Catalog

? l l l Ekonomi: Jale Özgentürk Haber Merkezi: Can Uğur Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına l Reklam Genel Müdürü l l Eğitim: Figen Atalay Spor: Cumhur Önder Arslan l Yaygın süreli yayın Baskı: İstanbul: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş ALEV COŞKUN l Esra Bozok Fotoğraf: Uğur Demir l Yenibosna mh. 29 Ekim Cd. no: 11A/41 Bahçelievler/İstanbul Tel : 0212 454 35 10. Ankara : İleri Basım 19 ARALIK 2024 SAYI: 36230 l Genel Yayın Yönetmeni Sorumlu Yazıişleri Müdürü: Betül Berişe mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Saracalar mh. 57. cd. no: 21/A Akyurt/Ankara Reklam Yönetimi: Yenigün l Tel : 0312 353 29 61. İzmir: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Fatih Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Mine Esen Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş l mh. 1199 sok. no:1/7 Sarnıç-Gaziemir/İzmir Tel : 0232 483 96 60. Adana: İleri Basım mat. Amb. Reklam Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2, 34381 Şişli/İST. Genel Yayın Koordinatörü AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Levent mh. 1791 sok. no: 33/A Yüreğir/Adana Tel : 0322 346 36 25. Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 Ege Bölge Temsilcisi: Mehmet Şakir Örs Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul l Hakan Akarsu Trabzon: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Organize sanayi Bölgesi e-posta: posta@cumhuriyet.com.tr Uets: 25999 - 15079 - 37611 Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Emre Kongar (Bşk. Yrd.), no: 2 Arsin/Trabzon Tel : 0462 711 40 20. Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yazıişleri Müdürleri l Ankara Temsilciliği: Güzeltepe Mahallesi, Abidin Daver Sokak, No: 14 Çankaya/Ankara Faks: (0212) 251 98 68 Şükran Soner, Işık Kansu, Miyase İlknur, Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilciliği: Halit Ziya Bulvarı 1352 Sok. 2/3 Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınma- Özgür Soyer Cafer Kurt reklam@cumhuriyet.com.tr Pasaport - İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Mine Kırıkkanat, Zülâl Kalkandelen dan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. Herkese Bilim Teknoloji Dergisi’nin katkılarıyla hazırlandı. Sosyal medya ve yapay zekâ uygulamalarında geçen zaman dünyaya zarar veriyor Hep çevrimiçiyiz Kullanılan uygulamalar PEKI AMA NE YAPMALI ve sosyal medyada Sosyal medya ve üretken YZ’yi tamamen bırakmamız geçirilen süre enerji gerekmiyor. Bunun yerine sadece gerekli durumlarda ve 1 tüketimini artırıyor. makul sürelerde kullanarak ekran süresini sınırlandırabilir, Hangi uygulamalar bu sayede enerji tüketimi ve ihtiyacını azaltabiliriz. Elon Musk rest çekti: daha çok enerji Cihazlarımızın ekran parlaklığını azaltmak, koyu arka plan kullanmak ve güç tasarrufu modlarını etkinleştirmek gibi 2 tüketiyor. Çevreyi enerji tasarrufu ayarlarını kullanabiliriz. önemsiyorsak neler Derin devleti bitiririm “İlle de sosyal medyada vakit geçireceğim” diyorsak yapmalıyız? çevresel etkisi daha düşük olanları tercih edebiliriz. 3 ABD’DE seçim sürecinde Ofisi, Hava Kuvvetleri ve Mümkün oldukça mobil veri yerine Wi-Fi kullanabiliriz. gündemden düşmeyen Tesla, Pentagon’un İstihbarat ve nsanlar sosyal medyaya Çünkü Wi-Fi genellikle daha az enerji tüketiyor. 