Catalog

13 KASIM 2024 ÇARŞAMBA 6 İNCELEME/HABER ATATÜRK LİBYA’YA NEDEN GİTMİŞTİ? Atatürk’ü yitirmenin hüznü, 1938 tarihli gazetelerin sayfalarında. “Askeri siyasetimiz bir savunma siyaseti olmalı. Yurtdışında tek bir SINAN MEYDAN Osmanlı eri kalmamalıdır.” (Mustafa Kemal, 20 Eylül 1917 tarihli rapordan) Bakırköy’de 10 Kasım Tarihten Günümüze Atatürk Sergisi BAKIRKÖY Belediyesi tarafından Leyla Gencer Opera ve Sanat Merkezi’nde K Partili Cumhurbaşkanı “Gazetelerdeki Hüzün 10 Erdoğan, öteden Kasım Atatürk Sergisi” dün Aberi, güncel siyasetini törenle açıldı. Bakırköy meşrulaştırmak için tarihi ve Belediye Başkanı Ayşegül tarihi kişileri kullanıyor. Örneğin, Ovalıoğlu’nun açılışını 2020’de Libya Tezkeresi TBMM yaptığı sergide, Atatürk’ün gündemine geldiğinde “Ne işimiz aramızdan ayrılışını ve var Libya’da?” diye soranlara, sonraki gelişmeleri haber “Madem Libya’nın bizimle yapan 1938 tarihli orijinal ilgisi yok, o zaman Mustafa gazeteler yer alıyor. A. İlhan Kemal orada ne arıyordu?” Gülek koleksiyonundan diye sormuştu. Erdoğan, dört yıl derlemelerle hazırlanan Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal Trablusgarp’ta. sonra, 10 Kasım 2024’te duvarda sergi, 22 Kasım tarihine kadar Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün imzalandı. Trablusgarp ve Mustafa Kemal kendini işaret elebaşlarını sindirmiş veya ziyaret edilebilecek. Mustafa Kemal Atatürk’ün 1911’de Trablusgarp’ta çekilmiş kazanmıştır.” Bingazi, İtalya’ya bırakıldı. ederek “Ben yaparım” demiş. A. İlhan Gülek, “Gazete fotoğraflarından birini gürünce, ölümünün ardından halkın Mustafa Kemal, 24 Ekim Talat Bey susmuş. Odadan Yani Mustafa Kemal, manşetlerine hâkim olan yanındaki gazeteciye dönüp, “Ne yaşadığı derin üzüntüyü ve 1908’de II. Meşrutiyet’e karşı 1912’de Trablusgarp’tan çıkarken yanındaki arkadaşına diyorlar bize? Libya’ya niye hüzün, toplumumuzun bu üzüntünün basındaki İstanbul’a hareket etti. “Gördün mü bizim deliyi!” demiş. gerçekleştirilen şeriatçı isyanı gidiyordunuz? Diyenler kim, büyük hüznünün basına yansımasını belgeliyor. bastırmak için Trablusgarp’a Selanik’in kaybedildiğini Genç Kurmay Binbaşı malum! Bak gitmiş işte!” dedi. yansıması. Halkımız, ona Gülek Koleksiyonu, 10 duyduğunda beyninden Mustafa Kemal bir gerçekçiydi. gönderilmişti. 2020’de ise Ancak dün Mustafa Kemal’in karanlıkta yol gösteren çoban Kasım 1938’den itibaren Trablusgarp ve çevresindeki vurulmuşa döndü. Öngörülüydü. Yaklaşan Balkan vatan toprağını savunmak için yıldızını kaybetmenin büyük yayımlanan yerli ve yabancı felaketini önceden görmüş, şeriatçı, İhvancı yönetime Libya’ya gitmesiyle, bugün bir üzüntüsünü yaşamış ve hâlâ gazete arşivleriyle dönemin destek için Trablusgarp’a asker Rumeli’yi savunma savunma planları hazırlamıştı. NATO operasyonuyla -artık vatan da yaşıyor. Ancak o bize atmosferini yansıtıyor. Sergi, Ancak Mustafa Kemal’in gönderildi. İkisi arasında hiçbir toprağı olmayan- Libya’ya gitmek planı kendinden sonra da rehber gazete manşetleri, makaleler benzerlik yok. gerçekçiliği “delilik” olarak arasında hiçbir benzerlik