Catalog

Cuma 7 Aralık 2018 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY Kırmızı çizgi enflasyon ekonomi 11 Asgari ücrette pazarlık başladı. Türkİş, 2 bin liranın üzerine, enflasyon ve refah payı artışı istedi. Hükümet ise “Artış ekonomik konjonktürle uyumlu olacak” dedi Yaklaşık 7 milyon işçinin bir aylık geçim ücreti olan yeni asga ise makul ve mantıklı buldu. Kırmızı çizgilerinin “gerçekleşen enflasyon” olduğunu, Ücret az kayıp çok ri ücreti belirlemek üzere pazarlık başladı. İşçi tarafı ilk günden şartını açıklayarak “gerçekleşen bunun altında bir rakamı konuşmayacaklarını vurgulayan Atalay, 2 bin liranın üzerine gerçekleşen enflasyon ve re Türkİş’in hazırladığı asgari ücret raporunda ise şu değerlendirmeler yer aldı: 4 Halen asgari ücret net enflasyon kır fah payı istediklerini söyledi. 1.603 lira. Buna karşın açlık sı mızı çizgimiz” Atalay, gerçekleşen enflasyo nırı 1943 lira, yoksulluk sınırı 6 dedi. Türkİş, 2 nun da yüzde 2425 olduğuna 1328 lira. Bir yıl içinde asgari bin liranın üze vurgu yaptı. İşverenlere sağ mutfak masrafı neredeyse 400 li rine, enflasyon lanan asgari ücret desteği ra arttı. Asgari ücret ailenin gıda MUSTAFA ve refah payı ÇAKIR artışı istedi. İş veren tarafı ise “ekonomik duruma” dikkat çekerek, “işletmelere yansı yacak olumsuz etki çalışanla rı da aynı yönde etkiler” uya rısı yaparken, hükümet “ar nin de sadece sendikal örgütlülüğün bulunduğu işyerlerine verilmesini isteyen Atalay, Türkiye’de sendikal örgütlenmenin en kötü olduğu iki ilin de Denizli ve Antalya olduğunu söyledi. Atalay, Denizli’deki durumun da şu harcamasını bile karşılamıyor. 4 Almanya’da brüt asgari üc ret 1498 Avro. Türkiye’de brüt asgari ücret 2 bin 29 lira. 1.603.12 liralık net asgari ücret ise 270.21 Avro’ya karşılık geliyor. 4 Asgari ücret yıl sonunda vergi nedeniyle düşüyor. AGİ dahil yılbaşında 1603.12 TL olan tış ekonomik konjonktürle anda AKP’nin İzmir Büyük net asgari ücret ekim ayında uyumlu olacak” diyerek tav şehir Belediye Başkan adayı 1516.87 TL’ye geriliyor. Eşi ça rını belli etti. olan Nihat Zeybekci’nin “ba lışmayan, evli, üç çocuklu bir 2 binin altı olmaz şarısı” olduğuna dikkat çekti. 500 bin çalışanın olduğu An asgari ücretlinin eline yılbaşında1.709 lira net asgari ücret ge Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantısı öncesinde dün sabah Türkİş’te çay, simit ve peynirden oluşan kahvaltı düzenlendi. Sonra simitler Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nda gerçekleş talya ve Denizli’de örgütlenmenin yüzde 5’lerde kaldığına işaret eden Atalay, “sonradan görme” işverenler olduğunu da söyledi. Temel hedef çerken, vergi dilimindeki adaletsiz yapı nedeniyle ücreti ekim Türkİş Başkanı Ergün Atalay komisyon toplantısına simit götürdü. ayında 1.623 TL’ye geriliyor. Emekçi borçla yaşıyor tirilen komisyon toplantısına götürülerek katılımcılara da ikram edildi. Türkİş Başkanı Ergün Atalay kahvaltıda, eylülde asgari ücretin hemen 2 bin liraya çıkarılmasını istediklerini ancak binlerce işletmeden sadece 35’inin ücretleri 2 bin liraya çıkardığını söyledi. TBMM’de patron, sermaye ağırlıklı bir yapı bulunduğuna dikkat çeken Atalay, “Meclis’te işçi olarak sadece 4 kişiyiz. Biz orada 50’inin üzerin yatırımlar Komisyonda işverenleri temsil eden Türki Komisyon toplantısında işçi heyetinde bu yıl ilk kez bir asgari ücretli işçi de yer aldı. Yalova Üniversitesi’nde özel ye İşveren Sendikaları Kon güvenlik olarak çalışan, taşe federasyonu (TİSK) Genel Sekreteri Akansel