Catalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 6 OCAK 2021 ÇARŞAMBA DohaAnkara hattı son yıllarda yakınlaşmış durumda. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Katar Emiri Al Sani sık sık bir araya geliyor. ‘TÜRK ÜSSÜ GÜNDEME GELEBİLİR’ Katar’a karşı Suudi Arabistan öncülüğünde yaklaşık 3 buçuk yıldır sürdürülen ablukanın kaldırılması kararının, Katar’ın HÜSEYİN HAYATSEVER bu süreçteki en büyük destekçisi olan Türkiye’ye olası etkileri tartışılıyor. Katar’a yönelik ablukanın kaldırılmasının, Türkiye’nin Körfez ülkeleriyle ilişkilerini normalleştirmesine kapı aralayabileceği belirtiliyor. Öte yandan Körfez ülkelerinin Katar’la tam normalleşme için Doha’daki Türk üssünün kapatılması koşulunu öne sürebileceğine dikkat çekiliyor. Türkiye, 2017’de Körfez ülkelerinin Katar’a ablukayı başlatmasının ardından Doha’nın en yakın destekçisi olmuş, iki ülke arasında 2014’te imzalanan askeri işbirliği anlaşması Meclis’ten hızla geçirilerek Katar’a asker gönderilmesine yönelik tezkere kabul edilmiş ve Türk askeri Doha’daki El Rayyan Üssü’ne konuşlandırılmıştı. İhtilafta ABD ile birlikte arabuluculuk rolü üstlenen Kuveyt’in önceki gece Katar’a yönelik ablukanın kaldırılmasına yönelik uzlaşıyı açıklamasının hemen ardından Ankara’dan karara destek açıklaması geldi. Bu açıklamanın, Kuveyt’in duyurusunun hemen ardından gelmesi, görüşmelerden Ankara’nın da bilgisinin olduğunu gösteriyor. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Bu gelişme, Körfez bölgesinde Haziran 2017’den bu yana devam eden ihtilafın çözüme kavuşturulmasına yönelik önemli bir adım teşkil etmektedir. Temennimiz, bu ihtilafın, ülkelerin egemenliklerine karşılıklı saygı temelinde kapsamlı ve kalıcı çözüme kavuşturulması ve Katar halkına yönelik diğer müeyyidelerin de bir an önce kaldırılmasıdır. Körfez İşbirliği Konseyi’nin stratejik ortağı olan ve Körfez bölgesinin güvenlik ve istikrarına büyük önem atfeden ülkemiz, bu istikametteki tüm çabaları desteklemeyi sürdürecektir” denildi. ‘Normalleşme sağlayabilir’ Gelişmeyi Cumhuriyet’e değerlendiren Türkiye’nin eski Doha Büyükelçisi Mithat Rende, Katar’a yönelik ablukanın kaldırılmasının, Türkiye’nin Suudi Arabistan başta olmak üzere diğer Körfez ülkeleriyle ilişkilerini iyileştirmesinin önünü açabileceğini belirtti. Rende, “Katar’ın Körfez ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmesi KatarTürkiye ilişkilerine zarar vermez. Çünkü son dönemde TürkiyeKatar ilişkilerinde sağlam bir zemin oluştu. Diğer taraftan Türkiye’de son dönemde İsrail, Mısır ve Suudi Arabistan’la normalleşme söylemleri Rende var, Katar’ın böyle bir normalleşmeye katkısı olabilir. Bundan sonra Türkiye’nin diğer Körfez ülkeleriyle ilişkilerinin ilerletilmesini bekliyorum. Suudi Arabistan ve Mısır’la ilişkiler beklendiği gibi geliştirilebilirse İsrail’le Türkiye ilişkileri de normalleşebilir” dedi. Rende, Katar’a yönelik ablukanın tamamen kaldırılması için özellikle BAE’nin Katar’daki Türk üssünün kapatılmasını gündeme getirebileceğine dikkat çekerek BAE Dışişleri Bakanı Enver Gargaş’ın “Türkiye’nin, Arapların iç işlerine karışmaması daha uygun olur” açıklamasını anımsattı. “Özellikle BAE’den Katar’a bir baskı gelebilir. Katar’dan Türkiye’nin buradaki askeri varlığının sonlandırmasını isteyebilirler ama bunu ne kadar mesele yapacaklarını şu anda kestirmek zor. Türkiye’nin, Katar’a 2017’de abluka