yoktur. Mustafa Kemal, Trablusgarp’a olacak kılavuzu göstermişti. ve fotoğraflarla Atatürk’ün görülmüştü. Sonuçta Mustafa giderken, aslında aklı ve ruhu Onun gösterdiği akıl ve bilim kaybının hem Türkiye hem Mustafa Kemal’in Kemal haklı çıktı. Balkan ülkeleri Mustafa Kemal’in Selanik’te kalmıştı. Çünkü yolunda aydınlığa doğru de dünya üzerindeki etkisini aralarında birleşip saldırdılar. Libya’ya ikinci gidişi asıl tehlikenin Balkanlardan Libya’ya ilk gidişi yürümeye devam ediyoruz” gözler önüne seriyor. Sergide Balkanlar ve Rumeli kaybedildi. Mustafa Kemal, Libya’ya geleceğini çok iyi biliyordu. Mustafa Kemal, Libya’ya dedi. 10 Kasım 1938 ve 16 Kasım (Trablusgarp’a) ikinci kez İttihat ve Terakki siyaseti, (Trablusgarp’a) ilk kez 1908’de Atatürk’ün 86. ölüm 1938 tarihli orijinal yerel ve Yurtdışında tek bir er 1911’de gitti. Balkan ülkelerinin Osmanlı’ya gitti. II. Meşrutiyet sonrasında yıldönümüne özel ulusal 50 gazetenin sayfaları kalmamalı 29 Eylül 1911’de İtalya karşı birleştiğini göremedi. Trablusgarp’ta hürriyete karşı hazırlanan sergi, Türkiye yer alıyor. l Haber Merkezi Osmanlı’ya savaş ilan etti. İttihatçılar, eldeki en iyi genç Mustafa Kemal Paşa, I. bir “gerici isyan” baş gösterdi. Trablusgarp Savaşı başladı. kurmayları Balkanlarda tutmayıp Dünya Savaşı’nda İttihatçılara, Burada birkaç zorba ve şeyh İtalyanlar, Osmanlı toprağı olan Kuzey Afrika’ya sürüklemeyi “Turan ellerinde Arap kendi aşiretlerine ve müritlerine Cumhuriyetin 101. yılı Trablusgarp’a çıkarma yapıp tercih ettiler. Mustafa Kemal ve çöllerinde Mehmetçiği boşu dayanarak “din” ve “şeriat” tüm kıyı şehirlerini bombalamaya arkadaşları Trablusgarp’tayken boşuna tüketmek yerine sözleriyle devlet memurları başladılar. Balkan Savaşları başladı. Anadolu ve civarını savunalım” ve halk üzerinde baskı kurdu. anısına meydan ve anıt demiş ancak dinletememişti. Harbiye Nazırı Mahmut O sırada Mustafa Kemal O sırada Selanik’teki İttihat Şevket Paşa’nın planına göre Trablusgarp’ta değil Balkanlarda Mustafa Kemal Paşa, 17 Şubat ve Terakki, “Ordu ile siyaset DENIZLI Merkezefendi 1917’de Hicaz Seferi Kuvvetler Osmanlı’nın kara bağlantısı olmayı tercih ederdi. Ancak birinden ayrılmalı” diyen Mustafa Belediyesi, Cumhuriyetimizin Komutanlığı’na getirildiğinde olmayan Trablusgarp’a gizli koşullar onu Trablusgarp’a Kemal’den rahatsızdı. İttihatçılar 101. yılına özel olarak Hicaz’a taarruz etmeyi reddetti. yollarla gönüllü subaylar gitmek zorunda bırakmıştı. bir taşla iki kuş vurmak istediler; hazırlanan “100. Yıl Meydanı Hatta Medine’nin boşaltılmasını gönderilecekti. Falih Rıfkı Atay “Çankaya”da hem rahatsız oldukları kişiyi ve Anıtı”nın açılış törenini, istedi. Eldeki kuvvetleri Arap Önce Enver Bey, beraberindeki diyor ki, “Hatıralarını anlattığı Selanik’ten uzaklaştırmak hem çöllerinde tüketmektense Karahasanlı Mahallesi’nde Rauf ve Ömer Fevzi beylerle sırada ben Atatürk’e de Trablusgarp’taki isyanı Anadolu kapılarında bir savunma yaptı. Denizli Büyükşehir “savaş muhabiri” kimliği ile sormuştum: “Afrika’ya bastırmak için Mustafa Kemal’i hattı kurmayı önerdi. Belediye