Koç, belirlenecek ücrette ülkenin ekonomik durumu ve işletmelere olan etkisinin de göz önünde bulundurulmasını istedi. Koç, taleplerini ise, “İşverenler olarak asgari ücret görüşmelerinde hedef yatırımlar, rekabet gücü, verimlilik, işsizlik ve en önemlisi enflasyon rondan kadroya geçen Gülden Görmez adlı işçi Türkİş’teki kahvaltıda, asgari ücretle nasıl yaşamaya çalıştı ğını anlattı. Eşinden ayrı, iki çocuk annesi Görmez, kirada oturuyor. Bir çocuğu geri ödemeli bursla üniversitede okuyor. Diğer çocuğu la mücadele hedefleri dikkate alın nun ise lise 2’den terk ol gurur meselesi yaptı ve okulu bıraktı” dedi. Yol ve yemek yardımı ile birlikte1903 lira aldığını, 850 lira kira verdiğini anlatan Görmez, yaşadıklarını “Elimde sadece 200 300 lira kalıyor. Mutfağa ancak makarna, pirinç giriyor. Bu şekilde gitmiyor. Hayat yürümüyor. Borç içinde yaşıyoruz. Borcu borçla kapatıyoruz. Ne istediğimizi yiyebiliyoruz, ne istediğimizi giyebiliyoruz. Sosyal hayatımız yok bizim” dedi. Türkİş heyeti daha sonra toplantı için bakanlığa gitti. kanı Zehra Zümrüt Selçuk, hükümetin tavrını belli etti. Selçuk, “2019’da istihdamı koruyacak ve daha da artıracak en önemli eylemlerden biri asgari ücretin hem çalışanlar hem de işverenler için ekonomik konjonktürle uyumlu bir şekilde ve verimliliğe de katkı verecek bir şekilde tespit edilmesi olacak” diye konuştu. Selçuk, taraflara “müsterih olun” dedi. Türkİş Genel Eğitim Sekreteri Nazmi Irgat, çalışanların gelirlerinin enflasyon karşısın de vekil olamadığımız sürece paçayı kurtaramayız. Daha çok ağlamaya devam ederiz” dedi. Atalay, CHP’nin 2 bin 200 liralık asgari ücret teklifini malı. Asgari ücret destek arttırılarak devam ettirilmeli. Yüzde 2 olan işsizlik sigortası işveren payı 2019 için alınmamalı” şeklinde sıraladı. duğuna işaret eden Görmez, “Oğluma okulda giymesi için hırka alamadım. Ben kredi kartı ile geçinmeye çalışıyorum. Okul yönetimi de sürekli oğlumu hırka için uyarıyordu. Oğlum Müsterih olun Taraflar komisyonun ilk toplantısında taleplerini dile getirdi. Açılış konuşmasını yapan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Ba da iyice eridiğine dikkat çekerek “Asgari ücretle çalışanlardan yine fedakârlık beklenmemelidir. Fedakârlık buna gücü olanlardan istenmelidir” dedi. l ANKARA VELİAHT TUTUKLANDI Huawei piyasaları sarstı Çinli teknoloji devi Huawei’nin kurucusu Ren Zhengfei’nin kızı ve şirketin mali işler müdürü (CFO) Meng Wanzhou, ABD’li yetkililerin isteği üzerine Kanada’da tutuklandı. 1 Aralık’ta tutuklanan Meng’in bugün duruşmaya çıkacağı açıklandı. ABD ile Çin arasında ticaret savaşı endişelerini artıran gelişme, küresel piyasaları sarstı. Tutuklamanın ABD’nin İran yaptırımlarını delme suçlamasıyla olduğu belirtilirken, Pekin yönetimi kararı sert şekilde kınadı. Meng’in ABD’ye iadesi gündeme gelirken, tüm dünyada hisse senetleri piyasalarında sert değer kayıpları yaşandı. MSCI Gelişen Piyasa Endeksi yüzde 2.1 ile altı haftayı aşkın sürenin en büyük düşüşünü gerçekleştirirken, Stoxx Europe 600 Endeksi Aralık 2016’dan beri görülen en düşük seviyesine indi. OPEC’ten kesinti Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksinde düşüş yüzde 1.2’yi aşarken, dolar/TL dün tekrar 5.40 seviyesini gördü. ABD Adalet Bakanlığı, Çinli akıllı telefon üreticisi ve telekomünikasyon devi Huawei’ye, İran’a yönelik yaptırımları ihlal ettiği gerekçesiyle nisan ayında soruşturma açmıştı. Öte yandan, Viyana’da toplanan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), üretim kesintisine