4 SpaceX ve X gibi şirketlerin Güvenlik Müsteşarlığı Ofisi boğulmuş durumda. Boş sahibi Elon Musk’ın devlet tarafından başlatıldı. İolduğumuz her an 7’den tarafından incelemeye alındığı Elon Musk konuyla ilgili diye sorabilirsiniz. Cevabı 70’e sosyal medyadayız; bildirildi. New York Times “Derin devlet hainleri, basit, çoğunlukla fosil yakıt yolda, işte, yemekte, tatilde ve gazetesi, Musk ile sahibi olduğu geleneksel medyadaki ücretli gerektiren enerji tüketimi! hatta sevdiklerimizle zaman roket şirketi SpaceX’in, ulusal yandaşlarını kullanarak peşime geçirirken bile... Sürekli olarak güvenliği korumayı amaçlayan düştü. Kavgayı başlatan Veri = Enerji ihtiyacı aşağıya doğru kaydırıyoruz. federal raporlama kurallarına ben olmak istemem ama Verilerin saniyeler içinde Bir uyaran olmadığı müddetçe uyup uymadığı konusunda en onlar başlatırsa derin devleti internet üzerinden mobil de başparmaklarımız ekran az üç federal incelemeyle karşı bitiririm” ifadelerini kullandı. aygıtımıza yüklenmesi enerji üzerinde aşağı yukarı hareket karşıya kaldığını duyurdu. Söz İsrail gibi bazı müttefiklerin, gerektiriyor. Yönlendiriciler, etmeye devam ediyor. konusu incelemeler, Savunma gizli bilgiler konusunda Musk’a sunucular ve mobil aygıtımız Bakanlığı Genel Müfettişlik güvenmediği de iddia edildi. Bu kullanımın çarpıcı gibi elektronik cihazlar bir istatistiği de var; dünya aracılığıyla çeşitli sinyaller nüfusunun yaklaşık yüzde gönderiliyor. Bu cihazların 62’sinin aktif sosyal medya Samanyolu’nda her birisi, çalışmak için enerji kullanıcısı olduğu biliniyor. tüketirken sunucuların da Bazı ülkelerde ise bu oran iki yeni yıldız soğuk tutulması gerekiyor. yüzde 90’ın üzerine bile çıkıyor. Bu enerji de çoğunlukla fosil Ortalama bir yetişkin, yakıtlardan elde ediliyor. gününün 3 saatinden fazlasını Yazılım şirketi çevrimiçi olarak geçiriyor; Greenspector’ın 2021’de bu da yılda yaklaşık 56 gün Fransa’daki internet demek. Yani ortalama olarak kullanıcıları üzerinde bir yılın neredeyse iki ayını yürüttüğü (ve 2023’te sanal alemde geçirdiğimiz üretken yapay zekâ (YZ) da söylemek konusunda isteksiz güncellediği) bir araştırmaya anlamına geliyor. Kısacası “yoğun enerji tüketici” olarak davranıyor. Ancak ChatGPT- göre TikTok, sosyal medya SAMANYOLU’NUN Bilim insanları, Sagittarius çok fazla sosyal medya karşımıza çıkıyor. Son yıllarda 4’e “Bu sorguyu işlemek için ne platformları arasında en ortasında bulunan ve A’ya bu kadar yakın olan kullanıyoruz ve bunun birçok üretim sürecini yeniden kadar enerji kullandın?” diye fazla enerji tüketen sosyal “Sagittarius A” olarak yıldızların 2.7 milyon gezegenimize bir bedeli var. şekillendiren üretken YZ, sorduğumuzda bunun cevabını adlandırılan süper kütleli yaşında olduğunu, süper medya platformu, yani en az Süreç şöyle işliyor: Sosyal her ne kadar ilgi çekici ve alabiliyoruz. Üretken YZ’nin kara deliğin etrafında kütleli kara deliğin yoğun çevre dostu olanı. TikTok’ta medyada gördüğümüz bazen bir gereklilik de olsa bu basit bir soruyu cevaplaması iki yıldız saptayan bilim çekim alanına varlıklarını gezinmek, arka planda önceden herhangi bir içerik, o içeriğin uygulamaların enerji tüketimi “0.002 ila 0.02 kWh” arasında insanları, yıldızların kara sürdürebilmelerini yüklenmiş ama muhtemelen deliğe yakınlığı nedeniyle “alışılmadık bir durum” sosyal medya platformunun ve yarattığı enerji ihtiyacı da bir enerjiye mal oluyor. Bu hiç göremeyeceğimiz birçok şaşırdıklarını bildirdi. olarak değerlendirdi. sunucularından cihazımıza