı
yasak genişletiliyor. Bu bağlamda ilk 3 ortaya çıkıp
mümkün. Zira 18
Anayasa Mahkemesi durum yerindedir. AİHM de “şiddete
yaşandığını kabul eden Bakan
maddedeki düzenlemeler 4. madde ile
Haziran 2004’te 6585 çıkmadığına
(AYM ) anayasaya çağrı”yı suç sayıyor. “Yakın ve açık”
Uraloğlu, “Bu sağlık sisteminden bir
koruma altına alınıyor.
sayılı yasaya “veya
uygun olsa bile kanunilik tehlike ölçüsünü kullanmıyor. Ya
sızıntıdır. Pandemi sürecinde bazı
bakılmalı.
yapılmakta olan bir
belirsiz olduğu için ilgili da çok sınırlı bir alanda dolaylı atıf
bilgilerin maalesef belli şekliyle elde
‘4. madde değiştirilemez’
soruşturmada” ifadesi ile
fıkrayı iptal etti. Yapılan yaptığı görülüyor. Tarafımdan yazılan edilmiş olduğu doğru. O süreçte
n 4. maddeyi değiştirerek ilk dört
“şüpheli veya” ifadesi madde
düzenlemeyi de yine yasallık Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun o maalesef önlenemedi” derken
maddenin değiştirilemezliğini “aşmak” metninden çıkarılmıştır. (www.cumhuriyet.com.tr/siyaset/
ilkesi çerçevesinde geçtiğimiz 2005/30 sayılı kararı öğretiden
bakan-uraloglu-85-milyonun-
günlerde yayımlanan kararıyla çok atıf olan bir karardır. İfadenin
mümkün mü?
kimlik-bilgilerinin-calindigini-itiraf-
‘Kovuşturma ön koşul’
iptal etti. Farklı yorumlara ve bu içeriği, ifadenin açıklanmasındaki
4. maddeyi değiştirerek yasağın
etti-2246653) diğer yanda bir
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 2. bağlamda genişleme olasılığına özen özen, yapıldığı bağlam, açıklanmayı
aşılması imkânsız. Çünkü Anayasa
mültecinin sosyal medyada dolaşıma
maddesine göre soruşturma evresi gösterilerek düzenleme yapılacaksa yapanın toplumdaki konumu ve
Mahkemesi içtihatlarıyla 4. maddede de
çıkarılan ikamet kimliğini “dikkat bu
“Kanuna göre yetkili mercilerce yasa yapılmasında yarar olacağını amacı, açıklamanın konusu ve hedef
değiştirilemezlik kapsamında. Anayasa
kimlikle oy kullanamaz” benzeri bir
suç şüphesinin öğrenilmesinden düşünüyorum. aldığı kişi veya grup, düşüncenin
yargısını kabul eden anayasalarda, yazıyla paylaştığım için, kimliği gizlice
iddianamenin kabulüne kadar geçen n Sektörde “tekelleşme” potansiyel etkisi, açıklama yapanın
ele geçirmiş ve paylaşmışım gibi bir
anayasa mahkemeleri anayasayı nihai
evre” olarak tanımlanmıştır. Dava iddialarıyla gündeme gelen menajer düşüncesini başka kavramlarla dile
iddia ile 1 yıl 8 ay hapis cezasına
olarak yorumlarlar.
açılıp iddianame kabul edilene kadar Ayşe Barım önce gözaltına alındı, getirmesinin mümkün olup olmadığı,
çarptırılan ben...
n İlk dört madde içinde olmayan
277. maddedeki suçun oluşmayacağı ardından Gezi soruşturması eylemin ve yaptırımın orantılılığı gibi
Peki devletten ele geçirilen ve
açıktır. Öte yandan bilirkişi görüşünü kapsamında tutuklandı. 13 yıl değerlendirme yapmak gerekiyor.
ama değiştirilirse ilk dört maddeyi
dolaşımda olan yurttaş kimlik bilgileri
sunmuş ise yine suç oluşmayacaktır. önceki Gezi neden tekrar açılıyor? AİHM içtihatları da bu yönde.
de etkileyebilecek nitelikte olan
için devlet yetkililerine benzer cezayı
Görüyor ki TCK’nin 277. maddesindeki Kamuoyunda Gezi davası olarak n Sizin düşünceniz nedir, neye
anayasanın diğer maddeleri için durum isteyecek ve verecek bir kurumsal
suçun oluşması için kovuşturma bilinen davada, Osman Kavala ve bakılmalı burada?
adalet mekanizması ne yazık ki
nedir?
evresine geçilmiş olması ön koşuldur. diğerleri hakkında verilen karar Yeni düzenlemedeki “açık ve yakın
sıfır. Bir savcı mesela Sağlık
Anayasa Mahkemesi, anayasa
Kovuşturma evresi de yine CMK Yargıtay tarafından onandı. AHİM ise bir tehlikenin ortaya çıkması” ifadesi
Bakanlığı’nda veya devlette bu
değişikliklerinde ilk 4 madde şöyle kalsın
madde 2’de tanımlanmıştır. Buna Kavala kararında beraat dışında bir öğretide de tartışılıyor.
veriler nasıl sızdırıldı diye bağımsız
diğer maddelerdeki değişikliklerin bile
göre iddianamenin kabulüyle başlayıp karar verilemeyeceğini kararlaştırdı. Kanaatime göre açıklamadan sonra
bir soruşturma açamaz. Açar da,
ilk dört maddeyi etkileyip etkilemediğini
hükmün kesinleşmesine kadar geçen AHİM kararıyla ilgili olarak süreç yani somut olarak bir tehlikenin açamaz!
inceler. Değişiklik teklifinin, değişmezlik
sürede görevini yapanı etkilemeye devam ediyor. Son günlerde ortaya çıkıp çıkmadığına bakılmalı.