giderek petrol fiyatlarının desteklenmesi kararı aldı. Kararın ardından petrol fiyatlarının artması bekleniyor. l Ekonomi Servisi BARIŞ ÖNAL Net 2.800 TL olmalı Sendikalar, meslek örgütleri, siyasi partiler ve demokratik kitle örgütü temsilcileri, Asgari Ücret Komisyonu’nun 2019 asgari ücretini belirlemek üzere bir araya geldiği saatlerde asgari ücretin en az 2 bin 800 lira net olarak belirlenmesi ve tüm ücretlere en az gerçek enflasyon oranında zam yapılması talepleriyle İstanbul Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü önünde basın açık laması düzenledi. “Tüm ücretlere en az gerçek enflasyon oranında zam! Asgari ücret en az 2.800 net” pankartının açıldığı eylemde açıklamayı DİSK Yönetim Kurulu Üyesi Kanber Saygılı yaptı. Saygılı, asgari ücretin ekonomik kriz nedeniyle değer kaybettiğini belirterek “İğneden ipliğe her şeye zam gelmekte, ancak ay sonu bir türlü gelmemekte. Krizle sıçrayan enflasyon karşısında eriyen asgari ücret, domateste yüzde 53, yumurtada yüzde 38 geriledi” dedi. Asgari ücretin geçim koşullarına uygun olarak artması gerektiğini belirten Saygılı, “Asgari ücretin belirlenmesinde geçim koşulları ve milli gelir artışı dikkate alınmalı ve vergi dışı bırakılıp enflasyon karşısında korunması gerekmektedir. Asgari ücret net 2.800 lira olmalı” dedi. l İSTANBUL İşçiler tek yürek BARIŞ ÖNAL Emekçiler insani yaşam koşulları için Bakırköy’de buluştu. İstanbul Sendikaları Şubeler Platformu, Bakırköy Cumhuriyet Meydanı’nda düzenledikleri basın açıklamasıyla kuruluşlarını deklare etti. Bakırköy Cumhuriyet Meydanı’nda dün düzenlenen basın açıklamasında “İnsanca yaşanacak ücret ve insani yaşama koşulları istiyoruz, alacağız” pankartı açıldı. Belediyeİş 2 No’lu Şube Başkanı Erol Özdemir, platformun kuruluş amacı için “Türkİş, Disk ve Hakİş’e bağlı işçi sendikaları şubeleri olarak bir ara ya gelmeyi sorumluluk olarak görüyoruz. Ortak mücadele zemini için adım atmalıyız” açıklamasını yaptı. Özdemir, asgari ücretin artırılması gerektiğini belirterek “Taşeron çalışma derhal yasaklanmalı. Yine Emeklilikte Yaşa Takılanlar’ın mağduriyetinin giderilmesi için adım atılmalı. Kıdem tazminatı hakkı patronlar tarafından hükümet eliyle gasp edilmek için yeniden gündeme getirildi. Bu hakkın kaldırılmasına ve fona devrine izin vermeyeceğiz” dedi. l İSTANBUL Sarı yelekler ve ötesi... Öfke büyüdü, büyüdü, kabına sığmadı ve taştı. Sarı yeleğini üzerine geçiren sokaklara aktı. Fitili akaryakıt zamlarına tepki ateşledi ama bildiğiniz üzere akaryakıt zammı, peşi sıra gelen elektrik ya da gaz zammı vesaire bunlar. İşin özünü tek cümle ile özetleyelim efendim: Artan eşitsizliklere karşı bir başkaldırı. Fransa’da başladı. Genellikle şehir merkezlerindeki yüksek kiralar nedeniyle kırsal bölgelere yerleşenlerden oluşan göstericiler. Çoğu düşük gelirli işçiler, emekliler ve işsizler... Makron hükümetinin zamlardan geri adım atması yetmedi. Şimdi liseliler de sahnede, direnişte... İş, Emmanuel Macron davası, hatta Fransa’nın bir sorunu olmaktan çıktı sınır ötesine taştı. Sofya’dan Brüksel’e Avrupa’nın birçok kentlerinde, bakıyoruz Sarı Yelekliler sokaklarda. Almanya’da da ortaya çıkıyorlar, Hollanda’da da.. Dünyanın en yoksul ve eşitsizliğin en fazla olduğu ülkelerden Burkina Faso’da tepki yine akaryakıt zammına ama yelekler bu kez sarı değil kırmızı... Irak’ın güneyindeki petrol zengini Basra’da bile bakıyoruz kamu hizmeti yoksunluğu ve işsizlik nedeniyle yeniden alevlenen gösterilerde “Sarı Yelekler”. Ne anlama geliyor bütün bunlar? 