Catalog

8 28 NİSAN 2019 PAZAR PAZAR YAZILARI Solda yeni umutlar... Brüksel’de AB kurumlarının bulunduğu Schuman Meydanı’ndan La Loi Caddesi’ne doğru inerken karşınıza çıkan binanın duvarına Belçikalı sanatçı NovaDead tarafından yapılmış 30 metrelik grafitide, “The future is Europe” (Gelecek Avrupa’dır) yazısı dikkatinizi çekiyor. Çirkin kentleşme örneği olarak mimari literatürüne “Brükselleşme” sözcüğünü armağan eden semte, farklı bir renk katıyor bu yapıt. Kutuplaştırma, ayrıştırma ve göçmen karşıtı ve yabancı düşmanı popülist söylemlerin küresel düzeyde tırmanışa geçtiği bir ortamda Avrupa’daki aşırı sağcıların ve ırkçıların yükselişi görmezden gelinecek gibi değil. Belçika’da 26 Mayıs’ta gerçekleşecek olan Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri Avrupa’nın geleceğine yön, dünyamıza ise şekil verecek. “Gelecek Avrupa” mı ya da “Avrupa’nın geleceği var mı?” ortaya çıkacak. Dil bazında 3 toplumlu (Flaman, Frankofon, Alman) coğrafi temelde 3 bölgeli (Flaman Bölgesi, Valon Bölgesi, Brüksel Bölgesi) federal bir ülke olan Belçika’da 26 Mayıs’ta AP seçimleri ile birlikte federal ve bölgesel seçimler de gerçekleştirilecek. Koalisyon satrancı Sürrealizm ülkesi Belçika’nın demokrasisi de bir acayip! Küresel kutuplaşma ve popülizmden daha fazla etkilenen Flaman Bölgesi’nde Flaman milliyetçi leri NVA’nın birinci par nin 542 gün hükümetsiz ka ti olduğu ve ırkçı Vlaams larak kırdığı rekor geçilebilir Belang partisinin oyları mi orasını bilemem! nı arttırdığı merkez sağ ağırlıklı bir demokrasi hü Gözler Yeşiller’de küm sürerken Frankofon Flaman milliyetçileri ların ağırlıkta olduğu Va NVA başkanı Bart De We lon Bölgesi ve Brüksel’de ver, son ankette sol ve ileri ciddi bir ilerici, sol ve ye ci partilerin Brüksel ve Valon şiller rüzgârı esiyor. NovaDead’in grafitisi. Bölgesi’nde oylarını artırma Frankofon yeşilleri sından kaygı duyduğunu be Ecolo, Frankofon sosya lirtirken Flaman Yeşilleri Gro listleri PS ve aşırı solcu Emek Partisi en Başkanı Meryem Almacı umutlanı PTB siyasi yelpazeye damga vuruyor. yor ve ilerici partilerle el sıkışmak iste En son açıklanan kamuoyu yoklaması diğini söylüyor. Almacı’ya göre, iktidar da bunu teyit etti. partilerinin, faturaların sıradan vatan Büyük olasılıkla seçimden sonra daş tarafından ödendiği, trafik sıkışık Brüksel, Valon Bölgesi ve lığının arttığı, iklim sorun Flaman Bölgesi’nde ko larının çözülmediği poli alisyon oluşturulmasın tikalarına karşı çok açık da sorun yaşanmaya bir sinyal veren seçmen cak. Flaman Bölgesi’nde değişim istiyor. Koalis NVA liderliğinde, Brüksel ve Valon bölgelerin ERDİNÇ UTKU yonun devamı demek seçmeni yok saymak de ise EcoloPS ikilisi ön demek olacak. derliğinde kolayca bölgesel hükümet Valon Bölgesi’nde halkın yüzde koalisyonları kurulacak. Ancak koalis 60’dan fazlasının yeşiller, sol ya da da yondaki tek Frankofon parti olan libe ha soldaki partilere oy verecek olma ral MR’nin ciddi oranda oy kaybı ve ül sı Flaman milliyetçileri NVA başkanı kenin iki büyük bölgesindeki vatan Bart De Wever’ı korkutuyor. Sosyalist daşların birbirine taban tabana zıt iki lerin yeşiller ve hatta daha solla hükü ayrı partiyi hâlâ ilk sıralarda tutma met kurmasını engellemeleri gerektiği sı nedeniyle federal koalisyon oluştu ni söylüyor. Ülkenin demokratik bir bö rulması tıkanabilir. Hükümetsiz gün lünme yaşadığını belirten De Wever, ler geri dönebilir. 