Yeni medya kontrol
ilkeleriyle çatışmaması gerekir. teşebbüs suçu oluşabilir. Sözgelimi, önce tekel/rekabet yönünden bir Önceki yasa (TCK 312) olay öncesine
karar verilmiş ya da tanıklar soruşturma yapıldığını ve ardından göre değerlendirmeyi öne alıyordu.
Bu konuda net olarak söylenmelidir sistemi
dinlenmiş veya bilirkişi raporunu da Gezi ile ilgili tutuklama olduğunu, Yeni düzenleme “tehlikenin ortaya
ki; ilk dört maddeyi etkileyecek Muhalefeti en kısa yoldan
sunmuş ise bu tarihlerden sonraki tutukluluğun “yardım”a bağlı çıkması” ifadesiyle olay sonrasını göz
susturacak veya cezalandıracak
değişikliklerin yapılabilmesi olanaksızdır.
fiiller 277. madde kapsamına girmez. olduğunu medyadan öğrendik. önüne alıyor. Hemen belirtmeliyim
yeni sistemin, tüm medya üzerinde
Sayacak olursak; devletin şekli,
Koşullar oluşursa hakaret, tehdit gibi Soruşturmanın içeriğini bilemem. ki ifade açıklamadan sonra belirli kişi
asılan Demokles’in kılıcı görevini ise
cumhuriyetin nitelikleri, devletin
suçlar oluşabilir. Yalnız şunu ifade etmem gerekir: ya da grupların dilekçe göndermeleri,
RTÜK başkanı üstleniyor ve kurulmak
bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı
n Halk TV Genel Yayın Yönetmeni Aradan bunca zaman geçtiği halde toplu olarak şikâyette bulunmaları istenen sistemi tamamlıyor.
ve başkentini etkileyecek değişiklikler,
Suat Toktaş tutuklandı. Bu bu süre içinde neden soruşturma “tehlikenin ortaya çıkması halinde”yi RTÜK başkanı, TV’lere nasıl
‘
diğer maddelerde yapılacak değişikliklerle yayın yapacakları talimatını veriyor:
tutukluluğun hukuki bir açıklaması yapılmadığı güvenlik ve yargı karşılamaz ve
Karamsar yayınlar yapıyorsunuz, bu
de olanaksızdır. var mı? bürokrasisi tarafından yanıtlanmalı. kapsamaz.
ülkede bu iktidarın yaptığı hiç mi iyi
ve güzel olay haber yok? Sunucular
yorum yapamamalı.
Medyanın basının nasıl yayın
yapması gerektiği konusunda
Düşman ceza hukuku öteden beri mevcut
yasalarda kayıtlı bir yönerge mi var?
Tabii ki yok ama RTÜK susturma
n “Düşman ceza hukuku” kavramı ilk konusu hukuk yeni mi icat edildi? Nâzım süreçlerine etkisi nedir?
gerekçesini başka yerlerden bulup
kez nerede ve ne zaman ortaya çıktı, klasik Hikmet yargılanırken savcı ne diyordu: Teknik hukuk açısından belirtecek
çıkartıyor: “Bazı haberlerin ülkemizde
ceza hukukundan farkı nedir? “Nâzım Hikmet için delil bulmak zorunda olursak fiil önemli değil, fail
‘olumlu olaylar’ olmuyormuş gibi
1980’li yılların ortalarında Alman mıyız?” Sevgi Soysal’ın Şafak romanında önemli. Kim zararlı olarak
kamuoyuna servis edildiği ve böylelikle
Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Günther Jacobs okumuştum, “Delil yoksa delil bulunur”. En görülüyorsa düşman ceza
vatandaşların karamsarlığa ve yalnızlığa
yazdığı makalede ceza hukukunu yurttaş son Cumhuriyet’te Nazi Almanyası’ndaki hukukunun enstrümanları
sürüklendiği görülmektedir, bu durum
ceza hukuku ve düşman ceza hukuku hukukla ilgili Führer İlkesi’nin ne olduğunu devreye girer. Failden
kamu yararını ve toplumdaki huzuru
diye ikiye ayırdı. Ülkemizde de oldukça yazmıştım. Görülüyor ki düşman ceza suçsuzluğunu ispatlamasını
zedeliyor.”
bir literatür oluştu. Düşman ceza hukuku hukuku isimlendirilmesi yeni olabilir. Fakat istemesi öne çıkar. Bir başka
Yaptırım uygulayacakmış.
denildiğinde akla hemen Guantanamo’nun içeriği, niteliği, öteden beri mevcut. deyişle masumiyet karinesinin İktidar total kontrol istiyor.
Hamdi Yaver Aktan
geldiği doktrinde ifade ediliyor. Söz n Bu yaklaşımın yargılama terkidir.
‘