giderek artıyor. da 60 watt’lık bir ampulü video da dahil olmak üzere çok aktarılmasını gerektiriyor. yaklaşık 2 dakika açık tutmaya fazla veri alışverişi yapıyor. Gerekenden 10 kat fazla Dosya ne kadar büyük eşdeğer. Aynı zamanda Sosyal medyanın Bir YZ uygulaması ne kadar olursa o kadar fazla verinin basit bir Google araması için gezegenimize bindirdiği ABD’li okul saldırganı aktarılması gerekiyor. Yüksek güçlüyse o kadar fazla enerji gerekenden 10 kat fazla bir büyük bir yük olmakla birlikte çözünürlüklü görüntüler veya tüketiyor. Sosyal medyadan enerjiden bahsediyoruz. Sadece uzun videolar çok fazla veri farklı olarak üretken YZ’de bir Türk’ten etkilenmiş bir günde milyonlarca sorgu LinkedIn’de enerjinin çoğu, yapılan anlamına geliyor. yapıldığını ve sosyal medyada HAFTA başında ABD’de sorgulamanın işlenmesi Söz konusu veriler, gezinmek geçirilen saatleri düşünürsek yaşanan okul saldırısı dünya sırasında kullanılıyor. Örneğin binlerce bilgisayarın yer TikTok’un ardından en çok enerji talebi de gittikçe artıyor. gündemine oturdu. Saldırıda aldığı büyük bir depoda enerji tüketen platformlar reddit, ChatGPT’den bir yazı Buna karşın enerji ihtiyacının 3 kişi yaşamını yitirirken 6 kişi YouTube ve Instagram olarak sıralanıyor. (sunucu çiftliklerinde) yazmasını istediğimizde büyük oranda karşılandığı fosil yaralandı. Saldırının faili olan 17 Madalyonun öbür yüzünde, yani daha bulunuyor. Mesela ortaya çıkan metnin kendisi yakıtlar, gezegenimizi ısıtarak yaşındaki Natalie Rupnow’un az enerji tüketen tarafında ise LinkedIn bir video izlemek çok fazla veri kullanmasa saldırıyı gerçekleştirmeden felaketlere kapı açıyor. yer alıyor. Daha az fotoğraf ve video istediğimizde genellikle bile yazım süreci birçok önce yazdığı altı sayfalık içeren (metin tabanlı) bir platform farklı ülke veya kıtalarda hesaplama ve dolayısıyla https://theconversation. manifesto ortaya çıktı. Üç olan LinkedIn’de gezinmek diğer kişiyi öldürmeden önce platformlara göre daha az veri enerji gerektiriyor. com/social-media-and- bulunan birçok farklı gerektiriyor. Bu da daha az etkilendiğini ve onun gibi yazdığı manifestoda saldırgan, generative-ai-can-have-a- sunucudan elimizdeki Bununla birlikte YZ enerji tüketimi anlamına Eskişehir’deki bıçaklı saldırıları hareket etmeyi arzuladığını aygıta veri toplanıyor. “Peki şirketleri, tam olarak ne large-climate-impact-heres- geliyor. gerçekleştiren Arda K’den belirtti. Geçtiğimiz aylarda bedel bunun neresinde?” kadar enerji tükettiklerini how-to-reduce-yours-240661 ilham aldığını anlattı. Rupnow, Eskişehir’de çay bahçesinde saldırganı “nihai bir aziz” olarak oturan beş kişiyi bıçaklayan tanımladığı manifestosunda, Arda K., saldırı anını sosyal Sigara dumanı gribin onun eylemlerinden medyada yayımlamıştı. şiddetini artırıyor İnternet SİGARA dumanının kronik topluluğu değiştirdiğini açıkça 50 yaş üstü akciğer rahatsızlıkları da dahil gösteren çalışmaya göre bu olmak üzere çeşitli solunum değişiklikler, sigara kullanımı kişilere yolu hastalıklarına ve gribe bağlı ile solunum yolu hastalıklarının komplikasyon riskinin artmasına şiddeti arasında önemli bir iyi geliyor Yenilikçi yutulabilir katkıda bulunduğu uzun bağlantı olduğuna dair ciddi bir İNTERNET ve sosyal medyanın kullanımından olumlu yönde zamandır biliniyor. kanıt sunuyor. çocuk ve gençlerin ruh etkilendiği, bireylerin yaşam Son zamanlarda bilim Çalışmanın yazarı olan