2010 yılında ülke NVA’yı 26 Mayıs’ta yüzde 30’un üzeri ne çıkararak sol koalisyona kapıları kapatmak istiyor. Başaramazsa konfederalizm kartını masaya koyacak, Valon ve Flaman bölgelerine daha fazla yetki verilmesine çalışacak. Flaman Sosyalist Partisi s.pa Başkanı John Crombez sonuçları “koalisyonun ilerici bir koalisyon olması” şeklinde yorumluyor. “Faturayı yurttaşa kesen ama büyük şirketlere milyarlar aktaran yeni neoliberal bir koalisyon kabul edilemez. Bu tersine çevrilmeli” diyor. Frankofon Sosyalist Partisi PS Başkanı Paul Magnette’in ideal koalisyon senaryosu ise sosyalistler, yeşiller ve Hıristiyan demokratlarla bir merkez sol koalisyon oluşturmak. Yeşillerin başarısını dünya çapında yükselen iklim değişimi ve çevre duyarlılığına, çetin muhalefetlerine ve iktidarın çevre politikalarındaki başarısızlığına bağlarsak hata yapmış olmayız. Frankofon ve Flaman sosyalistleri PS ve s.pa nihayet sol değerlere dönüyorlar ve seçimlerde yoksulluk, refahın adil dağılımı, herkese eşit hizmet sağlanması gibi temel sol söylemleri kullanıyor. Yolsuzluklarla adı özdeşleşen PS’in oy kaybını frenlemesinde, s.pa’nın ise tekrar zemin kazanmasında yüzlerini merkezden sola dönmelerinin payı çok büyük! Herkes merkeze bakarken sola dönmek, yeni umutlar doğuruyor, ufuklar açıyor. [email protected] Seçimler ve prensipler... Türkiye’deki yerel seçimlerden yaklaşık iki ay sonra (26 Mayıs’ta) sandık başına gidecek olan Yunanistan’da, Avrupa Parlamentosu (AP) seçimle ri ve yerel seçimler için hazırlıklar tüm hızıyla devam ediyor. İktidardaki Radikal Sol Koalisyon’un (SYRİZA) lideri Başbakan Aleksis Çipras ile ana muhalefette ki muhafazakâr Yeni Demokrasi Partisi’nin (ND) lide ri Kiryakos Miçotakis, AP seçimlerine katılacak olan milletvekili adaylarını geçen günlerde tanıttılar. SYRİZA’nın adayları arasında, İtalyan solunun ön de gelen isimlerinden, gazeteci, yazar, aktivist Luci ana Castellina ile uzun yıllardır Girit’te yaşayan İrlan da asıllı müzisyen Ross Daly gibi renkli simalar yer alıyor. Girit lyra’sı gi bi aletlerde ustalığıyla tanınan, Göksel Bakta gir gibi müzisyenlerle de çalışmış olan Daly ve 19791999 arasında dört dönem AP Ayşe Ferliel Barounos milletvekilliği de yap mış olan Komünist po litikacı Castellina’nın yanı sıra, SYRİZA Rodop mil letvekili Mustafa Mustafa’nın kızı ve halen Gümülci ne Belediye Meclisi üyesi olan avukat Ufuk Mustafa da SYRİZA’nın Avrupa Parlamenteri adayı. ND’nin AP adayları arasında ise daha önce savunma bakanlığı ve meclis başkanlığı görevlerinde bulunmuş olan Evan gelos Meymarakis öne çıkan isimlerden biri. Yerel seçimlerde, ND’nin Atina belediye başkan lığı için adayı, kendisi de Belediye Başkanlığı göre vi yapmış olan, eski dışişleri bakanlarından Dora Bakoyannis’in oğlu Kostas