uygulandığında 24 saat içinde Meclis’te geçirdiği bir askeri işbirliği anlaşması ve bu kapsamda buraya konuşlandırılan TSK kuvvetleri bulunuyor. Bu askeri varlık, Katar’la yapılan anlaşmaya dayanıyor ancak bunun BAE’de ve Suudi Arabistan’da büyük rahatsızlık yarattığı biliniyor. Bunda ne kadar ısrarlı olup olmayacaklarını zamanla göreceğiz” ifadelerini kullandı. ‘Yatırımları etkilemez’ Katar’ın diğer Körfez ülkeleriyle ilişkilerini normalleştirmesinin, Türkiye’ye yönelik yatırımlarını etkilemeyeceğini belirten Rende şu görüşlerini dile getirdi: “Katar Yatırım Fonu’nun Avrupa’da ve ABD’de de yoğun yatırımları var. Fakat Türkiye’deki ekonomik durum Katar’ın yatırım yapması için gayet uygun, kendileri açısından cazip bir pazar. Türkiye’de makroekonomik reformların yokluğunda Batılı yatırımcılar çekimser kalabilir fakat Katar, Türkiye’yle mevcut siyasi, ekonomik ve askeri ilişkileri nedeniyle Batılı yatırımcılardan farklı düşünebilir.” Katar’ın bu durumu fırsata dönüştürüp Türkiye’de ciddi alımlar da yaptığını söyleyen Rende, “Türk Lirası’ndaki değer kaybı nedeniyle de yatırımın uygun olduğunu düşünüyorlar. Türkiye ve Katar arasındaki bazı projeler de liderler düzeyinde de sonuçlandırılabiliyor. Dolayısıyla Katar, Türkiye’deki yatırımlarına devam eder, bu ablukanın kalkması durumu etkilemez” değerlendirmesini yaptı. l ANKARA ABD’nin de arabuluculuğuyla Riyad cephesi ve Katar, krizi sonlandırma uzlaşısına vardı Körfez’de barış hamlesi Suudi Veliaht Prens Selman, KİK zirvesinde yaptığı konuşmada “Doha ile yeni bir sayfa” mesajı verirken bölgesel dayanışma vurgusu yaptı. İran karşıtı çıkışlarını sürdürdü. Suudi Arabistan liderliğindeki Körfez cephesi ve Mısır’la, Katar arasında yaklaşık 3.5 yıldır süren krizin çözümü yönünde adımlar peşi sıra geliyor. Riyad ile Doha arasında arabulucuk yapan Kuveyt’in önceki gün iki ülkenin karşılıklı sınırların açılması yönünde uzlaşıya vardığını duyurmasının ardından gözler dün tarafları uzun bir aradan sonra yüz yüze getiren 41. Körfez İşbirliği Konseyi Zirvesi’ndeydi (KİK). El Ula kentinde yapılan zirve için havaalanında konsey üyesi ülke liderleri, temsilcilerini karşılayan isim ise Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman oldu. Selman’ın, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani’yi karşılaması sırasında tarafların birbirlerine samimi görüntüleri kameralara yansıdı. Riyad liderliğindeki Körfez cephesi ve Mısır, Ankara ile yakın ilişkilerdeki Katar’a 2017’de “İran’la yakınlaşma, Müslüman Kardeşler’le ilişkiler, teröre destek” suçlamalarıyla ambargo uygulamaya başlamıştı. Dünkü KİK toplantısının ise taraflar arasında krizi resmi olarak sona erdireceği yorumları gündeme yansımıştı. Suudi Veliaht Prens Selman, zirvenin açılışında yaptığı konuşmada, Katar Emiri Al Sani’yi, Suudi Veliaht Prens Bin Selman karşıladı. İkili, yeni tip koronavirüse rağmen birbirlerine sarıldı, samimi görüntüler verdi. Kuveyt’e ve ABD’ye Körfez’deki krizin çözümü için çabaları nedeniyle teşekkür etti. Diğer yandan konuşmasının hedefinde İran da vardı. Selman, Tahran’ın nükleer faaliyetlerinde uranyum zenginleştirmeyi yüzde 20’ye çıkarma kararına işaret ederek “İran’ın nükleer programı, bölgesel ve uluslararası güvenliği tehdit ediyor” dedi. Körfez ülkelerinin “bölgesel dayanışma ve istikrarını” öngören bir anlaşmaya imza attığını söyledi. Kushner de katıldı Zirvede, El