8 yıl önceki Arap Baharı’ndan farkı ne? Neye evrilecek? Arap Baharı; Ortadoğu ve Afrika ülkelerinde halkların meydanlara çıktığı, demokrasi arayışı içinde gerçek diktatörleri devirmek için yapılan gösterilerdi. Bugün ise Batı’da bu olan bitenler, Batı dünyasında demokrasinin de kırılgan hale geldiğinin göstergesi bir yandan da. Öte yandan beraberinde bir tehlikeyi de barındırıyor; hem de son derece yaşamsal bir tehlikeyi: Bu öfkeyi kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmek isteyen popülist ya da aşırı sağcı akımların ortaya çıkması. Ki oluyor da. Neoliberal politikaların sonucunda ortaya çıkan krizlerin faturasının kendilerine kesilmesine karşı çıkan kitlelerinin haklı öfkesinin faşizan bir niteliğe, vandalizme indirilmesine izin verilmesi son derece sakıncalı. Zaten aşırı sağa kayan bir Avrupa tablosu var karşımızda. İtalya’da giderek yükselen popülist Beş Yıldız Hareketi, Macaristan, Avusturya... Bu yüzden demokrasi son derece önemli. Sarı Yelek hareketinin neye evrileceğini zaman gösterecek. Ama bastırılsa, yeniden halının altına süpürülmeye çalışılsa bile var olan yapısal sorunlara gerçek çözümler üretilmemesi halinde o ya da bu şekilde yeniden ortaya çıkacak: Gelir dağılımındaki eşitsizlik, işsizlik, çevresel sorunlar, iklim değişikliği, göçler, mülteci akınları, dijitalleşmenin getirdiği tehditler ve fırsatlar... Tüm bunlar ortada çözülmeyi bekleyen sorunlar olarak dururken iktidarların ‘zenginlere vergi indirimi, şirketlerin işçi atmalarını kolaylaştıran yasalar çıkarmaları, kamu yararı sağlamayan yanlış özelleştirmeler’ benzeri uygulamaları karşı tepkileri daima doğuracak. “Direnmek, bir anlamda insan topluluklarının kendini sürekli yeniden yaratması demektir... İnsanoğlu tarihin akışını değiştirmeye kadirdir. Tarih sorumlu yurttaşların eseridir” diye yazar Stéphane Hessel “21. yüzyılın özgürlük manifestosu” diye tanımlanan “Öfkelenin” adlı kitabında. Fransa’da 2 milyon satan birçok ülkede çevrilerek yayımlanan kitapta, 2011 Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilen Hessel, gençleri, uygar bireyleri, haksızlık ve sorunlara kayıtsız kalmayarak neoliberal masallara kanmamaya, çevreye duyarlı olmaya, sosyal adaletsizliğe, tekelci sermayenin diktatörlüğüne karşı çıkarak, öfkelerini barışçıl yollarla dile getirmeye çağırır. Ne dersiniz? O kitabı yeniden alıp okumanın zamanı gelmedi mi? CHP: Emekliye milli gelirden pay verilsin CHP İstanbul Milletvekili Özgür Karabat, emekli maaşlarının insani yaşam koşullarına göre artırılması ve emeklilere milli gelirden pay verilmesi gerektiğini belirtti. CHP’li Karabat, TBMM’de düzenlediği basın toplantısında, üzerinde “Tüm Emekliler Sendikası” yazan önlük giydi ve sendikanın taleplerinin yer aldığı dövizleri gösterdi. Karabat, emekçilerin, “Demokrasi ve emek mücadelesinden emekli olunmaz” dediğini vurgulayarak, ekonomik kriz yaşadıklarını, krizin bedelini ise emeklilerin ödediğini söyledi. Emeklilerin dinlenmek, tatile gitmek yerine ikinci işte çalışmak zorunda kaldığını vurgulayan Karabat, “Emeklilerin aylıkları yaşam koşullarına uygun hale getirilmeli, alt sınır güncellenmeli. Bir an önce emeklilere sendikal örgütlenme hakkı tanınmalı. 2019 bütçesinde emekli, emekçi, halk yok; emekliye, emekçiye, eğitime, sağlığa bütçe ayrılmalı. Emekli maaşları insani yaşam koşullarına göre artırılmalı, emeklilere milli gelirden pay verilmeli ve intibak yasası çıkarılmalı, sağlıkta yapılan kesintiler kaldırılmalı” dedi. l ANKARA C MY B