Bakoyannis. Eski Yunan başbakanlarından Konstantinos Miçotakis’in torunu da olan Kostas Miçotakis, kamuoyu yoklamalarında, açık bir farkla SYRİZA’nın Atina belediye başkan ada yı Nassos Eliopoulos’un önünde yer alıyor. Atina Be lediye Başkanlığı görevi, İstanbul’da da olduğu gibi, politikacıların parlamentoya, bakanlık ve hatta baş bakanlığa uzanan kariyerlerinde önemli bir başlangıç noktası olarak algılanıyor. Örneğin Başbakan Çipras, 2006’da, Atina belediye başkanı adayı olarak girdi ği yerel seçimlerden üçüncülükle çıkmış, 2008’de de SYRİZA başkanı seçilmişti. Atina belediye başkanlığı adayları arasında gö ze çarpan bir başka kişi ise Yorgo Papandreou hükü metinde Kültür ve Turizm Bakanı olarak görev yap mış olan Pavlos Yeroulanos. Sosyalistlerin Deği şim Hareketi’nin (KİNAL) yerel seçimlerdeki adayı Yeroulanos’un da, anketlerde Miçotakis’in gerisinde kaldığı görülüyor. Okulda propagandaya tepki Yeroulanos, geçen hafta, daha çok yerel basında gündemdeydi. Bunun nedeni, kendisinin de desteklediği ve içinde yer aldığı “Atina sensin” oluşumundaki yerel seçim adaylarından birini listeden çıkarmasıydı. Atina Belediyesi çocuk yaz kamplarından sorumlu belediye meclisi üyesi Christina Vasiliou, Yeroulanos’un emriyle hem seçim listesinden çıkarıldı, hem de belediyedeki görevinden istifa etmek zorunda kaldı. Vasiliou’nun seçim propagandası içeren el ilanının, Atina’daki bazı ilkokullarda dağıtılmış olması halkın tepkisine yol açınca, Yeroulanos hemen girişimde bulundu. İlanın, Atina Belediyesi yaz kamplarıyla ilgili bilgi kitapçığının içine sıkıştırıldığını ve okullarda çocuklara dağıtıldığını fark eden veliler, okulaile birlikleri, basın ve sosyal medya aracılığıyla seslerini duyurarak, Yeroulanos’un yanı sıra, Atina Belediye Başkanı Yorgos Kaminis’i de sert bir dille eleştirdiler. Bunun ardından, Yeroulanos’un ofisinden yapılan kısa açıklamada, belediyeye ait alanların, okulların seçim kampanyalarında kullanılamayacağı ve Vasiliou’nun artık seçimlerde aday olmadığı belirtilerek “Bu bir prensip meselesidir” yorumu yapıldı. Kaminis de, Vasiliou’nun Belediye Meclisi’ndeki görevinden istifasını hemen kabul etti. Bu olaylar zinciri, ulusal basının gündemine pek düşmemiş olsa da, Atina halkı, “prensipler”in önemini politikacılara anımsatmış oldu. [email protected] Aşırı sağ ittifak peşinde Avrupa, aşırı sağ oluşumların desteklerini artırmasına karşı diken üstündeyken gözler önümüzdeki günlerde gerçekleşecek AP seçimlerine çevrili. Avrupa Birliği ülkelerindeki aşırı sağ, ırkçı partilerin liderleri, mayısta düzenlenecek Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri öncesi Çekya’da toplandı. AP seçimlerinde ortak kampanya yürütme çabaları kapsamında perşembe günü Çekya’nın başkenti Prag’da düzenlenen zirveye, Fransa aşırı sağcı Ulusal Birlik Par tisi lideri Marine Le Pen, Hollanda’da ırkçı Özgürlükler Partisi’nin (PVV) Lideri Geert Wilders, Çekya’daki İslam karşıtı Özgürlük ve Doğrudan Demokrasi Partisi’nin (SPD) Genel Başkanı Tomio Okamura da katıldı. İtalya’nın aşırı sağcı Lig Partisi’nin lideri, İçişleri