Başkanı Bülent Mısır, İskenderiye üzerinden gidip İtalyanlarla dövüşmek Trablusgarp’a göndermeye karar Ancak Medine boşaltılmadı. Bu Nuri Çavuşoğlu, “Bugün Trablusgarp’a geçti. (Ekim 1918) faydasızdı. Bir başarı verdiler. Bu bir oldubittiydi. nedenle Filistin savunulamadı, Sonra da Mustafa Kemal, 15 umuyor muydunuz?” Hayır... biz bu ülkede yaşıyorsak, Mustafa Kemal, Eylül 1908’de Kudüs düştü. Ekim 1911’de gazeteci Mustafa Fakat Enver ve arkadaşları bu topraklarda nefes İzmir-İskenderiye üstünden deniz 100. Yılı Meydanı ve Anıtı, Mustafa Kemal Paşa, 27 Şerif kimliği ile arkadaşları gideceklerdi. Halk, yoluyla Trablusgarp’a vardı. alabiliyorsak, Merkezefendi’de bölge halkı için yeni bir Haziran 1917’deki Halep Ömer Naci, Sapancalı Hakkı gitmeyenleri vatanseverlik Mustafa Kemal Trablusgarp’ta bir kadın belediye başkanımız buluşma noktası olacak. toplantısında Enver Paşa’ya ve Yakup Cemil ile birlikte görevini yapmamış sayacaktı. önce asi belediye başkanı Hasüne varsa en büyük mimarı Gazi Bağdat harekâtından İstanbul’dan hareket edip Sizin kahramanlığınız lafta Paşa’yı yola getirmek istedi. Bir görüşlerini yansıtan 100. Yıl Mustafa Kemal Atatürk’tür. vazgeçilmesini ve Filistin’in Mısır İskenderiye’ye vardı. 23 diyecek olanlar da çoktu.” gece Hasüne Paşa’yı evinden Meydanı ve Anıtı’mızın açılışını Bizlere düşen onun açmış savunulmasını önerdi. Önerisi aldırıp yanına getirtti. Onunla Ekim 1911’de İskenderiye’den Yusuf Hikmet Bayur, gerçekleştirdik. Atatürk’ün; olduğu yolda, onun kabul edilmedi. Filistin de Trablusgarp’a hareket etti. Ancak “Atatürk’e, ümitsiz ve sonuç konuştu, ondan “namus sözü” ilkelerini, inkılaplarını, düşüncelerini yaşatmak ve kaybedildi. aldı. Hasüne Paşa’nın burnunu yolda hastalandı. Geri dönüp bakımından faydasız olan devrimlerini, yeniliklerini kurmuş olduğu Cumhuriyeti Mustafa Kemal Paşa, 20- sürterek otoritesini sarstı. 15 gün kadar İskenderiye’de bu işe neden giriştiğini ve fikirlerini temsili olarak ilelebet yaşatmaktır. Herkesin 24 Eylül 1917’de Halep’ten Trablusgarp Polis Müdürü tedavi gördü. 29 Kasım 1911’de sorduğunda” da Atatürk şöyle burada yaşatmak istedik. Enver, Cemal ve Talat paşalara mutlu olduğu bir Denizli için Cemal Bey, “Asi aşiretler İskenderiye’den Trablusgarp’a cevap vermişti: Atatürk’ün ‘En büyük eserim’ gönderdiği iki raporda, “Askeri hep birlikte çalışmaya devam kenti ele geçirdi. Sizi ya hareket etti. Bu sırada 27 Kasım “Bunun böyle olduğunu o siyasetimiz bir savunma dediği Cumhuriyet ile birlikte edeceğiz” dedi. öldürecekler veya bir vapura 1911’de binbaşılığa yükseldi. sırada ben de görüyordum. siyaseti olmalı. Yurtdışında tek egemenliğin kayıtsız şartsız Merkezefendi Belediye koyup gösterilerle geri Mustafa Kemal, 19 Aralık Ancak orduda ve akranım bir Osmanlı eri kalmamalıdır” milletin olduğunu öğretti Başkanı Şeniz Doğan ise gönderecekler!” diyerek 1911’de Tobruk Bölgesi olan subaylar arasında maddi dedi. Bu raporlardaki önerileri bize. Bizler Atatürk’ün “1923’ten sonsuzluğa Mustafa Kemal’i uyardı. Bunun Komutanı oldu. 30 Aralık 1911’de ve manevi sıramı korumak