kapsüller yolda sağlığına yönelik olumsuz memnuniyetinin arttığı ve insanları, sigara dumanının, İsviçre’deki Bern Üniversitesi’ne etkileri tartışılırken bu depresyon semptomlarının damak, boğaz, bademcikler bağlı Bulaşıcı Hastalıklar MASSACHUSETTS tip kapsül geliştirmiş durumla ilgili yetişkinler azaldığı belirlendi. ve dilin arka kısmındaki İlaçları Enstitüsü’nden Doç. Institute of durumda. Farklı üzerinde yapılan yeni bir Avustralya’daki Curtin mikroorganizmalar doğrudan Dr. Markus Hilty, Technology (MIT) işlevlere hizmet eden çalışma dikkat çekti. Nature Üniversitesi’nden Dr. Patrick topluluğu olan bağırsağa ileten “Solunum yolu ve Novo Nordisk ve biri 80, diğeri Human Behaviour dergisinde Clarke, 50 yaş üstü bireylerin orofaringeal kapsüller kalamar hastalıklarını araştırmacıları, 200 mikrolitreye yayımlanan bir araştırmada internetin olumsuzluklarından mikrobiyotanın ve ahtopotların itici yenilikçi bir kadar ilaç tutabilen 23 ülkeden 88 bine yakın daha az etkilendiklerini etkileyen tek bileşimini de mekanizmalarından yutulabilir bu kapsüller, iğne katılımcının internet belirterek “Gençlerin şey sigara değiştirdiğini esinlenerek kapsül geliştirerek kullanımını ortadan alışkanlıkları 6 yıl boyunca sıkça yaşadığı başkalarıyla içmek değil. keşfetti. Ancak dikkatleri üzerine kaldırıp olası doku geliştirildi. incelendi. Çalışma sonunda kıyaslama veya sosyal Elde ettiğimiz bu bozulmanın çekti. İlaçları doğrudan hasarını en aza indirerek 50 yaş üstündeki bireylerin baskılardan uzak veriler, sigara hastalığın mide duvarına veya sindirim alanda yeni bir yaklaşım ruh sağlığının, internet kalıyorlar” dedi. içen kişinin şiddetiyle ilişkisi sistemindeki diğer organlara sunuyor. mikrobiyotasının belirsizliğini salacak şekilde tasarlanan bu Araştırmacılar bu yutulabilir koruyordu. da solunum En büyük altın kapsül, genellikle enjeksiyon kapsüllerin, insülin veya diğer Amerikan Mikrobiyoloji yolu hastalıklarını gerektiren ilaçlara karşı iğnesiz bir enjeksiyon tedavilerine ihtiyaç Derneği’nin yayını olan ve/veya enfeksiyonlarını külçesi Guinness’te alternatif ortaya sunuyor. duyan hastalar için pratik bir mSystems’de yayımlanan yeni etkileyebileceğini gösteriyor” Yıllardır bu tür ilaçları çözüm olduğunu düşünüyor. DÜNYANIN en büyük altın külçesi, araştırma, sigara dumanının, diye konuştu. kapsülleyerek güvenli bir şekilde Bu yaklaşım aynı zamanda Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi. Dubai orofaringeal mikrobiyota hedefe ulaştıracak ürünler keskin nesnelerin nasıl bertaraf merkezli bir şirket tarafından yapılan Cigarette smoke-induced dengesini bozarak influenza geliştirmeye odaklanan MIT edileceğine yönelik büyük bir atık külçeyle ilgili açıklamada “Emirates disordered microbiota A virüsü enfeksiyonlarının araştırmacıları, kalamar ve sorununu da ortadan kaldırma Minting Factory LLC tarafından yapılan aggravates the severity of şiddetini artırabildiğini ortaya ahtapotların kendilerini ileri potansiyeli taşıyor. ve rekor kıran altın külçesi 300.12 kg influenza A virus infection; koyuyor. itmek için kullandığı süreci https://interestingengineering. ağırlığında olup ortalama bir altın journals.asm.org/doi/10.1128/ Sigara dumanının bağırsak gözlemleyerek sindirim sisteminin com/health/mit-develop-capsule- külçesinin 20 katıdır” denildi. ve orofarinksteki mikrobiyal msystems.00790-24 farklı bölümlerini hedef alan iki removes-injections