Bakanı Matteo Salvini de, konferansa bir video mesaj aracılığıyla seslendi. Toplantı sonrası basına açıklama yapan Le Pen, “Avrupa’nın küreselleşme ve İslam tarafından tehdit edildiğini” savunurken Wilders ise “Avrupa’da İslam’ın yayılmasının kabul edilemez olduğu” ifadelerini kullandı. Baharda San Francisco 12yıl sonra yeniden ABD’ye gidiyorum, zin sularına 1520 km. uzağındaki Valley. Her kendini bı yer yemyeşil, bisikletliler yollar İstanbulSan Francis rakmış gibi. da, burası dağların arasında kal co uçuş süresi 13 saat... Golden Gate mış bir göl. Kimi piknik yapıyor, Serinde olsa güneşli bir köprüsün kimisi balık tutuyor, kimileri tek hava karşılıyor bizi. Altı günlük gezinin yarısı ça Mehmet Pala den geçerek neleriyle göle açılıyor. San Francis Konser, Amerikan halk şarkıla lışmakla geçecek, ama co sokakla rının 19201970 dönemi içindeki haftasonunu gezmek için sak rında arabayla tur atıyorum. Yo gelişimini konu alıyor. Halk müzi lıyorum. Gıda alanında önem kuşlarda tırmanan tramvaylarla ğinin (folk music), Amerikan kül li bir laboratuvar olan Ulusal Gı karşılaşıyorum. Lombardini cad tür geleneğinde çok önemli bir da Labrotuarı ile işbirliği olanak desindeki etrafı çiçekli kıvrım yeri vardır. Konserin gitaristi ve larını görüşeceğiz. Türkiye’den lı yoldan aşağı iniyorum. Ardın solisti Peter Yarrow, 1960’larda ABD’ye önemli ölçüde artan bir dan “Union Square”e geliyorum. kurduğu Peter, Paul&Mary gru gıda ihracatı var. Bu konuda na İnsanlar çimenlerin üzerine seril bu ile tanınmış, Joan Baez, Bob sıl birlikte çalışacağımızı değer miş, ilkyaz güneşinin tadına varı Dylan’la geçmişte yaptığı düet lendireceğiz. yor. Yorgunluğumu gidermek için ler de var. 81 yaşında berrak se San Francisco’nun doğusun gözüme kestirdiğim Ghirardel si ve halk şarkılarına getirdiği yo da, 65 km. uzağında Livermore li Çikolata Fabrikası’na yöneliyo rumlar yoğun alkışla karşılanı kasabasına akşam üzeri varıyo rum. Dondurması da meşhur. Sı yor. “Where all the flower gone?,” rum. Genel olarak trafik “Blowing in the Wind” gi te arabaların 12 yıl ön bi birçok şarkıyı izleyici cesine göre küçüldüğü Golden Gate. lerle birlikte söylemesi, nü fark ettim. Lokanta görülmeye değerdi. Sa lardaki tabaklarda ve londa belki 400 kişi vardı. porsiyonlarda da küçül Gelenlerin çoğu 60 yaşın me var. Dünyanın en üzerindeydi. Belli ki genç obez insanlarının yaşadı liklerinin şarkılarını dinle ğı ABD’de her şey tüke meye gelmişler. time odaklanmış durumda. Reklamlar, mağazalardaki satış ak ra beklerken kalorisi 1100 olan çikolatalı dondurmayı seçiyorum. Bağlara ziyaret tiviteleri hep “daha az öde, daha Suçluluk duygusundan kurtul Ziyaretimin son günü Dr. Wilf iyi yaşa” şeklinde vurgulanıyor. mak için Golden Gate Parkı’nın redo Ocasio, geniş üzüm bağ Süpermarketlerde sunulan gıda yollarına atıyorum kendimi. Son larına gitmeyi önerdi. Livermo ların çeşitliliği fazla. Hemen her ra sahile inip meşhur San Fran re pek tanınmasa da önemli bir lokantada menüdeki yemeklerin cisco (Fisherman’s Wharf) iskele üzüm yetiştirme ve bu nedenle kalorisi de