dikkate alınmayınca 7. Ordu ışığını ve fikirlerini her daim uzanacak Cumhuriyetimizin üzerine Mustafa Kemal doğrudan Derne komutanı oldu. Bölgedeki için buna mecburdum. Komutanlığı’ndan istifa etti. yaşatacağız” diye konuştu. tehlikenin üstüne yürüdü. kazanımları ve kurucusu Gazi yerel kuvvetleri derleyip topladı. Esasen İstanbul’da beni işsiz Ancak daha sonra yeninden 7. l IZMIR/Cumhuriyet Yanına sadece Arapça bilen Mustafa Kemal Atatürk’ün Senusilerle birlikte hareket etti. bırakıyorlardı.” Ordu Komutanlığı’na atandı. yaveri Murat’ı aldı. İsyancıların Örgütlediği yerel kuvvetlerle Ayrıca Mustafa Kemal, Mustafa Kemal Paşa, toplandığı medreseye gitti. yaptığı taarruzlarla İtalyanlara Libya’dan arkadaşı Mithat Bey’e 19 Eylül 1918’de başlayan Kalabalığı yararak içeri girdi. ağır kayıplar verdirdi. İtalyan yazdığı bir mektupta, ani bir 1600 yıllık Suriye-Filistin’e yönelik “Sizi yönetenler neredeyse, taarruzunu durdurdu. kararla Derne’ye gitmesinin İngiliz taarruzunu Halep’in beni oraya götürün” dedi. Az Mustafa Kemal, Kasr-ı Harun yanlış olduğunu belirtmişti. kuzeyinde Katma’da durdurdu. kolye ucu sonra medresede kendisine Taarruzu sırasında bir hava Mustafa Kemal, Trablusgarp’a Kendi ifadesiyle orada “Türk gösterilen odaya daldı. hücumunda gözünden yaralandı. gitmeye hazırlanırken “Trablus süngüleriyle sınır çizdi.” Odadakilere “Siz kimsiniz, ne Harabeler arasında, yıkılan dönüşünde gene buralara Turan ellerinde, Arap çöllerinde yapmak istiyorsunuz?” diye sütunlardan fırlayan kireçli bir taş gelebilecek miyim? Selanik’i zaman harcamak yerine Mustafa bağırdı. İçeridekiler, 27 yaşındaki parçası şiddetle gözüne çarptı. Türk elinde görebilecek Kemal Paşa’nın istediği gibi o Elif Eyüp bir zabitin oraya yalnız başına 18 Ocak 1912’de Derne’de Hilal-i miyim?” diye hayıflanıyordu. sınır güçlendirilseydi, Anadolu gelip böyle konuşamayacağını, Ahmer Hastanesi’ne yattı. 15 gün Mustafa Kemal, 1910’da işgal edilmezdi, edilemezdi. Elif öğretmenin mutlaka bir ordu ile kendilerini tedavi gördükten sonra Derne Selanik’te II. Redif Tümeni HHH kuşattığını düşündüler: “Biz Komutanlığı’na geri döndü. kurmay başkanıyken bölgeyi dağ Sonuç olarak, Mustafa şampiyonları menfaatimizin peşindeyiz” Mustafa Kemal, 8-9 Mayıs tepe gezerek “Rumeli Savunma Kemal Atatürk’ün iki farklı Libya dediler. Mustafa Kemal, “Ben 1912’de Derne’den, Selanik’teki GEÇ Kalkolitik, Roma ERZURUM’DA eski milli Planı” hazırlamıştı. mücadelesi sırasında (1908’de ve sizin menfaatinizi korurum, Salih Bozok’a bir mektup yazdı. ve Erken Bizans atlet olan beden eğitimi Mustafa Kemal Atatürk, Balkan 1911’de) Libya vatan toprağıydı. ama izin verin burada toplanan Mektubun bir yerinde aynen dönemlerinde yerleşim öğretmeni Elif Eyüp’ün Savaşı hatıralarını Vakit Gazetesi Mustafa Kemal, 1908’de halkla konuşayım” dedi. Gece, şöyle deniyordu: “Vicdanımızdan yeri olarak kullanılan Başyazarı Asım Us’a sofra Aşkale’de aileleri ikna vatan toprağındaki “gerici avludaki havuzun başında, gelen ses bize vatanın bu sıcak sohbetlerinde anlatmış, Asım Us Karabük’ün Eskipazar isyanı” bastırmak