Sani ile Selman’ın bir imza töreni düzenleyerek ilişkilerde yeni bir sayfa açılacağını ilan edeceği de bildirildi. ABD Başkanı Donald Trump’ın danışmanı ve aynı zamanda damadı Jared Kushner de zirveye katılan isimlerdendi. Kimi yorumda, Kushner’in daha önce İsrail ile bazı Arap ülkeleri arasındaki normalleşme anlaşmalarına arabuluculuk eden isim olduğuna dikkat çekildi. Bu çerçevede DohaRiyad gerilimin azaltılmasında da önemli rol oynadığı kaydedildi. AA’nın haberine göre, taraflar arasında anlaşma Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn’in Katar’a ambargonun kaldırılmasına karşılık Doha’nın, üç Körfez komşusuna açtığı davaları geri çekmesini, tarafların birbirine yönelik medyada yürüttükleri karalama kampanyalarına son vermesini de kapsıyor. Ankara ile gerilimli ilişkilerdeki BAE’nin Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Enver Gargaş, normalleşme adımları ile ilgili “Körfez birliğini yeniden sağlayacağımız tarihi bir zirvenin arifesindeyiz” dedi. “Önceliğimiz, halkımız ile devletimizin güvenliği, istikrarı ve kalkınmasıdır” ifadelerini kullanan Gargaş, doğru yolda olduklarını ancak daha çok çalışmaları gerektiğini kaydetti. Kahire’den İhvan vurgusu Zirveye, Bahreyn heyeti adına Veliaht Prens Selman bin Hamed bin İsa Al Halife, Umman adına Başbakan Yardımcısı Fahd bin Mahmud Al Said, Kuveyt Emiri Şeyh Nevvaf elAhmed elCabir esSabah, BAE’den ise Dubai Emiri Şeyh Muhammed bin Raşid, Mısır’dan Dışişleri Bakanı Sami Şükrü de katıldı. Reuters’a konuşan iki Mısırlı istihbarat yetkilisi, “Kahire’nin Doha’nın Müslüman Kardeşler’e (İhvan) desteğini kesmesi talebinin sürdüğünü” söyledi. Mısır’ın talepleri yerine getirildiği takdirde hava sahasını açacağı belirtildi. Avrupa Birliği, Körfez ülkeleri arasındaki normalleşme sürecinden memnunluk duyulduğu açıklaması yaptı. Öte yandan AA’ya konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan bir yetkili, “Katar ile dörtlü grup arasında anlaşmazlığın çözümü tüm KİK üyeleri ve ABD’in menfaatine olacaktır” dedi. Haber sitesi Axios’a konuşan kimi ABD’li kaynak, hem Katar hem Suudi Arabistan’ın ABD’nin seçilmiş Başkanı Joe Biden yönetimi için temiz bir sayfa açmaya hazırlandığı yorumu yaptı. İran, önceki gün insansız hava araçları (İHA) ile tatbikat yapıldığını duyurdu. Tahran Trump için kırmızı bülten istedi Tel AvivAtina savunma işbirliğinde İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, Yunanistan ile imzalanan 1.68 milyar dolarlık savunma anlaşmasını iki ülke arasındaki “mükemmel ve gelişen ilişkilerin” bir yansıması olarak nitelendirdi. Gantz, Atina’nın anlaşmayı onaylamasının ardından yaptığı açıklamada, “Bu, hem İsrail hem de Yunanistan’ın çıkarlarına hizmet edecek, her iki ülkede yüzlerce iş yaratacak ve Akdeniz’de istikrarı teşvik edecek uzun vadeli bir ortaklıktır” dedi. Anlaşma, İsrail’in Elbit Systems tarafından inşa edilip işletilecek olan Yunan Hava Kuvvetleri için bir uçuş akademisinin kurulmasını, 10 adet M346 uçağının satın alınmasını ve T6 uçağının bakımının yanı sıra simülatör teminini ve eğitimini öngörüyor. İran, ABD saldırısında öldürülen Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Tugayları Komutanı Kasım Süleymani suikastıyla bağlantılı ABD Başkanı Donald Trump’ın da aralarında olduğu 48 Amerikalı yetkili hakkında Interpol’e “kırmızı bülten” talebinde bulundu. İran Yargı Erki Sözcüsü Gulam