belirtilmiş. Hakikaten lerini dolaşıyorum. Çok kalabalık, de şarap üretim bölgesi. Dağla önemli bir uygulama. Ama kalo dünyanın her yerinden insan var. rın eteklerine kadar, geniş alan riye bakanın çok da fazla oldu Sokak şarkıcıları yerlerini almış. lara yayılmış üzüm bağlarından ğunu sanmıyorum. Özellikle Pier 39 en çok ilgi gö olan Wente Vineyards bölge Cumartesi günümü ren liman bölgesi, etrafında res nin en büyük ve en eski üzüm San Francisco’ya ayırdım. toranlar ve hediyelik eşya satan ve şarap üretim yerlerinden. Livermore’den 75 km. yol yapa dükkânlar sıralanmış... Gün artık 1883’ten beri aralıksız üretim rak, önce Golden Gate köprüsü akşama dönmeye başladı. Karan yapıyor ve bugün 5. kuşak yöne ne gidiyorum. San Francisko’yu lık olmadan Livermore’ye, otele tiyormuş. karşıdan seyrediyorum. Hafif dönmem lazım. Bahçede otururken sisli görüntüsü büyüleyici. Azılı Pazar günü öğleden son Kaliforniya’nın bahar güneşini içi mahkumların eskiden kaldığı ha ra Livermore Bankhead Şehir mizde hissettik. Doğanın içinde pishanenin bulunduğu meşhur Tiyatrosu’nda “Lonesome Tra bağların arasında insan bir kez Alcatraz Adası yılların yorgunlu veller” adlı konser var. Ama ön daha yaşadığının farkına varıyor. ğunu gidermek için sanki körfe cesinde istikamet Livermore’un [email protected] ‘Goetheanum’ uzay gemisini andırıyor Trenden iner inmez karşıki tepede betondan, şekilsiz gri dev bir yapı hemen dikkati çekiyor. Oraya gitmek isteyenler istasyonun önünde bekleyen otobüse biniyorlar. Yolcular nedense hep birbirlerine benziyor. Giyimleri gibi yüzleri de renksiz. Gülümseyen yok. Sırtları dimdik, başları hafif kalkık öyle oturuyorlar. Yol tepeye doğru yükseldikçe yeşiller arasında ikişer katlı villalar dikkati çekiyor. Çoğu tek renkli, şekilsiz, asimetrik, evlerin köşeleri yok. Yukarıdan vadiye bakan o dev yapıyı andırıyorlar. Tepenin doruğunda insanları ezecekmiş gibi yükselen yapıya “Goetheanum” diyorlar. Yakından AHMET ARPAD baktığınızda başka bir gezegenden gelmiş, az sonra havalanacak uzay gemisini andırıyor. İnsanlar Goetheanum’a çıkan dar yolda karınca dizisi örneği yürüyor. Dev yapı yanına sokuldukça daha bir tuhaflaşıyor. Pencereler, kapılar köşesiz, şekilsiz. Koridorlar ve merdivenler loş. Her şey hüzün ve iç sıkıntısı veriyor. Az önce benimle otobüsten inenler içeri giriyor, salonun büyük kapısı arkalarından kapanıyor. Ben dışarda kalıyorum. Rudolf Steiner’e inananlar şimdi antropozofik toplumun İsviçre Dornach’taki merkez binasında kendi dünyalarında. Yeni bir insan tipi yaratılıyor Bundan tam 100 yıl önce, Mayıs 1919’da Stuttgart’taki Waldorf Astoria sigara fabrikasının sahibi Emil Molt kentin Uhland tepesinde yeşiller içindeki bir villayı satın alır ve buraya ilk Waldorf okulunu kurar. Birinci Dünya Savaşı’nın ardından yeni bir insan tipinin yaratılması gerektiğine inanan Molt için toplumda eğitim anlayışının değişmesi zorunludur. Stuttgart’ta bir okulları daha var. O da bir tepeye kurulu, diğeri gibi ağaçlar arasında büyük bir yapı. Antropozofi ekolünün kurucusu, Hırvatistan doğumlu Avusturyalı Rudolf Steiner’in