için Libya’ya edip spora kazandırdığı tercüman aracılığıyla halka ve samimi ufuklarını tamamen da bunları not etmişti. Atatürk ilçesindeki Hadrianopolis gönderilmişti. kızlar, başarıdan başarıya seslendi: “Ey din kardeşleri! temizlemedikçe... Görevimizi aynen şunları söylemişti: Mustafa Kemal, 1911’de antik kentinde yapılan koşuyor. Eyüp, 20 erkek bitirmiş saymayacağımızı ihtar Memleketinizin korunması “Balkan Harbi patladığı İtalyan emperyalizmine karşı kazılarda, yaklaşık 1600 ve 20 kız öğrencisiyle için güç birliğine ihtiyacımız ediyor... Vatan mutlaka selamet zaman ben Trablusgarp’ta “vatan toprağını” savunmak için yıllık Hazreti Süleyman okulun spor salonunda var. Ayrılırsak güçsüz kalırız” bulacak, millet mutlaka bulunuyordum. Eğer ben o Libya’ya gitmişti. betimli kolye ucu bulundu. belirli günlerde antrenman mesut olacaktır. Çünkü kendi dedi. Daha sonra isyancıların sırada orada bulunmayıp Mustafa Kemal, kendi Kolye ucunun üzerindeki yapıyor. 800 metrede hapsettiği üç kişiyi kurtarıp selametini, kendi saadetini, da Rumeli’nin herhangi bir ifadesiyle “Libya’da değil yazıtta “Rabbimiz kötülüğü Türkiye şampiyonluğu oradan ayrıldı. memleketin ve milletin selamet noktasında bulunsaydım, Balkanlarda olmayı” tercih yendi” yazısının olduğunu bulunan Elif Eyüp, 5 yıl ve saadeti için feda edebilen Trablusgarp’taki gerici isyanı o Balkan faciası olmazdı. ederdi. anlatan kazı başkanı Doç. önce geçirdiği sakatlık bastıran Mustafa Kemal, 19 Ekim vatan evlatları çoktur.” Çünkü Selanik Kolordusu’nda Mustafa Kemal, Arap çöllerinde Dr. Ersin Çelikbaş, “Arka 1908’de Bingazi’ye hareket etti. Bu cümleleriyle “Mustafa sonucu atletizmi bırakmak bulunurken küçük Balkan Mehmetçiği tüketmek yerine Kemal Atatürk Libya’da ne yüzünde ise 4 kutsal Bingazi’de de Meşrutiyete karşı zorunda kaldı. devletlerinin birleşerek Anadolu ve civarını savunmak arıyordu?” sorusuna bizzat isyan eden Şeyh Mansur’u yola meleğin isimleri yer müşterek bir taarruz yapmaları Eyüp, “Bugüne kadar istemişti. getirdi. Mustafa Kemal Atatürk yanıt ihtimalini düşünüyorduk. Ben almakta. Bu da çok önemli. 200’den fazla sporcu Demem o ki, bugün Libya veriyor. Libya’nın o sırada vatan İsyanları bastıran Mustafa böyle bir ihtimale karşı tatbik Anadolu arkeolojisinde yetiştirdim. Hedefimiz Tezkeresi, NATO ile birlikte Kemal, Ocak 1909’da toprağı olduğunu belirtiyor. ve takip edilecek müdafaa bugüne kadar bu Türkiye şampiyonluğu, Libya’ya girilmesi, Mustafa 8 Ekim 1912’de Balkan ülkeleri Bingazi’den Selanik’e döndü. planı üzerinde çalışmıştım.” eserin benzer örneğine sonraki süreçte Kemal’in Trablusgarp’a gidişiyle Yusuf Hikmet Bayur’un ifadesiyle Osmanlı’ya saldırdı. Balkan Bir gün Mustafa Kemal’in bu rastlanılmamıştır” dedi. meşrulaştırılamaz. milli takıma sporcu Savaşı başladı. “Rumeli Savunma Planını” “Böylece Mustafa Kemal l DHA yetiştirebilmek” dedi. l AA Trablusgarp ve Bingazi’deki 15 Ekim 1912’de İtalya ile gören Talat Bey (Paşa) bu planı Kaynakça cumhuriyet.com.tr’de Osmanlı arasında Uşi Antlaşması kimin uygulayacağını sorunca irtica hareketini kırmış,