Hüseyin İsmaili, Irak başta olmak üzere bölgedeki altı ülke ile suikastın soruşturulmasında işbirliği yaptıklarını belirtti. Geçen haziranda İran, Süleymani’nin öldürülmesinde rolü olduğu gerekçesi ile Trump’ın da aralarında bulunduğu 36 kişi hakkında yakalama emri çıkartmıştı. İran, Trump hakkında çıkardığı yakalama emri ile ilgili Interpol’e başvuruda bulunmuştu. Interpol, başvuruyu reddetmişti. Öte yandan İran’ın Körfez sularında Güney Kore bandıralı bir tankere el koyup mürettebatını gözaltına alması Tahran ile Seul’ü karşı karşıya getirdi. Güney Kore’nin ABD yaptırımları yüzünden ülkesindeki bankalardaki 7 milyar dolar değerindeki İran fonlarını dondurması üzerine gerilim artmıştı. Seul, gemi konusunda girişimlerin sürdüğünü belirtti. İran hükümet sözcüsü ise geminin “rehin alındığı” yönündeki iddiaları yalanladı. İran, gemiye denizi kirlettiği gerekçesiyle el koyduğunu duyurmuştu. ACI KAYBIMIZ Merhume Fatma merhum Mehmet Zeki Akçaoğlu'nun kızı, merhume Müyesser Akçaoğlu ile merhume Sabiha Kubilay'ın kardeşleri, merhum E. Dz. Albay Ahmet Şükrü Şenyiğit'in sevgili Nur'u, Londra sokakları dün yine sessizliğe büründü. İngiltere yeniden kapanma kararı aldı Küresel çapta yeni tip koronavirüste (Covid19) tablo ağırlığını koruyor. Almanya’nın kısıtlamaları bu ay sonuna uzatmasının ardından vaka sayısında artış nedeniyle İngiltere’den de yeniden kapanma kararı geldi. Hastanelerde doluluk haberleri gündeme yansırken İngiltere Başbakanı Boris Johnson, bir kez daha ulusal düzeyde sokağa çıkma kısıtlaması ilan edildiğini duyurdu. Kısıtlamaların gelecek ay ortasına kadar sürmesi bekleniyor. Yeni önlemler çerçevesinde, temel ihtiyaçlar için alışverişe çıkmak, fiziksel egzersiz ve sağlık servislerine ulaşmak dışında sokağa çıkmak kısıtlanıyor. Evden sürdürülemeyen sektörlerde çalışanlar kısıtlamalardan muaf tutulacak. Ortak aşı olasılığını görüştüler Kremlin ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Almanya Başbakanı Angela Merkel’in dün telefonla yaptıkları görüşmede ortak koronavirüs aşıları üretme olasılığını da ele aldıklarını belirtti. Rusya Sputnik V aşısını üretirken Almanya merkezli BioNtech ile Amerikan Pfizer’dan da ortak aşı çalışması gelmişti. ASSANGE’A MEKSİKA DESTEĞİ ABD istihbarat kaynaklarına ait gizli belgeleri yayımladığı için casuslukla suçlanan ve İngiltere’de önceki gün yapılan mahkemede ABD’ye iade davası reddedilen Julian Assange’a Meksika Devlet Başkanı Andres Lopez Obrador sahip çıktı. Obrador, İngiltere’nin Assange’i serbest bırakması halinde siyasi sığınma hakkı verebileceğini belirtti. “Assange bir gazeteci, onu affetmekten yanayım. Ona koruma sağlayacağız” dedi. Yayımlanan belgeler ile ABD’nin Irak ve Afganistan işgalleri sırasında işlediği insanlık suçlarını açığa çıkaran Assange’ın, ABD’ye iade edilmesi durumunda 175 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacağı belirtilmişti. Nazan Moroğlu'nun ve merhum Mehmet Emin Şenyiğit'in değerli annesi, merhum Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu'nun sevgili validesi, Zeynep Moroğlu, Yonca Erhan Seyfi Moroğlu'nun biricik anneanneleri MUALLA ŞENYİĞİT Hakk’ın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi 6 Ocak 2021 Çarşamba günü saat 15.30'da Zincirlikuyu Camii’nde kılınacak cenaze namazını müteakip Zincirlikuyu’daki aile mezarlığına defnedilecektir. Ruhu şad olsun, mekanı cennet olsun. AİLESİ