desteğini alan Molt’un amacı, Stuttgart Waldorf okulunda sadece fabrikasında çalışanların çocuklarının eğitim görmesi, onların örnek insan olarak topluma kazandırılmasıydı! Steiner hayranı “sigara fabrikatörü”, antroposof düşünceler doğrultusunda oluşacak iradenin, duygu, düşünce bütünlüğünü sağladığına, çocukların bilincini geliştirdiğine ve onların benliğini özgürleştirdiğine inanmaktaydı. Bu okullarda öğretmenler not vermiyor, dokuzuncu sınıfa kadar yıl sonunda karne yok, sınıfta kalma da. Gerekçesi: “Bu gibi şeyler öğrencileri strese sokuyor!” Ders planları ezoterizmin etkisinde, öğrencilere dikiş, sepet örme, marangozluk, bahçecilik de öğretiliyor. İlkokulu bitirip Waldorf okulunu seçen, fakat bir, iki yıl sonra bu eğitimden hoşlanmayıp devlet okuluna geçen öğrenci zorluk çekiyor, yeni okulunda çoğu kez başarılı olamıyor. Gençlerin totaliter eğitimi Günümüz Almanyası’nda çoğunlukla zengin çocuklarının devam ettiği yaklaşık 250 Waldorf okulu var! Ancak son yıllarda Steiner öğretisi ve Waldorf okulları karşıtı televizyon ve kitap yayınları dikkati çekmeye başladı. 1930’larda Naziler Waldorf ideolojisiyle nasyonal sosyalist ülkünün birbirlerine çok yakın olduğuna, antroposofiyle ırkçı dünya görüşü arasında benzerlikler bulunduğuna inanmıştı. İşte bu süreçte Rudolf Hess’in sağ kolu kabul edilen Ernst SchulteStrathaus aracılığı ile Eğitim Bakanlığı’nın Almanya’daki Waldorf hareketine değişik ayrıcalıklar tanımasını başarmışlardı. Nasyonal sosyalist rejimin üsdüzey yönetici kadrosu, aryen genç insanların totaliter eğitimine ağırlık verildiği dönemde ülkülerinin Waldorf hareketinin hedefleriyle örtüştüğünü de fark etmişlerdi. Kendilerini antroposofi akımına adamış insanlar toplumda büyük bir dayanışma içindedir. “Rudolf Steiner‘in Gölgesi” adlı kitabın yazarı Irene Wagner: “Bu akımın insanları toplumda çok başarılı iş insanlarıdır, politikada, ekonomide, tarım sanayiinde, sağlık hizmetlerinde ve eğitimde çok etkili oluyorlar” diyor. “Arkalarında büyük kapital var, onlar da Steiner gibi antroposofiyi bir hareket olarak görüyor...” Araştırmacı yazar Michael Grandt “Kara Kitap” adlı eserinde Steiner’i bir okkültist olarak tanımlıyor... Amerikan tarih bilimcisi yazar Peter Staudenmaier de “Alman Ruhu Dönüm Noktasında” adlı kitabında açıklıyor: “Hitler’in danışma heyetindeki Bartsch’la Dreidax, dönemin en önemli iki antrofosofuydu, onların aracılığıyla ekolün dünya görüşünü nasyonal sosyalist Almanya’nın hizmetine sunmuşlardı.” Araştırmacı gazeteci Andreas Lichte’ye göre de Waldof hareketi o günlerde şu ilkeden yola çıkmıştı: “Steiner ülküsüne bağlı okullar Alman toplumuna uygun insanlar yetiştirecekir... Antroposof Doktorlar Birliği de 1930’larda ülkede yeni bir ‘Alman hekimliği‘ yaratmak isteyen nasyonal sosyalist Çalışma Grubu’nun ana dayanağını oluşturuyordu.” Akşamüstü tren istasyonunda otobüsten indiğinizde kendinizi yine alıştığınız dünyada hissediyorsunuz. Tepede duran “Goetheanum” bambaşka bir gezegenden gelmiş, yolcularını almış, kalkmaya hazırlanan bir uzay gemisini andırıyor! [email protected]